نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 آموزش محیط زیست دانشگاه پیام نور واحد تهران

2 برنامه ریزی، مدیریت و آموزش محیط زیست

3 برنامه ریزی شهری، دانشیار دانشکده محیط زیست

4 گلکاری و فضای سبز، استاد دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران

چکیده

رشد جمعیت شهری برخی پیامدهای زیست­محیطی جدی را ایجاد کرده است. در اینجاست که نیاز به ایجاد فضاهای سبز کلان به­عنوان مهم­ترین تعدیل­کننده­های زیست محیطی شهری ضروری به­نظر می­رسد. از این رو یکی از موارد اجتناب­ناپذیر در امر شهرسازی و توسعه فضای آینده شهری بحث فضای سبز و پارک­های شهری و تعیین موقعیت آن­ها می­باشد. تحلیل تناسب زمین فرآیندی است که مکان مناسب برای کاربری خاص در یک پهنه مشخص تعیین می­کند. در این راستا در این تحقیق، از تحلیل تناسب زمین برای بررسی تناسب پارک­های منطقه­ای شهر جیرفت به استفاده می­شود. از این رو ابتدا به بررسی وضع موجود فضاهای سبز شهری در سطح منطقه با توجه به فاکتورهای مکانی (شیب، فاصله از منابع آب) و فاکتورهای موقعیتی (فاصله از مراکز تاریخی، فاصله از رودخانه، فاصله از مرکز شهر، قیمت) پرداخته می­شود و با استفاده از نرم­افزار GIS  نقشه تناسب نهایی تهیه و تناسب پارک­های منطقه­ای بررسی و فضا­های سبز پایدار معرفی می­گردد و در نهایت برای احداث فضاهای سبز جدید مکان­یابی صورت می­گیرد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داده است که پارک منطقه­ای در شهر جیرفت در مکان مـناسبی قرار دارد و در خـصوص  برخی از مکان­های پیش­بینی شده برای احداث پارک منطقه­ای جدید بایستی تجدیدنظر صورت گیرد. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Suitability Analysis of Regional Parks Using GIS: Case Study of Jiroft City

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Gessami 1
  • Elham Yousefi 2
  • Esmail Salehi 3
  • Mohsen Kafi 4

1 Environmental Education Payam Noor University of Tehran

2 Planning, management and environmental education

3 Urban planning, Associate Professor, Faculty of Environment

4 Golkar and green spaces, a professor at the College of Agriculture, Tehran University

چکیده [English]

Urban population growth causes serious consequences for the environment. Here is where creating macro green space as the most important balancing factor becomes a necessity. Therefore, an undeniable need in urbanization and future development of urban space is identifying the site of green space and urban parks. Land suitability analysis is a process identifying an appropriate site in a certain area for certain land use. In the present research, land suitability analysis is used to examine the suitability of regional parks in Jiroft City. Hence, first the current situation of urban green space is examined on the basis of spatial of factors (slope, distance from water source) and situational factors (distance from historical buildings, distance from river, distance from downtown, price) and then regional park of suitability is analyzed by using GIS. Suitable green spaces are presented and finally sites for constructing new green spaces are identified. The results of this research showed that the regional parks of Jiroft City are situated in appropriate site and the allocated lands for constructing new regional parks need revision

کلیدواژه‌ها [English]

  • Regional park
  • Land suitability analysis
  • GIS
منابع
ـ اطهری، ا.؛ ناجیان، ا. (1385)، «کاربرد مدل تحلیل مناسب محیطی در مکان­یابی پارک‌های محله‌ای با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)»، فصلنامه سبزینه شرق، شماره 12.
ـ اندرودی، م. (1380)، «اصول و روش­های مدیریت زیست محیطی»، انتشارات کنگره، صفحه 328.
ـ تیموری، ر.؛ روستایی، ش.؛ اکبری­زمانی، ا.؛ احدنژاد، م. (1389)، «ارزیابی تناسب فضایی-مکانی پارک­های شهری با استفاده از GIS (مطالعه موردی: پارک­های مرحله­ای منطقه 2 شهرداری تبریز)»، مجله فضای جغرافیایی، سال دهم، شماره 30، تابستان، صفحات 137-168 .
ـ حسینیان، ش.م.؛ آل­شیخ، ع.ا. (1386)، «مکان­یابی بهینه کاربری اراضی شهری با استفاده از سیستم­های اطلاعات جغرافیایی»، مجموعه مقالات همایش GIS شهری، دانشگاه شمال (آمل)، شهریور 1386.
ـ خاکی، غ.ر. (1383)، «روش تحقیق»، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی.
ـ خالق­زاده­بیگ، ص. (1388)، «ارائه مدل مکان­یابی پارک­های شهری در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی(مطالعه موردی: شهر بجنورد)»، پایان­نامه دوره کارشناسی ارشد، دانشکده منابع طبیعی- محیط زیست، دانشگاه تربیت مدرس.
ـ زیارتی،ک. (1381)، «برنامه­ریزی کاربری اراضی شهری»، انتشارات کتاب سبز.
ـ سعیدنیا، ا. ( 1379)، «فضای سبز شهری»، کتاب سبز شهرداری­ها، جلد نهم، انتشارات سازمان پارک­ها و فضای سبز شهر تهران.
ـ شرکت مهندسی مشاور مهاب قدس (1384)، «گزارش هواشناسی جیرفت (مطالعات مرحله اول: جلد 1-3)، طراحی شبکه­های آبرسانی و آبیاری فضای سبز شهرهای رفسنجان، بم، جیرفت و ایرانشهر»، سازمان شهرداری­ها و دهیاری­های کشور.
ـ مجنونیان، هـ . (1374)، «مباحثی پیرامون پارک­ها، فضای سبز و تفرجگاه­ها»، انتشارات سازمان پارک­ها و فضای سبز شهری تهران، صفحه 255.
Bunvong_T., Ladawan P., (2008), “Urban green space, street tree and heritage large tree assessment in Bangkok, Thailand”, Journal of Urban Forestry and Urban Greening, 31(4) 219–229
Chinmaya, S., (2001), “Assessment methodologies & institutional approaches”, India. FAO FAO. 2005. FRA, Global Forest Resources Assessment.
Hofstee P., Brussel M, (1999), “Analysis of suitability for urban expansion”, Enschede, ITC.
Hopkins, l. (1977), “Methods for generating land suitability maps: A comparative elevation”, Journal for American Institue of Planners, 34(1), 19-29.
Imaoka Y., (2007), “Selection Location of Urban Park in Hillside City Nagasaki byUsing GIS and Remote Sensing”, 152.
Lingjun, L., Zong, H., yan, H., (2008), “Study on land use suitability asseaament of urban-rural planning based on remote sensing- a case study of Liangping in Chongqing”, The International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, Vol. XXXVII. Part B8.
Miller, W., M.G. Collins, et al., (1998), “An approach for greenway suitability analysis”, Journal of Landscape and Urban Planning, 42: 91-105.
McHarg, I. (1969), “Design with Nature”, Garden City, New York, The Natural History Press.
Manlun Y., (2003), “Suitability Analysis of Urban Green Space System Based on GIS”, International Institute for Geo-Information and Earth Observation Enschede, The Netherlands.
Saaty, Vargas (1984), “Comparison of eigenvalue and logarithmic least squares and least methods in estimating ratios”, Mathematical Modelling, 5 (5): 309-324.
Zucca A., Sharifi M., A Fabbri (2008), “Application of spatial multi-criteria analysis to site selection for a local park, A case study in the Bergamo Province, Italy”, Journal of Environmental Management, 88, 752-769.