نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

• شهریور روستایی ¹
• محسن احدنژاد ²
• اکبر اصغری زمانی ³
• علیرضا زنگنه ⁴
• شهرام سعیدی ⁴

¹ استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تبریز.

² استادیار گروه جغرافیا دانشگاه زنجان نویسنده مسئول.

³ استادیار گروه جغرافیا دانشگاه زنجان.

⁴ کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری

چکیده

چکیده
اسکان غیررسمی، که به­موجب شهرنشینی شتابان در جهان معاصر به­وجود آمده است، نتیجه نابرابری­های اقتصادی-اجتماعی است که در سطح مناطق شکل گرفته، که شهرها و خصوصاً کلان شهرهای کشور را با مشکلات فراوانی مواجه ساخته است. شهر کرمانشاه به­عنوان یکی از کلان شهرهای کشور با پدیده اسکان غیررسمی مواجه است. از جمله سکونتگاه­­های اسکان غیررسمی در شهر کرمانشاه محله دولت­آباد و محله شاطرآباد است که در این مقاله به ارزیابی، اسکان غیررسمی در این محلات پرداخته پرداخته شده است.
هدف از این پژوهش، ارزیابی اسکان غیر رسمی در شهر کرمانشاه است. که به این منظور از روش تحلیلی-کمی با رویکرد کاربردی برای انجام پژوهش استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش محله دولت­آباد در حاشیه غربی و محله شاطرآباد در ضلع شرقی شهر کرمانشاه می­باشد و برای این منظور از اطلاعات بلوک­های آماری سال 1385 و از 30 شاخص که با روش­های آماری به 3 عامل ترکیبی تبدیل شده و نتایج با بهره­گیری از مدل تحلیل عاملی و با کمک نرم­افزارهای Arc/Gis و Arc/View ارزیابی شده، استفاده گردیده است. نتایج به­دست آمده، در محله دولت­آباد حاکی از آن است که تعداد 20 بلوک معادل 1/11% درصد در وضعیت مناسب، 31 بلوک معادل 2/17% درصد نسبتاً مناسب، 57 بلوک معادل 7/31% درصد متوسط، 50 بلوک معادل 8/27% درصد نسبتاً نامناسب  و 16 بلوک معادل 9/8% درصد نامناسب بوده­اند. نتایج تجزیه و تحلیل برای محله شاطرآباد نمایانگر این است که تعداد 12 بلوک معادل 5/4 درصد نامناسب، 74 بلوک معادل 28 درصد نسبتاً نامناسب، 92 بلوک معادل 8/34 درصد متوسط، 60 بلوک معادل 7/22 درصد نسبتاً مناسب  و 13 بلوک معادل 9/4 درصد مناسب شناخته شده­اند. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که بلوک‌های شهر کرمانشاه مکانی برای تبلور تمایزات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و کالبدی است. این سکونتگاه­ها جلوه­ فقر به­شمار می­روند که از لحاظ پویایی روند متفاوتی را طی می­کنند. وجود نواحی نابرابر در فضای شهر کرمانشاه به جدایی گزینی فضایی، اجتماعی و اقتصادی منجر گردیده است. که ذکر این نکته لازم است که نتایج حاصله صرفاً با تکیه بر­ شاخص­های مورد استفاده در این مقاله می­باشد و در صورت عدم مشکلات آماری و به کار­گیری شاخص­های بیشتر این احتمال وجود دارد که نتایج تحت تأثیر قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

• واژگان کلیدی: اسکان غیررسمی
• کرمانشاه
• تحلیل عاملی
• سیستم اطلاعات جغرافیایی

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Urban Poverty in Informal Settlements across Kermanshah, Iran through Factor Analysis (A Case Study of Dolat Abad & Shater Abad Settlements in 2006)

نویسندگان [English]

• Shahrivar Rustaee ¹
• Mohsen Ahadnejad ²
• Akbar Asgharizamani ³
• Alireza Zangane ⁴
• Shahram Saeedi ⁴

چکیده [English]

Abstract
Informal Settlements, resulting from swift urbanization in the contemporary world and the socioeconomic inequalities across regions, have made cities-especially metropolises like Kermanshah, Iran- face a great deal of problems. Therefore, the present study aimed to evaluate the informal settlements of Dolat Abad and Shater Abad in Kermanshah. To this end, an analytic-quantitative method with an applied approach was used, and the statistical population of the research consisted of Dolat Abad and Shater Abad settlements, based in western and eastern Kermanshah, respectively. So, the information on the statistical blocks in 2006 and 30 indexes, changed into three combined factors, were analyzed by factor analysis, Arc/GIS and Arc/View Software. As for Dolat Abad settlement, the results showed that 20 blocks (11.1% of the population) had appropriate states in terms of poverty, and 31 (17.2%), 57 (31.7%), 50 (27.8%) and 16 blocks (8.9%) held relatively appropriate, average, relatively inappropriate and inappropriate states in terms of poverty, respectively. Furthermore, the results of evaluation of poverty in Shater Abad settlement demonstrated that 12 blocks (4.5% of the population) had inappropriate states in terms of poverty, and 74 (28%), 92 (34.8%), 60 (22.7%) and 13 blocks (4.9%) held relatively inappropriate, average, relatively appropriate and appropriate states in terms of poverty, respectively. In addition, the results of the present study suggested that the residential blocks based in Kermanshah were sites for manifestation of social, economic, cultural and structural distinctions. These settlements symbolize poverty and go through a different process in terms of dynamics, and more to the point, the existence of inequality across the urban areas of Kermanshah has led to spatial, social and economic segregation. Not to mention, the results of the present work were dependent on the applied indexes, which may be affected through applying other ones.

کلیدواژه‌ها [English]

• Informal settlements
• Kermanshah
• Factor analysis
• GIS