نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد.

2 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد.

چکیده

در ایران با وجود سابقه زیاد در زمینه‌ پیدایش سکونتگاه‌های روستایی، مسأله مالکیت در ادوار مختلف تأثیرات زیادی را بر جوامع روستایی بر جای گذاشته است، اما با اجرای طرح صدور سند مالکیت اماکن روستایی امید می‌رود که این نابه‌سامانی‌ها حداقل در حوزه‌ بافت کالبدی روستا کاهش پیدا نماید. ناحیه مورد مطالعه با برخورداری سابقه‌ دیرینه در زمینه‌ سکونت­گزینی در داخل فلات ایران از دهه‌ 1380 شاهد اجرای طرح و پیامدهای آن در زندگی روستاییان بوده است. هدف از این تحقیق مطالعه‌ آثار اجتماعی، اقتصادی و کالبدی طرح صدور سند مالکیت اماکن روستایی در شهرستان اقلید می‌باشد. روش تحقیق در این مطالعه، از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی- تحلیلی است. جامعه‌ی آماری تحقیق 10 روستا با 3270 خانوار جمعیت می‌باشد که بر اساس فرمول کوکران 247 پرسشنامه به­روش تصادفی سیستماتیک در منطقه گردآوری شده است. یافته‌های پژوهش نشان داد که رابطه‌ای نسبتاً مناسب بین طرح صدور سند مالکیت اماکن روستایی و تغییرات در ابعاد اجتماعی، اقتصادی و کالبدی در سطح روستاهای منطقه با آماره 364/0 تا 529/0 وجود دارد. شدت تأثیر متغیر طرح صدور سند مالکیت اماکن روستایی بر تغییرات زندگی روستاییان 325/0 برآورد شده است. افزایش سرمایه‌‌گذاری در روستاها بیشترین تأثیر را با ضریب 5/34 درصد در شکل‌گیری انواع تغییرات در زندگی روستاییان داشته است. طرح صدور سند اماکن روستایی دارای اثرمستقیم 32/0 بر روی بعد اقتصادی و اثر مستقیم 50/0 بر بعد کالبدی در زندگی روستاییان می­باشد. با توجه یافته‌ها، راهکارهایی شامل معافیت هزینه اجرای طرح برای طبقات اجتماعی خاص، تهیه بانک اطلاعات جامع از املاک روستایی و مدیریت آن توسط دهیار و غیره پیشنهاد شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effects of Document Issuance Plan of Places Ownership on the Development of Rural Settlements (Case study: Eghlid County)

نویسندگان [English]

  • Aliakbar Anabestani 1
  • Mohammadshafi ُSadegiBougar 2

چکیده [English]

Despite the long history of rural settlements in Iran, ownership in different areas has left a great impact on rural communities, however, it is hoped with implementation of Document Issuance Plan of Rural Places Ownership (DIPRPO) could help decrease the unorganized physical conditions of rural areas. The study area has a long history in being chosen for residence in Iranian plateau, in which the implementation of DIPRPO began in 2000’s and ever-since this area has taken the consequences of the plan. This study aims to investigate the social, economic, and physical impacts of implementing of DIPRPO in Eghlid County. In terms of the aim of the study, the research applied is and with regard to the methodology is descriptive- analytical one. The statistical population of the study included 3,270 households in 10 villages, and based on Cochran equation 247 questionnaires were prepared out according to systematic random sampling method. Research findings showed that there was a moderately suitable significant correlation between DIPRPO and changes in social, economic and physical dimensions of villages in the study area with the P statistic of 0.364 to 0.529. The impact effect of the variable of DIPRPO on changes in villagers’ life was approximately 0.325. Rise in investment in rural areas with a co-efficient of 34.5 % had the greatest role in paving the way for changes in villagers’ life.  DIPRPO had 0.32 direct effect on the economic dimension, and 0.50 direct effect on physical dimensions of rural life. According to the findings, the following guidelines were proposed: exemption of certain social classes from paying the charges of implementing this plan, establishing a comprehensive database of rural property and its management by Dehyars[1], etc.



[1]- Village Mayor

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Ownership Document
  • Economic and Social Changes
  • Physical Changes
  • rural development
  • Eghlid
منابع
ـ استانداری فارس (1391)، «آخرین وضعیت تقسیمات کشوری شهرستان اقلید»، شیراز: استانداری فارس.
ـ ایران‌خواه، سهیلا (1390)، «تأثیر صدور اسناد مالکیت مساکن روستایی در توسعه روستایی- مطالعه موردی روستاهای آهار، گلدسته ووردیج»، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران.
ـ ترشیزیان، پریوش و اطهاری، کمال (1389)، «ارزیابی اثرات صدور سند اماکن روستایی»، تهران: بنیاد مسکن انقلاب اسلامی.
ـ ثابت اقلیدی، محمدرضا و وحیدی فراشاه، محمد (1386)، «نور هدایت در شهر ولایت»، ویژه بیست و هشتمین دوره مسابقات قرآن کریم مرحله پنج‌گانه استان فارس، اقلید.
ـ حسینی حاصل، صدیقه و عزیزپور، فرهاد (1387)، «ضرورت­ها و اثرات صدور سند اماکن روستایی»، نشریه آبادی، سال هیجدهم، شماره24(پیاپی59)، صص41-38.
ـ عابدی، ضرغام (1385)، «ارزیابی طرح صدور سند مالکیت بافت مسکونی روستاهای کشور- مطالعه موردی: بخش بابل کنار شهرستان بابل»، پایان­نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.
ـ عابدی، ضرغام (1388)، «نقش مدیریت روستایی در ثبت و صدور اسناد مالکیت روستایی»، اولین کنفرانس ملی مسکن و توسعه کالبدی روستا  http://www.civilica.com.
ـ فیروزجائیان، علی‌اصغر و جهانگیری، جهانگیر (1387)، «تحلیل جامعه شناختیپ مشارکت سیاسی دانشجویان»، دو فصلنامه علوم اجتماعی دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد، سال پنجم، شماره 1، صص 109-83 .
ـ کربلایی، فرشـته (1387)، «اثرات صدور سنداماکن روستایی در توسعه و عمران روستایی»، پایان­نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تهران.
ـ لهسائی‌زاده، عبدالعلی (1369)، «تحولات اجتماعی در روستاهای ایران»، انتشارات نویدشیراز، شیراز.
ـ مجلس شـورای اسلامی (1373)، «قانون بـرنامه دوم توسـعه اقـتصادی، اجـتماعی و فـرهـنگی
جمهوری اسلامی ایران (78-1374)»، تهران: مجلس شورای اسلامی.
ـ مجلس شورای اسلامی (1378)، «قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (83-1379)»، تهران: مجلس شورای اسلامی.
ـ مجلس شورای اسلامی (1383)، «قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (88-1384)»، تهران: مجلس شورای اسلامی.
ـ مجلس شورای اسلامی (1388)، «قانون الحاق موادی به قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن»، تهران: مجلس شورای اسلامی.
ـ مرتضوی، سیدحسن (1344)، «مالکیت و تحدید آن در اسلام»، انتشارات آیین، تهران.
ـ مرکز آمار ایران (1385)، «سرشماری عمومی نفوس و مسکن- شهرستان اقلید».
ـ هیأت وزیران (1374)، «آیین­نامه اجرایی تبصره 71 قانون برنامه دوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران»، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
ـ هیأت وزیران (1379)، «آیین­نامه اجرایی ماده 140 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران»، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
ـ هیأت وزیران (1384)، «آیین­نامه اجرایی بند 4 ماده 133 قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران»، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
ـ هیأت وزیران (1390)، «آیین­نامه اجرایی الحاق موادی به قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن مصوب 1388»، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
- Munton, R., (2009), “Rural land ownership in the United Kingdom: Changing patterns and future possibilities for land use”, Land Use Policy 26S, Pp. S54-S61.
- Bogale, A. Taeb, M, & Endo, M., (2006), “Land ownership and conflicts over the use of resources: Implication for household vulnerability in eastern Ethiopia”, Ecological Economics 58, Pp. 134- 145.
- Donnelly, Sh., & Evans, T.P., (2008), “Characterizing spatial patterns of land ownership at the parcel level in south-central Indiana”, 1928-1997, Landscape and Urban Planning 84, Pp. 230–240.