نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

• رسول قربانی ¹
• فیروز جعفری ²

¹ استاد گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه تبریز.

² استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه تبریز

چکیده

چکیده
تراکم ساختمانی به­عنوان نسبت سطح زیربنای ساختمان (در تمام طبقات) به مساحت قطعه زمین مسکونی، موضوع مهمی در برنامه­ریزی شهری و مدیریت زمین است. امروزه به­دلیل کمبود منابع و برای کاهش هزینه­های توسعه شهری و ارائه خدمات مطلوب­تر و در عین حال اقتصادی­تر، توجه به متراکم شدن جمعیت و به­تبع آن افزایش تراکم ساختمانی بیش­تر شده است. هدف این مقاله مروری بر مفهوم تراکم ساختمانی و بررسی اسناد و ضوابط مصوب درباره این موضوع طی سال­های گذشته در شهر تبریز می­باشد. روش تحقیق بر اساس ماهیت تحقیق توصیفی- تحلیلی است. در آستانه شروع مطالعات طرح جامع سوم شهر تبریز، به­نظر می­رسد هنوز ابعاد این موضوع در طرح­های توسعه شهری شهر تبریز، خصوصاً طرح­های جامع قبلی به خوبی مورد بررسی و تحلیل قرار نگرفته است. امروزه افزایش تراکم ساختمانی در شهرهای با جمعیت رو به رشد، یکی از راه­کارهای مناسب جهت کنترل توسعه بی­رویه و تعادل­بخشی فضایی شهرها مورد تأیید قرار گرفته، در حالی­که، افزایش تراکم در شهرها در صورت عدم تعادل و توازن، عامل بروز معضلات و مشکلات عدیده­ای خواهد بود که حل آن­ها زمان، نیرو و هزینه گزافی را می­طلبد. نتایج بررسی­های به­عمل آمده نشان می­دهد بین مصوبات طرح­های جامع و ضوابط به­کار گرفته شده در طرح­های تفصیلی و حتی طرح­های اجرا شده تفاوت آشکاری وجود دارد. کاهش فضای باز از 55 مترمربع مصوب طرح جامع به 10 مترمربع در طرح تفصیلی تبریز نمونه­ای از این تفاوت­هاست. بدیهی است هر گونه تغییر در تراکم ساختمان­ها اثرات مستقیم در جمعیت­پذیری و به­تبع آن زیرساخت­ها، سرانه و سطوح خدماتی شهر خواهد داشت. این امر علاوه بر این­که توسعه پایدار شهر را به­شدت تحت تأثیر قرار خواهد داد، وضعیت و پیامدهای ناخواسته­ای را به شهر تحمیل خواهد کرد.

کلیدواژه‌ها

• تراکم ساختمانی
• ضوابط و مقررات
• طرح‌های توسعه شهری
• تبریز
• مصوبه‌های 269 و 329

عنوان مقاله [English]

Analysis of the Status of Building Density in Plans of Urban Development in Tabriz

نویسندگان [English]

• Rasul Gorbani ¹
• Firuz Jafari ²

چکیده [English]

Abstract
Building density as the total floor area ratio of all storeys used for residential purposes is an important issue in urban planning and land management. Today, because of the lack of resource and to decrease urban development costs and to provide goods and commercial services attention toward the increment of to more dense and increasing building density has increased. This article reviews the concept of building density and documents and regulations approved on this subject during recent years in Tabriz. It is a descriptive-analytic research. The increasing of building density in cities with growing populations is one of the strategies approved for controlling extension and balance of urban space. Increasing density in cities without attention to balances and equilibrium might cause problems and solving that will take much time, energy and would require higher costly. Studies show that among the regulations approved for comprehensive plans and regulations in the detailed plans and projects, there is an obvious difference. For instance, open space reduction rule was approved in master plan to be 55 m² upto 10 m² in detailed plan of Tabriz. Obviously, if in the process of determining the building density measures such as occupied building, height, proportion of mass and space, and residential neighborhoods carrying capacity are considered, it ciykd have helped achieve a coherent and systematic space for the city and add to the quality of urban spaces continuously.

کلیدواژه‌ها [English]

• Building Density (FAR), Regulations, Urban Development Plans, Tabriz
• Articles 269 and 329