نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

گروه ژئومورفولوژی دانشکده جغرافیا و برنامه ریزی

چکیده

عدم مدیریت در دفع بهداشتی زباله نشانه­ای از فقدان برنامه­ریزی و عدم توجه به مسایل مختلف زیست محیطی است. با رشد سریع مناطق شهری جایگاه­های دفع ناکافی به­نظر آمده و اثر مستقیمی بر روی هزینه­ها در محل­های دور افتاده و کوچک دارد. لذا با این رویکرد هدف از تحقیق حاضر، مکان­یابی دفع زباله­های شهری شهرستان مراغه با موقع ریاضی ً46 َ07 ْ46 تا ً33 َ43 ْ46 طول شرقی و ً52 َ00 ْ37 تا ً35 َ44 ْ37 عرض شمالی است. این شهرستان با وجود جمعیت بالای آن فاقد مرکزی بهداشتی جهت دفع زباله­های شهری می­باشد و این مسأله برای ساکنان این شهرستان مشکلات زیست محیطی عدیده­ای را به­وجود آورده است. به این منظور با استفاده از مدل تحلیل سلسله­مراتبی و با بهره­گیری از تصاویر ماهواره­ای و عملیات میدانی و نمونه­برداری از منطقه­ مورد مطالعه، متغیرهای متعددی در راستای انتخاب بهترین مکان برای دفع بهداشتی زباله­های شهری مورد ارزیابی قرار گرفت. از این رو، برای هر یک از معیارهای مورد بررسی نقشه با فرمت رستری در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی تهیه شد. تمامی معیارها به­صورت دوبه­دویی با هم مورد مقایسه قرار گرفت و در نهایت با استفاده از محیط GIS و روش AHP نقشه­ مکان­های مستعد دفع زباله­های شهری برای منطقه­ مورد مطالعه تهیه شد. نتایج تحلیل در 5 طبقه از بسیار بالا تا بسیار ضعیف کلاس­بندی شد. مساحت طبقه بهترین مکان استخراج شده در حدود 2972 هکتار که معادل 36/1 درصد از شهرستان مراغه می­باشد را در برمی­گیرد. و در نهایت این­که با توجه به عملیات میدانی انجام شده و مطابقت با نقشه استخراج شده در محیط GIS، مساعدترین منطقه در نزدیکی روستای آغچه کهل و به فاصله­ 15 کیلومتری از شهر مراغه انتخاب شد که در اولویت بهینه­ پژوهشگر می­باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Landfill Site Selection Using Spatial Information Technologies and AHP: A Case Study of Marageh, Iran

نویسنده [English]

  • Seyed Asadollah Hejazi

Department of Geomorphology, Faculty of Geography and Planning

چکیده [English]

Insufficient garbage hygienic burial is a sign of lack of planning and economic efficiency and a warning to environmental issues. By rapid development of urban area, place of garbage burial is considered insufficient and it affects directly the expenditure in remote and small regions. Thus by this approach the present paper aims to localize the urban garbage burial in Marageh in mathematical situation of east 46 ̊07́ 46˝-46 ̊ 43́ 33˝ and north 37 ̊00́ 52˝-37 ̊44́ 35˝. With high population, this city lacks healthy center for urban garbage disposal and this causes environmental problems. By using AHP and satellite images, field operations and sampling from case study area, different variables were evaluated in order to choose the best location for urban garbage lanfill. A map was prepared with raster format in GIS for each variable layer. All criteria were compared in pair and finally the map of suitable locations for urban garbage landfill were proposed. The results of analysis were categorized in five classified from significant to very weak, so that the region with 2972 ha of area as 1.36 percent of Marageh city is covered as the best location for hygienic disposal. Finally the field operations performed and the map was drawn in GIS showing that the favorable region liesnear the village Aghcheh Kohl, whose distance is 15 km from the city of Maragha and research priorities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Marageh city
  • Locating
  • Garbage
  • GIS & AHP
- پناهنده، محمد و همکاران ارسطو، بهروز، قویدل، آریامن و فاطمه قنبری (1388)، «کاربرد روش تحلیل سلسله­مراتبی (AHP) در مکان­یابی جایگاه دفن پسماند شهر سمنان»، مجله­ سلامت محیط، فصلنامه­ علمی پژوهشی انجمن علمی بهداشت محیط ایران، دوره­ دوم، شماره چهارم.
- حیدرزاده، نیما (1380)، «مکان­یابی محل دفن مواد زاید جامد شهری با استفاده از GIS برای شهر تهران»، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس تهران.
- خورشیددوست، علی­محمد و عادلی، زهرا (1388)، «کاربرد عوامل ژئومورفیک در مکان­یابی دفن زباله­های شهری، (مطالعه­ موردی شهر بناب)»، فصل­نامه­ جغرافیای طبیعی، سال دوم، شماره­ 5.
- شمسایی فرد، خدامراد (1382)، «مکان­یابی محل دفن بهداشتی مواد زاید جامد شهری با استفاده از GIS (مطالعه­ موردی شهر بروجرد)»، پایان­نامه­ کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم تهران.
- فرجی سبکبار، حسنعلی و همکاران (1389)، «مکان­یابی محل دفن بهداشتی زباله روستایی با استفاده از مدل فرآیند شبکه­ای تحلیل (ANP): مطالعه­ موردی نواحی روستایی شهرستان قوچان»، فصلنامه مدرس علوم انسانی، دوره­ 14، شماره­ 1.
- Akash, B.A., Mamlook, R., Mohsen, M.S., (1999), “Multi-criteria selection of electric power plants using analytical hierarchy process”. Electric Power Systems Research, Vol. 52, PP: 29-35.
- Al Jaraah, O. (2006), “Municipal solid waste landfill siting using intelligent system”, Waste Management, Vol. 26, No. 3, PP: 299-306.
- Chan, F.T.S., Chan, M.H., Tang, N.K.H., (2000), “Evaluation methodologies for technology selection”, Journal of Materials Processing Technology, Vol. 107,  PP: 330–337.
- Charnpratheep, K., Zhou, Q., Garner, B (1997), “Preliminary landfill site screening using fuzzy geographic information systems”, Waste Management and Research, Vol.15, PP: 197–215.
- Chen, W, and Kao, J (1997), “Fuzzy DRASTIC for landfill siting”, proceeding of international conference on solid waste technology and management, Part 1 (of 2).
- Cheng, C.H., (1997), “Evaluating naval tactical systems by fuzzy AHP based on the grade value of membership function”. European Journal of Operational Research, Vol. 96, PP: 343-350.
- Guiqin, W., and et al (2009), “Landfill site selection using spatial information technologies and AHP: A case study in Beijing, China”, Journal of Environmental Management, Vol. 90, PP: 2414-2421.
- Kao, J.J (1996), “Multifactor spatial analysis for landfill siting”, Journal of Environmental Engineering, Vol.122, No.10, PP: 902-908.
- Klostermann, R.E (1999), “The ‘‘what if?’’ collaborative planning support system”, Environment and Planning, B, Planning and Design, Vol. 26, PP: 393-408.
- Kontos, T.D., Komilis, D.P., Halvadakis, C.P., (2005), Siting MSW landfills with a spatial multiple criteria analysis methodology, Waste Manage, Vol. 25, PP: 818–832.
- Lin, H and Kado, J (1998), “A vector-based spatial model for landfill siting”, Journal of Hazardous Materials, Vol. 58, PP: 3-14
- Longley, P.A., et al (2001), “Remote sensing and urban analysis: a research agenda. In: Donnay, J.P., Barnsley, M.J., Longley, P.A. (Eds.)”, Remote Sensing and Urban Analysis, Taylor & Francis, London, PP: 245–258.
- O’Meara, M (1999), “Reinventing cities for people and the planet”, Washington, DC, World watch Institute, 68 pp./http://www. worldwatch.org/pubs/paper/147/S (Access: September 2003).
- Siddiqui, M.Z; Evert, J.W; Vieux, B.E; (1996), “Landfill siting using geographic information system: a demonstration, Journal of environmental engineering, Vol. 122, No. 6, PP: 515-523.
- Vaillancourt, P. (2002), “Environment site evaluation of waste management facilities embedded into EUGENE model: A multicriteria approach”, European Journal of Operation Research, Vol. 139, PP: 436-448.
- Zamorano, M. & et al (2008), “Evaluating of a municipal landfill site in Southern Spain with GIS-aided methodology”, Journal of Hazardous Material, Vol. 160, PP: 473-481.