نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

• یوسف قویدل رحیمی ¹
• محمد رضایی ²

¹ آب و هواشناسی، گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه تربیت مدرس

² آب و هواشناسی ماهواره ای دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

امواج گرمایی از جمله مخاطرات مهم آب و هوایی دنیا خصوصاً ایران هستند و به­نظر می­رسد وقوع آن­ها در سال­های اخیر به­واسطه تشدید گرمایش جهانی از فراوانی بیش­تری نسبت به گذشته برخوردار شده است. پژوهش حاضر به بررسی کم و کیف وقوع و تحلیل سینوپتیک امواج گرمایی در استان کرمان پرداخته است. برای این کار ابتدا داده­های دمای بیشینه­ روزانه ماه ژوئیه (به­عنوان گرم­ترین ماه سال) 4 ایستگاه سینوپتیک کرمان، بم، انار و سیرجان در یک دوره­ آماری 24 ساله (1986-2009) از سازمان هواشناسی کشور اخذ و مورد استفاده قرار گرفته­اند. جهت طبقه­بندی امواج گرمایی، داده­های دما استاندارد شده و بر اساس آن، آنومالی­های 0 تا 75/0 به­عنوان موج گرم، 75/0 تا 5/1 موج گرم شدید و بالاتر از 5/1 به­عنوان موج ابر گرم تعیین شدند. اعداد آستانه­ 2/41، 1/42 و 1/43 درجه­ سانتی­گراد به­ترتیب آستانه­ موج گرم، گرم شدید و ابر گرم برای مجموع ایستگاه­ها مورد محاسبه و حداقل تداوم آن دو روز مد نظر قرار گرفته است. بر این اساس در طی دوره­ آماری مورد مطالعه، 7 موج گرمایی مشخص شد که از بین آن­ها 3 موج گرم شدید و 1 موج ابر گرم شناسایی گردید. موج ابر گرم تیرماه 1377 جهت تحلیل سینوپتیک انتخاب شد. موج 3 روزه­ مذکور با میانگین دمایی 11/43 درجه­ سانتی­گراد، شدیدترین موج گرمای استان کرمان در طول دوره­ آماری مورد مطالعه بوده است. نـتایج تحلیل سینوپتیک موج ابـر گرم نشان داد که استقرار کم­فشار گنگ در سطح زمین و حاکمیت پرارتفاع جنب حاره­ای آزور در سطوح بالا و هم­چنین ضخامت زیاد جو بر روی منطقه­ مورد مطالعه، موجب فرونشینی هوای گرم و گرمایش بیش از حد سطح زمین شده و موج ابر گرم یاد شده را به­وجود آورده است.

کلیدواژه‌ها

• موج گرما
• طبقه بندی امواج گرمایی
• موج ابر گرم
• تحلیل سینوپتیک
• استان کرمان

موضوعات

• آب و هواشناسی

عنوان مقاله [English]

A Query on Identification, Classification and Synoptic Analysis of Heat Waves in Kerman Province

نویسندگان [English]

• Yousef Ghavidel Rahimi ¹
• Mohammad Rezaei ²

¹ Water and weather, Tarbiat Modarres University Department of Physical Geography

² Satellite Meteorological university

چکیده [English]

Heat waves are considered as one of the important climatic hazards in the world and especially in Iran and it seems that, due to intensification of global warming, their occurrence has increased in recent years than in the past. This study has paid attention to quality and quantity evaluation and synoptic analysis of heat waves in the KermanProvince. For this purpose, At first, the daily maximum temperature data, in month of July (as the warmest month in the year) was put in a statistical period of 24-years (1986-2009) from meteorological organization, for 4 synoptic stations of Kerman, Bam, Anar and Sirjan. In order to classify heat waves, standardized temperature data and on its basis, anomalies of 0 to 0.75 as a heat wave, 0.75 to 1.5 as severe heat waves, and greater than 1.5 were determined as super heat wave. The threshold values of 43.1, 42.1 and 41.2° C were calculated for all stations, respectively as threshold of heat wave, severe heat wave, and super heat wave and its continuity were considered at least for two days. Accordingly, During Statistical period of study, it was found 7 heat waves, which were, identified within 3 severe heat waves, and 1 super heat wave. Super heat wave in July 1998, was selected For the Synoptic analysis. This three-day wave, with an average temperature of 43/11° C, has been the most severe heat wave in KermanProvince. Results of synoptic analysis of super heat wave indicated that the establishment of Ganges low pressure on the ground and the domination of subtropical high-pressure of azores in high levels and also, high thickness atmosphere on the study area caused the subsidence of warm air and excessive heating of earth's surface, and created them mentioned super heat wave.

کلیدواژه‌ها [English]

• Heat wave
• Classification of heat waves
• Super heat wave
• synoptic analysis
• Kerman province