نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زمین‌شناسی، دانشگاه تبریز.

2 زمین شناسی زیست محیطی

چکیده

زمین­لغزش یکی از مخاطرات طبیعی است که هر ساله در مناطق کوهستانی خسارات زیادی را به مراتع، اراضی کشاورزی و تأسیسات زیربنایی وارد می­کند. در اثر لغزش علاوه بر وارد شدن خسارات بر شهرها و روستاها و راه­ها، محیط طبیعی نیز به­واسطه فرسایش خاک آسیب می‌بیند. منطقه مورد مطالعه به مساحت حدود 80 هزار هکتار در شمال غربی ایران و در غرب شهرستان خوی قرار دارد. رخداد زمین­لغزش در دامنه­های مشرف به راه­ها، بارها سبب تخریب جاده­های اصلی خوی- قطور و راه­آهن سراسری ایران- ترکیه و چندین روستا از جمله روستاهای گوگرد و کلت‌ علیا شده است. با توجه به وقوع لغزش­های متعدد در منطقه و تهدید راه­های ارتباطی، مناطق مسکونی و مراتع و مزارع، مطالعه و پهنه­بندی خطر زمین ­لغزش برای مدیریت خطر و برنامه­ریزی منطقه ضروری است. در این مقاله خطر زمین­لغزش در منطقه مورد نظر بررسی شده و پهنه­بندی زمین­لغزش به روش آنبالاگان صورت گرفته است. در این پهنه­بندی با استفاده از GIS برای هر یک از پارامترهای تأثیرگذار در زمین­لغزش از جمله لیتولوژی، شیب دامنه، ساختارهای زمین­شناسی، ارتفاع نسبی، کاربری و پوشش زمین و آب­های زیرزمینی، نقشه تهیه شده و سپس با تلفیق نقشه­های مذکور و از طریق امتیازدهی به هر واحد و جمع­بندی آن­ها، نقشه پهنه­بندی خطر لغزش تهیه شده است. کل منطقه از نظر خطر زمین­لغزش به 5 پهنه بی‌خطر، خطر کم، خطر متوسط، خطر بالا و خطر بسیار بالا تقسیم شده است. حدود 6/5 درصد در پهنه با خطر بسیار بالا و حدود 23 درصد از منطقه در پهنه با خطر بالا قرار دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Landslide Hazard Zoning in the Western Area of Khoy County Using Anbalagan Method

نویسندگان [English]

  • Ebrahim Asgari Kalajahi 1
  • Fatemeh Namakchi 2
  • Abdolreza Vaezi Hir 1

1 Department of Earth Sciences, University of Tabriz

2 Environmental Geology

چکیده [English]

Landslide is one of the natural hazards which affects mountainous
areas and destroys residential areas, farms and basic facilities each
year. In addition to the damages caused by landslides on roads in
towns and villages, the natural environments are also affected by soil
erosion. The study area with an area of about 80,000ha is located in
the west of Khoy city, northwest of Iran. Some landslides have
occurred on the southern slopes which verge on the roads and
frequently damage the main road, Iran-Turkey railway and several
villages, such as Gougerd and upper Kalt village. Due to the proximity
of the study area to the main roads and residential areas and the
existence of several historical mass slides, evaluation of landslide
hazard and preparing a risk map is necessary. In this research, the
potential landslide zoning map was developed by evaluation of each
parameter influencing landslide including lithology, slope geometry,
geological structures, relative elevation, land use and coverage and
ground-water. Final zoning map was produced through overlaying of
the maps developed by scoring of the mentioned parameters. The
study area was divided in to 5 zones from potential landslide view of
point, including safe, low, medium, risk and very high risk zones.
About 23 and 5.6 percent of the total area are subjected to high risk
and very high risk landslide hazards, respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Landslide
  • Zoning
  • Anbalagan method
  • Khoy County
ـ امینی‌زاده، محمدرضا (1377)، «ارزیابی خطر زمین­لغزش در حوضه آبخیز هلیل رود، مجموعه مقالات دومین همایش رانش زمین»، انتشارات کمیسیون ملی یونسکو در ایران، تهران، ص 17.
ـ حق­شناس، ابراهیم، (1374)، «پهنه­بندی خطر زمین لغزش و ارتباط آن با تولید رسوب در حوضه آبخیز طالقان»، پایان­نامهکارشناسیارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
ـ خداویردی­زاده، اکبر، (1389)؛ «بررسی­های زمین­شناسی­ مهندسی و ژئوتکنیک و پایداری زمین لغزش گوگرد منطقه­ی خوی»، پایان­نامه کارشناسی ارشد زمین­شناسی مهندسی، دانشگاه آزاد اهر.
ـ خضری، سعید و روستایی، شهرام و عبدالحمید رجایی (1385)، ارزیابی و پهنه­بندی خطر ناپایداری دامنه­ها در بخش مرکزی حوضه زاب به روش آنبالاگان»، فصلنامه مدرس علوم انسانی، شماره 48، صص 80 -49.
ـ روستایی، شهرام (1381)، «پهنه­بندی خطر زمین­لغزش در منطقه اهرچای علیا»، نشریه دانشکده علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه تبریز، شماره پیاپی 9.
ـ روستایی، شهرام و راحله علیزاده (1391)، «پهنه­بندی خطر زمین­لغزش در حوضه صوفی چای (مراغه) با استفاده از روش آنبالاگان»، فصلنامه علمی- پژوهشی فضای جغرافیایی، شماره 39، صص 35 -17.
ـ شریعت جعفری، محسن (1375)، زمین لغزش (مبانی و اصول پایداری شیب­های طبیعی)»، انتشارات سازه، تهران.
ـ کمک­پناه، علی؛ منتظرالقائم، سعید و امیر جعفری چدنی (1373)، «پهنه­بندی زمین لغزه در ایران، زمین لغزه و مروری بر زمین­لغزه­های ایران»، مؤسسه بین­المللی زلزله­شناسی و مهندسی زلزله، ص 65 .
ـ مددی، عقیل (1388)، «بررسی ناپایداری ژئومورفولوژیک گردنه صائین (بین شهر نیر و سراب، منطقه آذربایجان) با استفاده از روش آنبالاگان»، مجله جغرافیا و برنامه­ریزی محیطی، شماره 1، سال 21، صص 94 -77.
ـ نمکچی، فاطمه و ابراهیم اصغری کلجاهی (1391)، «بررسی پدیده زمین لغزش در منطقه غرب خوی»، دومین همایش ملی انجمن علمی زمین­شناسی، دانشگاه شهیدبهشتی، تهران.
ـ نمکچی، فاطمه و اصغری کلجاهی، ابراهیم؛ واعظی هیر، عبدالرضا و اکبر خداویردی­زاده (1392)، «بررسی خطر زمین ­لغزش در منطقه غرب خوی»، دومین کنفرانس بین­المللی مخاطرات محیطی، دانشگاه خوارزمی، تهران.
-Anbalagan, R., (1992) “Landslide hazard evaluation and zonation mapping in Mount-ainous terrain”, Engineering Geol., 33.p 269-277.
-Anbalagan, R., Singh, Bhawani., (1996), “Landslide hazard and risk assessment mapping of mountainous terrains- a case study from Kumaun Himalaya”, India, Engineering Geology, Vol.e 43, Issue 4, P. 237-246.
-Ainon Nisa, O., Wan Mohd, N., Noraini, S., (2011), “GIS Based Multi-Criteria Decision Making for Landslide Hazard Zonation, Asia Pacific International Conference on Environment-Behaviour Studies”, Salamis Bay Conti Resort Hotel, Famagusta, North Cyprus.
-Cook, R.U., and Doornkamp, J.C., (1990), “Geomorphology in environmental management”, Second Edition Press, Oxford.
Crudent, D. M. (1991), “A Simple Definition of A Landslide”, Bulletin IAEG, 43, 27-29.
Fattahi ardakani, M.A. (2000), “Investigation and evaluation on land slide zonation models, remote sensing and GIS in the Latian watershed”, MSc. Thesis., Emam Khomaini educational center, 181p.
-Ocakoglu, F., Gokeeoglu,C., Ercanoglu, M., (2002), “Dynamics of a Complex Massmovement Triggered by Heavy Rainfall, a case study from NW turkey, Elsevier”, Geomorphologyvol, 42, p 329-341.
-Hattanji, T. & Moriwaki, H., (2009), “Morphometric analysis of relic landslides using detailed landslide distribution maps: Implications for forecasting travel distance of future landslides”, Journal of Geomorphology, No, 103, Pp. 447-454.
-Wang W., Zhang W., Xia Q., (2012), “Landslide Risk Zoning Based on Contribution Rate Weight Stack Method, International Conference on Future Energy”, Environment, and Materials.