نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه جغرافیا طبیعی دانشگاه اردبیل

2

چکیده

هدف این تحقیق بررسی شکل و الگوی رودخانه، بررسی پایداری و به تبع آن تغییرات رودخانه شهر چای در بازه زمانی سالهای 2000 تا 2013 می باشد جهت رسیدن به اهداف تحقیق از تصاویر ماهواره ای لندست، نقشه های توپوگرافی، نقشه های زمین شناسی و داده های هیدرولوژیکی جریان برای بررسی الگوی رودخانه و تغییرات آن با استفاده از شاخص های ضریب خمیدگی و زاویه مرکزی پیچان رود استفاده شد. جهت بررسی پایداری رودخانه نیز از شاخص های تنش برشی و شاخص مقاومت نسبی بستر استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که تغییرات الگوی رودخانه در طول بازه زمانی مورد مطالعه بسیار کم بوده و تحلیل پایداری رودخانه نیز نشان داد که میزان تنش برشی کل  بیشتر از تنش برشی بحرانی می باشد. نتایج تحقیق نشان دهنده این است که پتانسیل رودخانه برای ایجاد تغییرات مورفولوژیک در بازه ساحلی بالا می باشد ولی  کاهش دبی رودخانه باعث شده که تغییرات رودخانه ای در کمترین مقدار ممکن باشد

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Investigation the Potential of Morphological Change Urmia Shahrchi River.

نویسنده [English]

  • Sayyad Asghari Saraskanroud

Assistant Professor, Department of Geography, University of Ardabil

چکیده [English]

The purposes of this study are investigation of Shahr Chai river patterns, its stability and subsequently changes in the period of 2000-2013. For this purpose were used Landsat images, topography, geological maps and hydrological data. For study of river pattern and its changes was used Sinuosity and Meander Central Angle Indexes. Also for study of river stability was used by shear stress ‎and RBS indexes. Results indicated that river pattern changes are very low. River stability analysis indicated that total‎ shear stress rate is higher than critical shear stress. Results show that potential of river is high for creating of morphological changes in costal interval but decreasing of river flow has been caused that river changes be in lowest amount possible.

کلیدواژه‌ها [English]

  • River Changes
  • Meander
  • Sinuosity and Central Angle Index
  • Stability analysis
- اسماعیلی، رضا و محمدمهدی حسین­زاده (1389)، «بررسی فرایندهای تشکیل­دهنده موانع طولی در رودخانه­های کوهستانی، مطالعه موردی: البرز شمالی، حوضه آبریز لاویج رود، پژوهش­های جغرافیای طبیعی، شماره 71 صص 50-43.
- اصغری، صیاد (1391)، «بررسی روند تغییرات تکاملی رودخانه قزل اوزن با استفاده از مدل­های فلوویال (محدوده بین 30 کیلومتری شهرستان میانه تا مرز سیاسی استان زنجان)»، رساله دکتری جغرافیایی طبیعی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تبریز.
- تلوری، عبدالرسول (1371)، «شناخت فرسایش کناری رودخانه­ها در دشت­های سیلابی»، انتشارات موسسه تحقیقات جنگل­ها و مراتع، معاونت آموزش و تحقیقات وزارت جهاد سازندگی، 139 صفحه.
- حافظی­مقدس، ناصر؛ سلوکی، حمیدرضا؛ جلیلوند، رضا و جعفر رهنماراد (1391)، «مطالعه ژئومورفولوژی مهندسی رودخانه سیستان»، فصلنامه زمین­شناسی کاربردی، سال 8، شماره 1 صص1-18.
- ژولین، پی­یر (1387)، «مکانیک رودخانه»، ترجمه محمدرضا جعفرزاده، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، چاپ اول، 540 صفحه.
- غفاری، گلاله؛ سلیمانی، کریم و ابوالفضل مساعدی (1385)، «بررسی تغییرات مورفولوژی کناری آبراهه با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (بابلرود مازندران)»، پژوهش­های جغرافیایی، شماره 57 صص 61-71 .
- نیری، هادی (1389)، «تحلیل دینامیک و شکل مجرا در حوضه آبریز رودخانه مهاباد»، رساله دکتری جغرافیایی طبیعی، گرایش ژئومورفولوژی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تبریز.
- وجدانی، ناصر و مهدی قمشی (1385)، «بررسی آزمایشگاهی تنش برشی بحرانی فرسایش رسوبات چسبنده شش کانال آبیاری در استان خوزستان»، مجله علمی کشاورزی، جلد 29، شماره 4 صص56-45.
- یمانی، مجتبی و محمدمهدی حسین­زاده (1383)، «بررسی الگوی پیچان رودی رودخانه تالار با استفاده از شاخص­های ضریب خمیدگی و زاویه مرکزی»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال نوزدهم، شماره 2 ،صص 144-154.
- یمانی، مجتبی و سیامک شرقی (1391)، «ژئومورفولوژی و عوامل موثر در فرسایش کناری رودخانه هررود در استان لرستان»، مجله جغرافیا و برنامه­ریزی محیطی، شماره 1، بهار، صص 15-32.
-Biedenharn D.S., Elliot, C.M. and Watson, C.C (1997), “The WES stream investigation and stream bank stabilization handbook”, US. Army Engineering, P 286.
-Cook, R.U. and Doornkamp, J.C. (1990), “Geomorphology in Environmental Management”, Second Edition, Clarendon Press, Oxford.
-Minghui YU, Hongyan WEI, Yanjie LIANG, and Chunyan H U., (2010), “Study on the stability of non-cohesive river bank”, International Journal of Sediment Research, Vol. 25 (4), 391–398.
-Nagy, A.C., Toth, T., Vajk, O. & Sztano, O., (2010), “Erosional scours and meander development in response to river engineering: middle Tisza region, Hungary”, Proceedings of the Geologists Journal, Vol. 121 (4), 238–247.
-Olsen, D.S., Whitaker, A.C., and Potts, D.F. (1997), “Assessing stream channel stability thresholds using flow competence estimates at bankfull stage,” J. of the American Water Resources Association, Vol. 33(6), 1197-1207.