نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی گروه جغرافیای دانشگاه فردوسی مشهد

2

چکیده

در مطالعه حاضر تلاش شده تا با بهره­گیری از مفاهیم نظری به تبیین مفهوم کیفیت محیطی در مناطق روستایی پرداخته و در ادامه از طریق معیارها و شاخص­های کیفیت محیطی به ارزیابی اثرات اجرای طرح­های هادی بر روی کیفیت محیطی در مناطق روستایی بپردازد. روش‌شناسی تحقیق از نوع کتابخانه­ای و تجربی است که با استفاده از مطالعه پیمایشی و تمام شماری 17 روستای دارای طرح هادی در دهستان فندرسک شمالی و جنوبی شهرستان رامیان در قالب 359 نمونه سرپرست خانوار انجام شد. نتایج به­دست آمده نشان داده که بیش­ترین اثرات اجرای طرح­های هادی روستایی در مؤلفه­های سه گانه کیفیت محیطی روستاها، مربوط به مؤلفه فرمی 438/0 بوده و کم­ترین آن مربوط به مؤلفه کارکردی 288/0 می باشد. لذا می­توان استدلال کرد که طرح­های هادی عمدتاً با رویکرد فرمی انجام شده و اثرگذاری شکلی آن بیش­تر از اثرات و تغییرات کارکردی در روستاها می­باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Guide Plan Implementation Impact Assessment on Environmental Quality in Rural Area (Case Study: North and South Fendresk Rural district

نویسنده [English]

  • Hamdollah Sojasi Qidari

Assistant Professor of Geography, Ferdowsi University of Mashhad

چکیده [English]

This study, has tried to express the quality of environment using theoretical conceptions in rural areas. The guide plan impacts on quality of rural environment was assessed through environmental quality indexes and criteria. The study methodology is based on library documents and experimental approach that was used in 17 rural areas of north and south Fendresk district of Ramyan county in the form of 359 cases of sample community. The obtained results show that for the from index with 0.438; has maximum impacts and the functional index with 0.288 has the minimum impact of guide plan implementation from 3 dimensional components on quality of rural environment. Thus, it could be argued that the guide plans have been carried out with formal and physical approaches in rural areas and their formal effectiveness is more than the functional one and functional changes in rural area as well.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Assessment
  • Environmental quality
  • Guide plans
  • Tural area
  • North and south Fendresk rural district
ـ پاکزاد، جهانشاه (1381)، «کیفیت محیط شهری مطالبه معوقه شهروندان»، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 90.
ـ پورجعفر، محمدرضا؛ تقوایی، علی اکبر و علی­رضا صادقی (1388)، «خوانش تأثیر ساماندهی محورهای بصری بر ارتقاء کیفیت محیط فضاهای عمومی شهری: نمونه موردی خیابان آزادی تهران»، دو فصلنامه مدیریت شهری، شماره 24، دوره پاییز و زمستان، صص 65-80.
ـ پورمحمدی، مرضیه (1389)، «امکانسنجی پیاده­راه سازی محیط پیرامون حرم حضرت معصومه با تأکید بر امنیت اجتماعی»، پایان­نامه کارشناسی ارشد شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس.
ـ تقی­لو، علی­اکبر؛ خسروبیگی، رضا و یوسف خدایی (1388)، «ارزیابی طرح های هادی روستایی در ابعاد کالبدی، اجتماعی و اقتصادی از دیدگاه روستاییان»، اولین کنفرانس ملی مسکن و توسعه کالبدی روستا، تهران.
ـ جمعه­پور، محمود (1384)، «مقدمه­ای بر برنامه­ریزی توسعه روستایی»، تهران، انتشارات سمت.
ـ رضوانی، مـحمدرضا و حسین منصوریان (1387)، «سـنجش کیفیت زندگی: بـررسی مـفاهیم، شاخص­ها، مدل­ها و ارائه مدل پیشنهادی برای نواحی روستایی»، فصلنامه روستا و توسعه، سال 11، شماره3، صص 1-26.
ـ رفیعیان، مجتبی، اسفندیار صدیقی و مرضیه پورمحمدی (1390)، «امکانسنجی ارتقاء کیفیت محیط از طریق پیاده راه­سازی محورهای شهری (مورد: محور خیابان ارم بخش مرکز شهر قم)»، مجله مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه­ای، سال سوم، شماره یازدهم، زمستان.
ـ سازمان شهردار­ها و دهیاری­ها (1387)، «دانشنامه مدیریت شهری و روستایی»، تهران انتشارات سازمان شهرداری­ها و دهیاری­ها، چاپ اول.
ـ سلیمی، افشین (1385)، طرح­هادی روستایی (طرح کالبد روستا)»، مجله معماری و شهرسازی دانشگاه تهران.
ـ شهبازی، اسماعیل (1389)، «درآمدی بر آسیب­شناسی توسعه روستایی»، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
ـ عزیرپور، فرهاد؛ خلیلی، احمد؛ محسن­زاده، آرمین و صدیقه حاصل­حسینی (1390)، «تحلیل و ارزیابی اثرات اقتصادی اجرای طرح هادی در روستاهای کشور»، فصلنامه مسکن و محیط روستا، شماره 135.
ـ عظیمی، نورالدین و مجید جمشیدیان (1384)، «بررسی اثرات کالبدی اجرای طرح­های هادی روستایی: مطالعه موردی غرب گیلان»، نشریه هنرهای زیبا، شماره 22، دوره تابستان.
ـ غفاری، غلامرضا، میرزایی، حسین، کریمی، علیرضا (1390)، «بررسی رابطه بین صنعت و کیفیت زندگی»، فصلنامه توسعه روستایی، دوره سوم، شماره1، صص1-22.
ـ لنگ، جان (1381)، «آفرینش نظریه معماری»، ترجمه علی­رضا عینی­فر، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول.
ـ محمدی یگانه، بهروز؛ نباتی، عباس و مهدی چراغی (1391)، «تبیین اثرات اجرای طرح هادی بر بهبود کیفیت زندگی در نواحی روستایی (مطالعه موردی: دهستان کرانی- شهرستان بیجار)»، فصلنامه مسکن و محیط روستا، شماره139، 99-112.
ـ مظفر، فرهنگ؛ حسینی، سیدباقر؛ سلیمانی، محمد و عباس ترکاشوند (1387)، «ارزیابی اثرات اجرای طرح­های هادی بر محیط زیست روستاهای ایران»، فصلنامه علوم محیطی، سال 5، شماره3.
-Porteous J.D. (1971), “Design with people: the quality of the urban environment”, Journal Environ, Behav, 3, pp 155-177.
-Satfford M and Marmot M. (2003), “Neighbourhood Deprivation and health: does it affect us all equally”? Int Journal Epidemiol, pp 357-66.
-VanKampI., Leidelmeijer K., Marsman G., de Hollander A. (2003), “Urban enviromental quality and human well-being towards a conceptual framework and demarcation of concepts: A literature study”, Journal Landscape and Urban Planning, Vol. 65, pp 5-18.