نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

• هادی نیری ¹
• کمال خالق پناه ²
• محمدرضا کرمی ³
• خه بات احمدی ⁴

¹ عضو هیات علمی گروه ژئومورفولوژی دانشگاه کردستان.

² عضو هیات گروه جامعه شناسی دانشگاه کردستان

³ استادیار رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری،گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه پیام نور

⁴ دانشجوی کارشناسی ارشد رشته مخاطرات دانشگاه کردستان

چکیده

فاجعه زلزله برای توسعه جامعه یک تهدید بزرگ محسوب می­شود و متغیرهای محیطی بر میزان آسیب­پذیری ناشی از آن تأثیر می­گذارند. هدف این مقاله پهنه­بندی میزان آسیب­پذیری ناشی از زلزله در شهر سنندج بر اساس متغیرهای تأثیرگذار است. در این راستا، نقشه نهایی پهنه­بندی آسیب­پذیری طبیعی منطقه و معیارهای کالبدی (کیفیت سازه­ها، تراکم، کاربری، کیفیت بر اساس مصالح مصرفی، فاصله از معابر اصلی و فرعی، فاصله از مراکز درمانی، آتش­نشانی و فرودگاه) و معیارهای اجتماعی تأثیرگذار مورداستفاده قرار گرفتند. معیارهای اجتماعی موردبررسی واقع‌شده است. متغیرها که مجموعاً 15 معیار هست در سیستم اطلاعات جغرافیایی به لایه­های اطلاعاتی تبدیل شدند سپس با استفاده از دو مدل تحلیل سلسله مراتبی و تاپسیس همپوشانی انجام گرفت. در نهایت، میزان آسیب­پذیری در پنج گروه از آسیب­پذیری بسیار کم تا بسیار زیاد طبقه­بندی شد. با مقایسه نتایج دو مدل، مشخص گردید که پهنه­های آسیب­پذیری، تقریباً مشابه همدیگر هستند با این تفاوت که بر اساس مدل تحلیل سلسله مراتبی، مناطق دارای آسیب­پذیری بسیار زیاد، دارای درصد و پراکندگی کم­تری نسبت به مدل تاپسیس است. هم­چنین، مطابق با مدل تحلیل سلسله مراتبی بیش­ترین پراکندگی در نواحی با آسیب­پذیری بسیار کم رخ‌داده است. درحالی‌که طبق مدل تاپسیس نواحی با آسیب­پذیری متوسط بیش­ترین وسعت را دارا است. مطابق با هر دو مدل مذکور مشخص شد نواحی دارای بیش­ترین آسیب­پذیری در شمال شهر قرارگرفته‌اند.

کلیدواژه‌ها

• آسیب‌پذیری
• پهنه‌بندی
• زلزله
• مدل تحلیل سلسله مراتبی
• تاپسیس
• سنندج

موضوعات

• سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور

عنوان مقاله [English]

Zoning of the Vulnerability of Sanandaj City Using AHP and TOPSIS Models

نویسندگان [English]

• Hadi Nayyeri ¹
• Kamal Khaleghpanah ²
• Mohammadreza Karami ³
• Khebat Ahmadi ⁴

¹ Academic Staff in Geomorphology Department, Kordestan University

² Academic Staff in Sociology department, Kordestan University

³ Ph.D. Assistant Prof. of Geography and Urban Planning, Dept. of Geography, Faculty of Humanities Science, University of Payame Noor

⁴ Universityof Kordestan, Graduate Student in Natural Hazards

چکیده [English]

Earthquake is a serious threat for society development and its vulnerability is influenced by environmental variables. The damages of earthquakes are reduced by recognizing these variables and area zoning. The aim of this paper is the zoning of earthquake vulnerability of Sanadaj city based on effective variables. For this purpose, the final map of region’s natural vulnerability zoning and skeletal indices and other effective social indices have been used. The variables were changed to layers of GIS and then, overlapping were performed using AHP and TOPSIS models. Finally, the vulnerability was classified in five groups from very low to very high. By comparing the results of these two models, it was revealed that these models had a similar vulnerability but they had a difference in which based on AHP model, the regions with  very high vulnerability have little fragmentation in contrast with TOPSIS model. Therefore, according to AHP the most fragmentation was occurred in regions with low vulnerability. While, based on TOPSIS, the regions with average vulnerability have the most extension. According to Both models the most vulnerable areas were in the north of Sanandaj city.

کلیدواژه‌ها [English]

• Quality of life
• Planned neighborhoods
• Informal settlements
• The city of Zanjan