نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

• فریبا کرمی

گروه پژوهشی جغرافیا، دانشگاه تبریز

چکیده

دشت تبریز در΄15­˚­46­-­΄­30­˚­45 ­طول شرقی و΄­17­­˚­38-­΄56­­˚­37 عرض شمالی و در شرق دریاچه ارومیه واقع شده است. در دهه­های اخیر، بطور منطقه­ای و در دشت تبریز خشکسالی­های متناوب و گاهی مستمر و شدیدی رخ داده است. همزمان سطح آب زیرزمینی دشت کاهش چشمگیری نشان می­دهد. از این­رو به نظر می­رسد، بین وقوع خشکسالی­های هواشناسی و افت سطح آب­های زیرزمینی بتوان رابطة معنی­داری پیدا کرد. در این راستا، هـدف پژوهش حاضـر بررسـی خشکسالی­های دشت با شاخصSPI ، پیگیری روند بارش­ها، تحلیل هیدروگراف واحد آب­های زیرزمینی و ارزیابی تأثیر خشکسالی­های هواشناسی در افت آب زیرزمینی در دشت تبریز با استفاده از روش آمار دومتغیره می­باشد. برای این منظور، از داده­های هواشناسی شامل متوسط بارش ماهانه ایستگاه­های دشت تبریز در دورة آماری (83-1351) برای تعیین دوره­های خشکسالی، داده­های ماهانه سطح آب چاه­های مشاهده­ای و پیزومتر دشت در دوره آماری (83-1370) برای نشان دادن نوسانات سطح آب زیرزمینی، نرم­افزارهایArc/GIS ، Arc/View­، Excell و  Surferاستفاده شد. نتایج مطالعه نشان می­دهد که در دوره آماری (83-1370) سطح آب­های زیرزمینی سیر نزولی داشته و 94/3 متر افت دارند. خشکسالی آب­های زیرزمینی نیز با دو ماه تأخیر نسبت به خشکسالی هواشناسی بروز می­کند.

کلیدواژه‌ها

• خشکسالی هواشناسی
• خشکسالی آب زیرزمینی
• افت سطح آب¬های زیرزمینی
• تحلیل هیدروگراف واحد
• دشت تبریز

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Meteorological Drought Effects in the Reduction of Ground Watertable (Case study: Tabriz Plain)

نویسنده [English]

• Fariba Karami

Department of Geography, University of Tabriz

چکیده [English]

Tabriz plain has located in east of Urmia lack. In certent decades alternate and continued droughts have occured in the region and Tabriz plain. Contemporary ground watertable has decreased greatly. Therefore it seems there is a significant interaction between meteorological drought and fall of ground watertable. The goal of this study is to do research on drought, to find precipitation trend, analyze groundwater hydrograph and the evaluation of meteorological to drought effects in the reduction of ground watertable using SPI index and bivariate regression in Tabriz plain. For this purpose, we used meteorological data (monthly precipitation) of Tabriz plain station for the time period 1351-1383 for determination of drought periods. Monthly data of watertable from observation and piedzometry wells for the 1370-1383 were used for the representation of ground watertable variation, by the use of Arc/GIS, Arc/View, Excel and Surfer. The results show that in recent decades precipitation trend has been negetive. Also ground watertable has decreased and the watertable has fallen around 3.94 m in time period of 1370-1383. Groundwater drought relative to meteorological drought occurs two months later in Tabriz plain

کلیدواژه‌ها [English]

• Meteorological drought
• Groundwater drought
• Reduction of watertable
• Hydrograph analysis
• Tabriz plain