نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

گروه پژوهشی جغرافیای دانشگاه تبریز

چکیده

گردشگری از نوع زمین­پیمایی، که ترکیبی از فعالیت­های ورزشی و تدبر در ویژگی­های زمین­شناختی ـ ژئومورفولوژیکی طبیعت را شامل می­شود، از جمله مهم­ترین فعالیت­های تفریحی و زمینه­های کسب در آمد با افقی روشن در آینده نزدیک خواهد بود. این مقاله با معرفی گردنه پیام در شمال غرب ایران (بین ″05′17°38 تا ″52′55°38 عرض شمالی و ″13′46°45 تا ″12′59°45 طول شرقی) به عنوان یک مکان ژئومورفیکی، سعی دارد روش­شناسی تهیة نوعی نقشه موضوعی به نام «نقشة زمین­پیمایی» را ارائه نماید. این نقشه­ها بر عناصری از چشم­انداز و مخاطرات احتمالی تأکید دارند که یک گردشگر در برنامة گردشگری خود و همچنین به هنگام گردش با آنها روبروست. گردنة پیام دارای جذابیت­های زیادی (چشم­انداز کوهستانی مرتفع، مسیرهای مختلف کوه­پیمایی، چشمه­های پر آب، امکانات گردشگری زمستانی، و اقلیم ییلاقی) از نظر گردشگری از نوع زمین­پیمایی می­باشد و سطوح مختلفی از مخاطرات ژئومورفولوژیکی (انواع حرکات توده­ای، سقوط بهمن برفی و سنگی، فعالیت­های انباشتی و کاوشی رودخانه­ای و...) نیز در بخش­های مختلف گردنـه به چشم می­خورد. یافته­های این مقاله و پیشنهاد تهیه نقشه­های زمین­پیمایی برای مکان­های ژئومورفیکی ایران، به برنامه­ریزان امر گردشگری می­تواند گامی مهم در جهت افزایش بهره­وری گردشگری در نواحی مرتفع کشورمان باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Importance of Geo-hiking Maps in Management of Geomorphosites of Iran, Case Study: Geomorphosite of Payam Pass

نویسنده [English]

  • Davood Mokhtari

Department of Geography, University of Tabriz

چکیده [English]

Geo-hiking tourism, which combines sport activities and appreciation of geological-geomorphological aspects of nature, is today one of the main recreational and economic activities among the markets which will experience a great increase in the near future. This paper presenting Payam Pass in northwest of Iran (38°17′05″-38°55′52″N and 45°46′13″-45°59′12″E) as a geomorphosite, illustrates a methodology to develop a thematic map, namely, the “geo-hiking map”. These maps emphasize the landscape elements that the tourist can recognize and observe, as well as the possible hazards. PayamPass has a strong geo-hiking-tourism vacation merit (its spectacular high-mountain landscape, dense network of hiking tracks, springs, winter sports possibilities, country climate). Thus, the study area shows geomorphological hazard levels of mass wasting, snow and rock avalanches, and aggradational and deggradational activities of rivers. The results emphasize and propose for the people in charge and planners to provide the geo-hiking maps for all gomorphosites of Iran. This study could represent an important instrument for a responsible and safe utilities of high-mountain tourist areas.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Geo-hiking maps
  • Geomorphosites
  • Geomorphological hazards
  • Geo-tourism
  • Payam Pass
اساسنامه شرکت توسعه ایرانگردی و جهانگردی (1387).
برنامه پنجم توسعه کشور (1387).
برنامه چهارم توسعه کشور (1383).
سند چشم­انداز 20 ساله کشور (1382).
5ـ مختاری، داود (1385)، «کاربرد شاخص­های مورفومتری در تعیین میزان فعالیت گسله­ها مورد نمونه: گسل شمالی میشو»، مجله علوم زمین. شماره 59.
6ـ مختاری، داود؛ ظاهری، محمد؛ بیاتی­خطیبی، مریم؛ کرمی، فریبا، (1388)، «شناسایی اشکال مورفوژنتیک فعال در گردنه پیام و ارزیابی قابلیت­های اکوتوریسم آن»، گزارش طرح تحقیقاتی، دانشگاه تبریز.
7ـ وزارت کشاورزی (1372) «طرح­های مطالعاتی جامع توسعه کشاورزی حوضه­های آبریز ارس و ارومیه»، جلد چهارم- فرسایش و حفاظت خاک.
8- Brandolini, P., Faccini, F., Piccazzo, M., (2006), “Geomorphological Hazard and Tourist Vulnerability along Portofino Park Trails (Italy)”, Nat. Hazards Earth Syst, Sci., 6, 563-571.
9- Brohman J. (1996), “New Directions in Tourism for Third World Development”, Ann Tour Res; 23: 48-70.
10- Carton, A., Cavallin, A., Francavilla, F., Mantovani, F., Panizza, M., Pellegrini, G.G., Tellini, C., (1994), Ricerche Ambientali per L’individuazione e la Valutazione Dei Beni Geomorfologici- metodi ed Esempi, Il Quaternario 7(1): 365-372.
11- Cater, E., (2002), “Spread and Backwash Effects in Ecotourism: Implications for Sustainable Development”, International Journal of Sustainable Development, 5 (3), 265-281.
12- Chhetri, P., Arrowsmith, C., Jackson, M., (2004), “Determining Hiking Experiences in Nature-Based Tourist Destinations”, Tourism Management 25, 3-43.
13- Coratza, P., Ghinoi, A., Piacentini, D., Valdati, J., (2008), “Management of Geomorphosites in High Tourist Vocation Area: an Example of Geo-Hiking Maps in the Alpe Di Fanes (Natural Park of Fanes-Senes-Braies, Italian Dolomites)”, Geo Journal of Tourism and Geosites, Year I, No. 2, Vol. 2, pag 106-117.
14- Coratza P., Giusti C., (2005), “A method for the Evaluation of Impacts on Scientific Quality of Geomorphosites, Il Quaternario, 18 (1), Volume Speciale, 306-312.
15- Geneletti, D., Dawa, D., (2009), “Environmental Impact Assessment of Mountain Tourism in Developing Regions: A Study in Ladakh”, Indian Himalaya, Environmental Impact Assessment Review 29, 229-242.
16- Grandgirard, V., (1997), “Géomorphologie, Protection de La Nature et Gestion du Paysage”, Thèse de Doctorat, Université de Fribourg.
17- Gurung, C.P., DeCoursey, M.A., (2000), “Too Much Too Fast: Llessons from Nepal's Lost Kingdom of Mustang”, In: Godde PM, Price MF, Zimmermann FM, Editors, Tourism and Development in Mountain Regions, Wallingford: CABI Publishing; p. 239-54
18- Hooke, J.M., (1994), Strategies for Conserving and Sustaining Dynamic Geomorphological Sites, In: O’halloran, D. et al. (eds.): Geological and Landscape Conservation, Geological Society, London: 191-195.
19- Panizza M., (2001), “Geomorphosites: Concepts, Methods and Example of Geomorphological Survey”, Chinese Science Bulletin, 46, Suppl., Bd, 4-6.
20- Panizza, M., Piacente, S., (1993), “Geomorphological Assets Evaluation”, In: Zeitschrift Für Geomorphologie N.F. Suppl. Bd 87: 13-18.
21- Pereira, P., Pereira, D., Caetano Alves, M.I., (2007), “Geomorphosite Assessment in MontesinhoNaturalPark” (Portugal), Geographica Helvetica: 3.
22- Pralong, J.P., (2005), “A Method for Assessing the Tourist Potential and Use of Geomorphological Sites, Géomorphologie, Relief, Processus, Environnement, 3: 189-196.
23- Reynard, E., Panizza, M., (2005), “Geomorphosites: definition, assessment and mapping. An Introduction”, In: Géomorphologie, Relief, Processus, Environnement, 3: 177-180.
24- Rivas, V., Rix, K., Frances, E., Cenderero, A., Brunsden, D., (1997), “Geomorphological Indicators for Environmental Impact Aassessment: Consumable and Non-consumable Geomorphological Resources”, Geomorphology, 18: 169-182.
25- Serrano, E., Gonzalez Trueba, J.J., (2005), “Assessment of Geomorphosites in Natural Protected Areas: the Picos de Europa National Park (Spain)”, Géomorphologie, Formes, Processus, Environnement, 3: 197-208.
26- Teh, L., Cabanban, A. S., (2007), “Planning for Sustainable Tourism in Southern Pulau Banggi: An Assessment of Biophysical Conditions and Their Implications for Future Tourism Development, Journal of Environmental Management, 85(4): 999-1008.
27- Tsaur, S.H., Lin, Y.C., Lin, G.H., (2006), “Evaluating Ecotourism Sustainability from the Integrated Perspective of Resource, Community and Tourism, Tourism Management, 27: 640-653.
28- Vogt, H., (1997), “The Economic Benefits of Tourism in the Marine Reserve of Apo Island, Philippines,” In: Lessios, H.A., Macintyre, I.G. (Eds.), Proceedings of the Eighth International Coral Reef Symposium, Vol. 2. Smithsonian Tropical Research Institute, Panama, pp. 2102-2104.
29- WTO (World Tourism Organization). (2005), “Tourism's Potential as a Sustainable Development Strategy”, Madrid: World Tourism Organization.