نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جغرافیا، دانشگاه تربیت مدرس

2 اقلیم شناسی، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

بدون شک سیلاب یک بلای طبیعی شناخته شده است. تحلیل جامع از شرایط سینوپتیکی که موجب جریان روان‌آب با حجم بالا می‌گردد شرایط را برای شناسایی مناطق با ریسک سیل بالا مناسب‌تر می‌سازد. هدف از این تحقیق مطالعه و بررسی بارش‌ سنگین و در پی آن احتمال رویداد سیل در منطقه چهارمحال بختیاری و به صورت موردی کوهرنگ می‌باشد. بارش 20 بهمن سال 1384 با 157.4 میلی‌متر به عنوان نمونه‌ایی از بارش‌های سنگین منطقه انتخاب و نقشه‌های سینوپتیک از تراز‌ سطح زمین تا تراز 500 هکتوپاسکال و نقشه‌های روان‌آب سطحی برای نمایش حداکثر دبی، ترسیم و تفسیر گردید. در این روز مرکز کم‌فشاری بر روی کشور یونان شکل گرفته و با عمیق شدن تا عرض‌های 25 درجه کم‌فشار حرارتی واقع بر روی سودان و عربستان را تبدیل به کم‌فشار دینامیکی کرده و تا غرب کشور گسترش یافته است. براساس نقشه‌های فشار سطح زمین، ارتفاعی تا تراز 500 هکتوپاسکال و وزش رطوبت‌ چنین برمی‌آید که، ناپایداری شدید از سطح زمین تا تراز 500 هکتوپاسکال باعث صعود شدید و بارش سنگین شده است. رطوبت مورد نیاز برای این بارش از آب‌های دریای مدیترانه، سرخ و خلیج فارس تأمین گردید. با توجه به موقعیت کوهستانی منطقه مورد مطالعه، این بارش سبب جریان روان‌آب با شدت فراوان و شکل‌گیری دبی 5.7 متر مکعب در ثانیه در زمانی کمتر از 6 ساعت گردید. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Analysis of Synoptic Conditions of Flood Occurrence in Heavy Rainfalls (Koohrang County)

نویسندگان [English]

  • Manochehr Farajzadeh 1
  • Saeed Rajaee Najafabadi 2

1 Department of Geography, University of Tarbiat Modarres

2 Climatology, Tarbiat Modarres University

چکیده [English]

In this paper we study the heavy precipitation and probability of occurring flood as a result of it for Koohrang station. The synoptic and discharge maps were chosen and drawn in purpose of showing the discharge peak for 29 February by175 mm rainfall. In this day a low pressure center was located in Greek. As this center expanded to the north, the thermal low pressure above the Sudan and Saudi Arabia became dynamic and stretched toward the west of Iran. According to the sea surface, 500 mb and moisture flow, this heavy rainfall was the result of the instability from surface to 500 geopotential levels and generated 5.7 m2/s discharges in the regain.

کلیدواژه‌ها [English]

  • synoptic analysis
  • Forecasting floods
  • Heavy Rainfall
  • Cyclone
  • Unticyclone
  • Koohrang
1ـ اشجعی‌‌باشکند، محمد (1379)، «‌بررسی و ارائه مدل‌های سینوپتیکی بارش‌های سنگین در شمال غرب‌ایران»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته هواشناسی، دانشکده علوم‌پایه، دانشگاه تربیت مدرس. راهنما محمد خیراندیش، زمستان.
2ـ خوشحال، جواد و خسروی محمود (1388)، «شناسایی منشاء و مسیر رطوبت بارش‌های فوق سنگین استان بوشهر»، فصلنامه جغرافیا و توسعه، شماره 16، صفحات 7-28.
3ـ سبزی‌پرور، علی‌اکبر (1370)، «بررسی سینوپتیکی سیستم‌های سیل‌زا در جنوب غرب ایران»، پایان­نامه کارشناسی ارشد، موسسه ژئوفیزیک، دانشگاه تهران.
4ـ علیزاده‌، امین (1384)،‌ «اصول ‌هیدرولوژی ‌کاربردی»، انتشارات آستان قدس رضوی، 912 صفحه.
5ـ کاویانی، محمدرضا و علیجانی بهلول (1380)، «مبانی آب و هواشناسی»، انتشارات سمت، 590 صفحه.
6ـ لشکری‌، حسن (1381)، «مسیریابی سامانه‌های سودانی ورودی به ایران»، مجله علوم انسانی مدرس، شماره 2، صفحات 133ـ150.
7ـ لشکری، حسن (1382)، «مکانیسم تکوین، تقویت و توسعه مرکز کم‌فشار سودان و نقش آن بر روی بارش­های جنوب و جنوب­غرب ایران»، فصلنامه‌ پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 46، صفحات 1-18.
8ـ مفیدی، عباس و زرین، آذر (1384)، «بررسی ‌سینوپتیکی ‌تأثیر ‌سامانه‌های ‌کم‌‌فشار‌ سودانی در وقوع بارش‌های سیل‌زا در ایران»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 77، صفحات 113-136.
9- Changnon, S.A (2001), “Damaging Tthunderstorm Activity in the United States. Bulletin of the American”, Meteorological Society, pp: 597608.
10- Chen, Ch., Lin, Ch., Chuang, Y., Yen, H. (2002), “A Study of Afternoon Heavy Rainfall in Taiwan during the Mei-yu Season”, Atmospheric Research, pp: 129-149.
11- Dimitrova, T, Mitzeva, R., Savtchenko, A. (2009), “Environmental Conditions Responsible for the Type of Precipitation in Summer Convective Storms Over Bulgaria”, Atmospheric Research , pp: 30-38.
12- Kaltenbo¨Ck R. (2003), “The Outbreak of Severe Storms along Convergence Lines Northeast of the Alps. Case Study of the 3 August 2001 Mesoscale Convective System with a Pronounced Bow Echo”, Atmospheric Research, pp: 55-75.
13- Kato T., Aranami, K. (2005), “Formation Factors of 2004 Niigata-Fukushima and Fukui Heavy Rainfalls and Problems in the Predictions Using a Cloud-Resolving Model”, SOLA, Vol. 1, pp: 1-4.
14- Riosalido, R. (1990), “Characterization of Mesoscale Convective Systems by Satellite Pictures during PREVIMET MEDITERRANEO-89”, Segundo Simposio Nacional de Prediccion, Instituto Nacional de Meteorologia, Apartado 258, 2807, Madrid, pp 135-148.
15- Seibert, A. Frank, Formayer, H. (2007), “Synoptic and Regional Patterns of Heavy Precipitation in Austria”, Theor. Appl. Climatol, 87, pp: 139-153.