نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز

2 جغرافیای طبیعی دانشگاه پیام نور سقز

3 جغرافیا و برنامه ریزی شهری در دانشگاه پیام نور ساری

چکیده

امروزه مکانیابی کاربری­های شهری با استفاده از GIS در برنامه­ریزی شهری از اهمیت زیادی برخوردار می­باشد. کاربری تجاری یکی از این کاربری­های مهم شهری است که سایر فعالیت­های شهری را نیز تحت تأثیر قرار می­دهد. مراکز تجاری نوین یکی از زیرمجموعه­های کاربری تجاری است که به صورت مجتمع­هایی متشکل از صدها مغازه و واحدهای تجاری- خدماتی در سطح نواحی شهر مکانیابی و طراحی می­شوند. شهر سقز در استان کردستان، با بیش از 130 هزار نفر جمعیت در  سال 1385 دارای 3 ناحیه شهرداری می­باشد که فقدان مراکز تجاری مناسب در آن موجب افزایش هزینه­های دسترسی به خدمات شهری و رکود نسبی در نواحی مختلف شهر شده است. بدین منظور، تحقیق حاضر سعی دارد با تبیین شاخص­های مناسب و با بهره­گیری از سیستم­های اطلاعات جغرافیایی به مکانیابی مراکز تجاری نوین در نواحی سقز بپردازد. در این راستا، معیارهای مناسب با مطالعات اسنادی تدوین و با استفاده از مدل AHP مکان­های مناسب در هر یک از نواحی شهرداری برای استقرار کاربری مذکور انتخاب شده­اند. نتایج حاصل از تحقیق بیانگر آنست که الگوی توزیع مراکز تجاری موجود در شهر سقز متناسب با اصول و معیارهای شهرسازی نبوده و ایجاد مراکز تجاری نوین شهری با بهره­گیری از قابلیت­های GIS در نواحی 3گانه شهر سقز می­تواند به توزیع بهینه مراکز تجاری در شهر و خدمات­رسانی مناسب به شهروندان کمک کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The New Shopping Center Site-selection in Urban Areas by Using AHP Model; Case Study: City of Saghez

نویسندگان [English]

  • Rasol Ghorbani 1
  • Nader Parvin 2
  • Jamal Gherisarian 3

1 Geography and Urban Planning, University of Tabriz

2 Geography Noor University turpentine

3 Geography and urban planning at Payam Noor University, Sari

چکیده [English]

In the modern urban planning using GIS for land use analysis is usual and efficient. Distribution of shopping centers as one of urban land uses plays important role in urban planning and its rearrangement. It seems that using the AHP extensions for site-selection of new shopping centers can aid improve urban structures and increase urban efficiency.
The main goal of this research is to survey and analyze suitable locations for constructing new shopping centers in Saghez. The city has located in Northwest of Kordestan province and its population is 131329 based on the report of Iranian Census Center in 1385. Majority of the residents do not have proper access to high quality shopping centers and therefore the current research aims to use AHP topropse new shopping centers locations in Saghez.
The results of this research show that the distribution of shops and commercial centers in this city have not adapted with urban planning standards and construction of new shopping centers in districts 3 of Saghez city would provide optimal distribution of commercial centers, and improve accessibility and proper services for residences in city.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Site-Selections
  • New shopping centers
  • Analytical Hierarchy Process (AHP)
  • Saghez city
1ـ پورمحمدی، محمدرضا (1385)، «برنامه­ریزی کاربری اراضی شهری»، انتشارات سمت، تهران.
2ـ دستجردی، غلامرضا (1379)، «مـکانیابی مراکز خدمات­رسان در سـطوح شهر با استفاده از مدل­های GIS (مطالعه موردی: مدارس پسرانه شهر تهران)»، پایاننامه کارشـناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس تهران.
3ـ رحیمیون، علی­اصغر (1378)، «تعیین تناسب اراضی با GIS»، شهرنگار، شماره 11، تهران.
4ـ رسولی، علی­اکبر (1384)، «تحلیلی بر فناوری سیستم­های اطلاعات جغرافیایی»، انتشارات دانشگاه تبریز.
5ـ زیاری، کرامت الله (1378)، «اصول و روش­های برنامه­ریزی منطقه­ای»، انتشارات دانشگاه یزد.
6ـ سرور، هوشنگ (1381)، «مدیریت و مکانیابی فضاهای آموزشی با استفاده از سیستم­های اطلاعات جغرافیایی (GIS) مورد: کاربری­های آموزشی (مدارس راهنمایی) منطقه 7 تهران»، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس تهران.
7ـ عظیمی­حسینی، محمد؛ نظری­فر، هادی و مؤمنی، رضوانه (1389)، «کاربرد GIS در مکانیابی»، انتشارات مهرگان قلم، تهران.
8ـ «فصلنامه شهرسازی و معماری» (1388)، مجله آبادی، شماره 64، سال نوزدهم، تهران.
9ـ قدسی­پور، سیدحسن (1388)، «فرآیند تحلیل سلسله­مراتبی (AHP)»، انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تهران.
10ـ کرمی، محمدرضا (1382)، «مکانیابی هنرستان­های فنی و حرفه­ای با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) مورد نمونه: شهر تبریز»، پایان­نامه کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه­ریزی شهری دانشگاه تبریز.
11ـ  کوه­بنانی، حمیدرضا (1388)، «کاربرد فناوری GISدر مدیریت بحران زلزله (مطالعه موردی: شهر نیشابور)»، پایان­نامه کارشناسی ارشد رشته سنجش از دور و GIS تبریز، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه تبریز.
12ـ لاله­پور، منیژه (1382)، «بررسی کاربری اراضی در برنامه­ریزی شهری با بهره­گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی (نمونه موردی: کاربری­های آموزشی «مدارس ابتدایی» منطقه 8 تهران)»، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم، تهران.
13ـ محمدی، جمال (1383)، «مکانیابی سیستم­های توزیع (با تأکید بر سیستم­های خرده­فروشی) در اقتصاد شهری»، گروه جغرافیای دانشگاه اصفهان، اصفهان.
14ـ مرکز آمار ایران (1385)، «نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن، استان کردستان».
15- Balsas.C.J (2000), “City Center Revitalization in Portugal”, Cities, Vol. 17, No. 1, Pergamon.
16- Burrogh, P.A. (1986), “Principles of Geographical Information Systems for Land Resource Assessment”, UK: Clarendon Oxford.
17- Densham, P. (1996), “Visual Interractive Locational Analysis”, in P, Longley and M, Batty (Eds). Spatial Analysis; Modeling in GIS Environment, Geoinformation International, UK: Cambridge, Forthcoming.
18- Http://www.tu-darmstadt. de/fb/geo/ members/marinoni en.
19- Marinoni, Oswald (2007), “Some Words on the Analysis Hierarchy Process and the Provided ArcGIS extension 2007”, ext-ahp, Retrieved.
20- Saaty, T.L. & Takizava. (1986), “Dependence and Independence: From Linear Hierarchy to Nonlinear Networks”, European: Journal of Operational Research.
21- Shrestha, Basanta & Bajracharya, Birendra & Pradhan, Sushil. (2001), “GIS for Beginners Introductory and Hands_on Exercises”, InternationalCenter for Mountain, Development Gpo Box 3226, Kathmand: Nepal.
22- Tokatli, N., Boyaci, Y. (1999) “The Changing Morphology of Commercial Activity in Istanbul”, Cities, Vol. 16, No. 3, Pergamon.