نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 جغرافیا و عضو هیأت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 برنامه ریزی توریسم دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

گردشگری در واقع ناشی از تفاوت ساختارهای اجتماعی است و هر جا از هر چیز، دو نوع متفاوت وجود داشته باشد، بی­شک جذابیتی برای فهم نوع دیگر پدید خواهد آمد. تنوع مذاهب نیز جذابیتی برای فهم مذهب­های دیگر بوجود می­آورد و یک انگیزه را در گردشگران برای گردشگری مذهبی شکل می­دهد. گردشگری مذهبی یکی از رایج­ترین اشکال گردشگری در سراسر جهان است. جاذبه­های مذهبی، زیارتگاه­ها و اماکن مقدس هر ساله تعداد زیادی از گردشگران را به­سوی خود جلب می­کنند. در کشور ایران تعزیه، نمایشی سنتی - مذهبی است که آمیزه­ای از باورهای سنن ایرانی و اسلامی شیعه است که ارزش های اجتماعی و فلسفی جامعه ایران در این هنر تجسم یافته است. تعزیه یکی از پتانسیل­های گردشگری مذهبی است که قابلیت جذب گردشگران مذهبی را دارا می­باشد. روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی می­باشد. برای این منظور در فرآیند انجام تحقیق ابتدا گردشگری مذهبی تشرح شده است و در ادامه تعزیه به­عنوان نمایش ملی ـ مذهبی ایران بررسی شده است. و با بهره­گیری از تکنیکSWOT  قوت­ها، ضعف­ها، فرصت­ها و تهدیدات تعزیه به­عنوان پتانسیل گردشگری مذهبی در ایران مورد بررسی قرار گرفته است. پس از بررسی تأثیرات متقابل آنها بر یکدیگر و از یکدیگر و تحلیل آنها، در نهایت 21 استراتژی متناسب با آنها استخراج و ارایه گردیده است این استراتژی­ها می­تواند اهمیت و خاستگاه تعزیه در ایران، اهداف و ارزش­های فرهنگی و هنری آن را بیش از پیش روشن سازد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Study of Passion–Play as One of the Potentials of Religious Tourism Using SWOT Technique

نویسندگان [English]

  • Zohreh Hadiyani 1
  • Monir Yary 2
  • Borzo Sabzi 2

1 Geography and faculty members of the University of Sistan and Baluchestan

2 Tourism Planning, University of Sistan and Baluchestan

چکیده [English]

The tourism theory in fact results from the difference in the social structures and wherever there are two different types of something, doubtlessly attraction would emerge for comprehending the other type. The diversity of religions also generates attraction for comprehension of other religions and forms as an incentive in the tourists for religious tourism. Religious tourism is one of the most common forms of tourism across the world. Religious attractions, sacred places and shrines attract a large number of tourists every year. In the country of Iran passion-play is a traditional-religious drama which is a blend of Persian and Shia Islam believes in which the social and philosophical values of Persian community are shaped. Passion-play is one of the potentials of religious tourism that has the capacity to attract religious tourists. The research method is of descriptive-analytic type. For this purpose, in the process of conducting the research, first the religious tourism is described and in continuation while drawing a chart of different types of religious tourism, passion-play is studied as an Iranian national-religious display. Using SWOT technique the strengths, weaknesses, opportunities and thereats of passion-play have been surveyed. After surveying the mutual effects of them on each other and analyzing them, finally 21 strategies proportional to them were extracted and arrayed. These strategies can further clarify the importance and origin of passion - play in Iran and its cultural and artistic values and objectives.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Passion-play
  • Religious tourism
  • SWOT technique
1ـ آبادی، علی (1361)، «پژوهشی در تعزیه و تعزیه خوانی»، مجله هنر، شماره 2.
2- ابراهیم‌زاده، عیسی؛ کاظمی‌زاد، شمس‌اله؛ قنبری، حکیمه و اسکندری ثانی، محمد (1390)، «برنامه‌ریزی استراتژیک SWOT توسعه گردشگری با تأکید بر گردشگری مذهبی، مورد مطالعه: شهر قم»، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شماره 76، دانشگاه تهران.
3- احمدزاده، شیده (1386)،«بررسی تطبیقی قهرمانان تعزیه و تراژدی»، پژوهشنامه علوم انسانی، شماره 54.
4- بدیعیان، راضیه و علی نوروزی (1388)، «تربیت دینی در سیره امام حسین (ع) در واقعه عاشورا»، مجله دندانپزشکی جامعه اسلامی دندانپزشکان، شماره 3
5- بیضایی، بهرام (1379)، «نمایش در ایران»، انتشارات روشنگران، تهران.
6- پاپلی یزدی، محمدحسین و مهدی سقایی (1386)، «گردشگری (ماهیت و مفاهیم)»، انتشارات سمت، تهران
7- تقوایی، مسعود؛ موسوی، سیدعلی و یونس غلامی­بیمرغ (1389)، «تحلیلی بر توسعه گردشگری مذهبی (مطالعه موردی شهرستان نورآباد ممسنی)»، فصلنامه فضای جغرافیایی، شماره 31.
8- جمعی از نویسندگان مجله فقه (1387)، «جهانگردی در فقه و تمدن اسلامی»، قم، انتشارات بوستن کتاب.
9- چلکووسی، پیتر (1367)، «تعزیه هنر بومی پیشرو ایران»، ترجمه داوود حاتمی، انتشارات علمی و فرهنگی.
10- حیدری، رحیم (1387)، «مبانی برنامه­ریزی صنعت گردشگری»، انتشارات سمت، تهران.
11- جردن، ت.؛ راونتری و. (1380)، «مقدمه­ای بر جغرافیای فرهنگی»، ترجمه سیمین تولایی و محمد سلیمانی، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، تهران.
12- رضوانی، علی­اصغر (1386)، «جغرافیا و صنعت گردشگری»، انتشارات دانشگاه پیام نور، تهران.
13- زاهدی، شمس السادات (1385)، «مبانی گردشگری و اکوتوریسم پایدار (با تأکید بر محیط زیست)»، انتشارات دانشگاه علامه، تهران.
14 - سرسنگی، مجید (1384)، «نسبت تئاتر دفاع مقدس و نمایش مذهبی، هنرهای زیبا»، نشریه علمی پژوهشی دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، شماره 23.
15- شرف­الدین، سیدحسین (1385)، «تحلیل پدیدارشناختی تعزیه، شیعه­شناسی»، شماره 14.
16- طیبی، سیدکمیل؛ بابکی، روح­اله و جباری، امیر (1386). «بررسی رابطه توسعه گردشگری و رشد اقتصادی ایران»، پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی، شماره بیست و ششم.
17 - کوئن، بروس (1380)، «مبانی جامع­شناسی»، ترجمه غلامعباس توسلی و رضا فاضل، سمت.                                    
18 - قادری، اسماعیل؛ عزتی، غزاله و شقایق حافظی­زاده (1388)، «راهکارهای استفاده از مراسم تاسوعا و عاشورا به عنوان پتانسیل گردشگری فرهنگی- مذهبی در محدوده بخش تهران مرکزی»، مجله فضای جغرافیایی، سال نهم، شماره 28.
19- لانکوار، روبر (1381)، «جامعه­شناسی جهانگردی و مسافرت»، ترجمه صلاح­الدین محلاتی، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
20 - لزگی، حبیب­الله و زهرا نوحی (1384)، «بررسی تشابهات تعزیه امام حسین(ع) و فیلم مصایب مسیح (ساخته مل گیبسون)»، نشریه هنرهای زیبا، شماره 22
21- مطهری، مرتضی (1369)، «ده گفتار»، انتشارات صدرا، تهران.
22- ملک­پور، جمشید (1363)، «ادبیات نمایشی در ایران»، (جلد اول)، انتشارات نو.
23- ملک­پور، جمشید (1381) «جنگ شعاع (تعزیه­نامه­های کتابخانه ملک)»، تصحیح محمدرضا خاکی، جمشید ملک­پور، موسسه فرهنگی گسترش هنر با همکاری مرکز مطالعات و تحقیقات هنری، تهران.
24- مختاباد، سیدمصطفی (1387)، «گسترش تعزیه ایرانی در جهان اسلام»، مجله هنر، شماره 42 و 43.
25- میرزایی، فرامرز (1383)، «قیام امام حسین (ع) و شعر نو معاصر عربی»، علوم انسانی دانشگاه الزهرا (س)، شماره 52.
26- هادیانی، زهره؛ احدنژاد روشتی، محسن و شمس­الله کاظمی­زاد (1389)، «بررسی اثرات اقتصاد گردشگری در شهرهای مذهبی موردشناسی: کلانشهر قم»، چهارمین کنگره بین­المللی جغرافیادانان جهان اسلام.
27- همایونی، صادق (1368)، «تعزیه در ایران»، انتشارات نوید، شیراز.
28 - همایونی، صادق (1368)،«تعزی و تعزیه­خوانی»، انتشارات جشن هنر.
29- نوری، جعفر و همکاران (1385)؛ «ارزیابی زیست­محیطی سیاست­های استراتژیک توسعه صنعتی ایران با استفاده از رویکرد تحلیل و عوامل استراتژیک (SWOT)»، علوم تکنولوژی محیط زیست، شماره 29.
30- یاراحمدی، جهانشیر (1388)، «نقش و تأثیر زنان در تعزیه بوشهر»، مجله نمایش، شماره 115 و 116.
31- Ajit, Kiran, Shinde (2004), “Quest for Good Governance, Contribution Find Potential of Religious Institutions as Stakeholdersh”, Organized by the Monash Governance Reserch Unit& Monash Institute for Study of Global Movement 27 August.
32- Santos, Maria Da Graca Mouga Pocas (2004), “Fatina: Religious Tourism in a Sanctuary-City”.
33- Icep (1997), “Religious Tourism”, Turismo-Mercados Emissores, N. 12.