نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه تبریز

2 کارشناسی ارشد جغرافیای طبیعی (ژئومورفولوژی) دانشگاه تبریز.

7

چکیده

اشکال ژئومورفولوژیک و نمود آن­ها در مکان­های ژئومورفیکی یکی از ارکان اصلی دانش ژئوتوریسم است. محوریت مطالعاتی در این شاخه­ علمی، تعیین لندفرم­های ویژه­ گردشگری و ترکیب نمودن آن با مواریث فرهنگی، تاریخی و اکولوژیکی به منظور دست­یابی به توسعه پایدار گردشگری است. بنابراین مکان­های ژئومورفیک به­صورت اشکال و فرآیندهای ژئومورفولوژیکی تعریف می­شوند که بنابر درک انسان از عوامل تأثیرگذار زمین­شناسی، ژئومورفولوژیکی، تاریخی و اجتماعی این مکان­ها، ارزش زیبایی­شناختی، علمی، فرهنگی- تاریخی و یا اجتماعی- اقتصادی پیدا می­کنند. روستای ورکانه به سبب داشتن ویژگی­های زمین شناختی و ژئومورفولوژیکی در معماری چشم­اندازهای طبیعی و فرهنگی، اهمیت و پتانسیل بالایی در زمینه­ جذب ژئوتوریسم دارند. بنابراین، ارایه­ روش­های ارزیابی جامع در تحقق توسعه­ ارزش­های علمی، فرهنگی، اقتصادی و مانند آن ضروری به­نظر می­رسد. در این پژوهش تلاش شده است با استفاده از روش پری­یرا و بررسی­های میدانی به ارزیابی توانمندی مکان­های ژئومورفیکی روستای ورکانه پرداخته شود. در این روش، از یک طرف از مجموع دو معیار علمی و مکمل، ارزش ژئومورفولوژیکی سایت­ها شناسایی می­شود و از طرف دیگر ارزش مدیریتی از مجموع دو معیار محافظت و استفاده به­دست می­آید و از جمع این دو ارزش اصلی امتیاز نهایی مکان­های ژئومورفیک مشخص می­شود. نتایج نشان می­دهد از میان سایت­های مورد بررسی، بالاترین امتیاز در بخش ژئومورفولوژیکی (62/7) متعلق به خانه­های سنگی و بالاترین امتیاز در بخش مدیریتی (02/6) متعلق به همین مکان می­باشد این بیانگر توانمندی قابل توجه  مکان­های ژئومورفیکی مورد مطالعه برای جذب گردشگر و توسعه گردشگری در منطقه است. با توجه به نتایج به­دست آمده، برای اینکه مکان­های ژئومورفیک قابلیت عرضه به گردشگران و بازدیدکنندگان را داشته باشد، لازم است این مکان­ها تبدیل به محصول گردشگری شوند. تبدیل شدن جاذبه­ها و مکان­های گردشگری، پیش از هر چیز نیازمند سرمایه­گذاری و آماده سازی دارد تا اینکه یک توسعه پایدار به­ویژه در جوامع روستایی فراهم شود

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Assessment of Geotourism Capabilities of Geomorphic Sites of Varkaneh Village by Pereira Method

نویسندگان [English]

  • Sayyed Asadollah Hejazi 1
  • Setare Farmaini mansour 2

1 , Assistant Professor, Dept. of Physical Geography, University of Tabriz.

2 Master: physical Geography ( Geomorphology), University of Tabrize.

چکیده [English]

The geomorphological features and their existence on geomorphic sites are one of the main components of the geotourism. The focus of study in this branch of science is to determine the special tourism landforms and combining it with cultural heritages, historical and ecological tourism in order to achieve long lasting development in a region. Therefore geomorpho sites are defined as the geomorphological forms and processes to get the scenic, scientific, cultural, historical and social effects of these places. Varkaneh village because of its geological characteristics and the geomorphological features in architecture has a high and important potential in attracting tourist. Therefore, It's of vital importance to provide ways to evaluate scientific, cultural and economic values of this village. In this work it has been tried to evaluate the capability of geomorphological places of Varkaneh using Periera method and local researches. In this method, on the one hand the geomorphological values of the sites will be distinguished by combining both scientific and supplementary criteria and on the hand the management value will be achieved by combining protection and usage criteria. The final value of geomorphological sites will be determined by combining these two main values. The results determine the highest point of the geomorphological sector among the investigatedgeomorphosites belongs to stone house (7/62) and the highest point of the management sector (6/02) belongs to this site as well. It indicates  theremarkable capability of under the study geomorphological places to attract tourists and to develop the tourism of the region. According to  the achieved results, in order to prepare these geomorphic places for visitors and tourists its necessary to turn this place into touring productions. Above all, Turning  into tourism attractions and places needs investment and preparation to obtain a sustainable development especially in rural communities.  

ایلدرمی، علیرضا (1388)، «بررسی مورفولوژی پرتگاه­ها و تحول پسروی جبهه شمالی توده کوهستانی الوند»، نشریه جغرافیا و برنامه­ریزی (دانشگاه تبریز)، سال چهاردهم، شماره 30، صص 52- 27.
ـ بهنیافر، ابوالفضل؛ منصوری دانشور، محمدرضا و کنگان خسروی، سارا (1386)، «نقش جاذبه­های ژئوتوریستی چشمه­ها و همبستگی آن­ها با سازندهای زمین­شناسی در محیط GIS (نمونه موردی: شهرستان کلات، شمال خراسان رضوی)»، مجله­ علوم جغرافیایی، بهار و تابستان 1386، شماره­ 5 و 6، صص 105- 89 .
ـ فرمانی­منصور، ستاره و داود عباسی (1392)، «ارزیابی ارزش علمی و ارزش افزوده مکان­های ژئومورفولوژیکی موجود در روستای پالنگان»، اولین همایش ملی گردشگری، سرمایه­های ملی و چشم­انداز آینده، اصفهان، 1392.
ـ فرجی­سبکبار، حسنعلی؛ مطیعی­لنگرودی، سید­حسن؛ یدالهی­فارسی، جهانگیر و حسین کریم­زاده (1390)، «رتبه­بندی زمینه­های توسعه گردشگری در نواحی روستایی، با استفاده از تاپسیس خاکستری (مطالعه موردی: نواحی روستایی شهرستان ورزقان)»، پژوهش­های روستایی، سال سوم، شماره­ 1، صص 26- 1.
ـ گیتس، الکساندر (1388)، «ژئوتوریسم: با نگاهی به ایالات متحده آمریکا»، ژئوتوریسم (جهانی)»، راس داولینگ و دیوید نیوسام، فصل نهم، ترجمه عادل نجف­زاده، سازمان منطقه آزاد تجاری صنعتی ارس،  انتشارات پیام، تهران، صص  343-313.
ـ مختاری، داود (1393)، «اصول موضوعه دانش ژئومورفولوژی و جایگاه ژئوتوریسم (نقدی در حوزه دانش ژئومورفولوژی ایران)»، جغرافیا و برنامه­ریزی محیطی، سال بیست و پنجم، شماره­ 1، صص 108- 91.
ـ مختاری، داود،؛ کرمی، فریبا و مریم بیاتی­خطیبی (1390)، «شناسایی اشکال مورفوژنتیک فعال در گردنه پیام با هدف برنامه­ریزی ژئوتوریسم»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال بیست و ششم، شماره 4، صص 92- 67.
ـ مقیمی، ابراهیم؛ رحیمی هرآبادی. سعید؛ هدائی آرایی، مجتبی؛ علیزاده، محمد و حسن اروجی (1391)، «ژئومورفوتوریسم و قابلیت­سنجی ژئومورفوسایت­های جاده­ای با بهره­گیری از روش پری­یرا؛ مطالعه موردی؛ آزادراه قم-کاشان»، تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، شماره 2، صص 190- 169.
ـ مهدی، مسعود، قدیری؛ مجتبی و نسرین قهرمانی (1387)، «اثرات گردشگری بر توسعه روستایی با نظر سنجی از روستائیان دره­کن و سولقان»، فصلنامه روستا و توسعه، سال دوم، شماره­ 11، صص 60- 39.
ـ نوجوان، محمدرضا؛ میرحسینی، ابوالقاسم و محمدحسین رامشت (1388)، «ژئوتوپ­های یزد و جاذبه­های آن»، جغرافیا و توسعه، شماره 13، صص 60-47.
-Bebenek, S. (2006), “Geotourism management of obiotic nature objects as a chance for rural areas development”, University of Science and Technology, All Mickiewicza 30.
-Bernard Joyce, Edmund. (2010), “Australia’s Geoheritage: History of Study, a New Inventory of Geosites and Applications to Geotourism and Geoparks”, Geoheritage, 39-56.
-Buckley, R. (2003), “Environmental inputs and outputs in ecotourism: geotourism with a positive triple bottom line?” Journal of Ecotourism, 2 (1), PP. 76-82.
-Coratza, P., Giusti, C. (2005), “Methodoligical proposal for the assessment of the scientific quality of geomorphosites”, In: I1. Quaternario, Ital J Quat Sci18 (1): PP. 307-313.
-Doniz PaezJ, R. Ramirez, E. Cardenas, C. Martin, E. Lahoz. (2011), "Geomorphosites and geotourism in Volcanic landscape: the example of lacorona del lajial cinder cone (El hierro, Canary islands, Spain)”, Geo Journal of Tourism and Geosites, 8: PP. 185-197.
-Feuillet, T. Sourp, E. (2011), “Geomorphological Heritage of the Pyrenees National Park (France): Assessment, Clustering, and Promotion of Geomorphosites”; Geoheritage, 3: PP. 151-162.
-Heggi, Travis W. (2009), “Geotourism and volcanoes: Health hazards facing tourists at volcanic and geothermal destination”, Travel Medicine and Infectious Disease, 7: PP. 257-26.
-Ielenicz, M. (2009), “Geotope, Geosite, Geomorphosites”, The Annals of Valahia University of Târgovişte, Geographical Series, Tome, 9: 2009.
-Ilies. D., Josan, N. (2009), “Geosites-Geomorphosites and relief”, Geojournal of Tourism and Geosites, PP. 78-85.
-Newsome, D., Dowling, RK. (2010), “Geotourism: The tourism of geology and landscape”, Goodfellow Publishers, Oxford.
-Nickolas C. Zouros, Mytilene. (2007),“Geomorphosite assessment and manage-ment in protected areas of Greece (Case study of the Lesvos island-coastal geomorphosites)”, Geographica Helvetica Jg, 62 2007/Heft 3: PP. 169-180.
-Nyurma. A. (2006), “Tourism as a factor of development sustainable Tourism”, II, PP. 73-84.
-Pereira, P. Pereira, D. Caetano, M. Braga, A. (2007), “Geomorphosite assessment in Montesinho Natur al Park (Portugal)", Geographica Helvetica Jg. 62: PP. 159-168.
-Reynard, E., Fontana, G., kozlik L, scapozza C. (2007), “A method for assessing scientific and additional value of geomorphosites”, Geogr. Helv, 62: PP. 148-158.
-Reynard. E, Panizza. M. (2005), “Geomorphosites: definition, assessment and mapping”, I1, Quaternario, 18 (1), PP. 286-312.
-Sharply J. and Richard. (1997), “Rural Tourism”, An Introduction,