نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه صنعتی تهران کشورایران شهرتهران

2 دانشگاه صنعتی تهران کشور ایران شهر تهران

21

چکیده

ایران در کمربند خورشیدی زمین و نواحی پرتابش آن واقع‌شده است؛ از این ­رو در بسیاری از نقاط کشور می­توان انرژی مورد نیاز را از طریق خورشید تأمین نمود. عوامل متعددی از جمله میزان تابش کلی خورشیدی، زیرساخت­های منطقه­ای، شبکه­های انتقال نیرو در انتخاب مکان بهینه تأثیرگذارند. این تحقیق با استفاده از سیستم­های تصمیم­گیری چندمعیاره، مبانی فازی­سازی و بهره­گیری از ابزارهای سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) به تلفیق عوامل مؤثر در احداث نیروگاه­های خورشیدی فتوولتائیک در مقیاس کشوری می­پردازد تا پتانسیل مناطق مختلف کشور ایران در ایجاد این نیروگاه­ها تعیین شود. جهت تعیین مناطق مساعد روش­های تاپسیس (TOPSIS)، فازی تاپسیس (Fuzzy TOPSIS) و فازی سوگنو (Fuzzy Sugeno) اجرا و قابلیت آن­ها مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفتند. پس از اخذ نظرات کارشناسی، پتانسیل­سنجی در دو مرحله­ اصلی اجرا شد: کسر مناطق غیرممکن (قیود) و محاسبه­ پتانسیل مناطق با استفاده از آنالیزهای مکانی در قالب سه روش مذکور. نتایج نشان داد که روش فازی تاپسیس از منظر پیوستگی نقشه و دخالت دادن داده­ها حالت میانه بین دو روش تاپسیس و فازی سوگنو دارد و در قیاس با دو روش دیگر حساسیت معقولی به دقت وزن­های ورودی نشان می­دهد. روش تاپسیس 71/14% و فازی تاپسیس 33/18% و روش سوگنو 52/20% از کل کشور را برای احداث نیروگاه خورشیدی مناسب دانسته­اند. در راستای اولویت‌دهی به مناطق مختلف کشور، هر سه روش با ضریب همبستگی متوسط 85/0 نتایجی مشابه داشتند. اولویت­های اصلی کشور برای نیروگاه­های خورشیدی با اختلافی ناچیز بخش­های نرمانشیر، نوبندگان، فرجهی، بمپور، شیب­کوه و گاوبندی معرفی شدند

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Regional assessment of Iran's potential for Solar Farms by TOPSIS, Fuzzy‌ TOPSIS and Sugeno-type Fuzzy Inference Methods

نویسندگان [English]

  • Navid Houshangi 1
  • Ali asghar Allsheikh 2

1 Daneshgah SAnati Tehran Keshvar Iran Share Tehran

2 Daneshgah Sanati Tehran KeshvarIran SHare Tehran

چکیده [English]

Iran is located on the world’s Sun Belt; therefore the required energy of many parts of the country can be generated through photovoltaic systems. One of the most salient characteristic of renewable energy with regard to its conversion and usage is its dependency on geographical location as well as numerous contradicting factors. A suitable site for solar farm must fulfill a series of economic, conservational, climatic, geographic and demographic considerations simultaneously. This research uses multi-criteria decision making (MCDM), fuzzy principles and GIS tools to evaluate the optimized place of photovoltaic solar power plants in Iran. To achieve this objective, three approaches are considered, namely: TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution), Sugeno-type Fuzzy inference system and fuzzy TOPSIS. After obtaining experts’ opinions, site selection steps have been taken in two main steps: first, the deduction of impossible points (constrained); second, the calculation of location’s potential using raster analysis. The comparison of the above methods showed that Fuzzy TOPSIS؛ from the perspective of continuity and involving elements؛ had better performance. TOPSIS Method 14.71% and fuzzy TOPSIS 18.33% and Sugeno 20.52% of the total area are considered as suitable area for the construction of solar power plants. All three methods had similar results. The priority of country’s sections for locating solar farm locations are estimated as, Narimanshir, Nobandegan, Farajhiand, Bahmanpour, Shibkoh and Gavbandi through all methods with subtle variations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Site selection
  • Solar Energy Frams
  • TOPSIS
  • Fuzzy TOPSIS
  • Sugeno-type Fuzzy

منابع

ـ بیورانی، حسین و علی غفران (1388) «تبیین و به کارگیری مدل تصمیم­گیری چندمعیاره TOPSIS برای رتبه­بندی مناطق مختلف شهری از منظر جرم و بزهکاری»، نشریه کارآگاه، شماره 8، صص 150-131.
ـ رجایی، حسین و ایوب حضرتی (1387) «ارائه مدل­های تصمیم­گیریچندمعیاره Fuzzy TOPSISو Fuzzy Sawبرای پیش صلاحیت و انتخاب پیمانکاران و مقایسه نتایج آ­ن­ها»، چهارمین کنفرانس بین­المللی مدیریت پروژه، صص 29-30 مرداد 1387.
ـ سازمان انـرژی­های نو ایرـان (1392)، نـقشه­های پـتانسیل تابـشی در ایـران،.
ـ ساعتی، صابر، عادل، حاتمی ماربینی و احمد ماکوئی (1386) «تصمیم­گیری گروهی به کمک فازی TOPSIS»، مجله ریاضیات کاربردی، شماره 13، صص21-34.
ـ صفری، حسین وجلال طالبی (1390) «مکان یابی تسهیلات صنعتی خودروسازی گروه بهمن با استفاده از روش Fuzzy TOPSIS و ZOLP»، مدیریت صنعتی، شماره 6، صص 80-59.
ـ علوی، ایرج؛ افشین، اکبری؛ محمد، عطایی و هادی کیادلیری (1390) «مقایسه روش­های TOPSIS فازی و AHP فازی برای انتخاب و کاشت گونه­های گیاهی بومی (مطالعه موردی: منطقه معدنی مس سرچشمه»، مجله تحقیقات منابع طبیعی تجدید شونده، شماره 3، صص 45-56.
ـ یوسفی، حسین؛ نورالهی، یونس؛ سلطان محمدی، مجید و رضا ارجمندی (1391) «کاربرد منطق فازی و FTOPSIS جهت مکانیابی نیروگاه خورشیدی با استفاده از GIS (مطالعه موردی استان تهران)»، انرژی ایران، شماره 4.
-Alamdari, P., Nematollahi, O. & Alemrajabi, A.A. (2013). “Solar energy potentials in Iran: A review”, Renewable and Sustainable Energy Reviews, No.21(0): PP. 778-788.
-Ashrafzadeh, M., F.M Rafiei., N.M. Isfahani & Z. Zare, (2012), “Application of fuzzy TOPSIS method for the selection of Warehouse Location: A Case Study”, Interdisciplinary J. of Contemporary Research in Business, No. 3(9), PP. 655-671.
-Aydin, N.Y., E. Kentel & H. Sebnem Duzgun, (2013), “GIS-based site selection methodology for hybrid renewable energy systems: A case study from western Turkey”, Energy Conversion and Management, No. 70(0), Pp. 90-106.
-Bahrami, M. & P. Abbaszadeh, (2013), “An overview of renewable energies in Iran”, Renewable and Sustainable Energy Reviews, No. 24, PP. 198-208.
-Cavallaro, F., (2010), “Fuzzy TOPSIS approach for assessing thermal-energy storage in concentrated solar power (CSP) systems”", Applied Energy,No.87, PP. 496-503.
-Charabi, Y. & A. Gastli, (2011), “PV site suitability analysis using GIS-based spatial fuzzy multi-criteria evaluation”, Renewable Energy, No. 36(9), PP. 2554-2561.
-Chen, C.-T., (2001), “A fuzzy approach to select the location of the distribution center”, Fuzzy Sets and Systems, No. 118(1), PP. 65-73.
-Chu, T.-C, (2002), “Selecting plant location via a fuzzy TOPSIS approach”, The International Journal of Advanced Manufacturing Technology, No. 20(11), PP. 859-864.
-Dymova, L., P. Sevastjanov & A. Tikhonenko, (2013), “An approach to generalization of fuzzy TOPSIS method”, Information Sciences, No. 238, PP. 149-162, 2013.
-Gastli, A. & Y. Charabi, (2010), “Solar electricity prospects in Oman using GIS-based solar radiation maps”, Renewable and Sustainable Energy Reviews, No. 14(2), PP. 790-797.
-Janke, J.R., (2010), “Multicriteria GIS modeling of wind and solar farms in Colorado”, Renewable Energy, No. 35(10), PP. 2228-2234.
-Jiang, J., Y.-w. Chen, W-y. Chen & K.-w. Yang, (2011), “TOPSIS with fuzzy belief structure for group belief multiple criteria decision making”, Expert Systems with Applications, No. 38(8), PP. 9400-9406.
-Kaur, Ar. & Kaur, Am., (2012), “Comparison of Mamdani-type and Sugeno-type fuzzy interface systems for air conditioning system”, International Journal of Soft Computing and Engineering, No.2(2).
-Kaya, T. & C. Kahraman, (2011), “Multicriteria decision making in energy planning using a modified fuzzy TOPSIS methodology”, Expert Systems with Applications, No. 38(6), Pp. 6577-6585.
-Mehran, K. ,(2008), “Takagi-Sugeno Fuzzy Modeling for Process Control”, Industrial Automation, Robotics and Arti¯cial Intelligence (EEE8005),
-Sánchez-Lozano, J.M., J. Teruel-Solano, P.L. Soto-Elvira & M. Socorro García-Cascales, (2013), "Geographical Information Systems (GIS) and Multi-Criteria Decision Making (MCDM) methods for the evaluation of solar farms locations: Case study in south-eastern Spain", Renewable and Sustainable Energy Reviews, No. 24, PP. 544-556.
-Solangi, K.H., M.R. Islam, R. Saidur, N.A. Rahim & H. Fayaz, (2011), “A review on global solar energy policy”, Renewable and Sustainable Energy Reviews, No. 15(4), PP. 2149-2163.
-Sun, Y.-w., A. Hof, R. Wang, J. Liu, Y.-j. Lin & D.-w. Yang, (2013), “GIS-based approach for potential analysis of solar PV generation at the regional scale: A case study of Fujian Province”, Energy Policy, No. 58, PP. 248-259.
-Tabik, S., A. Villegas, E.L. Zapata & L.F. Romero, (2012), “A Fast GIS-tool to Compute the Maximum Solar Energy on Very Large Terrains”, Procedia Computer Science, No. 9(0), PP. 364-372.
-Tian, J., D. Yu, B. Yu & S. Ma, (2013), “A fuzzy TOPSIS model via chi-square test for information source selection”, Knowledge-Based Systems, No. 37, PP. 515-527.
-Tiba, C., A.L.B. Candeias, N. Fraidenraich, E.M.d.S. Barbosa, P.B. de Carvalho Neto & J.B. de Melo Filho, (2010), “A GIS-based decision support tool for renewable energy management and planning in semi-arid rural environments of northeast of Brazil”, Renewable Energy, No. 35(12), PP. 2921-2932.
-Tsoutsos, T., N. Frantzeskaki & V. Gekas, (2005), “Environmental impacts from the solar energy technologie”, Energy Policy, No. 33(3), PP. 289-296.
-Yun-na, W., Y. Yi-sheng, F. Tian-tian, K. Li-na, L. Wei & F. Luo-jie, (2013), “Macro-site selection of wind/solar hybrid power station based on Ideal Matter-Element Model”, International Journal of Electrical Power & Energy Systems, No. 50, PP. 76-84.
-Zohoori, M., (2012), “Exploiting Renewable Energy Sources in Iran”, Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business, No. 4(7), PP. 849-862.