نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه اقلیم شناسی دانشگاه تبریز

2 دانشجوی گروه اقلیم شناسی دانشگاه تبریز

3 دانش آموخته جغرافیا

4 دانشجوی اقلیم شناسی

66

چکیده

در این پژوهش با استفاده از رویکرد محیطی به گردشی، فراوانی تابع همگرایی شار رطوبتدر زمان رخداد بارش­های سنگین شمال غرب ایران بررسی شد. 106 روز از سنگین­ترین بارش­های شمال غرب ایران از پایگاه داده بارش روزانه کشور، بر اساس آستانه بالای 99 درصد، جهت مطالعه انتخاب شد. فراوانی تابع همگرایی شار رطوبت در محدوده صفر تا 120 درجه طول شرقی و صفر تا 80 درجه شمالی در 6 سطح 500، 600، 700، 850، 925 و 1000 هکتوپاسکال و در چهار دیده­بانی در ساعت­های 00:00، 06:00، 12:00، 18:00 زولو محاسبه شد. نتایج نشان داد که از میان این سطوح، سطح 850 هکتوپاسکال به­دلیل داشتن بالاترین فراوانی تابع همگرایی شار رطوبت بر روی ایران و به­ویژه شمال­غرب ایران دارای اهمیت بوده است.
در این پژوهش با استفاده از رویکرد محیطی به گردشی، فراوانی تابع همگرایی شار رطوبتدر زمان رخداد بارش­های سنگین شمال غرب ایران بررسی شد. 106 روز از سنگین­ترین بارش­های شمال غرب ایران از پایگاه داده بارش روزانه کشور، بر اساس آستانه بالای 99 درصد، جهت مطالعه انتخاب شد. فراوانی تابع همگرایی شار رطوبت در محدوده صفر تا 120 درجه طول شرقی و صفر تا 80 درجه شمالی در 6 سطح 500، 600، 700، 850، 925 و 1000 هکتوپاسکال و در چهار دیده­بانی در ساعت­های 00:00، 06:00، 12:00، 18:00 زولو محاسبه شد. نتایج نشان داد که از میان این سطوح، سطح 850 هکتوپاسکال به­دلیل داشتن بالاترین فراوانی تابع همگرایی شار رطوبت بر روی ایران و به­ویژه شمال­غرب ایران دارای اهمیت بوده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Analysis of Moisture Flux Convergence Frequency Affected the Heavy Rainfall in Northwest of Iran

نویسندگان [English]

  • Majied Rezaee Banafshe 1
  • Fateme Jaafari Shendi 2
  • Fereshte Hosseinalipour Ghazi 3
  • Majied Alimohammadi 4

1 Associate Professor of Climatology, University of Tabriz

2 Climatology Department of Tabriz University student

3 BA in Geography

4 Student climatology

چکیده [English]

In this study, frequency and location of Moisture Flux Convergence (MFC) related to heavy rainfall have been analyzed using environmental to circulation approach. Based on the threshold of upper 99 percent, we selected 106 days of the super and overall heavy rainfall from IRIMO data base. MFC’s frequency and their locations have been detected from 00 to 1200 E and 00 to 800 N in the five levels (1000, 925, 850, 700, 600 and 500 HPa level) at 00:00, 06:00, 12:00 and 18:00 UTC. Analysis of MFC indicated that among upper levels, frequency of MFC in 850 hPa, due to high frequency is very important

ـ حسینی، سیدمحمد (1388)، «شناسایی ­شرایط­ همدید همراه­ با بارش در پهنه­ ­نیمه­پربارش­خزری»، پایان­نامه­­ دوره­ کارشناسی ­ارشد اقلیم­شناسی، دانشکده­ ادبیات، دانشگاه اصفهان.
ـ شبانکاری، مهران (1387)، «بررسی اثر پرفشار سیبری بر دما و بارش ایران»،پایان­نامه دوره دکتری اقلیم­شناسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه اصفهان.
ـ علیجانی، ب. (1385)، «اقلیم­شناسی سینوپتیک»، چاپ دوم، تهران، انتشارات سمت، ص 202 و 203.
ـ قائمی، هوشنگ (1386)، «هواشناسی عمومی»، چاپ چهارم، تهران، انتشارات سمت، ص 130.
ـ محمدی، بختیار (1388)، «تحلیل همدید بارش­های ابر سنگین ایران»، رساله دکتری اقلیم­شناسی در برنامه­ریزی محیطی، دانشکده ادبیات، دانشگاه اصفهان، ص: 117.
ـ مسعودیان، سیدابوالفضل (1387)، «شناسایی شرایط همدید همراه با بارش­های­سنگین ایران», سومین کنفرانس مدیریت منابع آب ایران، 23 الی 25 مهر 1387، دانشگاه تبریز، دانشکده مهندسی عمران، ص 550.
ـ هاشمی­عنا، سیدکرامت­اله (1388)، «تحلیل سینوپتیکی بارش­های سنگین استان خوزستان»، پایان­نامه دوره کارشناسی ارشد اقلیم­شناسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه اصفهان.
-Carla Lima, K., P. Satyamurty and J. P. Reyes Fernández (2009); “Large-Scale Atmospheric Conditions Associated with Heavy Rainfall Episodes in Southeast Brazil”, Theoretical and Applied Climatology، Springer Wien, DOI. 10.1007/s00704-009-0207-9.
-Jessen, Markus, T., Thomas Einfalt, Andre Stoffer, Bernd Mehlig, (2005), “Analysis of heavy rainfall events in North Rhine-Westphalia with radar and rain gauge data”, Atmospheric  Research, 77, 337-346.  
 -Federico, S., Avolio, E., Pasqualoni, L., and Bellecci, C., (2008), “Atmospheric Patterns for Heavy Rain Events in Calabria”,Natural Hazards and Earth System Sciences, Vol. 8, PP. 1173-1186.
-Lana. A, Campins. J, Genov’es. A, & Jans. A (2007), “Advances in Geosciences”, 12, 27-32.
-LEE. Dong-Kyon, Park., Jeong-Gyun, & Kim. Joo-Wan (2008), “Heavy rainfall events lasting 18 days from July 31 to AuGust 17, 1998, over Korea”, Journal of the Meteorological Society of Japan, Vol, 86, No.2, pp.313-333.
-Llasat. M-C, Mart. F, and Barrera. A., (2007), “From the Concept of “Kaltalufttropfen” (Cold air Pool) to the Cut-off Low, The Case of September 1971 in Spain as an Example of their Role in Heavy Rainfalls”, Mereorol Atmos Phus 96, 43-60.
-Rudari، R.، D.، Entekhhabi، G.، Roth (2004), “Large-scale Atmospheric Patterns Associated with Mesoscale Features Leading to Extreme Precipitation Event in Northwestern Italy”، Advance in Water Resources, 28، pp. 601-614. 
-Seibert, P., A. Frank, and H. Formayer (2007), “Synoptic and regional patterns of heavy precipitation in Austria”, Theoretical and Applied Climatology, 87, 139-152.
 -Schulter I. & Schadler G. (2010), “Sensitivity of heavy precipitation forecasts to small modifications of large- scale weather patterns for EIbe River”, Journal of Hydrometeorology, 11.
-Sabziparvar A.A. at al. (2010), “Mid-level synoptic analysis of flood-generating system in South-west of Iran (case study: Dalaki watershedriver basin)”, Natural Hazards and Earth System Science, 10.
-Vaidya, S.S, & Kulkarni, J.R, (2007), “Simulation of heavy Precipitation over Santacruz, Mumbai of 26 July 2005, using meso-scale model”, Meteorol Atmos Phys, DOI 10, 1007 /s007 03 -006-0233-4.
 -Zhao S., B. Naifang & S. Jianhua (2006), “Mesoscale Analysis of a Heavy Rainfall Event over Hong Kong during a Pre-Rainy Season in South China”, Advances in Atmospheric Sciences, Vol. 24, No. 4 / July, 2007