نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

• سعید جهانبخش ¹
• مجید رضایی بنفشه ¹
• مرضیه اسمعیل پور ²
• معصومه تدینی ³

¹ گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه تبریز

² اقلیم شناسی دانشگاه تبریز

³ دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان

چکیده

برآورد دقیق تبخیر ـ تعرق پتانسیل برای بسیاری از مطالعات مربوط به کشاورزی و بیلان آب ضروری است. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی مدل­های مختلف برآورد تبخیر ـ تعرق پتانسیل سالانه در حوضه جنوبی رود ارس انجام شده است. برای این منظور داده­های ماهانه 6 ایستگاه سینوپتیک شامل میانگین دما، حداقل دما، حداکثر دما، سرعت باد، ساعات آفتابی، متوسط و حداقل رطوبت نسبی در طی دوره آماری 20 سـاله (2005-1986) استفاده شده است. پس از بازسازی داده­های مفقوده و بررسی ایستگاه­ها از نظر مرجع (خوب آبیاری شده) یا غیرمرجع بودن، مـقادیرتبخیر ـ تعرق پتانسیل با استفاده از 9 فرمول معتبر (فائو- پنمن- مانتیس، بلانی- کریدل، هارگریوزـ سامانی، ماکینگ، تورک، روش استاندارد شده [1]ASCE، کیمبرلی ـ پنمن، پنمن و پریستلی ـ تیلور) در نرم­افزار REF-ET محاسبه شد. جهت تعیین بهترین روش برای منطقه مورد مطالعه، مقادیر تبخیرـ تعرق پتانسیل به دست آمده از روش­های محاسباتی فوق، بر استفاده از همبستگی و مجذور میانگین اختلاف مربعات با داده­های تشتک تبخیر مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد بین روش بلانی ـ کریدل و داده­های تشتک تبخیر ضریب همبستگی بالایی وجود دارد و این روش به عنوان بهترین روش برای منطقه مورد مطالعه انتخاب شد. سپس بر اساس روش مذکور و استفاده از روش درون­یابی، نقشه هم تبخیر ـ تعرق پتانسیل برای حوضه جنوبی رود ارس ترسیم گردید.



5- American Society of Civil Engineers
 

کلیدواژه‌ها

• مدل¬های تبخیر ـ تعرق
• روش بلانی ـ کریدل
• ضریب همبستگی
• مجذور میانگین اختلاف مربعات
• حوضه جنوبی رود ارس

عنوان مقاله [English]

The Evaluation of Potential Evapotranspiration Estimation Models and Its Spatial Distribution in the Southern Basin of Aras River

نویسندگان [English]

• Saeed Jahanbakhsh ¹
• Majid Rezaee Banafshe ¹
• Marziyeh Esmaeelpour ²
• Masoomeh Tadayoni ³

¹ Department of Geography, University of Tabriz

² Climatology, University of Tabriz

³ Islamic Azad University of Semnan

چکیده [English]

Accurate estimating of potential evapotranspiration is essential for many studies related to agriculture and water balance. This study was carried out with the aim of surveying models for estimating potential evapotranspiration in the southern basin of Aras river. For this purpose, the monthly data of 6 stations including mean air temperature, minimum and maximum temperature, wind speed, sunshine hours, mean and minimum relative humidity were used in the statistical period of 20 years (1986-2005).
After reconstruction missing values and controlling stations for being reference (well irrigated) or non reference, potential evapotranspiration values were computed applying 9 methods (FAO- Penman- Monteith, Blanney-Criddle, Hargreaves-Samani, Makkink, Turc, ASCE standardized method, Kimberly- Penman, Penman and Priestly-Taylor) in REF-ET software. For determining best method, calculated potential evapotranspiration values were compared with evaporation pan values by using correlation coefficient and root mean square difference. Results indicated that there was significant correlation between Blanney-Criddle and pan evaporation values. Therefore, Blanney-Criddle model was selected as the best model for the study area. Afterwards, based on the above mentioned model and also the use of interpolation technique, the potential iso-evapotranspiration map was drawn for the southern basin of the ArasRiver.

کلیدواژه‌ها [English]

• Potential evapotranspiration
• Blaney-Criddle method
• Correlation coefficient
• Root mean square difference
• Southern basin of Aras River