تعیین گسترش زمانی- مکانی پرفشار سیبری بر روی ایران و اثر آن بر تغییرات دما و بارش

فتح نیا, امان اله; رحیمی, حمید; آب خرابات, شعیب

doi:4-9

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

¹ عضو هیئت علمی دانشگاه رازی کرمانشاه

² دانشگاه رازی

³ دانشگاه تبریز

4-9

چکیده

در این پژوهش گسترش سامانه پرفشار سیبری و اثر آن بر عناصر اقلیمی دما و بارش ایران بررسی شده است. داده‌های بارش، دمای حداقل و میانگین 131 ایستگاه سینوپتیک، فشار سطح زمین دو روز قبل از بارش و سطح 500 هکتوپاسکال روز بارش در دوره 2010-1991 مطالعه شد. نتایج نشان داد فرابار سیبری در ماه دسامبر در شرایط شدت فعالیت، کل ایران را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بیشینه فشار سیبری با حدود 1030 هکتوپاسکال در ماه ژانویه اتفاق می‌افتد. از ماه دسامبر تا ژانویه ناوه تراز 500 هکتوپاسکال در شرق مدیترانه قرار گرفته، اما از این ماه به بعد اندکی به سمت غرب عقب‌نشینی می‌کند. حداقل مطلق دما در شمال شرق ایران به مقدار 15- درجه سانتی‌گراد در ماه ژانویه رخ می‌دهد. در ماه‌های دسامبر و ژانویه کل ایران تحت تسلط شدت پرفشار سیبری قرار می‌گیرد، اما از ماه فوریه تا آوریل به حداقل ممکن می‌رسد. در حالت میانگین، از ماه مارس دمای حداقل در ایران بالای صفر درجه سانتی‌گراد می‌رود. در مجموع حداکثر فشار مرکزی سیبری در دوره مطالعه شده 1050 هکتوپاسکال و در اواخر زمستان به 1025 هکتوپاسکال است. تعداد روزهای بارش در ایران مرکزی در اوایل حضور حداکثری پرفشار سیبری به 17 روز در ماه ژانویه و در ماه فوریه با 7 روز به حداقل ممکن می‌رسد، اما از ماه مارس دوباره افزایش قابل توجهی می‌یابد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

آب و هواشناسی

عنوان مقاله [English]

Determine of Spatial-Temporal Spread of the Siberian High Pressure on Iran and its Effect on Precipitation and Temperature Changes

نویسندگان [English]

amanollah fathnia ¹
hamid rahimi ²
Shoaieb Abkharabat ³

² doctor of Climatic Hazards

³ Tabriz university

چکیده [English]

Siberian high pressure (SHP) is synoptic system that during the autumn and winter seasons on Asia is religious (Msaudian and Kaviani, 2009: 15). In the cold term of the year, the vast Siberian territory due to the clear sky and away from water sources, the more energy through the long wave radiation loses, thereupon the around air of land gradually adjacent to becomes cold high-pressure center.

کلیدواژه‌ها [English]

Siberian High Pressure
Iran
Temperature
Precipitation

مراجع

- ابراهیمی‌فر، محمد، (1360)، «بررسی سیستمهای فشار کم و روابط آن با پلارورتکس قطبی و تعیین الگویی جهت پیش‌بینی بارندگی دوره‌ای بر روی ایران در فصل زمستان»، دانشگاه تهران، گروه فیزیک و فضا.

- احمدی‌گیوی، فرهنگ، ایران‌نژاد، پرویز و علیرضا محمدنژاد، (1389)، «اثر پرفشارهای سیبری و جنب حاره بر خشکسالی‌های غرب ایران»، چهاردهمین کنفرانس ژئوفیزیک ایران، تهران 21تا23 اردیبهشت 89، 9-5.

- بلیغی، مهدی، (1375)، «ورود پرفشار سیبری به خراسان و تأثیر آن بر اقلیم منطقه»، رساله کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم.

- چوخاچی‌زاده‌مقدم، محمدباقر (1376)، «تحلیل سینوپتیکی اثر پرفشار سیبری بر دمای شمال‌شرق ایران»، رساله دکتری دانشگاه تهران.

- ذوالفقاری، حسن، معصوم‌پورسماکوش، جعفر، رشیدی ناصرخانی، الهه و مرتضی میری (1391)، «تأثیر سامانه‌های بندالی جو بر وقوع و استمرار دوره‌های خشک غرب و شمال غرب»، مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، سال 3، ش 9 و 10، 119-101.

- رضازاده، یعقوب، بهلول علیجانی، (1396)، «تحلیل آماری سینوپتیکی امواج سرمایی خسارت‌بار شمال‌غرب ایران»، جغرافیا و برنامه‌ریزی، سال 21، شماره 61، صص 202-183.

- شبانکاری، مهران و امیرحسین حلبیان، (1392)، «تحلیل رفتار زمانی- مکانی پرفشار سیبری در سطح 1000 هکتوپاسکال»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال 28، ش 4، 67-182.

- علیجانی، بهلول، (1379)، «آب و هوای ایران»، انتشارت دانشگاه پیام نور، چاپ اول، ص 42.

- فتاحی‌کیاسری، ابراهیم و تهمینه صالحی‌پاک (1389)، «تحلیل الگوهای سینوپتیکی یخبندان‌های زمستانه ایران»، مجله جغرافیا و توسعه، ش 13، 136-127.

- محمدنژاد، علیرضا، احمدی‌گیوی، فرهنگ و پرویز ایران‌نژاد، (1388)، «اثر بازه‌های نوسان کمربند پرفشار جنب‌حاره و سیبری بر چرخندزایی مدیترانه و ایران»، مجله فیزیک زمین و فضا، دوره 35، ش 4، 130-115.

- مسعودیان، سیدابوالفضل و فاطمه جعفری شندی، (1393)، «بررسی رابطه سامانه‌های همدید مؤثر در بارش‌های سنگین پهنه کم‌بارش شمالی ایران»، جغرافیا و برنامه‌ریزی، سال 18، شماره 50، صص 331-305.

- یوسفی، حسن و قاسم عزیزی، (1384)، «زمان‌یابی ورود پرفشار سیبری به سواحل جنوبی خزر»، فصلنامه مدرس علوم انسانی، دوره 9، ش 4، 213-193.

- Barry, R. G. and R. J. Chorley, (2003), “Atmosphere, Weather and Climate”, Routledge, 8th ed. 462p.

- Cohen, J., Kazuyuki, S., and D. Entekhabi, (2001), “The Role of the Siberian High in Northern Hemisphere Climate Variability”, Atmospheric and Environmental Research, Geophys. Res. Lett. 28, 299–302.

- Gong. D.Y., and CH H., (2002), “Siberian high and climate change over middle to high latitude Asia”, Theoretical and Applied climatology, 72, 1-9.

- Houghton J.T., Y. Ding, D.J. Griggs, M. Noguer, P. J. Winden, (2001), “Climate change: The scientific basis, Contribution of Working Group 1 to the Third Assessment report of the Intergovernmental Panel on Climate Change”, Cambridge University Press, pp881.

- Kim, D.W. Byun, H.R. and Yong, I.L. (2005), “The long-term Change of Siberian High and Winter Climate over the Northern Hemisphere”, Journal of the Korean Meteorological Society, Vol. 41, 275-283.

- Lee, T.Y. and H., Lee, (1994), “The governing factors for heavy snowfall in Youngdong area”, J. Kor. Meteor. Soc, 30, 197-218.

- Mokhov, I. I., and V. K. Petukhov, (1999), “Atmospheric centers ofaction and tendencies of their change”, Izv. Acad. Sci. USSR, Atmos. Oceanic Phys., 36, 292–299.

- Panagiotopoulos, F. Shahgedanova, M. Hannachi, A. and D,B. Stephenson. (2005), “Observed Trends and Teleconnections of the Siberian High: A Recently Declining Centre of Action”, Journal of Climate, Vol: 18. 1411-1422.

- Rogers, J. C., (1997), “North Atlantic storm track variability and its association to the North Atlantic Oscillation and climate variability of northern Europe”, J. Climate, 10, 1635–1647.

- Sahsamanoglou, H. S., T. J. Makrogiannis, and Kallimopoulos, P. P. (1991), “someaspect of the basic characteristics of the Siberian anticyclone”, Int. J. Climatol. 11, 827-839.

- Smith, J. (2006), “Dictionary of Weather and Climate”, Facts on File, New York, 273p.

- Wu, M.C. and C.L.C, Johnny. (1997), “Upper-level features associated with winter monsoon surges over South China”, J. Climate, 125, 317-340.

تعیین گسترش زمانی- مکانی پرفشار سیبری بر روی ایران و اثر آن بر تغییرات دما و بارش

مراجع

مراجع

دوره 22، شماره 63 - شماره پیاپی 22خرداد 1397صفحه 183-202

دوره 22، شماره 63 - شماره پیاپی 22
خرداد 1397
صفحه 183-202