جغرافیا و برنامه‌ریزی

مقاله علمی پژوهشی سایر زمینه هایی مطالعاتی جغرافیایی و بین رشته ای

توسعه مدل‌های محاسبات نرم در برآورد کیفیت جریان رودخانه با استفاده از ترکیب ورودی‌های مختلف

سجاد باقری سیدشکری؛ عباس علی پور؛ سامان معروف پور؛ سیدمصطفی هاشمی

دوره 22، شماره 63 ، خرداد 1397، صفحه 1-25

چکیده

یکی از عوامل مهم توسعه در هر منطقه فراهم بودن منابع آب مناسب می‌باشد. در این راستا عـلاوه بـر کمیـت، توجـه بـه وضع کیفی آن نیز از اهمیت شایانی برخوردار است. هدف از این تحقیق کاربرد مدل‌های ANN، ANFIS-GP، ANFIS-SC و GEP در مدل‌سازی شاخص EC آب رودخانه‌ها با استفاده از ترکیب ورودی‌های مختلف است. به این منظور از اطلاعات و داده‌های 5 متغیر شامل TDS، ... بیشتر

مقاله علمی پژوهشی سایر زمینه هایی مطالعاتی جغرافیایی و بین رشته ای

ارزیابی رقابت پذیری مقاصد گردشگری سلامت با تاکید بر منابع و جاذبه های محوری(مطالعه موردی : چشمه های آبگرم رامسر)

فرامرز بریمانی؛ مهدی رمضان زاده لسبوئی؛ نازنین تبریزی؛ سهند نوذراصل

دوره 22، شماره 63 ، خرداد 1397، صفحه 26-50

https://doi.org/4-2

چکیده

امروزه افزایش تمایل مصرف کنندگان به شیوه‌ی زندگی سالم‌تر، منجر به تغییری در راستای درمان بیماری‌ها و بهبود اختلال‌ها از طریق روش‌های طبیعی شده است. بنابراین، صنعت گردشگری سلامت و تندرستی در سراسر جهان به سرعت رشد روز افزونی داشته و این موجب پویا شدن مقاصد چشمه‌های آبگرم و معدنی طبیعی با مناظر بکر و متنوع شده است. هدف این مطالعه ... بیشتر امروزه افزایش تمایل مصرف کنندگان به شیوه‌ی زندگی سالم‌تر، منجر به تغییری در راستای درمان بیماری‌ها و بهبود اختلال‌ها از طریق روش‌های طبیعی شده است. بنابراین، صنعت گردشگری سلامت و تندرستی در سراسر جهان به سرعت رشد روز افزونی داشته و این موجب پویا شدن مقاصد چشمه‌های آبگرم و معدنی طبیعی با مناظر بکر و متنوع شده است. هدف این مطالعه ارزیابی مقاصد چشمههای آبگرم بر اساس منابع و جاذبههای محوری شهرستان رامسر می‌باشد. در زمینه رقابت پذیری مقصد کراچ و ریچی 5 عامل، عوامل و منابع پشتیبان، منابع و جاذبههای محوری، مدیریت مقصد، خط مشی برنامه ریزی و توسعه مقصد و مشخصههای کیفی (عوامل تعدیل کننده و تقویت کننده) را عنوان کرده است. در این مقاله عامل دوم بومی گرایی شده و در مقصد مورد بررسی قرار گرفته است. در 5 چشمه آبگرم در شهرستان رامسر 394 پرسشنامه به صورت تصادفی در دسترس توزیع ومورد بررسی قرار گرفت. در بخش تحلیل داده ها، از آزمونهای کای اسکوئر و کرامر، کروسکال والیس، پیرسون، رگرسیون و... استفاده شد. نتایج نشان داد منابع و جاذبههای محوری با رشد و توسعه گردشگری سلامت رابطه معکوس دارد و همچنین در مقاصد گردشگری سلامت رامسردو عنصر فرهنگ و تاریخ و جاذبههای محیطی در توسعه و رقابت پذیری مقاصد گردشگری سلامت نسبت به دیگر عناصر اثر گذاری بیشتری دارند.

مقاله علمی پژوهشی برنامه ریزی شهری

بررسی تطبیقی رهیافت‌های رگرسیون وزنی جغرافیایی و حداقل مربعات معمولی در برآورد مدل‌های مکانی

محمدرضا پورمحمدی؛ رسول قربانی؛ علی اکبر تقی پور

دوره 22، شماره 63 ، خرداد 1397، صفحه 52-76

https://doi.org/4-3

چکیده

هدف اصلی این مطالعه بررسی مدلهای فضایی و روشهای متعارف برآورد مدلهای مکانی نظیر حداقل مربعات معمولی و رهیافت جدیدتر رگرسیون وزنی جغرافیایی میباشد. برای این منظور نقاط ضعف و قوت هر دو رهیافت رگرسیون وزنی جغرافیایی و حداقل مربعات معمولی با ارائه یک مثال ساده مورد توجه قرار گرفته و بر اساس چارچوب نظری هر دو روش، رهیافت ... بیشتر

مقاله علمی پژوهشی برنامه ریزی شهری

توسعه میان افزای شهری، رویکردی نوین در حفظ زمین شهری در تبریز

اکبر رحیمی

دوره 22، شماره 63 ، خرداد 1397، صفحه 77-98

https://doi.org/4-4

چکیده

زمین، اساسی‌ترین عامل توسعه و نحوه استفاده از آن، از مهم‌ترین مباحث برنامه‌ریزی شهری است. سیاستهای توسعه شهری و حفظ زمینهای پیرامون شهرها، از چالشهای اساسی برنامهریزان شهری در دهههای اخیر بوده و سیاست توسعه میان افزایی از اشکال رشد هوشمند، توسعه پایدار و نوین در شهرسازی، توجه اساسی به این موضوع دارد. این تحقیق با هدف ... بیشتر زمین، اساسی‌ترین عامل توسعه و نحوه استفاده از آن، از مهم‌ترین مباحث برنامه‌ریزی شهری است. سیاستهای توسعه شهری و حفظ زمینهای پیرامون شهرها، از چالشهای اساسی برنامهریزان شهری در دهههای اخیر بوده و سیاست توسعه میان افزایی از اشکال رشد هوشمند، توسعه پایدار و نوین در شهرسازی، توجه اساسی به این موضوع دارد. این تحقیق با هدف شناسایی پتانسلهای توسعه از درون، به تبیین توسعه میان افزای شهری و کاربرد این سیاست در توسعه آتی شهر تبریز با استفاده از روش تجزیه و تحلیل سیستمیک میپردازد. با استفاده از این روش، نقشه توان و پتانسیلهای توسعه میان افزای شهری تبریز، برای اختصاص به توسعه آتی شهر تهیه گردید. نتایج حاصل از ارزیابی نمایانگر توسعه توسعه فزاینده شهر به پیرامون در دهههای گذشته و عدم توجه با پتانسیلهای درونی شهری بوده است. بررسی پتانسیلهای توسعه میان افزا، شامل کاربریهای ناسازگار، اراضی خالی و رها شده، قطعات با تراکم ساختمانی پایین (یک طبقه) و بافتهای تخریبی شهر نشانگر وجود حدود 4974 هکتار از این بافتها جهت توسعه آتی میباشد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان میدهد که با اعمال سیاست توسعه میان افزای شهری در توسعه آتی تبریز، نه تنها از تخریب اراضی زراعی و باغات پیرامون شهر کاسته خواهد شد، بلکه کاهش هزینههای اقتصادی همچون هزینههای آماده سازی اراضی شهری، هزینه توسعه زیرساختهای شهری به پیرامون را به دنبال خواهد داشت و انتظام فضایی شهری از طریق خروج کاربریهای ناسازگار و بهسازی و نوسازی بافتهای قدیمی و غیر رسمی شکل خواهد گرفت.

مقاله علمی پژوهشی برنامه ریزی شهری

تحلیلی بر مکان گزینی بهینه کاربری فضای سبز شهری به روش منطق فازی نمونه موردی : منطقه 8 شهر تبریز

زهرا کاملی فر؛ شهریور روستایی

دوره 22، شماره 63 ، خرداد 1397، صفحه 99-115

https://doi.org/4-5

چکیده

بعداز مطرح شدن ایدهی توسعه پایدار و نمایان شدن بحرانهای زیست محیطی در شهرهای مدرن، فضاهای سبز شهری به عنوان ایدهی مفهومی طراحی و برنامه ریزی شهری نوین مورد توجه قرار گرفته است که از جمله مهم ترین آنها میتوان به شهرهای سبز و سالم اشاره کرد. بر پایهی چنین ضرورتی در مطالعه حاضر به تحلیل استقرار بهینه مکانی فضاهای سبز ... بیشتر بعداز مطرح شدن ایدهی توسعه پایدار و نمایان شدن بحرانهای زیست محیطی در شهرهای مدرن، فضاهای سبز شهری به عنوان ایدهی مفهومی طراحی و برنامه ریزی شهری نوین مورد توجه قرار گرفته است که از جمله مهم ترین آنها میتوان به شهرهای سبز و سالم اشاره کرد. بر پایهی چنین ضرورتی در مطالعه حاضر به تحلیل استقرار بهینه مکانی فضاهای سبز شهری در منطقه 8 شهر تبریز با روش‌شناسی توصیفی – تحلیلی پرداخته شده است. به همین منظور لایه‌های 12 کاربری شامل کاربری فضای سبز، کاربری مسکونی، کاربری اداری، کاربری صنعتی، کاربری ورزشی، کاربری خدماتی، کاربری آموزشی، کاربری بهداشتی-درمانی، کاربری مذهبی، کاربری حمل و نقل، کاربری فرهنگی و کاربری نظامی با استفاده از فواصل استاندارد در محیط نرم‌ افزار Arc GIS 10 ارزشگذاری شده و سپس با استفاده از عملگر گامای فازی[1] مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج نهایی نشان داد که با توجه به شرایط موجود استقرار کاربریها در منطقه 8 شهر تبریز و با توجه به گرایشات کاهشی و افزایشی آن‌ها، حد آستانه 9/0 بهتر از دو حد آستانه دیگر به تحلیل استقرار بهینه مکانی فضاهای سبز شهری در منطقه 8 شهر تبریز پرداخته است. در این حد آستانه نتایج مربوط به کاربریهای نظامی و کارگاه‌های صنعتی با حساسیت و دقت بیشتری نسبت به دو حد آستانهی دیگر در رابطه با همجواری و مکان گزینی فضاهای سبز شهری در این منطقه اعمال گردیده است. مطابق با نتایج این عملگر قسمتهایی عمدهای از مرکز و قسمتی از جنوب منطقه مستعد برای استقرار فضاهای سبز شهری می‌باشند. [1]. Fuzzy Gama

مقاله علمی پژوهشی ژئومورفولوژی

ارزیابی ژئومورفوسایتهای ژئوپارک پیشنهادی غرب خراسان رضوی به روش بریلها به منظور حفاظت از میراث زمین شناختی

محمد علی زنگنه اسدی؛ ابوالقاسم امیراحمدی؛ علی اکبر شایان یگانه

دوره 22، شماره 63 ، خرداد 1397، صفحه 117-137

https://doi.org/4-6

چکیده

ژئوتوریسم بخشی از توریسم طبیعی است که تکیه بر منابع طبیعی و زمین‌شناسی دارد. ژئوسایتها و ژئومورفوسایتها به عنوان زیر بنای ژئودایورسیتی همیشه مدنظر گردشگران ژئومورفولوژی و زمین شناسی بوده است. از این رو برای پتانسیل‌یابی ژئوتوریسم یک منطقه و یا قابلیت سنجی توریستی ژئوپارک ها، در ایران و جهان محققین همواره به دنبال ارزیابی ژئوسایتها ... بیشتر ژئوتوریسم بخشی از توریسم طبیعی است که تکیه بر منابع طبیعی و زمین‌شناسی دارد. ژئوسایتها و ژئومورفوسایتها به عنوان زیر بنای ژئودایورسیتی همیشه مدنظر گردشگران ژئومورفولوژی و زمین شناسی بوده است. از این رو برای پتانسیل‌یابی ژئوتوریسم یک منطقه و یا قابلیت سنجی توریستی ژئوپارک ها، در ایران و جهان محققین همواره به دنبال ارزیابی ژئوسایتها و ژئومورفوسایتهای آن منطقه بودهاند. هدف از تحقیق حاضر این است که ژئوسایتها و ژئومورفوسایتهای ژئوپارک پیشنهادی غرب خراسان رضوی با روش بریلها ارزیابی شده و در راستای ثبت جهانی یونسکو اقدام گردد. در این تحقیق از روش اسنادی و کتابخانهای برای شناسایی ژئومورفوسایتها و ادبیات موضوع و برای امتیاز دادن از کارهای میدانی، نرم افزارهای جغرافیایی و گرافیکی، عکسبرداری، عکسهای هوایی و تصاویر ماهوارهای بهره گرفته شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که اگر ژئومورفوسایتها را به چند گروه عمده هیدرولوژی، بادی، تکتونیکی و ماگمایی و ...، دسته بندی نماییم، ژئومورفوسایتها ی مربوط به هیدرولوژی بیشترین امتیازها را در معیارهای علمی، آموزشی و توریستی و خطر تخریب دارا هستند. ژئومورفوسایتها ی بادی به علت وفور پدیده ها، دوری از منابع خدماتی و زیرساختهای توریستی و ژئوتریل ها امتیازهای پایینی را کسب کردند.

مقاله علمی پژوهشی آب و هواشناسی

مقایسه کارآیی مدلهای سری زمانی خطی و غیرخطی در شبیهسازی و پیش‌بینی تبخیر- تعرق مرجع

کامران زینال زاده؛ ندا خان محمدی

دوره 22، شماره 63 ، خرداد 1397، صفحه 139-160

https://doi.org/4-7

چکیده

برآورد دقیق میزان تبخیر- تعرق مرجع (ETo) نقش بسیار مهمی در مدیریت منابع آب و بهینهسازی مصرف آب کشاورزی دارد. یکی از روشهای برآورد ETo استفاده از مدلهای سری زمانی است. در این تحقیق، دقت و کارائی مدل خطی آرما (ARMA) و غیرخطی بیلینییر (BL) در شبیهسازی و پیشبینی ETo در سه ایستگاه سینوپتیک واقع در شمال غرب کشور مورد مقایسه قرار گرفت. بدینمنظور، ... بیشتر برآورد دقیق میزان تبخیر- تعرق مرجع (ETo) نقش بسیار مهمی در مدیریت منابع آب و بهینهسازی مصرف آب کشاورزی دارد. یکی از روشهای برآورد ETo استفاده از مدلهای سری زمانی است. در این تحقیق، دقت و کارائی مدل خطی آرما (ARMA) و غیرخطی بیلینییر (BL) در شبیهسازی و پیشبینی ETo در سه ایستگاه سینوپتیک واقع در شمال غرب کشور مورد مقایسه قرار گرفت. بدینمنظور، مقادیر ماهانه EToاز سال 1990 تا 2014 با استفاده از روش فائوپنمنمانتیث 56 محاسبه شد. مقادیر محاسبه شده ETo در طول سالهای 1990 تا 2009 و 2010 تا 2014 به ترتیب برای واسنجی و صحتسنجی مدلها به کار گرفته شد. نتایج شاخصهای آماری در مرحله صحتسنجی (میلیمتر بر روز 691/0RMSE< و 818/0R2>) نشان داد که هر دو مدل خطی و غیرخطی میتوانند سری زمانی ETo را با دقت قابلقبول در ایستگاههای مورد مطالعه شبیهسازی و پیشبینی نمایند. در نهایت، مقادیر ETo با استفاده از کل آمار موجود طی سالهای 2014-1990 توسط هر دو روش مورد مطالعه مدل و با انتخاب مدل برتر برای پنج سال آتی (2019-2015) پیشبینی شد. همچنین، نتایج آزمون دایبلد و ماریانو نشان داد که تفاوت معنیداری بین نتایج دو مدل خطی و غیرخطی در مدلبندی سری زمانی ETo، جز در ایستگاه اردبیل، وجود ندارد. برآورد دقیق میزان تبخیر- تعرق مرجع (ET0) نقش بسیار مهمی در مدیریت منابع آب و بهینهسازی مصرف آب کشاورزی دارد. یکی از روشهای برآورد ET0 استفاده از مدلهای سری زمانی است. در این تحقیق، دقت و کارائی مدل خطی آرما (ARMA) و غیرخطی بیلینییر (BL) در شبیهسازی و پیشبینی ET0 در سه ایستگاه سینوپتیک واقع در شمال غرب کشور مورد مقایسه قرار گرفت. بدینمنظور، مقادیر ماهانه ET0از سال 1990 تا 2014 با استفاده از روش فائوپنمنمانتیث 56 محاسبه شد. مقادیر محاسبه شده ET0 در طول سالهای 1990 تا 2009 و 2010 تا 2014 به ترتیب برای واسنجی و صحتسنجی مدلها به کار گرفته شد. نتایج شاخصهای آماری در مرحله صحتسنجی (میلیمتر بر روز 691/0RMSE< و 818/0R2>) نشان داد که هر دو مدل خطی و غیرخطی میتوانند سری زمانی ET0 را با دقت قابلقبول در ایستگاههای مورد مطالعه شبیهسازی و پیشبینی نمایند. در نهایت، مقادیر ET0 با استفاده از کل آمار موجود طی سالهای 2014-1990 توسط هر دو روش مورد مطالعه مدل و با انتخاب مدل برتر برای پنج سال آتی (2019-2015) پیشبینی شد. همچنین، نتایج آزمون دایبلد و ماریانو نشان داد که تفاوت معنیداری بین نتایج دو مدل خطی و غیرخطی در مدلبندی سری زمانی ET0، جز در ایستگاه اردبیل، وجود ندارد.

مقاله علمی پژوهشی

پهنه بندی حساسیت خطر وقوع زمین لغزش با استفاده از مدل احتمالات شرطی (قضیه بیز)، مطالعه موردی: قاراداغ ( ارسباران، از قره سو تا دره دیز)

جلیل شمس؛ البروس علیزاده

دوره 22، شماره 63 ، خرداد 1397، صفحه 161-180

https://doi.org/4-8

چکیده

هدف از تحقیق حاضر پهنه‌بندی خطر زمین لغزش با استفاده از تئوری بیزین در بخشی از قاراداغ ( ارسباران، از قره سو تا دره دیز)است. به این منظور ابتدا بـا اسـتفاده از نقاط لغزشی بانک اطلاعات زمین لغزش کشور، نقشه پراکنش زمین لغزشهای منطقه تهیه گردید. سپس نقشه هـای هـر یک از عوامل مؤثر بر وقوع زمین لغزش مانند درجه شیب، جهت شیب، شکل شیب، ارتفاع، ... بیشتر

مقاله علمی پژوهشی آب و هواشناسی

تعیین گسترش زمانی- مکانی پرفشار سیبری بر روی ایران و اثر آن بر تغییرات دما و بارش

امان اله فتح نیا؛ حمید رحیمی؛ شعیب آب خرابات

دوره 22، شماره 63 ، خرداد 1397، صفحه 183-202

https://doi.org/4-9

چکیده

در این پژوهش گسترش سامانه پرفشار سیبری و اثر آن بر عناصر اقلیمی دما و بارش ایران بررسی شده است. داده‌های بارش، دمای حداقل و میانگین 131 ایستگاه سینوپتیک، فشار سطح زمین دو روز قبل از بارش و سطح 500 هکتوپاسکال روز بارش در دوره 2010-1991 مطالعه شد. نتایج نشان داد فرابار سیبری در ماه دسامبر در شرایط شدت فعالیت، کل ایران را تحت تأثیر قرار می‌دهد. ... بیشتر در این پژوهش گسترش سامانه پرفشار سیبری و اثر آن بر عناصر اقلیمی دما و بارش ایران بررسی شده است. داده‌های بارش، دمای حداقل و میانگین 131 ایستگاه سینوپتیک، فشار سطح زمین دو روز قبل از بارش و سطح 500 هکتوپاسکال روز بارش در دوره 2010-1991 مطالعه شد. نتایج نشان داد فرابار سیبری در ماه دسامبر در شرایط شدت فعالیت، کل ایران را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بیشینه فشار سیبری با حدود 1030 هکتوپاسکال در ماه ژانویه اتفاق می‌افتد. از ماه دسامبر تا ژانویه ناوه تراز 500 هکتوپاسکال در شرق مدیترانه قرار گرفته، اما از این ماه به بعد اندکی به سمت غرب عقب‌نشینی می‌کند. حداقل مطلق دما در شمال شرق ایران به مقدار 15- درجه سانتی‌گراد در ماه ژانویه رخ می‌دهد. در ماه‌های دسامبر و ژانویه کل ایران تحت تسلط شدت پرفشار سیبری قرار می‌گیرد، اما از ماه فوریه تا آوریل به حداقل ممکن می‌رسد. در حالت میانگین، از ماه مارس دمای حداقل در ایران بالای صفر درجه سانتی‌گراد می‌رود. در مجموع حداکثر فشار مرکزی سیبری در دوره مطالعه شده 1050 هکتوپاسکال و در اواخر زمستان به 1025 هکتوپاسکال است. تعداد روزهای بارش در ایران مرکزی در اوایل حضور حداکثری پرفشار سیبری به 17 روز در ماه ژانویه و در ماه فوریه با 7 روز به حداقل ممکن می‌رسد، اما از ماه مارس دوباره افزایش قابل توجهی می‌یابد.

مقاله علمی پژوهشی آب و هواشناسی

تحلیل نقش گاز دی اکسید کربن در نوسانات دمای حداکثر فصلی ایران

یوسف قویدل رحیمی؛ منوچهر فرج زاده اصل؛ مسعود صالحیان

دوره 22، شماره 63 ، خرداد 1397، صفحه 203-223

https://doi.org/4-10

چکیده

دما به منزله‌ی یکی از مهم‌ترین شاخصهای آب‌وهوایی است که وضعیت کلی هوای یک منطقه را نشان می‌دهد و کمتر دست‌خوش تغییر واقع می‌شود و مستقل از زمان است. تغییر اقلیم و افزایش دما یکی از مسایل مهم زیست ‌محیطی است که در سالهای اخیر مطالعات زیادی در مورد آنها انجام شده است با توجه به موقعیت ایران در کمربند خشک نیمکره شمالی ... بیشتر دما به منزله‌ی یکی از مهم‌ترین شاخصهای آب‌وهوایی است که وضعیت کلی هوای یک منطقه را نشان می‌دهد و کمتر دست‌خوش تغییر واقع می‌شود و مستقل از زمان است. تغییر اقلیم و افزایش دما یکی از مسایل مهم زیست ‌محیطی است که در سالهای اخیر مطالعات زیادی در مورد آنها انجام شده است با توجه به موقعیت ایران در کمربند خشک نیمکره شمالی و خطراتی که در پی تغییر اقلیم کشور ما را تهدید میکند شناخت تاثیر گازهای گلخانهای و بویژه دی اکسید کربن اهمیت بالایی دارد. در این تحقیق دادههای دمای حداکثر فصلی 17 ایستگاه سینوپتیک کشور با داده گاز دی اکسید کربن در طول دوره آماری 1975 تا 2010 با استفاده از روش همبستگی پیرسون مورد تحلیل آماری قرار گرفت. همچنین نمودار تغییرات دما و دی اکسید کربن ایستگاههای با بیشترین ضریب همبستگی ترسیم و سپس نقشههای توزیع فضایی ضرایب همبستگی ترسیم و مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که فصل زمستان با 14 ایستگاه دارای همبستگی در سطح معناداری، فصل تابستان با 10 ایستگاه و فصل بهار با 2 ایستگاه به ترتیب بیشترین تاثیر را از دی اکسید کربن پذیرفته اند. همچنین ارتباطی بین دمای حداکثر فصل پاییز و دی اکسید کربن مشاهده نشده است. نتایج تحلیل فضایی نیز حاکی از آن است که مناطق مرکزی و جنوب شرق کشور بیشترین تاثیر را از این گاز داشته اند و دمای این مناطق روند افزایشی را بویژه در زمستان و تابستان داشته اشت.

مقاله علمی پژوهشی ژئومورفولوژی

بررسی روند تغییرات زوایه مرکزی و شعاع مرکزی در مئاندرهای رودخانه گاماسیاب با استفاده از سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی

سمیه سلطانی گردفرامرزی؛ سمیه عسگری ورزیده؛ مهدی تازه

دوره 22، شماره 63 ، خرداد 1397، صفحه 225-240

https://doi.org/4-11

چکیده

اکثر سازههای آبی مانند سدها، پلها و ایستگاههای پمپاژ در کنار رودخانهها ساخته شده و تحت تاثیر تغییرات موفولوژیکی رودخانه قرار میگیرند. استفاده از تصاویر ماهوارهای و سیستم اطلاعات جغرافیایی میتواند در افزایش دقت بررسی این تغییرات موثر باشد. در این پژوهش، مورفولوژی قسمتی از رودخانه گاماسیاب در استان همدان به ... بیشتر اکثر سازههای آبی مانند سدها، پلها و ایستگاههای پمپاژ در کنار رودخانهها ساخته شده و تحت تاثیر تغییرات موفولوژیکی رودخانه قرار میگیرند. استفاده از تصاویر ماهوارهای و سیستم اطلاعات جغرافیایی میتواند در افزایش دقت بررسی این تغییرات موثر باشد. در این پژوهش، مورفولوژی قسمتی از رودخانه گاماسیاب در استان همدان به طول 50 کیلومتر در شهرستان نهاوند بررسی‌شده است. بدین منظور تصاویر سنجده TM و ETM ماهوارهی لندست در سه دوره زمانی 2000.1990 و 2013 مسیر رودخانه، در محیط نرم‌افزار ARCGIS رقومی شد. سپس در محیط نرم‌افزار AUTO CAD، برخی پارامترهای هندسی رودخانه مانند زاویه مرکزی، شعاع دایره مماس بر قوس‌ها، طول رودخانه و تعداد قوسها برای بررسی تغییرات با روش برازش دایره‌های مماس بر قوس رودخانه اندازهگیری گردید. سپس با نرم‌افزار SPSS تجزیه ‌و تحلیل آماری بر روی مقادیر پارامترهای هندسی صورت گرفت. بررسی مقادیر پارامترهای هندسی به‌دست‌آمده گویای آن است که با افزایش تعداد مئاندر از 15 عدد در سال 1990 به 40 عدد در سال 2013 تغییرات مورفولوژی قابل‌توجهی در این بازه از مسیر رودخانه دیده شده و طول رودخانه از حدود 51 کیلومتر به حدود 60 کیلومتر افزایش یافته است. همچنین با توجه به روند افزایشی شعاع پیچان‌رودها از سال 1990 نسبت به سال 2013 ( از 7/203 به 1/593 متر) و افزایش زاویه مرکزی از سال 1990 تا سال 2013 از حدود 58 درجه به 5/62 درجه، شکل رودخانه به صورت خمدار توسعه یافته تبدیل شده است.

مقاله علمی پژوهشی

بررسی نقش زیرساختهای منطقه ارسباران در توسعه گردشگری ورزشی

ملیحه گل زاده؛ غلامحسین عبدالله زاده؛ حسین محمدیان؛ صمد مدادی هریس

دوره 22، شماره 63 ، خرداد 1397، صفحه 241-263

https://doi.org/4-12

چکیده

همزمان با افزایش اهمیت توسعه بخش گردشگری در تسهیل دستیابی به توسعه اقتصادی، توجه به جاذبه‌های مختلف گردشگری از جمله گردشگری ورزشی نیز در طی دهه‌های اخیر افزایش یافته است. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش زیرساخت‌های منطقه ارسباران در استان آذربایجانشرقی در توسعه گردشگری ورزشی این ناحیه و تدوین راهبردهای مناسب برای بهبود و استفاده ... بیشتر همزمان با افزایش اهمیت توسعه بخش گردشگری در تسهیل دستیابی به توسعه اقتصادی، توجه به جاذبه‌های مختلف گردشگری از جمله گردشگری ورزشی نیز در طی دهه‌های اخیر افزایش یافته است. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش زیرساخت‌های منطقه ارسباران در استان آذربایجانشرقی در توسعه گردشگری ورزشی این ناحیه و تدوین راهبردهای مناسب برای بهبود و استفاده بیشتر از جاذبه‌های گردشگری منطقه انجام شده است. این مطالعه از لحاظ هدف کاربردی و از حیث شیوه مطالعه به روش پیمایشی انجام شده است. برای تجزیه ‌و تحلیل یافتهها و تبیین استراتژی مناسب از مدل SWOT استفاده گردید. اطلاعات لازم از 31 نفر از متخصصانی که در سطح منطقه و شهرستان در زمینه گردشگری و همچنین امور ورزشی صاحب‌نظر بودند گردآوری شد. نتایج نشان داد که مهمترین فرصت، مرزی بودن منطقه ارسباران در شمار کشور، مهمترین تهدید، وجود سرمایهگذاری وسیع در کشورهای همسایه در حوزه گردشگری ورزشی، مهمترین قوت، امنیت اجتماعی جهت برگزاری رقابتهای ورزشی و مهمترین ضعف هم کمبود امکانات و تاسیسات تفریحی ورزشی استاندارد مطلوب در منطقه می‌باشد. با توجه به موقعیت زیرساخت‌های گردشگری منطقه در ماتریس داخلی و خارجی، راهبردهای حداکثر-حداقل و پس از آن راهبردهای حداکثر-حداکثر به عنوان اولویت‌های اصلی منطقه تعیین می‌شود.

مقاله علمی پژوهشی

پیش بینی تغییرات آغاز و خاتمه فصل یخبندان در مناطق میانی غرب کشور

زهره مریانجی؛ شیما رضایی؛ حامد عباسی

دوره 22، شماره 63 ، خرداد 1397، صفحه 265-281

https://doi.org/4-13

چکیده

شناخت تغییرات آغاز و خاتمه یخبندانها به دلیل اهمیت آنها در زمینه کشاورزی ضروری است. این تحقیق سعی دارد آغاز و خاتمه یخبندان مناطقی از غرب کشور را با استفاده از ریز مقیاس کردن دادههای گردش عمومی جو در یک دوره 20ساله پیش بینی و تغییرات آن را بررسی کند. جهت ریز مقیاس کردن دادههای گردش عمومی هوا از مدل لارس[1] استفاده شده است. نتایج ... بیشتر

مقاله علمی پژوهشی آب و هواشناسی

طبقه‏ بندی تبخیر سالانه ایستگاه‏های تبخیرسنجی ایران با استفاده از محاسبات نرم(خوشه‏ بندی فازی و شبکه ‏عصبی‏ کوهنن) بر اساس پارامترهای اقلیمی

رضا مکاریان؛ حسین صدقی؛ سمیرا نعمتی؛ حسین بابا زاده

دوره 22، شماره 63 ، خرداد 1397، صفحه 283-304

https://doi.org/4-14

چکیده

تبخیر را می‏توان نقطه آغازین چرخه هیدرولوژیک آب به شمار آورد، که برآیند مجموعه عوامل اقلیمی و جغرافیایی منطقه هیدرولوژیک می‏باشد و مستقیماً بر منابع آب اثر بخش است. این پدیده از یک سیستم پیچیده و غیرخطی پیروی می‏کند، که تخمین دقیق آن بسیار دشوار است. از این رو استفاده از مدل‏های ریاضی مانند سیستم استنتاج فازی و شبکه عصبی کوهنن ... بیشتر تبخیر را می‏توان نقطه آغازین چرخه هیدرولوژیک آب به شمار آورد، که برآیند مجموعه عوامل اقلیمی و جغرافیایی منطقه هیدرولوژیک می‏باشد و مستقیماً بر منابع آب اثر بخش است. این پدیده از یک سیستم پیچیده و غیرخطی پیروی می‏کند، که تخمین دقیق آن بسیار دشوار است. از این رو استفاده از مدل‏های ریاضی مانند سیستم استنتاج فازی و شبکه عصبی کوهنن با درک رفتار های غیر خطی سیستم برای حل این مشکل مناسب است. طبقه‏بندی پایگاه اطلاعات بزرگ نظیر ایستگاه‏های تبخیرسنجی موجب می‏گردد حجم زیادی از اطلاعات با اختصاص به چند دسته متجانس کوچکتر براحتی در روش‏های مختلف مدل‏سازی مورد استفاده قرار گیرد. خوشه‏بندی در این پ‍‍ژوهش با استفاده از داده‏های اقلیمی منجر به قرار گرفتن ایستگاه‏های تبخیرسنجی در 7 خوشه گردیده‏است و بین مقادیرحداکثر شاخصRS‏‏ و حداقل واریانس محاسباتی خوشه‏ها همخوانی وجود دارد، بطوریکه نسبت به ضریب تعیین RS و واریانس خوشه‏ها روش شبکه عصبی کوهنن نسبت به روش فازی نتایج بهتری را نشان می‏دهد. تبخیر را می‏توان نقطه آغازین چرخه هیدرولوژیک آب به شمار آورد، که برآیند مجموعه عوامل اقلیمی و جغرافیایی منطقه هیدرولوژیک می‏باشد و مستقیماً بر منابع آب اثر بخش است. این پدیده از یک سیستم پیچیده و غیرخطی پیروی می‏کند، که تخمین دقیق آن بسیار دشوار است. از این رو استفاده از مدل‏های ریاضی مانند سیستم استنتاج فازی و شبکه عصبی کوهنن با درک رفتار های غیر خطی سیستم برای حل این مشکل مناسب است. طبقه‏بندی پایگاه اطلاعات بزرگ نظیر ایستگاه‏های تبخیرسنجی موجب می‏گردد حجم زیادی از اطلاعات با اختصاص به چند دسته متجانس کوچکتر براحتی در روش‏های مختلف مدل‏سازی مورد استفاده قرار گیرد. خوشه‏بندی در این پ‍‍ژوهش با استفاده از داده‏های اقلیمی منجر به قرار گرفتن ایستگاه‏های تبخیرسنجی در 7 خوشه گردیده‏است و بین مقادیرحداکثر شاخصRS‏‏ و حداقل واریانس محاسباتی خوشه‏ها همخوانی وجود دارد، بطوریکه نسبت به ضریب تعیین RS و واریانس خوشه‏ها روش شبکه عصبی کوهنن نسبت به روش فازی نتایج بهتری را نشان می‏دهد.

مقاله علمی پژوهشی آب و هواشناسی

چشم‌انداز تغییرات دماهای حداکثر ارومیه با استفاده از ریزگردانی آماری خروجی مدل CanESM2

محمود هوشیار؛ بهروز سبحانی؛ سید اسعد حسینی

دوره 22، شماره 63 ، خرداد 1397، صفحه 305-325

https://doi.org/4-15

چکیده

افزایش دما و گرمایش جهانی از بزرگترین چالشهایی است که بشر در قرن بیست و یکم با آن مواجه است. تغییرات در پارامترهای اقلیمی به ویژه دما و بارش به عنوان مهمترین پارامترهای اقلیمی میتواند فرایندهای هیدرولوژیکی، کشاورزی، محیط زیست، بهداشت، صنعت و اقتصاد را تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین چشم انداز تغییرات آن، کمک ... بیشتر افزایش دما و گرمایش جهانی از بزرگترین چالشهایی است که بشر در قرن بیست و یکم با آن مواجه است. تغییرات در پارامترهای اقلیمی به ویژه دما و بارش به عنوان مهمترین پارامترهای اقلیمی میتواند فرایندهای هیدرولوژیکی، کشاورزی، محیط زیست، بهداشت، صنعت و اقتصاد را تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین چشم انداز تغییرات آن، کمک فراوانی به چالش‌های مدیران و برنامهریزان محیطی خواهد نمود. لذا در این پژوهش به منظور بررسی روند تغییرات دماهای حداکثر در طول دوره آماری پایه (2005-1961) و همچنین چشم انداز تغییرات آتی دماهای حداکثر در یک دورهی 30 ساله (2051-2021) در ایستگاه سینوپتیک ارومیه با کاربست مدل ریزمقیاس گردانی SDSM پرداخته شد. بدین منظور ابتدا با استفاده آزمون ناپارامتری من- کندال و تخمینگر شیب سن، روند تغییرات این پارامتر بررسی شد. سپس میزان کار آیی مدل SDSM با استفاده از دادههای مشاهداتی و مدل شده مرکز ملی پیشبینی محیطی (NCEP) و شاخصهای MSE، RMSE، MAE و همچنین ضریب تعیین و همبستگی مورد ارزیابی قرار گرفت. بعد از اطمینان از دقت مدل، با استفاده از مدل گردش عمومی CanESM2 تحت سه سناریوی RCP2.6 و RCP4.5 و RCP8.5 چشم انداز آتی دماهای حداکثر و حدی در دوره (2051-2021) بررسی گردید. نتایج نشان داد که در طول دوره آماری پایه، دما دارای روند افزایشی است اما معنیداری روند مورد تأیید قرار نگرفت. نتایج حاصل ارزیابی مدل SDSM نیز نشان داد که مدل مذکور توانایی لازم جهت مدلسازی دمای حداکثر را دارد. بر اساس نتایج بدست آمده از دادههای مدل CanESM2 میزان دماهای حداکثر افزایش خواهد یافت که این میزان برابر با 7/۰ درجه سلسیوس نسبت به دورهی پایه میباشد. از نظر فصلی نیز بیشترین و کمترین تغییرات مربوط به تابستان با 6/1 درجه سلسیوس و فصل زمستان با 1/0 درجه سلسیوس میباشد.

دوره 28 (1403)

دوره 27 (1402)

دوره 26 (1401)

دوره 25 (1400)

دوره 24 (1399)

دوره 23 (1398)

دوره 22 (1397)

دوره 21 (1396)

دوره 20 (1395)

دوره 19 (1394)

دوره 18 (1393)

دوره 17 (1392)

دوره 16 (1391)

دوره و شماره: دوره 22، شماره 63 - شماره پیاپی 22، خرداد 1397

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده