نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

• علی اکبر شمسی پور ¹
• سیف اله کاکی ²
• سیدمیثم جاسمی ²
• ایوب جعفری ²

¹ دانشیار گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه تهران

² دانشجو

چکیده

 هدف پژوهش حاضر شناخت سازوکار بارش­های سنگین غرب و جنوب­غرب ایران با روش تحلیل همدیدی و ترمودینامیکی است. برای واکاوی مطالعه موردی فرودین سال 1395، نخست آمار ساعتی بارش 70 ایستگاه همدید در منطقة پژوهش و 10 ایستگاه همدید خارج از منطقه از سازمان هواشناسی تهیه و مقدار بارش هر ایستگاه محاسبه و در محیط نرم­افزار Arc/map10پهنه­بندی شد. سپس شاخص­های ناپایداری Ki، Li،TTi، Cape و Sweat ایستگاه­های کرمانشاه و اهواز اخذ و تحلیل شدند. در نهایت نقشه­های همدیدی تحلیل شد. بر اساس شاخص­های ناپایداری، میزان ناپایداری جو در بیشتر موارد متوسط بوده و شرایط ایجاد همرفت و توفان تندری، رعدوبرق و گاهی نیز بارش برف فراهم بوده است. تحلیل نقشه­های همدیدی تراز دریا نشان داد در روزهای قبل از بارش، غرب ایران زیر نفوذ زبانۀ پرفشار سیبری قرار داشته و همزمان مراکز کم­فشار روی دریای مدیترانه تشکیل شده­اند که با جابجایی شرق­سوی آن­ها شرایط برای ایجاد ناپایداری و رخداد بارندگی در منطقه فراهم شده است. ریزش هوای سرد مراکز پرارتفاع به پشت ناوة مستقر در اطراف مدیترانه و عرض­های پایین­تر و انتقال هوای گرم و مرطوب به جلوی ناوه باعث تقویت سامانه بارشی و در نهایت سبب شکل­گیری بارش­های سنگین در منطقه شده است. شاخص­های فیزیکی و دینامیکی جو نیز گویای آن است که مقادیر مثبت تاوایی، سرعت رودباد و امگای منفی به بیشینة خود در زمان بارندگی رسیده است.

کلیدواژه‌ها

• بارش سنگین
• شاخص ناپایداری
• نوارغربی ایران
• کمفشارمدیترانه وسودان

موضوعات

• آب و هواشناسی

عنوان مقاله [English]

Synoptic and Thermodynamic Analysis of Heavy rainfall in the west and southwest of Iran.(Case Study: 12-15 April 2016)

نویسندگان [English]

• Aliakbar Shamsipoor Shamsipoor ¹
• Seyfolah Kaki ²
• Ayob Jafari ²
• Seyd Maysam Jasemi ²

چکیده [English]

The aim of the research is recognizing mechanisms of the heavy rainfalls in the west and southwest of Iran using synoptic and thermodynamic method. For analysis of case study at April 2016, At first was obtained and calculated hourly rainfall data from 70 weather stations in the research area and 10 weather stations bordering the research area. Then rainfall amounts in stations were calculated and zoned using Arc/Map10. After that Ki, Li, TTi, Cape and SWEAT instability indexes was calculated for Kermanshah and Ahwaz weather stations. Finally, the synoptic maps were analyzed. According to instability indexes, mostly atmospheric instability has been moderate and favorable conditions could be observed for convection and thunder storm, lightening and snow fall. The analysis of the sea level synoptic maps have shown that a few days before the rainfall, the study area has been under the influence of the Siberian high, and simultaneously cyclones centers were formed above the Mediterranean Sea. Their eastern-ward movements created the condition for instability and rainfall in the area. Cold air downfall from high-pressure centers toward the backside of the Mediterranean trough and lower latitudes beside the dislocation of warm humid air to the fore side of the trough created the front and resulted in intensifying the rainy system that finally resulted in heavy rainfall in the area. The atmospheric physical and dynamic indexes show that during the rainfall, voracity positive values, jet stream wind and negative omega figures were in their maximum.

کلیدواژه‌ها [English]

• Heavy Rainfall
• Instability Index
• West of Iran
• low pressure Mediterranean and Sudan