نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

• حسن لشکری ¹
• علی اکبر متکان ²
• مجید آزادی ³
• زینب محمدی ⁴

¹ دانشگاه شهید بهشتی

² دانشکده علوم زمین ،گروه سنجش از دور:

³ عضو هیات علمی ، دانشیار ،پژوهشکده هواشناسی ،دانشیار.

⁴ دانشگاه شهید بهشتی - دانشکده علوم زمین

چکیده

بخش اعظم کشور ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی خود نسبت به گردش عمومی جو دارای اقلیم خشک و نیمه‌خشک است. در این تحقیق با استفاده از آمار بارش روزانه 30 ایستگاه از 8 استان جنوب و جنوب غرب ایران در طی دوره آماری 36 ساله و بر اساس معیارهای انتخابی، شروع بارش‌ها محاسبه گردید. در 10 سال بارش‌ها زودتر از شرایط نرمال اتفاق افتاده است. نقشه‌های ارتفاعی و فشاری ترازهای دریا تا700 هکتوپاسکال از اول سپتامبر تا روز شروع بارش با استفاده از داده‌های جوی سایت NCEP/NCAR با نرم‌افزار GRADS ترسیم شد. نتایج بررسی‌های چشمی چندین بار این نقشه ها نشان داد که بارش‌های زودرس در جنوب و جنوب غرب ایران در 3 الگوی کلی شکل می‌گیرد. در الگوی نوع(الف) با حرکت شمال سوی پرفشار آفریقا از روی مدیترانه مرکزی و ادغام زبانه شرقی آن با زبانه واچرخند مهاجر (مستقر برروی شمال دریاچه خزر) زمینه لازم برای فرارفت سرد را بر روی شمال آفریقا فراهم نموده و سپس با ادغام زبانه واچرخندی مهاجر با زبانه واچرخندی عربستان شرایط بسیار مناسبی برای فرارفت رطوبت به درون سامانه سودانی فراهم می‌شود. در الگوی نوع (ب)از حدود 30 روز قبل از شروع بارش‌ها واچرخند آزور حرکت شمال سو پیداکرده و از محدوده عرض 50 تا 60 درجه حرکت شرق سو داشته و به تدریج بر روی شمال دریاچه خزر استقرار پیداکرده و برای مدت 10 تا 15 روز در این مکان متوقف می‌شود. با توقف واچرخند بر روی این منطقه کم‌فشار ایسلند به سمت عرض‌های پایین رانده‌شده و زبانه آن بر روی مدیترانه و شمال آفریقا گسترش می‌یابد. در الگوی نوع ج واچرخندهای آفریقا و آزور ادغام‌شده و با حرکت شمال سوی غرب اروپا را در برگرفته و با گسترش نصف‌النهاری فرارفت سرد شدیدی را در دامنه شرقی خود بر روی مدیترانه شرقی و شمال آفریقا ایجاد می‌کنند.

کلیدواژه‌ها

• بارش‌
• زودرس
• جنوب
• جنوب غرب

موضوعات

• آب و هواشناسی

عنوان مقاله [English]

Synoptic patterns lead to premature precipitation in the South and South West of Iran during the period (1979-2015)

نویسندگان [English]

• hassan lashkari ¹
• Aliakbar Matkan ²
• Majid Azadi ³
• Zainab Mohamadi ⁴

¹ shahid

چکیده [English]

As a result of Iran’s geographical position towards atmospheric general circulation, most of its area has an arid or semi-arid climate. In this research, the author has calculated precipitation start using the daily precipitation information obtained from 30 stations located in 8 southern and south-western provinces of Iran during a 36 year statistical period and of course, based on selected criteria. In ten years, precipitations have started sooner than normally expected. Entire up to 700 HPa levels and sea level pressure maps belonging to 1st of September till the day of precipitation start have been illustrated with Grads software using atmospheric data obtained from Ncep/ncar site. Results of several objective observations of maps manifest that early precipitations in south and south-west sides of Iran are generally occurred in three main patterns. Pattern A) as African sub-tropical high pressure passes above central Mediterranean in a northward move and its eastern trough integrates with migratory anticyclone (deployed on the north side of Caspian Sea), it provides the necessary context for cold advection to move towards north of African high pressure. Afterwards, the migratory anticyclone trough integrates with anticyclone ridge of Arabian high pressure and therefore a very suitable situation is provided for advection of moisture to move inside the Sudan low system. In pattern B) almost thirty days before start of precipitations, the Azour anticyclone adopts a northward movement.

کلیدواژه‌ها [English]

• rain
• early
• South
• South West