نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

• امجد ملکی ¹
• همایون حصادی ²
• نوشین پیروزی نژاد ³

¹ دانشگاه رازی کرمانشاه

² مرکز تحقیقات آبخیزداری استان کرمانشاه

³ جغرافیای طبیعی (ژئومورفولوژی)، دانشگاه تبریز

چکیده

این مطالعه با هدف محاسبه مقدار دبی پیک سیلاب و شناخت عوامل موثر بر سیل­خیزی حوضه رازآور استان کرمانشاه با استفاده از روش SCS انجام شده است. برای محاسبه دبی پیک سیلاب، ابتدا حوضه به زیرحوضه­هایی با رتبه آبراهه­ای 5، 6 و 7 تقسیم  شده و سپس فاکتورهای موثر بر سیل­خیزی حوضه مانند مساحت، شماره منحنی CN، زمان تأخیر، زمان تمرکز، شدت بارش، کاربری اراضی، شیب، زمین­شناسی و پوشش گیاهی مطالعه، و دبی پیک سیلاب در نرم­افزار SMADA محاسبه شده است. مقادیر دبی محاسبه شده از روش SCS نشان داد که بیشترین بده حداکثر سیلابی با دوره برگشت 100 سال به میزان s/ 85/691 مربوط به حوضه رازآور با رتبه آبراهه­ای 8 و مساحت Km² 1323، و کمترین بده 100 ساله به میزان /s m³ 9/28 متعلق به زیر­حوضه شماره 10 با مساحت  Km²23 و رتبه آبراهه‌ای 5 می­باشد. برای تعیین موثرترین عامل در سیل­خیزی منطقه و جهت پیش­بینی مقدار دبی و ارائه مدل مناسب، دبی به عنوان متغیر وابسته و سایر فاکتورها به عنوان متغیرهای مستقل معرفی شده و این مقادیر در نرم­افزار  SPSS مورد آنالیز قرار گرفته است. جهت تجزیه و تحلیل و نیز انتخاب موثرترین عامل یا عوامل در سیل­خیزی حوضه از رگرسیون چندگانه، ساده و لگاریتمی با استفاده از روش­های پیشرو و گام به گام (STEPWISE) استفاده و مدل­هایی برای حوضه ارائه گردید. لازم به ذکر است که مدل­های ارائه شده با سطح اعتماد 01/0 درصد قابل­قبول هستند. نتایج این مدل‌ها نشان داد که مساحت، زمان تاخیر و  CNحوضه موثرترین عامل در سیل خیزی این حوضه به شمار می­روند.

کلیدواژه‌ها

• حوضه رازآور
• عوامل موثر در سیل خیزی
• روش SCS
• مدل سیلاب
• رتبه آبراهه‌ای

عنوان مقاله [English]

Estimation of amount of Peak Discharge and the Introduction of Flooding Model in Razavar Watershed

نویسندگان [English]

• Amjad Maleki ¹
• Homayoon Hasadi ²
• Nooshin Pirouzi Najad ³

¹ Razi University of Kermanshah

² Watershed Research Center, Kermanshah Province

³ Physical Geography (Geomorphology), University of Tabriz

چکیده [English]

This study was done to identify effective factors on flooding in Razavar basin in the north of Kermanshah province by using SCS model. For flood estimating, primarily Razavar watershed was divided to sub-watersheds with stream orders of 5, 6, and 7 then effective factors such as area, slope, CN, lag time, time of concentration, density of rainfall, land use, slope, geology, and vegetation were studied and the peak flood discharge was estimated by SMADA software. Peak flow estimation by SCS method showed maximum of 100 years return period peak discharge of Razavar watershed with 8 stream order  was 691.85 m3/s and the minimum of 100 years return period was related to sub-watershed number of 10 with 5 stream order about 28.9 m3/s. For determining the most effective factor in the flood basin and to predict the amount of discharge and present a suitable discharge model as a dependent and others as independent variables we introduced these values and analyzed them by SPSS software. Simple regression, multiple and logarithmic, forward and step by step models were applied for the basin. It should be noted that the models presented with a confidence level of 0.01 percent were acceptable. The results show that the area, lag time, and CN are the most effective factors in flooding. 

کلیدواژه‌ها [English]

• Razavar Watershed
• Effective factors on flooding
• SCS method
• Flooding model
• Stream order