نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

• اکبر اصغری زمانی ¹
• هیرش مصطفایی ²

¹ هیأت علمی

² جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تبریز

چکیده

 





 





جنبه­های خاص محیط به عنوان عناصر کلیدی مربوط به کیفیت زندگی فرد شناخته  می­شوند. به عبارت دیگر میتوان گفت کیفیت زندگی شهری در ارتباط مستقیم با کیفیت محیط آن است یعنی اگر کیفیت زندگی در شهر مناسب باشد، این امر به خاطر کیفیت بالای محیط شهر است. کیفیت محیط شهری یک مفهوم مبهم است که از عوامل انسانی و طبیعی که در مقیاسه­ای متفاوت فضایی عمل میکنند منتج میشود. به عبارت دیگر، کیفیت محیط شهری از عملکرد فاکتورهای به هم پیوسته­ای همچون جزایره حرارتی شهر، توزیع فضاهای سبز، تراکم ساختمان­ها، شکل و طرح آنها و کیفیت هوا تشکیل شده است. بر اساس این برداشت از کیفیت محیط در مناطق شهری تحقیق حاضر کوشیده است وضعیت آن را در بافت میانی  شهرتبریز مورد بررسی قرار دهد. بر همین مبنا تحقیق حاضر براساس اهداف موردنظر، از نوع کاربردی بوده چرا که نتایج این تحقیق به برنامه­ریزان شهری جهت طراحی هر چه بهتر برنامه­ها و کاهش شکاف بین مناطق کمک خواهد کرد. و بر اساس ماهیت و روش، از نوع توصیفی- تحلیلی می‌باشد. در این تحقیق پس از گردآوری داده‌ها و اطلاعات از طریق منابع اسنادی و کتابخانه‌ای، مشاهده و روش‌های میدانی، داده‌های طرح‌های شهری، جهت تعیین معیارها پرسش‌نامه‌هایی تهیه گردید و در اختیار متخصصین امر قرار گرفت سپس برای تعیین وزن‌ها از مدل AHP استفاده شده و محاسبه نهایی وزن‌ها در محیط نرم افزار EXPERT CHOICE انجام گرفت. بعد از این مرحله در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی از ابزارهایی مثل شاخص موران، روش همپوشانی وزن دهی شده،فواصل اقلیدوسی استفاده شد و نقشه‌های لازم استخراج، و مورد تحلیل قرار گرفت. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که حدود ۲۰ درصد از مساحت منطقه در وضعیت مطلوب و خیلی مطلوب، و نزدیک به ۶ درصد از مساحت منطقه در وضعیت مطلوبیت کم  قرار دارد. اما نکته قابل توجه طبقه سوم است که نشان می‌دهد حدود ۷۴ درصد از مساحت منطقه در وضعیت مطلوبیت متوسط قرار دارد.با توجه به اینکه ۵ درصد از مساحت بافت میانی شهر تبریز در وضعیت نامطلوب و ۷۴ درصد در وضعیت مطلوبیت متوسط می‌باشد این پهنه در خطر نزول کیفیت محیط شهری قرار دارد.
 

کلیدواژه‌ها

• پهنه‌بندی
• کیفیت محیط شهری
• مناطق شهری
• شهر تبریز

موضوعات

• برنامه ریزی شهری

عنوان مقاله [English]

Measurement and zoning of Urban Areas Environment Quality, The Case of Tabriz

نویسندگان [English]

• Akbar Asghari Zamani ¹
• Hersh Mostafaei ²

² Geography and urban planing

چکیده [English]

Cities as a living environment play a significant role in creating satisfaction, they indeed shape human's lifestyle and determine their life quality. Regarding the quality of man-made environments not only encourages them to cooperate, but also induces a sense of satisfaction among individuals. Urban growth and rapid urban expansion have caused various crises in terms of urban life including environmental challenges and declining the quality of urban environs. Following increased urbanization in our country and rapid changing space for several reasons in terms of urban texture, the quality of urban environs has seriously declined. When it comes to environmental quality, the emphasis is still over construction and physical shape. The paper tends to measure and zone the physical environment quality of the middle texture of Tabriz city based on recent statistics and data. The research method is based on the objectives applying descriptive- analytical in terms of its methodology. During first steps of sample collection, we initially measure the quality of urban environment through field studies preparing and filling out some questionnaires. And in the second step, we apply softwares including: EXCEL, CHOICE, EXPERT to measure the data and finally apply ARC GIS to display the research findings. However the yields of central tissue zoning of Tabriz reflect that 5.77% of regional area is in an unfavorable condition, 19.38% favorable condition and 74.83% is in moderate utility status.

کلیدواژه‌ها [English]

• Zoning
• Quality of urban enviroment
• Urban Areas
• Tabriz