نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جغرافیا- دانشگاه رازی کرمانشاه

2 دکترای آبیاری و زهکشی، استادیار گروه مهندسی آب، دانشگاه رازی، کرمانشاه

3 دانش آموختۀ کارشناسی ارشد اقلیم شناسی کاربردی، گروه جغرافیا، دانشگاه رازی، کرمانشاه

چکیده

 





 





گندم یکی از مهم­ترین محصولات استراتژیک کشاورزی است که در تأمین غذای ساکنین کشورمان اهمیت زیادی دارد. هدف از این تحقیق، ارزیابی کارایی مدل شبیه­سازی گیاهی آکواکراپ در تعیین میزان عملکرد و تاریخ شروع کاشت گندم دیم و آبی در استان کرمانشاه است. به این منظور عملکرد گندم تحت شرایط کاشت دیم و آبی با استفاده از داده­های اقلیمی روزانه (شامل بارش، دماهای حداقل و حداکثر، تبخیروتعرق پتانسیل، سرعت باد و ساعات آفتابی) و همچنین سایر اطلاعات محیطی در پنج ایستگاه سینوپتیک استان در یک دورۀ 22 ساله (2013-1992) توسط مدل آکواکراپ شبیه­سازی شد. از بین تاریخ­های ورودی به مدل، تاریخی که بیشترین عملکرد محصول را داشت، به­عنوان بهترین تاریخ کاشت برای مناطق مورد نظر انتخاب گردید. نتایج تحقیق نشان داد، از نظر عملکرد، دشت روانسر برای کاشت گندم دیم و دشت سرپل­ذهاب برای کاشت گندم آبی مستعدتر است. عملکرد گندم نسبت به تغییر تاریخ کاشت حساسیت زیادی نشان داد. تاریخ­های کاشت گندم دیم در ایستگاه­های منطقه بین 18 مهر تا 29 آبان، و گندم آبی بین 18 مهر تا 19 آبان پیشنهاد گردید که با تاریخ­های واقعی کاشت در منطقه مطابقت خوبی دارد. به­طور­کلی، مدل آکواکراپ عملکرد و طول دورۀ کاشت گندم دیم و آبی را در شرایط آب­و­هوایی استان کرمانشاه به­خوبی شبیه­سازی کرد و از اینرو می­تواند به­عنوان یک ابزار مهم برای بررسی پتانسیل عملکرد گندم در این استان و استان­های با اقلیم مشابه مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Simulation of Yield and Determination of Planting Date of Rainfed and Irrigated Wheat Based on Climatic and Environmental Factors in Kermanshah Province by AquaCrop Model

نویسندگان [English]

  • Firouz Mojarrad 1
  • Bahman Farhadi 2
  • Zhila Olfati 3

1 Associate Professor - Razi University of Kermanshah

2 Ph.D. in Irrigation and Drainage, Assistant Professor, Department of Water Engineering, Razi University, Kermanshah

3 M. Sc. In Applied Climatology, Geography Department, Razi University, Kermanshah

چکیده [English]

Wheat is one of the most important strategic agricultural products which is crucial in providing food for the people of our country. The aim of this study was to assess the performance of AquaCrop plant simulation model, as one of the newest models, in determining the yield and planting date of rainfed and irrigated wheat in Kermanshah province. For this purpose, the rainfed and irrigated wheat yield was simulated by AquaCrop model using daily climatic data of five synoptic stations, including precipitation, maximum and minimum temperatures, potential evapotranspiration, wind speed and sunshine hours in a 22-year (1992-2013) period, as well as other environmental information. Among the dates entered to the model, the date that had the highest yield was selected as the best planting date. The results showed that from the point of view of yield, Ravansar and Sarpole-Zahab plains are more susceptible for planting rainfed and irrigated wheat, respectively. Wheat yield showed great sensitivity to changes in planting date. Planting dates in the stations were proposed from October 10 to November 20 for rainfed wheat, and from October 10 to November 10 for irrigated wheat, that match well with the actual dates of planting in the region. In general, AquaCrop model well simulated the different stages of growth and yield of rainfed and irrigated wheat according to the climatologic conditions of Kermanshah Province, and therefore could be an important tool to evaluate the potential wheat yield in the province and other regions with similar climates.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Wheat Yield
  • Planting Date
  • Climatic Elements
  • Kermanshah Province
  • AquaCrop Model
- احمدپور، عبدالرضا، (1392)، پیش­بینی عملکرد محصول ذرت دانه­ای تحت مدیریت­های مختلف آبیاری با استفاده از مدل­های Aquacrop و Wofost در منطقۀ کرمانشاه،     پایان­نامۀ کارشناسی ارشد، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه رازی کرمانشاه.
- اسکندری، ایرج، عبدالعلی غفاری، مقصود حسن ­پورحسنی، مظفر روستایی و ولی فیضی اصل، (1387)،گندم دیم (کاشت، داشت و برداشت)، چاپ اول، کرج، نشر آموزش کشاورزی.
- اسماعیلی، مریم، (1392)، پیش­بینی اثرات کم­آبیاری روی عملکرد محصول سویا در منطقۀ کرمانشاه با استفاده از مدل AquaCrop تحت سناریوهای تغییر اقلیم، پایان­نامۀ کارشناسی ارشد، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه رازی کرمانشاه.
- اکبری، مهدی، (1390)، بیلان آب خاک و عملکرد محصول گندم با استفاده از مدل شبیه­سازی AquaCrop (مطالعۀ موردی در شبکه آبیاری آبشار اصفهان)، مجلۀ تحقیقات مهندسی کشاورزی، جلد 12، شمارۀ 4، صص 34-19.
- امین، حسین، محمدرضا جمالی، زهرا خوگر و منوچهر دستفال، (1383)، اصول کاشت، داشت و برداشت گندم آبی، چاپ اول، کرج، نشر آموزش کشاورزی.
- توکلی، علیرضا، عبدالمجید لیاقت و امین علیزاده، (1392)، بررسی موازنۀ آب خاک، تاریخ کاشت و عملکرد گندم با استفاده از مدل AquaCrop در شرایط دیم و آبیاری محدود، تحقیقات مهندسی سازه­­های آبیاری و زهکشی، دورۀ 14، شمارۀ 4، صص 56-41.
- جهانبخش، سعید، مجید رضایی بنفشه، مرضیه اسمعیل­پور و معصومه تدینی، (1391)، ارزیابی مدل­های برآورد تبخیر-تعرق پتانسیل و توزیع مکانی سالانۀ آن در حوضۀ جنوبی رود ارس، جغرافیا و برنامه­ریزی، سال 16، شمارۀ 40، صص. 46-25.
- رادمهر، محمد، (1376)، تأثیر تنش گرما بر فیزیولوژی رشد و نمو گندم، مشهد، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.
- روستایی، مریم، تیمور سهرابی، علیرضا مسّاح بوانی و محمد صادق احدی، (1391)،  بررسی عملکرد و بهره­وری آب گیاه ذرت در سطوح مختلف ریسک تحت تأثیر تغییر اقلیم در دورۀ 2039-2010،  نشریۀ آب و خاک، جلد 26، شمارۀ 2، صص 371-361.
- زاهد، محبوبه، سراله گالشی، ناصر لطیفی، افشین سلطانی و مهدی کلاته، (1390)، اثر تراکم بر عملکرد و اجزای عملکرد در ارقام جدید و قدیم گندم، مجله الکترونیک تولید گیاهان زراعی، دورۀ 4، شمارۀ 1، صص 215- 201.
- عبدالهی، علی­اصغر، جهانبخش امامی و سید مسعود حسینی ­ثابت، (1392)، پهنه­بندی اقلیمی ­زراعی گندم دیم در استان همدان با استفاده از سیستم­های  اطلاعات جغرافیایی و تصاویر ماهواره­ای،گزارش نهایی طرح تحقیقاتی، تهران، وزارت جهاد کشاورزی، مؤسّسۀ پژوهش­های برنامه­ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعۀ روستایی.
- علیزاده، حمزه­علی، بیژن نظری، مسعود پارسی­نژاد، هادی رمضانی ­اعتدالی و حمیدرضا جانباز، (1389)، ارزیابی مدل AquaCrop در مدیریت کم­آبیاری گندم در منطقۀ کرج، نشریۀ آبیاری و زهکشی ایران، جلد 4، شمارۀ 2، صص 283-273.
- وزارت جهاد کشاورزی، (1396)، آمارنامۀ کشاورزی سال زراعی 95-1394،جلد اول، محصولات زراعی.
- ولیزاده کامران، خلیل، (1393)، برآورد تبخیر-تعرق پتانسیل در آذربایجان­شرقی به روش استفنز با استفاده از GIS، جغرافیا و برنامه­ریزی، سال 18، شمارۀ 49، صص. 334-317.
- ولیزاده کامران، خلیل و مریم لنگ­باف، (1397)، برآورد تبخیر-تعرق واقعی ذرت با استفاده از پردازش تصاویر ماهواره­ای و مدل یبال در منطقۀ خوزستان، جغرافیا و برنامه­ریزی، سال 22، شمارۀ 65، صص. 13-1.
- Allen, R. G., Pereira, L. S., Raes, D., Smith, M., (1998), Crop Evapotranspiration- Guidelines for Computing Crop Water Requirements, FAO Irrigation and Drainage Paper, No. 56, Rome, Italy.
- Araya, A., Solomon, H., Kiros Meles, H., Afewerk, K., Taddese, D., (2010), Test of AquaCrop Model in Simulating Biomass and Yield of Water Deficient and Irrigated Barley (Hordeum Vulgare), Agricultural Water Management, Vol. 97, Issue 11, pp. 1838-1846.
- Anjum Iqbal, M., Shen, Y., Stricevic, R., Pei, H., Sun, H., Amiri, E., Penas, A. Del Rio, S., (2014), Evaluation of the FAO AquaCrop Model for Winter Wheat on the North China Plain Under Deficit Irrigation from Field Experiment to Regional Yield Simulation, Agricultural Water Management, Vol. 135, pp. 61-72.
- Garcia-Vila, M., Fereres., E., Mateos, L., Orgaz, F., Steduto, P., (2009), Deficit Irrigation Optimization of Cotton with Aquacrop, Agronomy Journal, Vol. 101, No. 3, pp. 477-487.
- Gipe, P., (2004), Wind Power: Renewable Energy for Home, Farm, and Business, Chelsea Green Publishing, 496 p.
- Steduto, P., Hsiao, T. C., Fereres, E., Raes, D., (2012), Crop Yield Response to Water, FAO Irrigation and Drainage Paper, No. 66, Rome, Italy.
- Todorovic, M., Albrizio, R., Zivotic, L., Abi Saab, M., Stockle, C., Steduto, P., (2009), Assessment of AquaCrop, CropSyst, and WOFOST Models in the Simulation of Sunflower Growth under Different Water Regimes, Agronomy Journal, Vol. 101, No. 3, pp. 509-521.
- Toumi, J. Er-Raki, S., Ezzahar, J., Khabba, S., Jarlan, L., Chehbouni. A., (2016), Performance Assessment of Aquacrop Model for Estimating Evapotranspiration, Soil Water Content and Grain Yield of Winter Wheat in Tensift Al Haouz (Morocco): Application to Irrigation Management, Agricultural Water Management, Vol. 163, pp. 219–235.
- Trombetta, A., Iacobellis, V., Tarantino,  E., Gentile, F., (2016), Calibration of the AquaCrop Model for Winter Wheat using MODIS LAI Images, Agricultural Water Management, Vol. 164, Part 2, pp. 304–316.
- Vanuytrecht, E., Raes, D., Steduto, P., Hsiao, T. C., Fereres, E., Heng, L. K., Garcia Vila, M., Moreno, P. M., (2014), AquaCrop: FAO's Crop Water Productivity and Yield Response Model, Environmental Modeling & Software, Vol. 62, pp. 351–360.