نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جغرافیا دانشگاه پیام نور

2 دانشگاه پیام نور واحد مریوان

چکیده

 
رویکرد معیشت پایدار به عنوان رویکردی جدید در ارتباط با توسعه روستایی و با هدف کاهش و ریشه­کنی فقر روستایی مطرح شده است همچنین گردشگری در سال­های اخیر، نقـش و جایگاه ویژه­ای در توسعه مناطق روستایی پیدا کرده است. هدف تحقیق حاضر تحلیل اثرات توسعه گردشگری بر معیشت و پایداری معیشتی روستاهای بخش اورامان شهرستان سروآباد بود. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ نحوه جمع آوری داده­ها توصیفی از نوع پیمایشی می باشد. جامعه آماری تحقیق حاضر تمامی ساکنین بخش اورامان سروآباد بوده و با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 351 نفر به صورت روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده­ها در این پژوهش، پرسشنامۀ محقق ساخته بود که شامل ابعاد انسانی، اجتماعی، مالی، طبیعی، فیزیکی معیشت پایدار بود. که میزان پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ (0.84) به دست آمد. برای تحلیل داده­ها از روشهای آمار توصیفی از جمله فراوانی، درصد و در سطح آمار استنباطی ابتدا برای نرمال بودن توزیع داده­ها ازآزمون کولموگروف اسمیرنف، برای آزمون فرضیات و بررسی تاثیر گردشگری بر معیشت پایدار از آماره­های تی تک نمونه­ای، همبستگی، آزمون تحلیل واریانس و بررسی میزان تاثیر گردشگری بر هر یک از ابعاد معیشت پایدار از آزمون فریدمن استفاده شد. نتایج نشان داد که گردشگری بر سرمایه انسانی(0.001p=)،­اجتماعی(0.001p=)،­فیزیکی(0.001p=)،­طبیعی(0.001p=) و مالی (0.001p=) بخش اورامان تاثیر مثبت دارد. همچنین بررسی تاثیر گردشگری بر هر یک از ابعاد با استفاده از آزمون فریدمن نشان داد که بیشترین تاثیر گردشگری بر ابعاد پنج­گانه معیشت پایدار به ترتیب بر ابعاد مالی(4.65)، طبیعی(3.30)، اجتماعی(3.18)، فیزیکی(2.05) و انسانی(1.82) بوده است. به طور کلی می­توان نتیجه گرفت که گردشگری بر معیشت مردم بخش اورامان شهرستان سروآباد تاثیر معنی داری دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analysis of the role of tourism in sustainable livelihoods of rural households, Case Study: Oraman distrct in Sarvabad county

نویسندگان [English]

  • farzad veisi 1
  • chnoor nikkhah 2

1 geography department of P.N.U

2 pnu

چکیده [English]

The purpose of this very research is to analyze the effects of tourism development on the sustainable livelihood and livelihood sustainability of the Uraman region. This research is a functional proposal and is a descriptive survey in terms of collecting data. The Statistical Population is all of Uraman Takht residents which were settled there in 1395. Using the Cochran formula, 351 subjects were selected through the convenience sampling method. In the livelihood approach realm, sources are assorted into five groups; human, physical, financial, natural and social origins which are accessible to household members or they own them. According to the tourism importance in the rural area of Oraman and the effects it has on people's livelihoods, we aim analyze the effects of developing tourism on sustainable livelihood and subsistence stability in Oraman region. The purpose of this research is functional and is based on a survey-descriptive method to collect data. Using Cochran's sample size formula, 351 persons were selected in forms of convenience sampling. The data collection tool in this study is the researcher-made questionnaire. Which includes human, social, financial, natural, and physical dimensions of sustainable livelihoods which it's Reliability was assessed using Cronbach's alpha by the value of (0.84).The results showed that the tourism has a significant effect on all livelihood origins such as human, social, physical, natural and financial. This study examines the impact of tourism on each dimension using the Friedman test and showed that the greatest impact of tourism on the five dimensions of sustainable livelihood has been on the financial, natural, social, physical and human dimensions, respectively. In general, it can be concluded that tourism has a significant impact on the livelihoods of the Uraman Takht community.

کلیدواژه‌ها [English]

  • sarvabad
  • sustainable livelihood
  • rural development
  • rural livelihood
  • Kurdistan development
- ابراهیم­زاده، عیسی، آقاسی زاده، عبداالله (1390). تأثیر منطقه آزاد چابهار بر توسعه گردشگری حوزه نفوذ آن با بهرهگیری از مدل رگرسیون و آزمونT ، فصلنامه جغرافیا و توسعه، شماره 21 ، دانشگاه سیستان و بلوچستان. صص85-103
- اربابیان، شیرین، زمانی، زهرا، رحیمی، معصومه(1393). »بررسی اثر گردشگری در توسعه­ی کارآفرینی«، مجله برنامه­ریزی و توسعه­ی گردشگری، سال 3 ، شماره­ 01، صص 49-29.
- اسماعیل­زاده، حسن(1393) »انتخاب استراتژی بهینه توسعه گردشگری با استفاده از مدل راهبردیswot. «، فصلنامه آمایش محیط، دوره 8، شماره 28، صص 149-172
- امیر حاجلو، الهام، تولایی، سیمین ، زنگانه، احمد، زنگانه، ابوالفضل (1392).»ارزیابی و اولویت بندی اثرات گردشگری در سطح ملی با استفاده از فن «Topsis، فصلنامه برنامه ریزی منطقه­ای، سال سوم، شماره 10 ، صص 26-15
- استانداری کردستان(1393)، آمارنامه 1392 استان کردستان، سنندج
- جمعه پور، محمود، احمدی، شکوفه(1390)، »تأثیرگردشگری بر معیشت پایدار روستایی (مطالعة موردی: روستای برغان، شهرستان ساوجبلاغ) «، مجلةپژوهش­های روستایی، جلد 2، شمارة 1. صص 63-33
- حاجی زاده، مریم، تازیکی رقیه، انصاری، رحیمه(۱۳۹۴)،»سنجش تاثیرات اقتصادی و اجتماعی- فرهنگی گردشگری بر معیشت پایدار روستایی در دهستان شهرک شهرستان چرام«، سومین همایش ملی گردشگری، جغرافیا و محیط زیست پایدار، همدان، دبیرخانه دائمی همایش.
- رضوانی، محمدرضا، بیات، ناصر(1393). »تحلیل جایگاه گردشگری روستایی در برنامه­های کلان توسعه­ی کشور با تأکید بر برنامه­های پنج­ساله­ی توسعه­ی ملی«، مجله برنامه­ریزی و توسعه­ی گردشگری، سال 4، شماره­ی 3 صص31- 11.
- رهنمایی، محمد تقی، علی اکبری، اسماعیل، صفرعلی­زاده، اسماعیل (1396) »بررسی وضعیت عوامل مؤثر بر توانمندسازی توسعه گردشگری (مطالعه موردی: استان آذربایجان غربی) «نشریه جغرافیا و برنامه ریزی ، دوره 21، شماره 59، صص 153-174      زرافشانی، کیومرث، شرفی، لیدا، گراوندی، شهپر، قبادی، پرستو(1392) »بررسی تاثیرات توسعه گردشگری درارتقاءشاخص‌های اقتصادی–اجتماعی نواحی روستایی(مورد: منطقه گردشگری ریجاب دراستان کرمانشاه) «. اقتصاد فضا و توسعه روستایی، ۲ (۵) صص134-119
- شهرکی، محبوبه، شریف زاده، مریم(1394) ارزیابی جایگاه آبزی‌ روری درمعیشت پایدارروستایی کشاورزان شهرستان زاهدان«. فصلنامه پژوهش­های روستایی، مقاله 5، دوره 6، شماره 1،صص 97-116
- صحنه، بهمن(1390)، »بازگشت مهاجران به روستاها و نقش آن در معیشت پایدار روستایی؛ مطالعه موردی شهرستان آق قلا، استان گلستان«، پایان نامه دکتری دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
- عبدالله‌زاده، غلامحسین، صالحی، خدیجه، شریف‌زاده، محمد شریف، خواجه شاهکوهی، علیرضا(1394) »بررسی تأثیر گردشگری بر معیشت پایدار روستایی در استان گلستان«، برنامه ریزی توسعه گردشگری، دوره 4، شماره 15، صص 148-169   
- قدیری معصوم، مجتبی، رضوانی، محمدرضا، جمعه پور، محمود، باغیانی، حمیدرضا(1394) »سطح‌بندی سرمایه‌های معیشتی در روستاهای گردشگری کوهستانی مورد:دهستان بالا طالقان در شهرستان طالقان«. اقتصاد فضا و توسعه روستایی. شماره4، صص ۱-۱۸
- قیداری حمداله سجاسی، صادقلو طاهره، شکوری فرد اسماعیل (1392) سنجش سطح دارایی‌های معیشتی در مناطق روستایی با رویکرد معیشت پایدار . پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی، دوره (5), شماره (1), سال (2016-6) , صفحات (197-216)
- قدیری معصوم، مجتبی، علیرضا استعلاجی و معصومه پازکی(1389)گردشگری پایدار (روستایی و عشایری)، انتشارات دانشگاه تهران، .تهران
- مالکی، رسول، دماوندی، عاطفه(۱۳۹۳). »تبیین رویکرد معیشت پایدار با تاکید برتوسعه پایدارروستایی دراستان همدان«، دومین همایش ملی وتخصصی پژوهش­های محیط زیست ایران، همدان، انجمن ارزیابان محیط زیست هگمتانه
- مطیعی لنگرودی، حسن، قدیری معصوم، مجتبی، رضوانی، محمد رضا، نظری، عبدالحمید و صحنه(1390) »تاثیر بازگشت مهاجران به روستاها در بهبود معیشت ساکنان)مطالعه ی موردی: شهرستان آق قلا«،  پژوهش­های جغرافیای انسانی، شماره78، صص 83-76
- مطیعی لنگرودی، سید حسن(1390)، »برنامه­ریزی روستایی با تاکید بر ایران«، انتشارات جهاد دانشگاهی، چاپ پنجم.
مرکز آمار ایران(1391)، شناسنامه آبادی­ها، تهران
- مطیعی لنگرودی، سیدحسن، رضائیه آزادی، مریم(1392) »ارزیابی اثرات اقتصاد گردشگری از دیدگاه جامعه میزبان در تفرجگاه بند ارومیه«. اقتصاد فضا و توسعه روستایی. شماره(۴)، صص۷۵-۹۱
- مهدوی داوود، رکن الدین افتخاری، عبدالرضا، سجاسی قیداری،  حمدالله (1395) »طراحی راهبردهای توسعه پایدار گردشگری روستاهای تاریخی - فرهنگی ایران«، نشریه جغرافیا و برنامه ریزی،  دوره 20، شماره 56، صص 275-300
- حاجی زاده، مریم و کیانی، فاطمه و نوری، سید هدایت الله(1392) نقش جاذبه­های گردشگری در معیشت پایدار روستایی مطالعه موردی (باغ چشمه بلقیس - دهستان شهرک - شهرستان چرام)، اولین همایش ملی گردشگری، جغرافیا و محیط زیست پایدار، 30 آبان 1392، همدان، انجمن ارزیابان محیط زیست هگمتانه.
-Aref, F. (2011).­“The effects of tourism on quality of life: a case study of Shiraz, Iran. Life Science Journal, 8(2),pp 4-25.
-Fouracre, P. (2001). Transport and sustainable rural livelihoods. from http://www.transport-links.org/transport_links/rtkb/rtkb.htm
-Guillotrea, P., Campling, L. and Robinson, J.(2012), “Vulnerability of Small Island Fishery Economies to Climate and Institutional Changes”, Current Opinion in Environmental Sustainability, Vol. 4. 287-291.
-Iorio, M. and Corsale, A. (2010). Rural tourism and livelihood strategies in Romania, Journal of Rural Studies, 26: 152-162.
-Mbaiwaa, J.E. and Stronzab, A. (2010). “The effects of tourism development on rural livelihoods in the Okavango Delta”, Botswana, Journal of Sustainable Tourism, 18(5):pp 635-656.
-Nyaupane, G.P. (2011). “Linkages among biodiversity, livelihood, and tourism, Annuals of Tourism Research”, 38(4): pp1344-1366.
-NZAID. (2002). Policy statement. New Zealand: New Zealand Agency for International Development (NZAID).
-Richard, J. (2013). “Recreation, tourism, and rural well-being. Washington”,­DC: US Department of Agriculture, Economic Research Service. (No. 7). pp 255-273
-Shen, F. (2009). Tourism and Sustainable Livelihoods Approach: Application within the Chinese Context. Ph.D. Thesis, Lincoln University.
-Singh, P. K., and Hiremath, B.N. (2010). “Sustainable livelihood security index in a country”: A toolfor development planning. Ecological Indicators, 10, pp 442–451
-Udayakumara, E.P.N. and Shrestha, R.P. (2011).“Assessing livelihood for improvement: Samanalawewa reservoir environs”, Sri Lanka, International Journal of Sustainable Development and World Ecology, 18(4):pp 366-376.
- Mbaiwaa, J.E. and Stronzab, A. (2010). The effects of tourism development on rural livelihoods in the Okavango Delta, Botswana, Journal of Sustainable Tourism, 18(5): 635-656.