نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

بخش هنر و معماری، دانشگاه پیام نور

چکیده

 





 





مسکن به عنوان فضای زندگی با نیازهای گوناگون انسان در سطوح مختلف سر و کار دارد و رضایتمندی از این فضا به همین جهت از اهمیت فراوانی برخوردار است. مروری بر مطالعات انجام‌گرفته در این حوزه نشان می‌دهد، رضایتمندی از مسکن دارای جنبه‌ها و مؤلفه‌های گوناگونی چون جنبه‌های کالبدی، اجتماعی، زیست‌محیطی، مدیریتی و عملکردی می‌باشد که بررسی و مقایسه آن در سه محله واقع در یکی از محورهای اصلی شهر قزوین به منظور مقایسه رضایتمندی میان محلات تازه توسعه‌یافته و محلات قدیمی‌تر و نیز بررسی نقش برخی عوامل جمعیت شناسانه در ساکنین هدف تحقیق حاضر بوده است. به این منظور، در هر یک از محلات 120 نفر از ساکنین در تحقیق حاضر مشارکت داشته‌ و پیمایشی مبتنی بر پرسشنامه‌ای با سؤالات بسته و باز صورت گرفته است. نتایج حاصل از تحقیق که از طریق نرم‌افزار اس.پی.اس.اس مورد بررسی قرارگرفته حاکی از آن است که همان‌گونه که انتظار می‌رفت رضایتمندی در محله تازه توسعه‌یافته در تمامی جنبه‌های آن کمتر از دو محله دیگر بوده است. تحلیل رگرسیون حاکی از آن است که رابطه معناداری میان مساحت واحدها، تعداد طبقات و مدت سکونت با میزان رضایتمندی وجود داشته ولی تحصیلات و تعداد واحدها رابطه معناداری با رضایتمندی نداشته است. علاوه بر این، تحلیل‌ها حاکی از آن است که میان جنسیت و نوع مالکیت با میزان رضایتمندی رابطه معناداری وجود داشته است. در نهایت بررسی‌ها نشان می‌دهد مهم‌ترین مؤلفه در شکل دادن به میزان رضایتمندی مربوط به مؤلفه کالبدی بوده و کمترین تأثیر مربوط به مؤلفه محیطی بوده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Comparative Study on Housing Satisfaction in Different Communities Case studies: Ferdosi, Daneshgah and Poonak communities in Qazvin

نویسنده [English]

  • Maryam Charkhchian

Department of Art and Architecture, Payam Noor University (PNU)

چکیده [English]

Designing a house as the human living space; concerns with different human needs. So, human satisfaction from different aspects of his residential space is very important. Reviewing literature shows housing satisfaction can be evaluated by different physical, social, environmental, management and functional aspects. Considering the role of residential satisfaction in social and economic desirability in communities, the study has tried to evaluate and compare housing satisfaction degree among three communities with different age in Qazvin: Ferdosi, Daneshgah and Poonak communities considering different socio-demographic and physical characters of the residents and their residential spaces. With this aim, 360 residents (120 in each community) were participated in a survey study applying questionnaire technique. Results were analyzed by SPSS software and showed Poonak, new developing community; has the lowest housing satisfaction. Regression analysis also shows significant correlations between house area, number of stories and time as independent variables with housing satisfaction as dependent variable. Additionally, gender and ownership were only two socio-demographic factors which had significantly influenced on housing satisfaction degree. Finally, by evaluation of different dimensions of housing satisfaction including: different physical, social, environment, management and functional dimensions; it can be claimed that satisfaction from physical characters of residential spaces is the most significant element which determine the housing satisfaction degree.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Housing satisfaction
  • physical character
  • social character
  • environmental character
  • functional character
  • management
- احدنژاد، محسن و نجفی، سعید، (1395)، «بررسی تطبیقی تفاوت‌های کیفیت زندگی در محلات برنامه‌ریزی‌شده و سکونتگاه‌های غیررسمی شهری(نمونه موردی: محلات کارمندان و اسلام‌آباد شهر زنجان)»، نشریه جغرافیا و برنامه‌ریزی، شماره 57: 47-23.
- اصغری زمانی، اکبر و مصطفایی، هیرش، (1396)، «سنجش و پهنه بندی کیفیت محیط مناطق شهری در بافت میانی مناطق شهری، با استفاده از مدل AHP و شاخص همپوشانی وزنی، مطالعه موردی بافت میانی شهر تبریز»، نشریهجغرافیاوبرنامه‌ریزی، شماره 64: 18-1.
- اکبرپور، محمد؛ جعفری، فیروز و کریمی، یاشار، (1395)، «واکاوری میزان نگرش مردم از معیارهای مسکن مناسب روستایی (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان هشترود)»، نشریه جغرافیا و برنامه‌ریزی، شماره 58: 42-23.
- بذرافشان، جواد؛ شایان، محسن و بازوند، سجاد، (1396)،  «ارزیابی عوامل تاثیرگذار پایداری مسکن درمناطق روستایی شهرستان زرین‌دشت»، نشریهجغرافیاوبرنامه‌ریزی، شماره 62: 59-41.
- برک پور، ناصر؛ گوهری‌پور، حامد و کریمی، مهدی، (1380)، «رضایتمندی مردم از خدمات شهری و عملکرد شهرداری منطقه 11 (مطالعه موردی محله)»، همایش استانداردهای زندگی شهری در منطقه منیریه، تهران.
- خاتون آبادی، احمد؛ صابری، زیبا و ابراهیمی، محمد صادق، (1390)، «میزان رضایت ساکنان از کیفیت محیط سکونتی، مطالعه موردی روستاشهر عاشق آباد»، فصلنامه روستا و توسعه، شماره 1: 99-83.
- خدایی، زهرا و پورخیری، علی، (1388)، «کیفیت محیط شهری و نقش آن در ارتقاء رضایت شهروندان»، مدیریت و برنامه ریزی شهری، پژوهشکدهتحقیقاتاستراتژیک، شماره36: 170-131.
- رفیعیان، مجتبی، نظری، مونس و داداش‌پور، هاشم، (1395)، «سنجش رضایتمندی سکونتی ازمطلوبیت مکانی در نواحی شهری برنامه ریزی شده )مطالعه موردی: مهرشهر کرج)»، نشریه هویت شهر، شماره27: 40-31.
- طبی مسرور، ابوالقاسم و رضایی مؤید، صادق، (1394)، «ارزیابی میزان رضایت شهروندی از کیفیت های سکونتی در مجتمع های مسکونی، موردپژوهی: مجتمع های مسکونی شهر همدان»، نشریه مدیریت شهری، شماره 40: 79-61.
- غفوریان، میترا و حصاری، الهام، (1395)، «بررسی عوامل و متغیرهای زمین های مؤثر بر رضایتمندی سا کنان از محیط مسکونی»، نشریه مطالعات شهری، شماره 18: 100-91.
- گِل، یان، (1394)، شهرهایی برای مردم ، ترجمه مریم چرخچیان، ، انتشارات گوهر دانش، تهران.
 
- Apparicio, Philippe. (2006). La qualité de l’environnement urbain autour des immeubles HLM montréalais: une approche objective basée sur les SIG. Working paper, Les Inédits, 2006e04. INRS-Urbanisation, Culture et Société.
- Aiello, Antonio, Ardone, Rita Grazia, & Scopelliti, Massimiliano. (2010). Neighborhood planning improvement: Physical attributes, cognitive and affective evaluation and activities in two neighborhoods in Rome, Evaluation and Program Planning, Vol. 33, No. 3, p.p.264-275.
- Amerigo, Mario & Aragones, Juan Ignacio. (1990). Residential satisfaction in council housing, Journal of Environmental Psychology, Vol. 10, No. 4: 313-325.
- Bonaiuto, Marino, Aiello, Antonio, Perugini, Marco, Bonnes, Mirilia and Ercolani, Anna Paola. (1999), “Multidimensional Environment Quality and Neighbourhood Attachment”, Urban Environment, 19, 331-352.
- Bonaiuto, Marino; Fornara, Ferdinando & Bonnes, Marco. (2006). Perceived Residential Environment Quality In middle- And low-Extension Italian Cities. Revue Européenne de Psychologie Appliquée/ European Review of Applied Psychology, 56: 23-34.
- Canter David. (1977), The Psycology of Place, London, The Architectural Press Ltd.
-Chapman, David, & Lombard, John. (2006). »Determinants of neighborhood satisfaction in fee-based gated and nongated communities, Urban Affairs Review, Vol. 41, No. 6, p.p. 769-799
-Filkins, Rebecca, Allen, John, & Cordes, Sam. (2000). Predicting community satisfaction among rural residents: An integrative model, Rural Sociology, Vol. 65, No.1, p.p. 72-86.
-Hur, Misun; Morrow-Jones, Hazel. (2008). Factors That Influence Residents' Satisfaction with Neighborhoods. Journal of Environment and Behavior, 40: 619-635
-James, Russell.; (2008). Residential satisfaction of elderly tenants in apartment housing, Social Indicators Research, Vol. 89, No. 3, p.p. 421-437.
-Kamruzzaman, Majumder Ahmad, Hossain, Eftekhar, Islam, Nurul, Sarwar, Iqbal. (2007). “Urban Environmental Quality Mapping: Study on Chittagong Metropolitan City”, Kathmandu University Journal of the Science, Engineering and Technology, Vol. 1, No.5, pp: 113-129.
-Lansing, John Belcher and Marans Robert. (1969).“Evaluation of Neighborhood”, Journal of the American Institute of Planners, No.35, pp: 76-97.
-Marcus, Clare Cooper and Sarkissian, Wendy. (1986). Housing as if People Mattered, Berkeley, University of California Press.
-Marcuse, P. (1971). Social Indicators and Housing Policy. Urban Affaires Q, 7: 193-217.
-Mesch, Gustavo and Manor, Orit. (1998). ‘Social ties, environmental perception, and local attachment’, Environment and Behavior, 30:4, 504-519.
-Mohit, Mohammad Abdul, Ibrahim, Mansor & Rashid, Yong Razidah. (2009). Assessment of residential satisfaction in newly designed public low cost housing in Kuala Lumpur, Malaysia. Habitat International, 34, PP.18-27.
-Pacione, Michael. (2003). Urban Environmental Quality and Human Wellbeing-A Social Geographical Perspective. Landscape and Urban Planning, 65, 19–30.
-Perez, Fermina, Fernandez-Mayoralas, Gloria, Rivera, Enrique, & Abuin, Jose manuel. (2001). Ageing in place: Predictors of the residential satisfaction of elderly, Social Indicators Research, Vol. 54, No. 2, p.p. 173-208.
-Potter, James & Cantarero, Rodrigo (2006). How does increasing population and diversity affect resident satisfaction? A small community case study. Environment and Behavior, 38, 605-625.
-Rioux, Liliane & Werner, Carol. (2011). Residential satisfaction among aging people living in place, Journal of Environmental Psychology, No. 31: 158-169.
-Stedman, Richard. (2002). Toward a social psychology of place: Predicting behavior from place based cognitions, attitude and identity. Environment And Behavior, 34(5), 561-581.
-Stedman, Richard. (2003). Is it really just a social construction: The contribution of the physical environment to sense of place. Society and Natural Resources, 16, 671-685.
-Van Poll, Ric. (1997). The Perceived Quality of the Urban Residential Environment A Multi- Attribute Evaluation. A thesis submitted for degree of doctor of philosophy, University of Groningen.
-Varady, David. & Preiser, Wolfgang. (1998) Scattered-Site public housing satisfaction: implications for the new public housing program, Journal of the American Planning Association, 64, pp. 189-207