مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی شهری
لیلا ابراهیمی؛ سیاوش خلیلی؛ مریم ایلانلو
دوره 23، شماره 67 ، اردیبهشت 1398، صفحه 1-24
چکیده
تکوین شهرهاو تداوم حیات شهری به شمار می‌آید. در واقع شهرها، عناصر شهری و عملکرد آنها همواره از عناصر و عوامل آب و هوایی متأثر بوده و هستند. شهر و اقلیم دو سیستم انسان ساخت و طبیعی هستند که تاثیر گذاری تنگاتنگی بر یک دیگر دارند. این پژوهش به بررسی میزان سازگاری بافت جدید و قدیم با شرایط اقلیمی‌شهر ماه شرایط ...
بیشتر
تکوین شهرهاو تداوم حیات شهری به شمار می‌آید. در واقع شهرها، عناصر شهری و عملکرد آنها همواره از عناصر و عوامل آب و هوایی متأثر بوده و هستند. شهر و اقلیم دو سیستم انسان ساخت و طبیعی هستند که تاثیر گذاری تنگاتنگی بر یک دیگر دارند. این پژوهش به بررسی میزان سازگاری بافت جدید و قدیم با شرایط اقلیمی‌شهر ماه شرایط آب و هوایی به موازات سایر عوامل محیطی از مهمترین عوامل موثر در شکل گیری و شهر می‌پردازد. جهت شناسایی تیپ اقلیمی و بررسی پارامترهای اقلیمی‌محدوده مطالعاتی از آمار ایستگاه سینوپتیک شهر ماهشهر در دوره 30 ساله استفاده و مورد بررسی قرار گرفته است. در این مقاله برای بررسی آسایش اقلیم شهر ماهشهر از شاخص ماهانی استفاده شده است. جهت بررسی و مقایسه بافت جدید و قدیم شهر ماهشهر بازدیدهای میدانی صورت گرفت و ده نمونه از بافت قدیم و ده نمونه از بافت جدید مطالعه شدند و از نظر سازگاری با شرایط اقلیمی‌بررسی انجام شد. بررسیها در این پژوهش نشان داد که مهمترین پارامتر اقلیمی‌که در بررسی بافت جدید و قدیم شهر ماهشهر پارامتر اقلیمی‌دما است، همچنین مطالعات نشان داد که در بافت قدیم به دلیل اینکه به زوایای تابش خورشیدی کمتر اهمیت داده می‌شد، معمولا اتاقها در اطراف حیاط پراکنده بودند به همین دلیل در تمام ساعات روز در یک قسمت از ساختمان تابش وجود دارد. در بافت جدید ماهشهر نیز به اصول معماری همساز با اقلیم، کمتر اهمیت داده میشود.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی شهری
توحید احمدی؛ زهره فنی؛ محمدتقی رضویان؛ جمیله توکلی نیا
دوره 23، شماره 67 ، اردیبهشت 1398، صفحه 25-44
چکیده
کلانشهرها به عنوان مراکز تراکم جمعیت و خودروها از نظر مسائل حمل و نقل بیش از دیگر مراکز جمعیتی از معضل ترافیک و پیامدهای آن رنج می برند. بر این اساس کلانشهرهای مختلف راهکارهای متفاوتی را بر اساس شرایط و ویژگیهای شبکه حمل و نقل خود ارائه نمودهاند. ساختار مدیریت حمل و نقل کلانشهر تبریز نیز راهکارهایی را به صورت ...
بیشتر
کلانشهرها به عنوان مراکز تراکم جمعیت و خودروها از نظر مسائل حمل و نقل بیش از دیگر مراکز جمعیتی از معضل ترافیک و پیامدهای آن رنج می برند. بر این اساس کلانشهرهای مختلف راهکارهای متفاوتی را بر اساس شرایط و ویژگیهای شبکه حمل و نقل خود ارائه نمودهاند. ساختار مدیریت حمل و نقل کلانشهر تبریز نیز راهکارهایی را به صورت پراکنده و موردی ارائه نموده است ولی مسأله اصلی در خصوص حمل و نقل در کلانشهرها فقدان و در برخی موارد ضعف طرحهای راهبردی برای ورود به برنامههای حمل و نقل هوشمند می باشد که اثربخشی برنامههای سازمانهای مرتبط با حمل و نقل شهری را تحت تأثیر قرارداده است. هدف این مقاله ارائه مدلی جهت اولویت بندی استراتژیهای توسعه حمل و نقل هوشمند به منظور پوشش برنامه راهبردی مدیریت حمل و نقل می باشد. به عبارت دیگر این مقاله بر روی مدل ترکیبی اولویت بندی راهبردها متمرکز شده است. روش کار این پژوهش به این صورت است که پس از تشریح ادبیات موضوع، با استفاده از رویکرد استراتژیک، راهبردهای توسعه حمل و نقل هوشمند شهری که حاصل یک روش منطقی و علمی مدیریتی است ، با استفاده از روش ترکیبی(ANP،QSPM) مورد اولویت بندی قرار داده و ارتباط درونی متغیرهای مختلف را برای ارائه اولویت واقعی راهبردها در نظر گرفته است. در نهایت یافته های حاصل از این روش ترکیبی با استفاده از ضریب رتبهای اسپیرمن مقایسه شده است. نتیجه حاصل از این روش ترکیبی و مقایسه آن با ضریب رتبه ای اسپیرمن نشان میدهد که راهبرد (هماهنگی کلیه سازمانها و ارگانهای دولتی در خصوص بهبود زیرساخت عمومی توسعه سیستم های هوشمند حمل و نقل) در هر دو روش تحلیل شبکه(ANP )و(GSPM) در اولویت اول قرار گرفت و سایر استراتژیها، اولویت بندی متفاوت از همدیگر دارند .
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی شهری
دکتر محمدرضا پورمحمدی؛ شهریور روستایی؛ احمد اسدی
دوره 23، شماره 67 ، اردیبهشت 1398، صفحه 45-65
چکیده
به دلایل گوناگون تامین سرزندگی در مراکز شهری و بویژه در بافتهای فرسوده به یکی از دغدغههای اصلی نظامهای مدیریت شهری به ویژه در کشورهای توسعه یافته تبدیل گردیده است. بدون تردید یکی از عوامل موثر بر توسعه میانافزا و ترغیب شهروندان به مسکنگزینی در بافتهای فرسوده و مرکزی شهر خلق سرزندگی در آنها میباشد. ...
بیشتر
به دلایل گوناگون تامین سرزندگی در مراکز شهری و بویژه در بافتهای فرسوده به یکی از دغدغههای اصلی نظامهای مدیریت شهری به ویژه در کشورهای توسعه یافته تبدیل گردیده است. بدون تردید یکی از عوامل موثر بر توسعه میانافزا و ترغیب شهروندان به مسکنگزینی در بافتهای فرسوده و مرکزی شهر خلق سرزندگی در آنها میباشد. لذا هدف این مطالعه بررسی سرزندگی در بافت فرسوده شهر زنجان و ارتباط آن با مسکنگزینی میباشد. پژوهش با روش پیمایشی انجام گرفته و اطلاعات مورد نظر به صورت مشاهده، تهیه نقشههای ضروری و تکمیل پرسشنامه جمعآوری شده و برای تحلیل آنها از نرمافزار SPSS استفاده شده است. حجم نمونه 365 خانوار میباشد که از جامعه آماری 7160 خانواری بافت فرسوده شهر زنجان انتخاب شده است. سوالات پژوهش عبارتند از: 1- آیا در بافت فرسوده زنجان سرزندگی در سطح قابل قبولی میباشد؟ 2- آیا شهروندان تمایلی جهت مسکنگزینی در بافت فرسوده دارند؟ 3- آیا بین تمایل شهروندان به مسکنگزینی و سرزندگی در بافتهای فرسوده رابطه وجود دارد؟ یافتههای پژوهش نشان میدهد سرزندگی و مسکنگزینی هر دو در سطح متوسط و قابل قبول بوده و بین مسکنگزینی و سرزندگی رابطه مثبت و معنیداری وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نشان میدهد که متغیر سرزندگی 25 درصد واریانس مسکنگزینی را تبیین کرده است. بنابراین هرچه در یک محله سرزندگی در سطح بالایی باشد مسکنپذیری آن محله را تقویت میکند. لذا با ارتقاء سرزندگی میتوان به ظرفیتپذیری بافتهای فرسوده امیدوار بود.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی شهری
فیروز جعفری؛ عادل شری زاده
دوره 23، شماره 67 ، اردیبهشت 1398، صفحه 67-89
چکیده
پرداختن به آینده و برنامه‌ریزی برای آن، جزء جدانشدنی فرآیند برنامه‌ریزی است. در بیشتر موارد، پرداختن به آینده با اتکا به پیش‌بینی و تحلیل روندها، مشکلات بی‌شماری در اجرای برنامه‌ها به وجود آورده است. این مشکلات اغلب ناشی از بی‌توجهی به تأثیرات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و فناوری‌های نوظهور یا در حال ظهور در زندگی بشر ...
بیشتر
پرداختن به آینده و برنامه‌ریزی برای آن، جزء جدانشدنی فرآیند برنامه‌ریزی است. در بیشتر موارد، پرداختن به آینده با اتکا به پیش‌بینی و تحلیل روندها، مشکلات بی‌شماری در اجرای برنامه‌ها به وجود آورده است. این مشکلات اغلب ناشی از بی‌توجهی به تأثیرات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و فناوری‌های نوظهور یا در حال ظهور در زندگی بشر و یا غفلت از نیروهای پیشران و عوامل کلیدی مؤثر بر تسهیل حل مشکلات چالش‌های آتی است. با عنایت به این امر، پژوهش حاضر با استفاده از تکنیک تحلیل تأثیرات متقاطع -که یکی از روش‌های متداول و مورد پذیرش آینده‌نگاری است - با بهره‌گیری از نرمافزار میک مک به شناسایی عوامل کلیدی تأثیرگذار بر قیمت مسکن در کلانشهر تبریز پرداخته است. این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش، توصیفی-تحلیلی میباشد. بدین منظور ابتدا 40 مؤلفه به روش دلفی و با استفاده از پرسش‌نامه‌های تشریحی توسط کارشناسان شناسایی شدند. در مرحله بعد، ماتریس تأثیرات متقاطع برای سنجش میزان تأثیرگذاری عوامل بر یکدیگر طراحی شده و در اختیار خبرگان قرار گرفت. نتایج با استفاده از روش تحلیل تأثیرات متقاطع تحت نرمافزار میک مک مورد بررسی قرار گرفت که در نهایت از مجموع 40 عامل اولیه تأثیرگذار بر قیمت مسکن در کلانشهر تبریز، تعداد 12 عامل به‌عنوان عوامل کلیدی سیستم شناسایی شدند. این عوامل که به‌عنوان بازیگران اصلی مؤثر بر قیمت مسکن در تبریز ایفای نقش می‌کنند. عبارت‌اند از: پایگاه اقتصادی ساکنین، درآمد سرانه خانوارها، نرخ شهرنشینی، موقعیت مکانی و منطقه شهری، ترکیب کالبدی، سیاست‌های عرضه زمین و مسکن، سرمایه‌گذاری، وسعت قطعات املاک، قیمت زمین، هزینه‌های ساخت‌وساز، کیفیت و نوع مصالح ساختمانی و تجهیزات و امکانات ساختمانی
مقاله علمی پژوهشی
آب و هواشناسی
سعید جهانبخش؛ یعقوب دین پژوه؛ محمدحسین عالی نژاد
دوره 23، شماره 67 ، اردیبهشت 1398، صفحه 91-107
چکیده
با توجه به اهمیت بارش برف در تأمین آب مناطق مختلف بویژه در نواحی کوهستانی، برآورد دقیق آب معادل برف و همچنین تغییرات سطح پوشش آن میتواند در بخشهای کشاورزی، انرژی، مدیریت مخزن و هشدار سیل مؤثر باشد. در این مطالعه، رواناب ناشی از ذوب برف در حوضه شهرچای تحت شرایط تغییراقلیم، بررسی شد. برای این منظور ...
بیشتر
با توجه به اهمیت بارش برف در تأمین آب مناطق مختلف بویژه در نواحی کوهستانی، برآورد دقیق آب معادل برف و همچنین تغییرات سطح پوشش آن میتواند در بخشهای کشاورزی، انرژی، مدیریت مخزن و هشدار سیل مؤثر باشد. در این مطالعه، رواناب ناشی از ذوب برف در حوضه شهرچای تحت شرایط تغییراقلیم، بررسی شد. برای این منظور نخست، سطح پوشش برف برای سال آبی 92-91 با استفاده از تصاویر روزانه ماهواره ترا- مودیس در محیط نرمافزار ENVI استخراج گردید. سپس در نرمافزار GIS مشخصات فیزیوگرافی حوضه بدست آمد. در مرحله بعد با وارد کردن دادههای پوشش برف، متغیرهای هواشناختی و پارامترهای لازم به مدلSRM ، رواناب ناشی از ذوب برف شبیهسازی شد. سپس خروجی 6 مدل گردش عمومی جو تحت سه سناریوی A2, A1B و B1 با مدل آماری LARS-WG ریزمقیاس شدند، سپس از طریق مقایسه خروجی مدلها در دوره آتی با دوره پایه بصورت ماهانه توسط شاخصهای آماری بهترین مدل و سناریو برای تولید دادههای دمای هوا و بارش در دوره آماری 2030-2011 انتخاب شد. در نتیجه برای تولید بارش از مدل HADCM3 تحت سناریوی A1B و برای تولید دما نیز از مدل MPEH5 و تحت سناریوی A2 استفاده شد. برای برآورد میزان تغییر رواناب ناشی از ذوب برف در شرایط تغییراقلیم میزان تغییرات دادههای دما و بارش ماهانه تحت مدل و سناریوهای منتخب در دوره آتی با دوره پایه در طول دوره شبیهسازی به مدل SRM وارد شد. نتایج نشان داد که رواناب ناشی از ذوب برف در اواخر فصل بهار کاهش مییابد. همچنین دبی اوج در مقایسه با دوره پایه زودتر ظاهر شده و مقدار آن نسبت به دوره پایه بیشتر پیش بینی شد.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی شهری
مریم چرخچیان
دوره 23، شماره 67 ، اردیبهشت 1398، صفحه 109-128
چکیده
مسکن به عنوان فضای زندگی با نیازهای گوناگون انسان در سطوح مختلف سر و کار دارد و رضایتمندی از این فضا به همین جهت از اهمیت فراوانی برخوردار است. مروری بر مطالعات انجام‌گرفته در این حوزه نشان میدهد، رضایتمندی از مسکن دارای جنبه‌ها و مؤلفههای گوناگونی چون جنبه‌های کالبدی، اجتماعی، زیست‌محیطی، مدیریتی و عملکردی ...
بیشتر
مسکن به عنوان فضای زندگی با نیازهای گوناگون انسان در سطوح مختلف سر و کار دارد و رضایتمندی از این فضا به همین جهت از اهمیت فراوانی برخوردار است. مروری بر مطالعات انجام‌گرفته در این حوزه نشان میدهد، رضایتمندی از مسکن دارای جنبه‌ها و مؤلفههای گوناگونی چون جنبه‌های کالبدی، اجتماعی، زیست‌محیطی، مدیریتی و عملکردی میباشد که بررسی و مقایسه آن در سه محله واقع در یکی از محورهای اصلی شهر قزوین به منظور مقایسه رضایتمندی میان محلات تازه توسعه‌یافته و محلات قدیمی‌تر و نیز بررسی نقش برخی عوامل جمعیت شناسانه در ساکنین هدف تحقیق حاضر بوده است. به این منظور، در هر یک از محلات 120 نفر از ساکنین در تحقیق حاضر مشارکت داشته و پیمایشی مبتنی بر پرسشنامه‌ای با سؤالات بسته و باز صورت گرفته است. نتایج حاصل از تحقیق که از طریق نرمافزار اس.پی.اس.اس مورد بررسی قرارگرفته حاکی از آن است که همان‌گونه که انتظار می‌رفت رضایتمندی در محله تازه توسعه‌یافته در تمامی جنبه‌های آن کمتر از دو محله دیگر بوده است. تحلیل رگرسیون حاکی از آن است که رابطه معناداری میان مساحت واحدها، تعداد طبقات و مدت سکونت با میزان رضایتمندی وجود داشته ولی تحصیلات و تعداد واحدها رابطه معناداری با رضایتمندی نداشته است. علاوه بر این، تحلیل‌ها حاکی از آن است که میان جنسیت و نوع مالکیت با میزان رضایتمندی رابطه معناداری وجود داشته است. در نهایت بررسیها نشان میدهد مهمترین مؤلفه در شکل دادن به میزان رضایتمندی مربوط به مؤلفه کالبدی بوده و کمترین تأثیر مربوط به مؤلفه محیطی بوده است.
مقاله علمی پژوهشی
ژئومورفولوژی
محمد مهدی حسین زاده؛ سمیه خالقی؛ میلاد رستمی
دوره 23، شماره 67 ، اردیبهشت 1398، صفحه 129-149
چکیده
تغییرات کانال رودخانه، فرسایش کنارهای و رسوب گذاری کناره ای، فرآیندهای طبیعی رودخانههای آبرفتی هستند که باعث تخریب زمینهای کشاورزی اطراف و خسارت به تأسیسات انسانی اطراف رودخانه می شود. هدف این مقاله برآورد میزان پسروی و فرسایش کرانهای در رودخانه گلالی (در بخش خروجی رودخانه از کوهستان در مابین دو ...
بیشتر
تغییرات کانال رودخانه، فرسایش کنارهای و رسوب گذاری کناره ای، فرآیندهای طبیعی رودخانههای آبرفتی هستند که باعث تخریب زمینهای کشاورزی اطراف و خسارت به تأسیسات انسانی اطراف رودخانه می شود. هدف این مقاله برآورد میزان پسروی و فرسایش کرانهای در رودخانه گلالی (در بخش خروجی رودخانه از کوهستان در مابین دو روستای گلالی و شیروانه) به منظور ارزیابی تغییرات فعلی (موجود) و بالقوه در فراوانی شکست کرانه (فاکتور ایمنی یا FS) و بار رسوبی حاصل از کرانه رود در دو سناریوی متفاوت 12 و 24 ساعته در سه در بازه مورد مطالعه با استفاده از مدل BSTEM می باشد. در این رودخانه هر ساله فرسایش کرانهای قابل توجهی بواسطه وقوع سیلابهای بزرگ رخ می دهد و چون در پایین دست این قسمت سدهای آبخیز داری احداث شده است برآورد فرسایش و میزان رسوب مهم است. نتایج تحلیل مدل نشان می دهد که کل مساحت فرسایش یافته در سناریو اول در بازههای مختلف به ترتیب در بازه اول 244/0، در بازه دوم 372/0 و در بازه سوم054/0 متر مربع بوده است و در سناریو دوم کل مساحت فرسایش یافته در بازه اول 272/0، در بازه دوم 1/0 و در بازه سوم 054/0 بوده است. از نظر پایداری کرانه و ضریب ایمنی (FS) نیز در سناریو اول در هر سه مقطع ناپایدار بوده و ضریب ایمنی کمتر از یک محاسبه گردیده است اما در سناریو دوم و به دلیل تداوم بارش ضریب ایمنی افزایش یافته که در بازه 1و 2 نزدیک به یک و در بازه 3 پایدار شده یعنی به بالای 1 رسیده است. بنابراین که در نتیجه دخالت حفاظتهای انجام گرفته بر روی کرانههای فرسایش پذیر، حجم کلی رسوبات فرسایش یافته از کرانه را می توان کاهش داد.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی شهری
محمد رحیم رهنما
دوره 23، شماره 67 ، اردیبهشت 1398، صفحه 151-172
چکیده
هدف مقاله، بیان کاربرد مدل مونت کارلو برای شبیه سازی اجاره مسکن در مشهد است که از روش تحقیق تبیینی بهره میگیرد. جامعه آماری، مساکن اجارهای مشهد اعم از ویلایی و آپارتمانی میباشند که تعداد 334 نمونه تصادفی تعیین گردید که از طریق بخش آگهی روزنامه خراسان در طول تیر و مرداد ماه 1394 استخراج شدند. برای شبیه سازی مبلغ اجاره ...
بیشتر
هدف مقاله، بیان کاربرد مدل مونت کارلو برای شبیه سازی اجاره مسکن در مشهد است که از روش تحقیق تبیینی بهره میگیرد. جامعه آماری، مساکن اجارهای مشهد اعم از ویلایی و آپارتمانی میباشند که تعداد 334 نمونه تصادفی تعیین گردید که از طریق بخش آگهی روزنامه خراسان در طول تیر و مرداد ماه 1394 استخراج شدند. برای شبیه سازی مبلغ اجاره ماهانه، شاخص اجاره از طریق ترکیب مبلغ رهن واجاره محاسبه شد. سپس رابطه بین متغیرهای وسعت و تعداد اتاق واحدها به تفکیک ویلایی و آپارتمانی از طریق مدل رگرسیون چند متغیره در نرم افزار SPSS با فرمت XML برنامه نویسی شد. این مدل اولیه با استفاده از گزینه شبیه سازی، فراخوانی و از طریق الگوریتمهای دو جملهای و مثلثی شببیه سازی شدند. نتایج نشان داد که میانگین شاخص اجاره شبیه سازی شده برابر.1.92.میلیون تومان در ماه میباشد. تاثیر وسعت واحدها و تعداد اتاق به عنوان متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته شاخص اجاره، به ترتیب برابر 97% و 93% بدست آمد. محاسبه حساسیت شاخص اجاره به تعداد اتاق بیانگر این واقعیت است که اولا 97% واحدها تا 3 اتاق میباشند. ثانیا با افزایش تعداد اتاق از یک اتاق به سه اتاق در دامنه اجاره کمتر از 0.7 میلیون تومان ، درصد واحدهای دارای یک اتاق از 10% به 0% کاهش مییابد. ولی برعکس در گروه بالای 2 میلیون تومان اجاره، درصد اتاقها از 37% به 48% افزایش مییابد. برنامه ریزی برای احداث مسکن اجارهای و کنترل اجاره و ارایه سوبسید در حد واحدهای آپارتمانی 2 خوابه الگوهای مناسبی برای ساماندهی مسکن اجارهای در مشهد هستند.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی روستایی
غلامحسین عبدالله زاده؛ علیرضا اژدرپور؛ محمد شریف شریف زاده
دوره 23، شماره 67 ، اردیبهشت 1398، صفحه 173-195
چکیده
پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل موثر بر گرایش به مهاجرت در روستاهای شهرستان زابل انجام شد. از روش تحقیق توصیفی تحلیلی مبتنی پیمایش پرسشنامه‌ای استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل شامل کلیه خانوارهای روستایی شهرستان زابل به تعداد 26034 نفر میباشند که از طریق فرمول کوکران 170 نفر به عنوان نمونه‌های این تحقیق انتخاب شد. ابزار ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل موثر بر گرایش به مهاجرت در روستاهای شهرستان زابل انجام شد. از روش تحقیق توصیفی تحلیلی مبتنی پیمایش پرسشنامه‌ای استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل شامل کلیه خانوارهای روستایی شهرستان زابل به تعداد 26034 نفر میباشند که از طریق فرمول کوکران 170 نفر به عنوان نمونه‌های این تحقیق انتخاب شد. ابزار جمعآوری اطلاعات پرسشنامه بود که روایی صوری و محتوایی آن بر اساس نظر کارشناسان محلی و اساتید دانشگاهی تأیید شد و پایایی آن از طریق محاسبه ضریب آلفای کرونباخ برای گرایش به مهاجرت (75/0)، جاذبههای مقصد (83/0) و دافعههای مبدا (91/0) تأیید شد. نتایج تحلیل مسیر نشان داد که بیشترین تأثیر بر گرایش به مهاجرت مربوط به متغیر سطح تحصیلات (با میزان تأثیر کل 691/0+) است. متغیرهای میزان درآمد (511/0-)، جاذبه مقصد (463/0+)، دافعه مبدا (373/0+)، مالکیت زمین (363/0-)، جنسیت برای مردان (308/0+)، وضعیت شغل برای شاغلان (274/0-)، مدت اقامت (240/0-)، وضعیت تاهل برای افراد مجرد (207/0+)، عضویت در نهادها (150/0-)، مهاجرت اعضا خانواده (093/0+)، سن (072/0-)، تعداد فرزندان (068/0-) در رتبههای بعدی قرار گرفتهاند.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی شهری
علی اصغر عبدالهی؛ حجت الله شرفی؛ مجتبی سلیمانی دامنه
دوره 23، شماره 67 ، اردیبهشت 1398، صفحه 197-221
چکیده
پیادهراهها نقش مهمی در حیات مدنی جامعه دارند و میتوانند سرزندگی به مناطق مرکزی شهر آورده و مردم را تشویق به حضور داوطلبانه در شهر کند. با ورود اتومبیل به شهرها نقش پیاده در شکلگیری فضاهای شهری کمتر شده و از اهمیت آن کاسته شده است. با توجه به این امر، هدف پژوهش حاضر، سنجش مطلوبیت پیادهمداری در مرکز ...
بیشتر
پیادهراهها نقش مهمی در حیات مدنی جامعه دارند و میتوانند سرزندگی به مناطق مرکزی شهر آورده و مردم را تشویق به حضور داوطلبانه در شهر کند. با ورود اتومبیل به شهرها نقش پیاده در شکلگیری فضاهای شهری کمتر شده و از اهمیت آن کاسته شده است. با توجه به این امر، هدف پژوهش حاضر، سنجش مطلوبیت پیادهمداری در مرکز تجاری شهر کرمان میباشد. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی مبتنی بر شیوه میدانی(پرسشنامه) میباشد. جامعه آماری پژوهش شامل افراد پیادهرو و ساکن مرکز تجاری شهر کرمان میباشد که به صورت تصادفی، 284 نفر از افراد پیادهرو و ساکن در طول یک هفته و 30 نفر از متخصصین، به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. پایایی دادهها بوسیله آزمون کرونباخ 818/0 محاسبه شد. برای تحلیل دادهها از رگرسیون گام به گام و تی دو نمونهای مستقل، همچنین جهت اولویتبندی و ضریب اهمیت معیارها، از تکنیک BWM در قالب نرمافزار LINGO استفاده شد. نتایج رگرسیون گام به گام حاکی از آن است که مؤلفه فعالیت اجتماعی با بتای 249/ بیشترین تأثیر و مؤلفه ایمنی و امنیت با ضریب بتای 138/ کمترین تأثیر را بر پیادهروی مرکز تجاری شهرکرمان دارد. نتایج تی دو نمونه مستقل نشان میدهد در سطح معناداری (05/0) درصد بین میانگین سنجش وضعیت پیادهروهای مرکزی تجاری از دید دو جامعه افراد پیاده(28/2) و متخصصین(29/2) اختلاف معناداری وجود ندارد و هر دو جامعه وضعیت پیادهمداری مرکز تجاری شهر کرمان را بر اساس مؤلفههای کیفی پیادهروی، در وضعیت نامطلوب سنجیدهاند. نتایج مدل BWM نشان میدهد که شاخص ایمنی و امنیت با مقدار 169/0 در رتبه اول و نفوذپذیری و دسترسی با مقدار 147/0 در رتبه دوم، ساختار، فرم با مقدار 1426/0در رتبه سوم، جذابیت و سرزندگی با مقدار 1422/0در رتبه چهارم، تسهیلات با 138/0مقدار در رتبه پنجم، کاربریهای مختلط با مقدار 135/0در رتبه ششم و نهایتاً معیار فعالیتهای اجتماعی یا مقدار 123/0در رتبه هفتم قرار گرفت.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی روستایی
علی اکبر عنابستانی؛ لیدا علیزاده
دوره 23، شماره 67 ، اردیبهشت 1398، صفحه 223-243
چکیده
تحقق سلامت، مستلزم محیطی سالم و بسترهای مناسب اجتماعی - فرهنگی، اقتصادی و زیست محیطی است به طوری که شناخت ماهیت و ابعاد سلامت و عوامل شکل دهنده و مؤثر بر آن از یک سو و اقدام برای ارتقای آن در نواحی روستایی از سوی دیگر و در نهایت رهایی از دور تسلسل فقر اهمیتی انکار ناپذیر است که میتواند نقش مهمی در پایداری مناطق ...
بیشتر
تحقق سلامت، مستلزم محیطی سالم و بسترهای مناسب اجتماعی - فرهنگی، اقتصادی و زیست محیطی است به طوری که شناخت ماهیت و ابعاد سلامت و عوامل شکل دهنده و مؤثر بر آن از یک سو و اقدام برای ارتقای آن در نواحی روستایی از سوی دیگر و در نهایت رهایی از دور تسلسل فقر اهمیتی انکار ناپذیر است که میتواند نقش مهمی در پایداری مناطق روستایی و افزایش سطح سلامت روستاییان داشته باشد. با توجه به اهمیت این موضوع، تحقیق حاضر با هدف رابطه سنجی فقر و میزان مراجعه روستاییان به مراکز بهداشتی، درمانی به صورت مطالعه موردی در مراکز درمانی شهر سبزوار انجام شده است. در این تحقیق نمونه ای مشتمل بر 140 نفر از روستاییان مراجعه کننده به بیمارستانها و مراکز درمانی شهر سبزوار به شیوه تصادفی و در دسترس انتخاب و تعداد 100 نفر از آزمودنی ها، پرسشنامه مذکور را تکمیل نمودند. برای شناسایی عوامل مؤثر 33 متغییر در قالب 4 شاخص عوامل تأثیرگذار وارد بحث شده اند. برای تجزیه و تحلیل دادهها از روش همبستگی، و به منظور همسانی درونی از ضرایب آلفای کرونباخ استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد بین فقر روستایی و میزان مراجعه به مراکز درمانی شهرستان سبزوار رابطه معنا داری با سطح همبستگی 0.729 و سطح معناداری (0.000) وجود دارد و همچنین نتایج حاصل از تحلیل مسیر نشان داد؛ بین متغیر مراجعه به مراکز درمانی و سایر شاخص‌ها رابطه معناداری وجود دارد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل دادهها، حاکی از آن است که تمامی شاخص‌ها نسبت به متغیر مراجعه به مراکز درمانی دارای رابطه معناداری میباشند.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی شهری
رسول قربانی؛ مهدیه طاهونی
دوره 23، شماره 67 ، اردیبهشت 1398، صفحه 243-262
چکیده
رشد شهری در نفس خود خصلتی سرکش دارد. لذا نیازمند مهار و هدایت است سیاست‌گذاری رشد شهری مسئولیتی خطیر است؛ زیرا ازیک طرف باید به زدودن نابسامانی‌های بپردازد و از طرف دیگر با هدایت عقلایی ساخت‌وسازها از بروز و پیدایش ناهنجاری‌ها به‌ویژه از ابعاد کالبدی آن جلوگیری نماید.
محدوده مورد مطالعه در این تحقیق شهر سردرود ...
بیشتر
رشد شهری در نفس خود خصلتی سرکش دارد. لذا نیازمند مهار و هدایت است سیاست‌گذاری رشد شهری مسئولیتی خطیر است؛ زیرا ازیک طرف باید به زدودن نابسامانی‌های بپردازد و از طرف دیگر با هدایت عقلایی ساخت‌وسازها از بروز و پیدایش ناهنجاری‌ها به‌ویژه از ابعاد کالبدی آن جلوگیری نماید.
محدوده مورد مطالعه در این تحقیق شهر سردرود و روش تحقیق تحلیلی – تطبیقی است که دادهها و اطلاعات موردنیاز به‌صورت اسنادی و میدانی تهیه گردیده است. در روش تحلیل داده ها از مدل های کمی آنتروپی نسبی، ضریب گری، موران وضریب جینی استفاده شده نتایج به‌دست‌آمده از اندازه‌گیری مدل‌های فضایی – کالبدی نشان‌دهنده این است که فرم شهر الگوی تجمع تصادفی تک‌قطبی بوده که به سمت پراکنش شهری پیش رفته و می‌رود و مقادیر شاخص‌ها در سال 1378 و 1390 به ترتیب بدین‌صورت است: (آنتروپی نسبی =85/0، جینی= 35/0، موران =03/0، گری =05/0) و (آنتروپی نسبی= 91/0، جینی= 36/0، موران =01/0، گری =99/1). در کل، این مقادیر نشان میدهد که شهر به سمت الگوی پراکندگی پیش رفته است و موجب از بین رفتن زمینهای کشاورزی و باغات شده است، به‌طوری‌که در شهر سردرود در سال 1378 سهم باغات و اراضی کشاورزی 2/65 درصد از کاربری‌ها بوده درحالی‌که در سال 1390 به 35/26 درصد رسیده است و به‌تبع آن ساختار فضایی و کالبدی شهر در طول زمان تغییریافته است.
مقاله علمی پژوهشی
آب و هواشناسی
عبدالرضا کاشکی؛ سید محمد حسینی؛ فرحناز خرم ابادی
دوره 23، شماره 67 ، اردیبهشت 1398، صفحه 263-286
چکیده
گرمایش جهانی، یکی از مشکلات کنونی و آتی بشر است که میتواند بر فعالیتهای کشاورزی، حمل‌ونقل، منابع آب، تولید انرژی، معماری، نیازهای گرمایشی و سرمایشی، فنولوژی گیاه و ... اثرگذار باشد. در این پژوهش، برای واکاوی زمانی- مکانی نیاز درجهروز سرمایشی از دادههای روزانه دمای کمینه و دمای بیشینه 16 ایستگاه همدید ...
بیشتر
گرمایش جهانی، یکی از مشکلات کنونی و آتی بشر است که میتواند بر فعالیتهای کشاورزی، حمل‌ونقل، منابع آب، تولید انرژی، معماری، نیازهای گرمایشی و سرمایشی، فنولوژی گیاه و ... اثرگذار باشد. در این پژوهش، برای واکاوی زمانی- مکانی نیاز درجهروز سرمایشی از دادههای روزانه دمای کمینه و دمای بیشینه 16 ایستگاه همدید شمالشرق کشور در بازهی زمانی20 ساله(1996- 2015) استفاده شده است. نخست ماتریس دادهها در نرمافزار متلب با آرایه S به ابعاد(16*7035) تشکیل گردید که در آن سطرها، بیانگر زمان (روز) و ستونها، بیانگر مکان(ایستگاهها) هستند و در نهایت، درجهروز سرمایشی در هر ماه محاسبه و نقشههای پهنهبندی مکانی در ArcGIS ترسیم شد. نتایج نشان داد که همبستگی معنیدار و معکوس میان ارتفاع و عرض جغرافیایی با نیازهای درجهروز سرمایشی در همه ماههای گرم سال برقرار است به‌گونه‌ای که با افزایش این دو عامل اقلیمی، نیاز به سرمایش در ایستگاههای شمالی منطقهی خراسان کاسته شده و با کاهش این دو در نواحی جنوبی خراسان بر میزان نیاز سرمایشی و مصرف انرژی جهت خنکشدن و آسایش فیزیولوژیکی انسان افزوده میشود. همچنین برحسب نیاز درجهروز سرمایشی، ناحیه خراسان را میتوان به شش گروه اقلیمی تقسیم کرد. بیشترین نیاز سرمایشی با بیش از 500 درجهروز در مناطق جنوبی و کمارتفاع منطقه به ویژه در ماههای ژوئن و ژوئیه(خرداد و تیر) و گروه اقلیمی بسیارگرم واقع شده است. بالاترین پهنه نیاز درجهروز سرمایشی در ماه آوریل و مه با 5/27 درصد مربوط به گروه اقلیمی نیمه گرم؛ در ژوئن با 5/24 درصد؛ ژوئیه با 7/23 درصد؛ اوت با 4/22 درصد و در سپتامبر با 5/22 درصد به گروه اقلیمیگرم و به میانهی خراسان تعلق دارد. همچنین بررسی روند نیازهای سرمایشی حاکی از این است که در دورهی گرم سال این روند در ایستگاههای مورد بررسی دارای نوسانهای متعدد است. فقط در ایستگاه قائن برخلاف سایر ایستگاهها در همه ماهها، آهنگ کاهشی در نیازهای سرمایشی مشاهده میشود.
مقاله علمی پژوهشی
ژئوتوریسم، اکوتوریسم و گردشگری
ملیحه گل زاده؛ مصطفی میرآبادی
دوره 23، شماره 67 ، اردیبهشت 1398، صفحه 287-307
چکیده
هدف از این پژوهش بررسی و تبیین وضعیت و سطح توسعه و ترویج گردشگری بازی‌های بومی و محلی در شهرستان تبریز و همچنین سنجش مهمترین عوامل اثرگذار در این زمینه میباشد. این تحقیق در سال 1395 انجام گرفته و روش آن توصیفی و تحلیلی است. به‌منظور جمعآوری دادههای مورد نیاز جهت تجزیه‌وتحلیل‌های مدنظر تحقیق، از روش میدانی و توزیع پرسشنامه بین ...
بیشتر
هدف از این پژوهش بررسی و تبیین وضعیت و سطح توسعه و ترویج گردشگری بازی‌های بومی و محلی در شهرستان تبریز و همچنین سنجش مهمترین عوامل اثرگذار در این زمینه میباشد. این تحقیق در سال 1395 انجام گرفته و روش آن توصیفی و تحلیلی است. به‌منظور جمعآوری دادههای مورد نیاز جهت تجزیه‌وتحلیل‌های مدنظر تحقیق، از روش میدانی و توزیع پرسشنامه بین 103 نفر از کارشناسان و متخصصان مربوط استفاده شده است. لازم به ذکر است جهت انجام مدل معادلات ساختاری از نرمافزار PLS و برای انجام سایر آزمون‌ها از نرمافزار SPSS بهره گرفته شده است. سنجش انجام شده توسط آزمونهای آلفای کرونباخ، KMO و بارتلت، نشان داد که متغیرهای اندازه‌گیری شده از پایایی و روایی سازه‌ای مناسبی برخوردار میباشند. نتایج به دست آمده از آزمون T.test نشان داد که به‌جز عوامل محیطی که به‌عنوان نقاط قوت منطقه در زمینه توسعه و ترویج گردشگری بازی‌های بوم و محلی مطرح میباشند، در سایر شاخص‌ها، شهرستان تبریز با وضعیت نامطلوب و نازلی در این زمینه روبرو میباشد. همچنین نتایج برگرفته از مدل معادلات ساختاری و آزمون فریدمن، به‌طور مشابهی، متغیرهای سرمایه‌گذاری و تامین منابع مالی، زیرساخت‌ها و تاسیسات مختلف گردشگری و عوامل محیطی را به‌عنوان اثرگذارترین و مهمترین عواملی که میتوانند موجب رونق و توسعه گردشگری بازی‌های بومی و محلی شهرستان تبریز شوند را مشخص می‌سازند.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی شهری
طیبه نیک رفتار؛ هانیه کاتبیان؛ نیلوفر میثاقی
دوره 23، شماره 67 ، اردیبهشت 1398، صفحه 309-326
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی اثر نوستالژی تاریخی و فردی برروی انگیزه سفر و اثر آن بر قصد سفر است روش پژوهش حاضر توصیفی پیمایشی است. این پژوهش حس نوستالژی تاریخی و فردی که در طی سفر برای گردشگران ایجاد می شود و منجر به رضایت آنها و انگیزه سفر می گردد را بررسی می کند. بعد از مرور ادبیات پژوهش یک مدل مفهومی طراحی شد و با استفاده از مدل معادلات ساختاری ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر بررسی اثر نوستالژی تاریخی و فردی برروی انگیزه سفر و اثر آن بر قصد سفر است روش پژوهش حاضر توصیفی پیمایشی است. این پژوهش حس نوستالژی تاریخی و فردی که در طی سفر برای گردشگران ایجاد می شود و منجر به رضایت آنها و انگیزه سفر می گردد را بررسی می کند. بعد از مرور ادبیات پژوهش یک مدل مفهومی طراحی شد و با استفاده از مدل معادلات ساختاری مورد آزمون قرار گرفت. پرسشنامه پژوهش براساس مدل پژوهش طراحی گردید و روایی آن مورد تایید خبرگان قرار گرفت. جامعه آماری گردشگران شهر تهران بودند که به دلیل نامعین بودن جامعه ابتدا یک مطالعه مقدماتی با توزیع پرسشنامه بین 20 نفر از گردشگران انجام شد و با برآورد واریانس نمونه اولیه در سطح اطمینان 95 درصد، حجم نمونه محاسبه گردید(100 نفر) .110 پرسشنامه توزیع شد که از این تعداد 100 نفر پاسخ دادند. داده ها با استفاده از نرم افزار پی ال اس مورد تحلیل قرار گرفت نتایج نشان می دهد که نوستالژی فردی تاثیر به سزایی بر انگیزه ها سفر به تهران ندارد بلکه نوستالژی تاریخی این انگیزه را متاثر می کند همچنین نتایج نشان داد که انگیزه سفر تاثیر به سزایی در قصد سفر به تهران دارد. این پژوهش با آشکار کردن اهمیت نوستالژی تاریخی مدیران گردشگری را به استفاده از سازه ها و آثار تاریخی برای ترغیب گردشگران برمی انگیزاند. این امر به حفظ آثار تاریخی در شهر تهران نیز کمک می کند.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی شهری
محمد حسن یزدانی؛ اصغر پاشازاده؛ سمیرا سعیدی
دوره 23، شماره 67 ، اردیبهشت 1398، صفحه 327-349
چکیده
طی چند سال اخیر، به منظور پاسخگویی به انتظارات قانونی و عرفی در زمینه مسکن برای اقشار کم در آمد، دولت سیاست احداث مسکن مهر را در پیش گرفته است. پروژه مسکن مهر، بزرگترین طرح ملی مسکن می باشد که به علت گستردگی طرح و نو بودن آن نیاز به بررسی نتایج حاصل از این تجربه احساس میشود. ازاین رو، هدف اصلی این مقاله بررسی میزان رضایتمندی ...
بیشتر
طی چند سال اخیر، به منظور پاسخگویی به انتظارات قانونی و عرفی در زمینه مسکن برای اقشار کم در آمد، دولت سیاست احداث مسکن مهر را در پیش گرفته است. پروژه مسکن مهر، بزرگترین طرح ملی مسکن می باشد که به علت گستردگی طرح و نو بودن آن نیاز به بررسی نتایج حاصل از این تجربه احساس میشود. ازاین رو، هدف اصلی این مقاله بررسی میزان رضایتمندی ساکنان از مجتمع مسکن مهر محدوه شاماسبی(اردبیل) است. روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی و از لحاظ هدف کاربردی است. ابزار جمعآوری اطلاعات شامل مطالعات اسنادی و پیمایشی از طریق توزیع پرسشنامه بود. جامعه آماری این پژوهش ساکنان محدوده مسکن مهر نیایش(شام اسبی) اردبیل وحجم نمونه براساس جدول مورگان 200 نمونه برآورد شد و به روش تصادفی منظم، پرسشنامه بین سرپرست خانوارهای ساکن توزیع شد. میزان پایایی پرسشنامه براساس آلفای کورنباخ (832/0) محاسبه شده و تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از بکارگیری آزمونهای کای اسکوئر، تحلیل همبستگی پیرسون وt تک نمونهای در نرم افزارهای spss و Excel انجام گرفت. خروجی حاصل از آزمون کای اسکوئر حاکی از این است که بین متغیر وضعیت شغلی و رضایتمندی رابطه معنیداری وجود دارد و ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین درآمد و رضایتمندی رابطه معکوسی وجود دارد. علاوه براین، نتایج آزمون t تک نمونهای گواه بر این است که رضایتمندی سکونتی محدوده شام اسبی(اردبیل) در حد کمتر از متوسط است و ساکنان از معیار کالبدی بیشترین و از معیار مالکیت کمترین رضایت را دارند. با توجه به نتایج تحقیق، افزایش تسهیلات و امکانات و همچنین ایجاد دسترسی راحت و وسایل حمل و نقل عمومی میتواند باعث کاهش مشکلات ساکنان و افزایش سطح رضایتمندی از مسکن مهر باشد.
