نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

 





 





تحقق سلامت، مستلزم محیطی سالم و بسترهای مناسب اجتماعی - فرهنگی، اقتصادی و زیست محیطی است به طوری که شناخت ماهیت و ابعاد سلامت و عوامل شکل دهنده و مؤثر بر آن از یک سو و اقدام برای ارتقای آن در نواحی روستایی از سوی دیگر و در نهایت رهایی از دور تسلسل فقر اهمیتی انکار ناپذیر است که می­تواند نقش مهمی در پایداری مناطق روستایی و افزایش سطح سلامت روستاییان داشته باشد. با توجه به اهمیت این موضوع، تحقیق حاضر با هدف رابطه سنجی فقر و میزان مراجعه روستاییان به مراکز بهداشتی، درمانی به صورت مطالعه موردی در مراکز درمانی شهر سبزوار انجام شده است. در این تحقیق نمونه ای مشتمل بر 140 نفر از روستاییان مراجعه کننده به بیمارستان­ها و مراکز درمانی شهر سبزوار به شیوه تصادفی و در دسترس انتخاب و تعداد 100 نفر از آزمودنی ها، پرسشنامه مذکور را تکمیل نمودند. برای شناسایی عوامل مؤثر 33 متغییر در قالب 4 شاخص عوامل تأثیرگذار وارد بحث شده اند. برای تجزیه و تحلیل داده­ها از روش همبستگی، و به منظور همسانی درونی از ضرایب آلفای کرونباخ استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد بین فقر روستایی و میزان مراجعه به مراکز درمانی شهرستان سبزوار رابطه معنا داری با سطح همبستگی 0.729 و سطح معناداری (0.000) وجود دارد و همچنین نتایج حاصل از تحلیل مسیر نشان داد؛ بین متغیر مراجعه به مراکز درمانی و سایر شاخص‌ها رابطه معناداری وجود دارد. نتایج حاصل از تجزیه‌ و تحلیل داده‌ها، حاکی از آن است که تمامی شاخص‌ها نسبت به  متغیر مراجعه به مراکز درمانی دارای رابطه معناداری می­باشند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Relationship between Rural Poverty and the Rate of Referral to Health Centers (Case Study: Sabzevar County)

نویسندگان [English]

  • Aliakbar Anabestani
  • Lida Alizadeh

Ferdowsi University of Mashhad

چکیده [English]

The realization of health requires a healthy environment and appropriate social, cultural, economic and environmental conditions, so that the understanding of the nature and dimensions of health and its determinants and effects on the one hand, and action to promote it in rural areas on the other hand and in The ultimate relief from the cycle of poverty is undeniable, which can play an important role in the sustainability of rural areas and in improving the health of the villagers. For this purpose, a sample of 140 villagers who were referred to hospitals and health centers of Sabzevar city was selected randomly and available. 100 subjects completed the questionnaire. To identify the effective factors, 33 variables have been discussed in the form of four indicators of effective factors. Correlation method was used to analyze the data and for the internal consistency of Cronbach's alpha coefficients. The results of the research showed that there is a significant relationship between rural poverty and referral to the treatment centers of Sabzevar, with a correlation of 0.729 and a significant level (0.000), as well as the results of route analysis, between the variable referring to health centers and other indicators There is a meaningful relationship. The results of this analysis indicate that all of the variable parameters are referred to the hospital with a meaningful relationship.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rural poverty
  • health
  • poverty regression round
  • Sabzevar County
افراخته، حسن. و افکار، ابوالحسن. (1391). عوامل موثر بر سطح سلامت روستاها (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان شفت)، مجله پژوهش و برنامه ریزی روستایی، دوره 1، شماره 1، صص. 25 - 43.
-افروغ، عماد. (1376). فضا و نابرابری اجتماعی: ارئه الگویی برای جدایی­گزینی فضایی و پی آمدهای آن، رساله دکتری، دانشگاه تربیت مدرس.
-الهیاری، محمدصادق.، مولایی هشجین، نصراله.، علی‌پور، حمیدرضا. و دوستار، محمد. (1390). تعاونی دهکده سلامت، راهبردی در جهت توسعه روستایی.  نگرش های نو در جغرافیای انسانی (جعرافیای انسانی)،  پاییز 1390 ، دوره  3، شماره 4،  صص. 35-48.
-آذر، عادل.، عندلیب اردکانی، داود. و شاه‌طهماسبی، اسماعیل. (1388). ارزیابی کارایی استان­ها در بخش بهداشت و درمان روستایی در برنامه سوم و سال­های ابتدای برنامه چهارم توسعه، جلد ۱۳، شماره ۳۹، صص. ۶۵-۷۸؛
-بسحاق، محمدرضا.، تقدیسی، احمد. و تقوایی، مسعود. (1394). ارائه مدلی برای تبیین فقر در مناطق روستایی(مطالعه موردی: استان چهارمحال و بختیاری). مجله پژوهش­های روستایی، سال 4، شماره 3، صص 126-115؛
- پاپلی یزدی، محمدحسین. و رجبی سناجردی، حسین. (1387). نظریه­های شهر و پیرامون. چاپ سوم، تهران، انتشارات سمت.
-پورکاظمی، محمدحسین و سوزنده، محمد(1388). تعیین سبد غذایی برای گروه­های کم درآمد مختلف با استفاده از منطق فازی، مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 87، صص 74-53
-پیمان، نوشین. و سمیعی رودی، خالد. (1395)، بررسی وضعیت سواد سلامت بهورزان خانه­های بهداشت تحت پوشش مراکز بهداشتی درمانی شهری و روستایی، فصلنامه سواد سلامت، سال 1، شماره1، صص 52-46؛
-توسلی، غلام عباس. و نجاتی حسینی، سید محمود. (1383). واقعیت اجتماعی شهروندی در ایران. مجله جامعه شناسی ایران، دوره دوم، شماره 2، صص 62-32؛
-جلالوندی، مهناز.، شمس الهی، سارا.، شاه طهماسبی، اسماعیل. و قراکانلو، قاسم. (1393). نقش شاخص‏های کلان سلامت در کارایی مدیریت بهداشت و سلامت روستایی استان‏های کشور. مدیریت اطلاعات سلامت، دوره 11، شماره 2(36)، صص. 208-220.
-جیروند، عبدالله. (1368).  توسعه اقتصادی. چاپ سوم، تهران, انتشارات مولوی؛
-چلبی، مسعود. (1387). تحلیلنظریمنشأوارتباطهنجارهای اجتماعیونابرابری­ها. فصلنامه تحلیل اجتماعی نظم و نابرابری، شماره 59، صص. 1-4.
-حجتی، وحیده. و مضطرزاده، حامد. (1387). مفهوم عدالت و رابطه آن با شهر. جستارهای شهرسازی، شماره 24 – 25، صص 47-40؛
-خانی، محمد. حسینی، سیدحسین. (1382)، تحلیل هزینه خدمات بهداشتی درمانی در خانه­های بهداشت و مراکز بهداشتی درمانی شهری و روستایی استان زنجان. مجله پژوهش در پزشکی، سال 27، شماره 2، صص 137-129؛
-دهقان، حسین. ( 1386). فرصت­ها و تهدیدها برای آموزش و پرورش در مواجهه با نابرابری فضایی در فن آوری اطلاعات و ارتباطات. فصلنامه تعلیم و تربیت، شماره91، صص 163-126؛
-رحیمی سوره، صمد.  رضوی، سیدحسن. (1375). نگرشی برجایگاه روستا و روستاییان در برنامه‌های فقرزدایی. مجموع مقالات گردهمایی بررسی مسأله فقر وفقرزدایی، جلد 1، تهران: انتشارات سازمان برنامه و بودجه،
-ساریخانی، فاطمه. (1384). فقر سلامتی و توسعه. تهران: نشر پژواک کیوان، چاپ اول.
-شیخی، داود.، رضوانی، محمدرضا. و مهدوی، مسعود. (1391)، سنجش و تحلیل سطح سلامت در نواحی روستایی بر اساس رویکرد روستای سالم: مطالعة موردی شهرستان خنداب، استان مرکزی، روستا و توسعه، دوره 15، شماره 2، صص 109-138.
-ظهیری، ریتا. و طاهری، مجید. (1389). مزان رضایت مراجعان به مراکز بهداشتی درمانی شهری و روستایی تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان مرکزی از نظام ارائه خدمات. مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی، دوره 8، شماره 3، صص 72-61؛
-عنابستانی، علی اکبر. و بهزادی، صدیقه. (1392)، سنجش سطح سلامت روستاییان و عوامل فردی موثر بر آن در شهرستان میبد-یزد. فصلنامه برنامه ریزی فضایی(جغرافیا)، سال سوم، شماره اول، صص 18-1؛
-کیانی، اکبر.، فاضل نیا، غریب. و جمشیدی، پروانه. (1392). بررسی و ارزیابی خدمات مراکز بهداشتی- درمانی شهر زابل با استفاده از مدل TOPSIS. مجله جغرافیا و برنامه ریزی، سال17، شماره 43، صص 169-190؛
-ماهر، علی. (1384). بررسی رابطه فقر و سلامت در ایران،نشریهرفاه اجتماعی،  دوره5، شماره 18، صص 129-148؛
-ماهر، فرهاد. (1375). مددکاری اجتماعی روستایی راهبردی نو جهت آسیب شناسی پدیده فقر و محو آن. مجموعه مقالات گردهمایی بررسی مسئله فقر و فقرزدایی (جلد اول)، سازمان برنامه و بودجه، تهران؛
-موحدی، محمد.، حجاری‌زاده، بهزاد.، رحیمی، اعظم‌دخت.، آرشین‌چی، معصومه.، امیرحسینی، خدیجه.، مطلق، محمداسماعیل. و حق‌دوست، علی‌اکبر. (1387). روند تغییرات شاخص‌های مهم سلامت و الگوی نابرابری جغرافیایی آنها در جمعیت روستایی کشور، مجله تحقیقات نظام سلامت حکیم، جلد 10، شماره4، صص 10-1؛
-مهدی، علی.، پوراحمد، احمد. و حاتمی نژاد، حسین. (1393). بررسی و تحلیل سلامت زیست و دسترسی به شاخص­های سلامت در محلات حاشیه نشین، مورد مطالعاتی؛ محله شادقلی خان قم فصلنامه جغرافیا و برنامه ریزی، سال 18، شماره 49، صص 293-259
 
-Akazili, J., Ataguba, J. E. O., Kanmiki, E. W., Gyapong, J., Sankoh, O., Oduro, A., & McIntyre, D. (2017). Assessing the impoverishment effects of out-of-pocket healthcare payments prior to the uptake of the national health insurance scheme in Ghana. BMC international health and human rights, 17(1), 13.
-Aryeetey, G. C., Westeneng, J., Spaan, E., Jehu-Appiah, C., Agyepong, I. A., & Baltussen, R. (2016). Can health insurance protect against out-of-pocket and catastrophic expenditures and also support poverty reduction? Evidence from Ghana’s National Health Insurance Scheme. International Journal For Equity In Health, 15(1), 116.
-Caldwell, J. T., Ford, C. L., Wallace, S. P., Wang, M. C., & Takahashi, L. M. (2016). Intersection of living in a rural versus urban area and race/ethnicity in explaining access to health care in the United States. American journal of public health, 106(8), 1463-1469.
-Chan, L., Hart, L. G., & Goodman, D. C. (2006). Geographic access to health care for rural Medicare beneficiaries. The Journal of Rural Health, 22(2), 140-146.
-Gage, A. J. (2007). Barriers to the utilization of maternal health care in rural mali. Social Science & Medicine, 65(8), 1666-1682.
-Haynes, R., & Gale, S. (2000). Deprivation and poor health in rural areas: inequalities hidden by averages. Health & Place, 6(4), 275-285.
-Laditka, J. N., Laditka, S. B., & Probst, J. C. (2009). Health care access in rural areas: evidence that hospitalization for ambulatory care-sensitive conditions in the United States may increase with the level of rurality. Health & place, 15(3), 761-770.
-Lee, R.& Philo, C. (2007). “Welfare Geography” in International Encyclopedia of Human Geography, edited by: Rob Kitchin and Nigel Thrift, Volume 12, Elsevier.
-Livesely, C. (2012). Social Inequality Theories: Marxism, sociology central. available at: www.sociology.org.uk
-Moser, G. & Ishida, T. (2001). Economic growth and poverty reduction in Sub-Saharan Africa. Available at: https://www. imf. org/external/pubs/ft/wp/2001/wp01112. pdf
-Robinson, L. R. (2017). Differences in Health Care, Family, and Community Factors Associated with Mental, Behavioral, and Developmental Disorders Among Children Aged 2–8 Years in Rural and Urban Areas—United States, 2011–2012. MMWR. Surveillance Summaries, 66.
-Steinert, J. I., Cluver, L., Melendez-Torres, G. J., & Herrero Romero, R. (2017). Relationships between poverty and AIDS Illness in South Africa: an investigation of urban and rural households in KwaZulu-Natal. Global Public Health, 12(9), 1183-1199.
-Victora, C. G., Barros, A. J., França, G. V., da Silva, I. C., Carvajal-Velez, L., & Amouzou, A. (2017). The contribution of poor and rural populations to national trends in reproductive, maternal, newborn, and child health coverage: analyses of cross-sectional surveys from 64 countries. The Lancet Global Health, 5(4), e402-e407.
-Wickham, S., Whitehead, M., Taylor-Robinson, D., & Barr, B. (2017). The effect of a transition into poverty on child and maternal mental health: a longitudinal analysis of the UK Millennium Cohort Study. The Lancet Public Health, 2(3), e141-e148.