نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

• عبدالرضا کاشکی ¹
• سید محمد حسینی ²
• فرحناز خرم ابادی ³

¹ دانشگاه حکیم سبزواری، دانشکده جغرافیا و علوم محیطی ، گروه آب و هواشناسی و ژئومورفولوژی

² عضو هیأت علمی دانشگاه سید جمال الدین اسدابادی- همدان

³ Tabriz University

چکیده

 





 





گرمایش جهانی، یکی از مشکلات کنونی و آتی بشر است که می­تواند بر فعالیت­های کشاورزی، حمل‌ونقل، منابع آب، تولید انرژی، معماری، نیازهای گرمایشی و سرمایشی، فنولوژی گیاه و ... اثرگذار باشد. در این پژوهش، برای واکاوی زمانی- مکانی نیاز درجه­­روز سرمایشی از داده­های روزانه دمای کمینه و دمای بیشینه 16 ایستگاه همدید شمال­شرق کشور در بازه­ی زمانی20 ساله(1996- 2015)  استفاده ‌شده است. نخست ماتریس داده­ها در نرم­افزار مت­لب با آرایه S به ابعاد(16*7035) تشکیل گردید که در آن سطرها، بیانگر زمان (روز) و ستون­ها، بیانگر مکان(ایستگاه­ها) هستند و در نهایت، درجه­روز سرمایشی در هر ماه محاسبه و نقشه­های پهنه­بندی مکانی در ArcGIS ترسیم شد. نتایج نشان داد که همبستگی معنی­دار و معکوس میان ارتفاع و عرض جغرافیایی با  نیازهای درجه­روز سرمایشی در همه ماه­های گرم سال برقرار است به‌گونه‌ای که با افزایش این دو عامل اقلیمی، نیاز به سرمایش در ایستگاه­های شمالی منطقه­ی خراسان کاسته شده و با کاهش این دو در نواحی جنوبی خراسان بر میزان نیاز سرمایشی و مصرف انرژی جهت خنک­شدن و آسایش فیزیولوژیکی انسان افزوده می­شود. همچنین برحسب نیاز درجه­روز سرمایشی، ناحیه خراسان را می­توان به شش گروه اقلیمی تقسیم کرد. بیشترین نیاز سرمایشی با بیش از 500 درجه­روز در مناطق جنوبی و کم­ارتفاع منطقه به ویژه در ماه­های ژوئن و ژوئیه(خرداد و تیر) و گروه اقلیمی بسیارگرم واقع شده است. بالاترین پهنه نیاز درجه­روز سرمایشی در ماه آوریل و مه با 5/27 درصد مربوط به گروه اقلیمی نیمه گرم؛ در ژوئن با 5/24 درصد؛ ژوئیه با 7/23 درصد؛ اوت با 4/22 درصد و در سپتامبر با 5/22 درصد به گروه اقلیمی­گرم و به میانه­ی خراسان تعلق دارد. همچنین بررسی روند نیازهای سرمایشی حاکی از این است که در دوره­ی گرم سال این روند در ایستگاه‌های مورد بررسی دارای نوسان­های متعدد است. فقط در ایستگاه قائن برخلاف سایر ایستگاه­ها در همه ماه­ها، آهنگ کاهشی در نیازهای سرمایشی مشاهده می­شود.

کلیدواژه‌ها

• روند مان‌-کندال
• درجه‌‌روز سرمایشی
• شمال‌شرق
• ایران

موضوعات

• آب و هواشناسی

عنوان مقاله [English]

Spatio-temporal analysis of cooling degree day requirement in North East of Iran

نویسندگان [English]

• abdolreza kashki ¹
• sayed mohammad hosseini ²
• farahnaz khoramabadi ³

¹ Department of Geomorphology and Climatology, Faculty of Geographic & Environmental Sciences , Hakim Sabzevari University, Sabzevar, Iran

³ Tabriz University

چکیده [English]

Global warming is one of the current and future challenges for humankind which can have an impact on agriculture, transportation, water resources, energy production, architecture, heating and cooling needs of the building, plant phenology, etc. In this research, for the spatio-temporal analysis, the need for cooling day was used from daily data of minimum temperature and maximum temperature of 16 stations in the north east of the Iran during the period of 20 years (1996-2015). First, data matrices were created in the MATLAB software with an S-dimensional array (7035*16), where are the rows, representing time (day) and columns, representing the locations (stations). Finally, it was calculated of cooling degree day per month and plotted spatial mapping in ArcGIS. The results showed that significant and reverse correlation between altitude and latitude with cooling day requirements in all warm months of the year, also according to the need for cooling degree day, the Khorasan area can be divided into six climatic groups. The most need for cooling with more than 500 degrees of day is in the southern and lowlands of the area and the least need for cooling are located in the northern and highlands part. So that the highest percentage of need for cooling day degrees in April and May white %27.5, related to the semi-cold climate group; In June with %24.5; in July %23.7; in august %22.4 and in September whit %22.5, Belongs to the cold climate group. Also, the study of the process of cooling needs suggests that in April most of the stations lack a significant trend, and only stations in the north and south of the region have a declining trajectory. In September, there is also a drop in cooling needs at most stations.

کلیدواژه‌ها [English]

• Mann-Kendall trend
• Cooling degree days
• North East
• Iran