نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه گیلان

2 دانشگاه فردوسی مشهد

3 جغرافیا و برنامه ریزی روستایی

چکیده

اجرای طرح­های یکپارچه­سازی اراضی در نواحی روستایی دارای منافع و آثار متعددی است. از مهم­ترین آثار این قبیل طرح­ها را می­توان به آثار اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی اشاره کرد. این تحقیق  به مطالعه اثرات  اجتماعی طرح یکپارچه­سازی اراضی در نواحی روستایی شهرستان اراک می­پردازد. داده­های مورد استفاده در این مطالعه از طریق پرکردن پرسشنامه از کل خانوارهای مشمول طرح در منطقه مورد مطالعه و مصاحبه با کارشناسان محلی وابسته به وزارت کشاورزی و مرکز خدمات یکپارچه­سازی در شهرستان اراک جمع­آوری شده است. نتایج مطالعه نشان می­دهد در روستاهایی که طرح در آنجا انجام گرفته، یکپارچه­سازی اراضی در زمینه اجتماعی، باعث کاهش اختلافات بر سر تقسیم آب و اختلافات در مرزبندی قطعات، صرفه­جویی در وقت و ایجاد مشارکت اجتماعی، افزایش رضایت­مندی از کار کشاورزی و افزایش اوقات فراغت و در نهایت افزایش ظرفیت­های اجتماعی را به دنبال داشته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effects of Social Consolidation Projects in Rural Areas

نویسندگان [English]

  • Majid Yasuri 1
  • Jafar Javan 2
  • Zohreh Saboonchi 3

1 University of Guilan

2 Ferdowsi University of Mashhad

3 Geography and Rural Planning

چکیده [English]

Integration projects in rural areas of lands have several benefits. The most important effects of consolidation plans include: economic, social and environmental aspects. The purpose of this research is to study the social effects of land consolidation projects in rural area, in Arak district. The data of this study was collected through completing questionnaires from whole households and interviewing some local experts connected to the “Ministry of Agriculture” and “Center for Consolidation Services” in Arak. The results show that in rural areas of Arak where consolidation projects were filled land consolidation has increased economic effects, as well as the water and land reduction saving the time and opportunity, social partnership, satisfaction on agricultural and social conditions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Land consolidation
  • Social effects
  • Questionnaires
  • rural areas
  • Arak
1ـ آسایش، حسین؛ مشیری، سیدرحیم (1381)، «روش­شناسی و تکنیک­های تحقیق علمی در علوم انسانی»، تهران، نشر قومس.
2ـ آشکار آهنگر، محمدعلی و همکاران (1385)، «بررسی نگرش کشاورزان به طرح یکپارچه­سازی اراضی در شالیزارهای مازندران»، فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال 14، شماره 55.
3ـ ازکیا، مصطفی؛ غفاری، غلامرضا (1383)، «توسعه روستایی با تأکید بر جامعه روستایی ایران»، تهران نشر نی.
4ـ افتخاری، عبدالرضا­رکن­الدین (1367)، «زمینه­های انجام یکپارچه­سازی اراضی زراعی در جهان با تأکید بر ایران»، مجموعه مقالات اولین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران، زاهدان، سازمان تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی، 372-369.
5ـ افتـخاری، عبدالرضا­رکن­الدین (1385)، «توسـعهکشاورزی(مـفاهیم،اصـول،روشتـحقیق،برنامه­ریزی در یکپارچه­سازی اراضی کشاورزی)»، انتشارات سمت: تهران.
6ـ اوکلی، پیترو؛ دیوید مارسون (1370)، «توسعه کشاورزی در جهان سوم»، ترجمه، درویشی و دیگران، مرکز تحقیقات روستایی و اقتصاد کشاورزی، تهران،وزارت کشاورزی.
7ـ بافکر، هوشنگ (1366)، «بررسی پراکندگی زمین در گزآباد بجنورد»، مرکز تحقیقات روستایی و اقتصاد کشاورزی: تهران.
8ـ تقوایی، مسعود (1376)، «معرفی و مقایسه زمانی- مکانی عوامل موثر در خرد شدن و پراکندگی اراضی زراعی و مساله یکپارچه­سازی»، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، شماره نهم. 
9ـ حیدری، غلامرضا (1375)، «یکپارچگی اراضی و توسعه کشاورزی»، فصلنامه کشاورزی و توسعه. وزارت جهاد کشاورزی، سال چهارم، شماره 13، 186-184.
10ـ خواجه شکوهی، علیرضا و دیگران (1382)، «نقش نظام­های بهره­برداری از زمین در توسعه پایدار کشاورزی»، مجموعه مقالات اولین همایش نظام­های بهره­برداری کشاورزی در ایران (چالش­ها و چاره­ها)، ناشر معاونت ترویج نظام بهره­برداری: تهران، 195-181.
11ـ سازمان مدیریت و برنامه­ریزی استان مرکزی (1382)، «سالنامه آماری استان مرکزی».
12ـ سازمان مدیریت و برنامه­ریزی استان مرکزی (1382)، «سرشماری تفضیلی کشاورزی».
13ـ شاهوردی، عباس (1378)، «آشنایی با روش­های بهره­برداری از منابع آب و خاک در اراضی خرد و دهقانی در منطقه اراک و فرمهین»، جهاد کشاورزی: اراک.
14ـ شیرزاد، حسین (1386)، «یکپارچه­سازی اراضی به مثابه تصمیم جمعی دهقانی»، ماهنامه جهاد، شماره 276، 247-213.
15ـ شهبازی، اسماعیل (1367)، «توسعه کشاورزی و مسأله کوچکی و پراکندگی و دوری قطعات اراضی مورد کشت و کار هر کشاورز»، سازمان تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی: تهران.
16ـ صابونچی، زهره (1387)، «یکپارچه­سازی و بررسی اثرات اقتصادی و اجتماعی آن (شهرستان اراک)»، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد.
17- کلانتری، خلیل و دیگران (1384)، «سامان­دهی و یکپارچه­سازی اراضی کشاورزی با استفاده از تجارب کشورهای اروپای شرقی»، فصلنامه روستا و توسعه، سال هشتم، شماره 3،  103-67 .
18- گونیلی، ابوالحسن (1363)، «فرهنگ کشاورزی ایران»، چاپ سوم، تهران، موسسه انتشارات امیرکبیر.
19- نوشیروانی، احمد و همکاران (1371)، «بررسی مسائل و مشکلات یکپارچه­سازی اراضی و تشکیل گروه­های کار زراعی در شرکت­های تعاونی تولید»، مرکز تحقیقات روستایی و اقتصاد کشاورزی: تهران.
20- وثوقی، منصور و همکاران (1364)، «گزارش مقدماتی: بررسی مشکلات اقتصادی، اجتماعی ناشی از پراکندگی در قالب واحد کشاورزی سنتی شهرستان سربند (استان مرکزی)»، دانشگاه تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشکده علوم اجتماعی: تهران
21- یاسوری، مجید، (1386)، «مقدمه­ای بر اقتصاد روستایی با تاکید بر بخش کشاورزی،» مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی (به نشر).
22- FAO; GTZ, (2002), “Proposal for Structure and Contents of Land Consolidation Guidelines by FAO and GTZ”.
 23- Zaheer, M, (1975), “Measures of Land Reform: Consolidation of Holding in India”, Behavioural Sciences and Community Development, Vol 9, No. 2. pp: 87-121.
24- Riddel, Jim-F, Rembold, (2000), “Social and Economic Impact of Land Fragmentation on Rural Society in Selected EU Accession Countries”.