نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 هیأت علمی

2 جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تبریز

چکیده

شهرها به عنوان بستر زیست بشر دارای نقش اساسی در ایجاد رضایت داشته و در واقع شکل دهنده سبک زندگی انسان و تعیین کننده کیفیت زندگی اوست. توجه به کیفیت محیط انسان ساخت علاوه بر تشویق مردم به حضور در آن بر القای حس رضایت در افراد موثر است. رشد شهرنشینی و گسترش سریع کالبد شهرها، موجب بروز بحرانهای مختلف در زندگی شهری نظیر مشکلات محیطی و نزول کیفیت محیط شهرها شده است. در کشور ما هم به دنبال افزایش شهرنشینی و سرعت بالای تغییرات در بافت‌های شهری به دلایل مختلف، کیفیت محیط در نواحی شهری به شدت تنزل یافته است. وقتی صحبت از کیفیت محیط می‌شود توجه و تاکید اصلی همچنان روی ساخت و شکل کالبدی است. این پژوهش سعی بر سنجش و پهنه بندی کیفیت محیط کالبدی در بافت میانی شهر تبریز براساس آمارها و اطلاعات موجود دارد. روش تحقیق در این مطالعه به لحاظ هدف کاربردی است و به لحاظ روش شناسی از نوع توصیفی- تحلیلی است. در مرحله اول گردآوری اطلاعات برای ارزیابی کیفیت محیط شهری به شیوه مطالعات میدانی و تهیه وتکمیل پرسشنامه بوده است. و در مرحله دوم از نرم افزارهایی مثل Expert Choice وEXCEL جهت تجزیه و تحلیل این اطلاعات، و ARC GIS برای نمایش یافته­های تحقیق استفاده شده است. اما یافته‌های حاصل از پهنه‌بندی بافت میانی شهر تبریز نشان می‌دهد که ۷۷/۵ درصد از مساحت منطقه در وضعیت نامطلوب، ۳۸/۱۹ درصد در وضعیت مطلوب و ۸۳/۷۴ درصد از مساحت منطقه در وضعیت مطلوبیت متوسط قرار دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Measurement and zoning of Urban Areas Environment Quality, The Case of Tabriz

نویسندگان [English]

  • akbar asghari zamani 1
  • Hersh Mostafaei 2

2 Geography and urban planing

چکیده [English]

Abstract
Cities as a living environment play a significant role in creating satisfaction, they indeed shape human's lifestyle and determine their life quality. Regarding the quality of man-made environments not only encourages them to cooperate, but also induces a sense of satisfaction among individuals. Urban growth and rapid urban expansion have caused various crises in terms of urban life including environmental challenges and declining the quality of urban environs. Following increased urbanization in our country and rapid changing space for several reasons in terms of urban texture, the quality of urban environs has seriously declined. When it comes to environmental quality, the emphasis is still over construction and physical shape. The paper tends to measure and zone the physical environment quality of the middle texture of Tabriz city based on recent statistics and data. The research method is based on the objectives applying descriptive- analytical in terms of its methodology. During first steps of sample collection, we initially measure the quality of urban environment through field studies preparing and filling out some questionnaires. And in the second step, we apply softwares including: EXCEL, CHOICE, EXPERT to measure the data and finally apply ARC GIS to display the research findings. However the yields of central tissue zoning of Tabriz reflect that 5.77% of regional area is in an unfavorable condition, 19.38% favorable condition and 74.83% is in moderate utility status.

کلیدواژه‌ها [English]

  • zoning
  • Quality of urban enviroment
  • Urban Areas
  • Tabriz
- تقوایی، علی اکبر، معروفی، سکینه،(۱۳۸۹) ، تاثیر فضاهای شهری بر ارتقا کیفیت محیط با تاکید بر نقش مساجد، مقاله برگزیده همایش­های بی المللی تهران.
-خدایی،ز.، پورخیری،ع،(۱۳۸۸)، کیفیت محیط شهری و نقش آن در ارتقاء رضایت شهروندان، نشریه پژوهش نامه مدیریت و برنامه ریزی شهر، شماره سوم،۱۲۹-۱۵.
-رضایی، محمدرضا، مؤذن، سهراب، نفر، نرگس،(۱۳۹۲)، تحلیل رضایتمندی از شاخصهای کیفیت محیط در شهرهای جدید (مطالعة موردی: شهر جدید پرند)، پژوهش­های جغرافیای برنامه ریزی شهری، دورة ۲، شمارة۱.
-رضوانی، محمدرضا، متکان، علی اکبر، منصوریان، حسینی، ستاری، محمدحسین،(۱۳۸۸)، توسعه وسنجش شاخصهای کیفیت زندگی شهری(مطالعه موردی: شهر نورآباد لرستان)، فصلنامه مطالعات و پژوهشهای شهری، سال اول، شماره دوم.
-رفیعیان، مجتبی، علی اکبر تقوایی و ارونگ مالحت،(۱۳۸۹)،درآمدی بر بازسازی پس از سانحه و الزامات ارتقای کیفیت محیط سکونتی،مقاله مرجع دانش، صفحات ۳۱-۲۰.
-قدمی، مصطفی، حسینی اسمعیل کلاء، سمانه،(۱۳۹۰)، بررسی مولفه­های کالبدی در کیفیت محیط شهری در نواحی مرکزی ساری، نخستین همایش ملی آرمان شهر ایران.
-گلکار، کوروش(۱۳۷۹)،مؤلفه­های سازنده کیفیت طراحی شهری، صفه (۳۲) ،۶۵-۳۸.
-محمود زاده، حسن، ۱۳۸۹، کاربرد نرم افزار ARC GIS در برنامه‌ریزی شهری، انتشارات علمیران تبریز
-محمودی، مردم، کوچکی زاده، فاطمه،(۱۳۹۴)، شناخت و ارزیابی کیفیط محیط شهری در بافت میانی شهرها(مطالعه موردی : شهر اسدآباد)، دومین کنفرانس علمی پژوهشی افق­های نوین در علم جغرافیا و برنامه ریزی، معماری و شهرسازی ایران.
 
-Carmona, M, (2003), Pablic Places and Urban Spaces, Architectural Press, London.
-Carp, Frances & Zawadski, Rick & Shokrkon, Hossein, 1976, Dimension of Urban Environmental Quality, Environment and Behavior, Vol 8, no 2.
-Nichol, Janet. (2005), Modeling urban environmental quality in a tropical city, Landscape and Urban Planning, NO. 7.
-Panagopoulos,Thomas, Antonio Gonz alez Duque, Jose, Bostenaru Dan , Maria,(2015), Urban planning with respect to environmental quality and human
-Smith, C., Levermore,G.,(2008), Designing urban spaces and building to improve sustainability and quality of life in a warmer word, Social Indicators Research 40.
-Van Poll, Ric (1997) The Perceived Quality of Urban Environment: A Multi-Attribute Evaluation, Unpublished doctoral dissertation, University of Groningen.