ژئومورفولوژی
موسی عابدینی؛ بیوک فتحعلی زاده؛ معصومه رجبی
چکیده
در پژوهش حاضر مخاطرات ژئومورفولوژیکی حوضه آبریز زنوزچای- واقع در شمال شهرستان مرند استان آذربایجان شرقی- مورد ارزیابی قرار گرفت. ابتدا طریق تهیه نقشههای پهنهبندی نئوتکتونیک، سیلاب و زمینلغزش صورت گرفت. پهنهبندی فعالیتهای تکتونیکی نسبی (Iat) از طریق میانگینگیری و ترکیب شاخصهای ژئومورفیک گرادیان طولی آبراهه، انتگرال هیپسومتریک، ...
بیشتر
در پژوهش حاضر مخاطرات ژئومورفولوژیکی حوضه آبریز زنوزچای- واقع در شمال شهرستان مرند استان آذربایجان شرقی- مورد ارزیابی قرار گرفت. ابتدا طریق تهیه نقشههای پهنهبندی نئوتکتونیک، سیلاب و زمینلغزش صورت گرفت. پهنهبندی فعالیتهای تکتونیکی نسبی (Iat) از طریق میانگینگیری و ترکیب شاخصهای ژئومورفیک گرادیان طولی آبراهه، انتگرال هیپسومتریک، شکل حوضه زهکشی، سینوزیته جبهه کوهستان، نسبت پهنای کف دره به عمق دره و فاکتور عدم تقارن حاصل میشود. نقشههای پهنهبندی مخاطرات سیلاب و زمینلغزش از طریق ترکیب لایه-های موضوعی با بهرهگیری از مدل فرایند تحلیل شبکه (ANP) در بستر سیستم اطلاعات جغرافیایی تهیه شدند. دادههای بارش، تصاویر مدل رقومی ارتفاع (DEM)، نقشههای زمینشناسی و تصاویر ماهوارهای Sentinel مهمترین دادههای مورد استفاده در تحقیق حاضر میباشند. نتایج حاصل از شاخصهای ژئومورفیک بیانگر این است که بخش قابل توجهی از آنومالیهای این شاخصها از اختلافات سنگشناسی حوضه نشات میگیرند. پهنهبندی تکتونیک فعال منطقه نیز حاکی از ضعف نسبی فرایندهای نئوتکتونیکی و جنبش گسلهای منطقه و غلبه فرایندهای فرسایشی میباشد. در رابطه با خطر وقوع سیلاب نتایج مدل ANP نشان داد که متغیرهای شیب، فاصله از رودخانه و تحدب سطح زمین اهمیت بالاتری در پخش سیلاب برعهده دارند. از نظر خطر وقوع سیلاب، درحدود 4 درصد از سطح حوضه زنوزچای در کلاس خطر بسیار زیاد و 4/7 درصد در کلاس خطر زیاد واقع شده است. پهنههای خطرناک منطبق بر بستر درههای دو آبراهه اصلی حوضه میباشند و درنتیجه، بخشهایی از سکونتگاههای موجود در این درهها در معرض سیلابهای مخرب قرار دارند. درنهایت، براساس نتایج مدل ANP سه متغیر شیب، لیتولوژی و بارش اهمیت بالاتری در احتمال وقوع زمینلغزشهای منطقه دارند. درحدود 16 درصد حوضه زنوزچای در کلاس خطر زیاد و 7 درصد آن در کلاس خطر بسیار زیاد زمینلغزش واقع شدهاند. وقوع زمینلغزش در قسمتهای میانی حوضه به دلیل مجموعهای از شرایط، مانند حضور شیب و سازندهای زمینشناسی مستعد، از احتمال بالاتری برخوردار است.
ژئوتوریسم، اکوتوریسم و گردشگری
محمدحسین رضایی مقدم؛ محمدرضا نیکجو؛ کامران خلیل ولیزاده؛ بلواسی ایمانعلی؛ مهدی بلواسی
چکیده
ینلغزش بهعنوان یکی از مخاطرات طبیعی در مناطق کوهستانی محسوب میشود که هر ساله منجر به خسارات زیادی میشود. حوضه آبریز دوآب الشتر با داشتن چهرهای کوهستانی و مرتفع و شرایط طبیعی مختلف دارای استعداد بالقوه زمینلغزش است. هدف از این تحقیق پهنهبندی خطر زمینلغزش با استفاده از مدل شبکه عصبی مصنوعی در حوضه دوآب الشتر میباشد. ...
بیشتر
ینلغزش بهعنوان یکی از مخاطرات طبیعی در مناطق کوهستانی محسوب میشود که هر ساله منجر به خسارات زیادی میشود. حوضه آبریز دوآب الشتر با داشتن چهرهای کوهستانی و مرتفع و شرایط طبیعی مختلف دارای استعداد بالقوه زمینلغزش است. هدف از این تحقیق پهنهبندی خطر زمینلغزش با استفاده از مدل شبکه عصبی مصنوعی در حوضه دوآب الشتر میباشد. بدین منظور ابتدا پزمارامترهای مؤثر در وقوع زمینلغزش استخراج و سپس لایههای مربوطه تهیه شده است. درادامه نقشه پراکنش زمینلغزشهای رخداده شده حوضه تهیه شد. سپس با تلفیق نقشه عوامل مؤثر بر لغزش با نقشه پراکـنش زمینلغزشها، تأثیر هر یـک از عوامل شیب، جهت شیب، سنگشناسی، بارش، کاربری اراضی، فاصله از گسل و آبراهه در محیط نرمافزار ArcGIS سنجیده شد. در این پژوهش مدل شبکه عصبی مصنوعی با الگوریتم پس انتشار خطا و تابع فعالسازی سیگموئید بهکار گرفته شد. ساختار نهایی شبکه دارای 7 نرون در لایه ورودی، 11 نرون در لایه پنهان و 1 نرون در لایه خروجی گردید. دقت شبکه در مرحله آزمایش 85/93 درصد محاسبه شد. پس از بهینه شدن ساختمان شبکه، کل اطلاعات منطقه در اختیار شبکه قرار گرفت. بر اساس پهنهبندی صورت گرفته با استفاده از مدل شبکه عصبی مصنوعی به ترتیب 37/44، 45/7، 93/8، 49/32، 76/6 درصد از مساحت منطقه در کلاسهای خطر خیلیکم، کم، متوسط، زیاد و خیلیزیاد قرار گرفته است.
ژئومورفولوژی
موسی عابدینی؛ بهاره قاسمیان
دوره 19، شماره 52 ، تیر 1394، ، صفحه 205-227
چکیده
زمینلغزشها و ناپایداریهای دامنهای مخاطرات مهمی برای فعالیتهای انسانی هستند که اغلب سبب از دست رفتن منابع اقتصادی و خسارات به اموال و تأسیسات میشوند. این مخاطرات در شیبهای طبیعی و یا شیبهایی که به دست انسان تغییر یافتهاند اتفاق میافتد. هدف اصلی این پژوهش شناسایی عوامل مؤثر بر وقوع زمینلغزشهای ...
بیشتر
زمینلغزشها و ناپایداریهای دامنهای مخاطرات مهمی برای فعالیتهای انسانی هستند که اغلب سبب از دست رفتن منابع اقتصادی و خسارات به اموال و تأسیسات میشوند. این مخاطرات در شیبهای طبیعی و یا شیبهایی که به دست انسان تغییر یافتهاند اتفاق میافتد. هدف اصلی این پژوهش شناسایی عوامل مؤثر بر وقوع زمینلغزشهای شهرستان بیجار واقع در استان کردستان و ارزیابی مناطق دارای پتانسیل زمینلغزش جهت تهیه نقشه پهنهبندی با استفاده از مدل تحلیل سلسلهمراتبی (AHP) میباشد. در این پژوهش ابتدا با استفاده از بازدیدهای میدانی، پرسشنامهای، نقشههای زمینشناسی، توپوگرافی و مرور مطالعات انجام شده، 9 عامل مؤثر شامل متغیرهای ارتفاع از سطح دریا، درجه شیب، جهت شیب، زمینشناسی، فاصله از عناصر خطی گسل، جاده، رودخانه، بارندگی و کاربری اراضی مورد استفاده قرار گرفت، در مرحله بعد با بهکارگیری روش تحلیل سلسله مراتبی عوامل مورد بررسی در مرحله پیشین بهصورت زوجی مقایسه و وزن هر یک از عوامل که مبین میزان تأثیر آنها است محاسبه شده است. با توجه به مقادیر کمی وزن هر یک از عوامل، نقشه وزنی هر عامل تهیه و در نهایت اقدام به تهیه نقشه پهنهبندی خطر زمینلغزش با استفاده از لایههای وزنی و ضریب وزنی مربوط به هریک از عوامل گردیده است. نتایج حاصل از این بررسی نشانگر این است که عامل شیب با وزن نسبی 307/ 0 و عامل کاربری اراضی با وزن نسبی 218/0 به تـرتیب بیشترین تأثـیر و عامل بارنـدگی با وزن نسبی 019/0 کـمترین تأثـیر را بر وقوع زمینلغزشها در شهرستان بیجار داشته است بر این اساس 489/75 درصد از مساحت منطقه در محدوده با خطر بسیارکم ، 037/10 درصد با خطر کم، 628/3 درصد با خطر متوسط، 062/4 درصد با خطر بالا و 784/6 درصد با خطر بسیار بالا مواجه است.
