برنامه ریزی شهری
ندا دربندی؛ محمدرضا پورمحمدی؛ رسول قربانی
چکیده
طی سه دهه اخیر، بهره برداری بی رویه و غیراصولی از اراضی و تغییرکاربری‌ها باعث عکس‌العملهای متفاوت اکوسیستم‌ها شده است.کلانشهر تبریز، مرکز استان آذربایجان شرقی می‌باشدکه در طول چند دهه اخیر رشد نامتوازن و پراکنده ای داشته، به گونه‌ای که گسترش بی رویه شهر موجب تخریب فضاهای پیرامون و خارج شدن شهر از شکل متقارن و استاندارد خود شده ...
بیشتر
طی سه دهه اخیر، بهره برداری بی رویه و غیراصولی از اراضی و تغییرکاربری‌ها باعث عکس‌العملهای متفاوت اکوسیستم‌ها شده است.کلانشهر تبریز، مرکز استان آذربایجان شرقی می‌باشدکه در طول چند دهه اخیر رشد نامتوازن و پراکنده ای داشته، به گونه‌ای که گسترش بی رویه شهر موجب تخریب فضاهای پیرامون و خارج شدن شهر از شکل متقارن و استاندارد خود شده است. امروزه رشد ناموزون و گسترش بی رویه شهر از مسایل و معضلات کلانشهر تبریز محسوب می‌شود. روش پژوهش حاضر، کاربردی- تحلیلی بوده تا با گردآوری اطلاعات در طی دوره زمانی 25 ساله یعنی دهه 1375-1400 به صورت اسنادی-کتابخانه ای، پیمایش میدانی به صورت مراجعه به سازمان ها و ادارات مربوطه و استفاده از روش محاسباتی جای پای بوم شناختی، به سؤال اصلی تحقیق یعنی؛ «تغییرات کاربری اراضی کلانشهر تبریز طی دوره زمانی 25 ساله چه اثراتی بر روی محیط زیست و ظرفیت بوم شناختی تبریز گذاشته است؟» پاسخ دهد و راهکارهایی را برای بهبود وضعیت تغییرات اراضی و توان بوم شناختی شهر و توزیع متناسب جمعیت در کلانشهر تبریز ارائه نماید. از جمله نتایج به دست آمده در تحقیق حاضر این است که افزایش نرخ رشد جمعیت و به تبع آن گسترش و توسعه بی رویه کالبدی- فیزیکی شهر، طی این سال‌ها موجب افزایش تغییرات کاربری اراضی به ویژه تبدیل کاربری‌های زراعی و باغی به شهرک‌ها و مناطق مسکونی شده است. که این میزان تغییرات از توان اکولوژیکی کلانشهر تبریز خارج بوده و نیازمند مدیریت دقیق و منضبط می‌باشد. که در غیر این صورت با تدام یافتن این نوع چالش، کلانشهر تبریز طی سال‌های آتی دچار بحران و مشکلات قابل ملاحظه و تجدید ناپذیری خواهد شد.
ژئوتوریسم، اکوتوریسم و گردشگری
مهرداد وهاب زاده زرگری؛ فریبا اسفندیاری درآباد؛ زهره شیخلر؛ بهروز نظافت تکله؛ اویس وهاب زاده زرگری
چکیده
صنعت گردشگری بر پایه ژئوتوریسم و مقاصد ژئومورفولوژیک در سال‌های اخیر تبدیل به یکی از کانون‌های توریسمی و مسافرتی شده است. بنابراین با توجه به توسعه صنعت گردشگری، ارزیابی کانون‌های ژئوتوریسمی به لحاظ کارایی و رقابت‌پذیری امری ضروری است. هدف از پژوهش حاضر توان سنجی پتانسیل‌های مقاصد ژئومورفولوژیکی و ژئوتوریسم شهر خلخال بخش شاهرود ...
بیشتر
صنعت گردشگری بر پایه ژئوتوریسم و مقاصد ژئومورفولوژیک در سال‌های اخیر تبدیل به یکی از کانون‌های توریسمی و مسافرتی شده است. بنابراین با توجه به توسعه صنعت گردشگری، ارزیابی کانون‌های ژئوتوریسمی به لحاظ کارایی و رقابت‌پذیری امری ضروری است. هدف از پژوهش حاضر توان سنجی پتانسیل‌های مقاصد ژئومورفولوژیکی و ژئوتوریسم شهر خلخال بخش شاهرود است. در این پژوهش از دو مدل کوبالیکوا و پاوولوا و همچنین برای تبدیل نتایج به نقشه از نرم‌افزار GIS استفاده‌شده است. نتایج به‌دست‌آمده در مدل کوبالیکوا نشان‌دهنده این است که دهستان شال با کسب 11 امتیاز به دلیل تنوع بالای پدیده‌های ژئومورفیک و زمین‌شناسی دارای پتانسیل بالا در بخش ژئوتوریسمی و مقاصد ژئومورفیک دارد و همچنین دهستان‌های شاهرود و پلنگا نیز به ترتیب با کسب 8 و 7 امتیاز در رده‌های پایین‌تر قرار دارند. نتایج مبتنی بر ماتریس مثبت و منفی در مدل پاوولوا نیز نشان میدهد که دهستان شال با کسب امتیاز 71/1 به خاطر داشتن سایت‌های چینه‌ای، غارها و سایت‌های هیدرولوژیکی متنوع بیشترین رقابت‌پذیری را دارد و در رتبه عالی به لحاظ رقابت‌پذیری قرارگرفته است. دهستان‌های شاهرود و پلنگا نیز به ترتیب با امتیاز 61/1 و 53/1 به علت تنوع پایین پدیده‌ها و امکانات خدماتی در رتبه‌های خیلی خوب قرار دارند اما هر سه از دهستان‌های بخش شاهرود در معیار کسری بودجه دارای مقادیر پایینی هستند که نشان از عدم برنامه‌ریزی راهبردی در بخش گردشگری در این منطقه است. همچنین تحلیل نقشه‌های توان‌سنجی نیز نشان‌دهنده این است که مدل پاوولوا به خاطر پارامترهای زیاد در ارزیابی نسبت به مدل کوبالیکوا دارای دقت و اعتبار بالایی است.
برنامه ریزی شهری
اکبر اصغری زمانی؛ ایرج تیموری؛ میر علی سید مصفایی
چکیده
امروزه شهرها با چالش‌های بسیاری زیادی در زمینه اقتصادی، اجتماعی، زیست‌محیطی و کالبدی مواجه شده‌اند. بر این اساس زیست‌پذیری یکی از مفاهیم و تئوری‌های مهم اخیر در برنامه‌ریزی شهری می‌باشد که مارا به سوی داشتن شهری مطلوب برای زندگی هدایت می‌کند. بنابراین هدف اصلی این پژوهش، مقایسه تطبیقی زیست‌پذیری فضاهای شهری در مناطق نوساز ...
بیشتر
امروزه شهرها با چالش‌های بسیاری زیادی در زمینه اقتصادی، اجتماعی، زیست‌محیطی و کالبدی مواجه شده‌اند. بر این اساس زیست‌پذیری یکی از مفاهیم و تئوری‌های مهم اخیر در برنامه‌ریزی شهری می‌باشد که مارا به سوی داشتن شهری مطلوب برای زندگی هدایت می‌کند. بنابراین هدف اصلی این پژوهش، مقایسه تطبیقی زیست‌پذیری فضاهای شهری در مناطق نوساز و قدیمی شهر تبریز، نمونه موردی محلات اهراب و ولیعصر می‌باشد. پژوهش حاضر به لحاظ ماهیت از نوع پژوهش‌های کاربردی است و به لحاظ روش تحلیلی - توصیفی می‌باشد. در این پژوهش ابتدا با مطالعات صورت گرفته عوامل موثر بر زیست‌پذیری شهری در محلات مورد مطالعه در بعد مکانی بررسی شده و سپس معیارهایی در6 بعد مسکن، سرانه، دسترسی، محیط‌زیست، زیرساخت و جمعیت تعیین گردید. بعد از تعیین معیارها برای بدست آوردن لایه‌های اطلاعاتی از طرح توسعه و عمران (جامع) شهر تبریز، سالنامه آماری کشور، سالنامه آماری استان آذربایجان‌شرقی، بلوک‌های آماری شهرستان تبریز، تصاویر ماهواره‌ای لندست 9 و داده‌های آزمایشگاه شیمی دانشگاه تبریز استفاده شده است. در مرحله بعدی داده‌های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزارArcGIS 10.8.2 تحلیل گردیده و نتایج حاصل در قالب نقشه و جداول ارائه شد است. یافته‌های پژوهش نشان داد که سطح شاخص‌های زیست‌پذیری با توجه به معیارها در دو محله تفاوت چندانی به جز در مواردی با یکدیگر ندارند در آخر نیز برای وزن‌دهی و نتیجه‌گیری نهایی از تکنیک تاپسیس استفاده شده است که نتایج حاصل نشان میدهد محله ولیعصر با وزن 59/0 درصد زیست‌پذیر تر از محله اهراب با وزن 41/0 درصد می‌باشد.
ژئوتوریسم، اکوتوریسم و گردشگری
اکبر رحیمی؛ مهناز مهربانی؛ حسین کریم زاده
چکیده
در این تحقیق، با توجه به اسناد کتابخانه‌ای و مروری بر ادبیات تخصصی مرتبط با موضوع، به شناسایی شاخص‌های مناظر روستایی مطلوب و در گام بعدی با استفاده از فرآیند بازدید میدانی یا مشاهده، به ارزیابی عناصر و شاخص های موجود در منظر روستایی منطقه مورد مطالعه پرداخته شد. با توجه به شاخص-های مؤثر و اصلی، پرسشنامه طراحی شد. روایی پرسشنامه توسط ...
بیشتر
در این تحقیق، با توجه به اسناد کتابخانه‌ای و مروری بر ادبیات تخصصی مرتبط با موضوع، به شناسایی شاخص‌های مناظر روستایی مطلوب و در گام بعدی با استفاده از فرآیند بازدید میدانی یا مشاهده، به ارزیابی عناصر و شاخص های موجود در منظر روستایی منطقه مورد مطالعه پرداخته شد. با توجه به شاخص-های مؤثر و اصلی، پرسشنامه طراحی شد. روایی پرسشنامه توسط متخصصین مورد بررسی قرار گرفت و پایایی کل آن بر اساس آلفای کرونباخ 817/0 برآورد گردید. حجم نمونه بر اساس فرمول میترا لنکفورد، محاسبه گردید و در بین 300 نفر از افرادی که از دهکده چوبین بازدید نمودند، توزیع شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار Spss و آزمون‌های همبستگی اسپیرمن و رگرسیون خطی چندگانه صورت گرفت.
نتایج این پژوهش، ابتدا مجموعه‌ای از شاخص‌های مناظر روستایی با رویکرد توسعه گردشگری را نمایان ساخت. همچنین نتایج نشان داد که بین شاخص‌های منظر روستایی و شاخص‌های توسعه گردشگری، رابطه‌ای معنادار برقرار است. علاوه بر آن، در بین شاخص‌های منظر روستایی، شاخص اکولوژیکی، بیشترین تأثیر را بر توسعه گردشگری در دهکده چوبین دارد و گردشگران بازدیدکننده از دهکده چوبین معیارهای مرتبط با شاخص اکولوژیکی را مؤثرترین عامل جهت جذب به این منطقه می‌پنداشتند.
بنابراین جهت تحقق توسعه گردشگری در مناطق روستایی، درک مؤلفه‌های مناظر روستایی مطلوب و استفاده از آن‌ها در طراحی این مناظر و همچنین توجه به انتظارات و دیدگاه‌های گردشگران می‌تواند در ارتقاء کیفیت مناطق روستایی و توسعه گردشگری نیز نقشی اساسی داشته باشد.
ژئوتوریسم، اکوتوریسم و گردشگری
محمد مهدی حسین زاده؛ شهرام بهرامی؛ مبینا قنبری
چکیده
صنعت گردشگری بخش عمده اقتصادجهانی راتشکیل میدهد و از صنایعی به شمار می آید که تاثیرات قابل توجهی در زمینه های مختلف فرهنگی، اجتماعی، زیست محیطی به همراه دارد. هدف این پژوهش، بررسی قابلیت های بالقوه گردشگری رودخانه ای قزل اوزن در منطقه گیلوان و منجیل پرداخته است. منطقه مورد مطالعه در امتداد رودخانه قزل اوزن و منطقه اطراف آن حد فاصل ...
بیشتر
صنعت گردشگری بخش عمده اقتصادجهانی راتشکیل میدهد و از صنایعی به شمار می آید که تاثیرات قابل توجهی در زمینه های مختلف فرهنگی، اجتماعی، زیست محیطی به همراه دارد. هدف این پژوهش، بررسی قابلیت های بالقوه گردشگری رودخانه ای قزل اوزن در منطقه گیلوان و منجیل پرداخته است. منطقه مورد مطالعه در امتداد رودخانه قزل اوزن و منطقه اطراف آن حد فاصل گیلوان تا قبل دریاچه سد سفیدرود در استان های زنجان، قزوین و گیلان قرار دارد. متغیرهای موثر بر قابلیت گردشگری در 8 مورد شامل زیرساخت، قابلیت دسترسی، امنیت، آسیب پذیری، مدیریتی، مشارکت، تنوع چشم انداز و آگاهی و اطلاع رسانی طبقه بندی گردید. جامعه آماری پژوهش شامل 112 نفر از مدیران و افرادی که به صورت مستقیم در حوزه گردشگری فعالیت می کنند نتایج نشان دهنده تاثیر متغیرهای مختلف موثر بر توسعه گردشگری در منطقه گیلوان است. تحلیل‌های آماری انجام‌شده نشان میدهد که پیشرفت در زیرساخت‌ها، دسترسی، تنوع چشم‌انداز، و آگاهی جامعه برای تقویت بخش گردشگری مبتنی بر رودخانه بسیار مهم است. باتوجه به نتایج بدست آمده میتوان پی برد که امنیت و مشارکت و زیرساخت منطقه از وضعیت مناسبی برخوردار نیست و برای ارتقای گردشگری در این منطقه باید این موارد را بهبود داد. منطقه گیلوان می تواند با بهره گیری از قابلیت های موجود و رسیدگی به آسیب‌پذیری‌ها، می‌تواند جذابیت خود را به عنوان یک مقصد گردشگری افزایش دهد و در عین حال رشد پایدار را برای جوامع محلی خود تضمین کند.
