آب و هواشناسی
یوسف قویدل رحیمی؛ منوچهر فرج زاده اصل؛ مسعود صالحیان
چکیده
دما به منزله‌ی یکی از مهم‌ترین شاخصهای آب‌وهوایی است که وضعیت کلی هوای یک منطقه را نشان میدهد و کمتر دست‌خوش تغییر واقع میشود و مستقل از زمان است. تغییر اقلیم و افزایش دما یکی از مسایل مهم زیست محیطی است که در سالهای اخیر مطالعات زیادی در مورد آنها انجام شده است با توجه به موقعیت ایران در کمربند خشک نیمکره شمالی ...
بیشتر
دما به منزله‌ی یکی از مهم‌ترین شاخصهای آب‌وهوایی است که وضعیت کلی هوای یک منطقه را نشان میدهد و کمتر دست‌خوش تغییر واقع میشود و مستقل از زمان است. تغییر اقلیم و افزایش دما یکی از مسایل مهم زیست محیطی است که در سالهای اخیر مطالعات زیادی در مورد آنها انجام شده است با توجه به موقعیت ایران در کمربند خشک نیمکره شمالی و خطراتی که در پی تغییر اقلیم کشور ما را تهدید میکند شناخت تاثیر گازهای گلخانهای و بویژه دی اکسید کربن اهمیت بالایی دارد. در این تحقیق دادههای دمای حداکثر فصلی 17 ایستگاه سینوپتیک کشور با داده گاز دی اکسید کربن در طول دوره آماری 1975 تا 2010 با استفاده از روش همبستگی پیرسون مورد تحلیل آماری قرار گرفت. همچنین نمودار تغییرات دما و دی اکسید کربن ایستگاههای با بیشترین ضریب همبستگی ترسیم و سپس نقشههای توزیع فضایی ضرایب همبستگی ترسیم و مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که فصل زمستان با 14 ایستگاه دارای همبستگی در سطح معناداری، فصل تابستان با 10 ایستگاه و فصل بهار با 2 ایستگاه به ترتیب بیشترین تاثیر را از دی اکسید کربن پذیرفته اند. همچنین ارتباطی بین دمای حداکثر فصل پاییز و دی اکسید کربن مشاهده نشده است. نتایج تحلیل فضایی نیز حاکی از آن است که مناطق مرکزی و جنوب شرق کشور بیشترین تاثیر را از این گاز داشته اند و دمای این مناطق روند افزایشی را بویژه در زمستان و تابستان داشته اشت.
یوسف قویدل رحیمی؛ منوچهر فرج زاده اصل؛ مهدی غالی جهان
چکیده
امروزه اثرات گرمایش جهانی بر روی جنبههای مختلف کره زمین بر کسی پوشیده نیست. بهدلیل اهمیت این موضوع، پژوهش پیش رو جهت آشکارسازی تأثیر گرمایش جهانی بر روی دماهای حداقل، بهصورت ماهانه و دورهای (سرد و گرم) انجام گرفته است. برای انجام این پژوهش از دو دسته داده، دادههای دمای 17 ایستگاه سینوپتیک کشور و مقادیر متناظر آن، دادههای ...
بیشتر
امروزه اثرات گرمایش جهانی بر روی جنبههای مختلف کره زمین بر کسی پوشیده نیست. بهدلیل اهمیت این موضوع، پژوهش پیش رو جهت آشکارسازی تأثیر گرمایش جهانی بر روی دماهای حداقل، بهصورت ماهانه و دورهای (سرد و گرم) انجام گرفته است. برای انجام این پژوهش از دو دسته داده، دادههای دمای 17 ایستگاه سینوپتیک کشور و مقادیر متناظر آن، دادههای ناهنجاریهای دمایی کره زمین طی بازه زمانی 60 ساله (1951تا2010)، میلادی استفاده گردید. جهت نیل به اهداف پژوهش از روشهای همبستگی پیرسون، رگرسیون خطی و پلینومیال، مدل زمین آمار و آزمون ناپارامتری من-کندال استفاده شد. براساس نتایج بهدست آمده بهغیر از ایستگاههای خرم‌آباد و ارومیه که رابطه همبستگی معکوس با گرمایش جهانی داشته و ایستگاههای همدان و کرمان که هیچ‌گونه رابطه معناداری با گرمایش جهانی نشان نمی‌دهند؛ در سایر ایستگاهها تأثیرپذیری مثبت از گرمایش جهانی دیده میشود. بررسی روند تغییرات دمای حداقل حاکی از تغییرات معنادار اغلب ماه‌ها دارد. نتایج حاصل‌از بررسی دورهای (سرد و گرم)، دمای حداقل بیانگر تأثیر بیشتر ناهنجاریهای دمایی کره زمین بر روی دمای حداقل دوره گرم سال است. در هر دو دوره تغییر روند صورت گرفته براساس نتایج حاصله به وضوح معنیدار هستند
آب و هواشناسی
یوسف قویدل رحیمی؛ منوچهر فرج زاده اصل؛ داریوش حاتمی زرنه
دوره 20، شماره 56 ، مرداد 1395، ، صفحه 239-255
چکیده
الگوی پیوندازدور دریای شمال-خزر بهعنوان یکی از الگوهای پیوندازدور جوی تأثیرگذار تراز 500 هکتوپاسکال، نقش مهمی در تغیرپذیری منطقهای دمایی و هیدرواقلیم شرق مدیترانه دارد. در پژوهش حاضر بهبررسی ارتباط بین الگوی پیوندازدور دریای شمال-خزر با نوسانات دماهای بیشینه ایران در یک دوره بلندمدت 60 ساله (۱۹۵0-۲۰۱۰) پرداخته ...
بیشتر
الگوی پیوندازدور دریای شمال-خزر بهعنوان یکی از الگوهای پیوندازدور جوی تأثیرگذار تراز 500 هکتوپاسکال، نقش مهمی در تغیرپذیری منطقهای دمایی و هیدرواقلیم شرق مدیترانه دارد. در پژوهش حاضر بهبررسی ارتباط بین الگوی پیوندازدور دریای شمال-خزر با نوسانات دماهای بیشینه ایران در یک دوره بلندمدت 60 ساله (۱۹۵0-۲۰۱۰) پرداخته شده است. نتایج تحلیل همبستگی پیرسون بهعنوان روش اصلی مورد استفاده در این پژوهش مبیّن وجود رابطه معنیدار و معکوس بین دمای بیشینه اکثر ایستگاههای منتخب با الگوی پیوندازدور دریای شمال-خزر است. این امر حاکی از کاهش دما در فاز مثبت الگوی پیوند از دور دریای شمال-خزر و افزایش دما در فاز منفی میباشد. از نظر زمانی، ضرایب همبستگی مورد محاسبه نشان از ارتباط معکوس و معنیدارتری بین دمای ایستگاهها و الگوی دریای شمال-خزر در ماههای ژانویه، فوریه، مارس و تقریباٌ ارتباط مستقیم اکثر ایستگاهها در ماه آگوست است. در بازه زمانی ماهانه بیشترین میزان همبستگی ماهانه در بین ایستگاه ها با 342/0- در ماه ژانویه مورد محاسبه قرار گرفت. بررسی ضرایب همبستگی فصلی نیز بیانگر ضریب همبستگی معنیدار دماهای بیشینه زمستان به میزان 212/0- دارد. به لحاظ دورهای، نتایج بیانگر ارتباط قوی دوره سرد در اکثر ایستگاهها با الگوی مورد مطالعه میباشد. تحلیل آرایش الگوهای جوّی تراز 500 هکتوپاسکال در فازهای منفی و مثبت نشان میدهد که در فاز مثبت، اسقرار ناوهای عمیق بر روی دریایخزر، عراق، ترکیه و ایران و همچنین قرارگیری ایران در بخش شرقی محور ناوه و از طرفی اسقرار پشتهای بر روی دریای شمال و اروپا باعث انتقال دماهای سرد شمال اروپا و جنب قطبی به سمت ایران میشود. اما در فاز منفی قرارگیری ایران در زیر محور پشته مستقر بر روی ایران منجر به ایجاد جوّی پایدار با وزش ضعیف مداری و دماهای گرم شده است. بنابراین با وزش هوای گرم و خشک آفریقا، عربستان و عرضهای پایین، دمای ایران بالاتر میرود.
منوچهر فرج زاده؛ سعید رجایی نجف آبادی
دوره 17، شماره 45 ، آبان 1392، ، صفحه 142-162
چکیده
بدون شک سیلاب یک بلای طبیعی شناخته شده است. تحلیل جامع از شرایط سینوپتیکی که موجب جریان روان‌آب با حجم بالا می‌گردد شرایط را برای شناسایی مناطق با ریسک سیل بالا مناسب‌تر می‌سازد. هدف از این تحقیق مطالعه و بررسی بارش سنگین و در پی آن احتمال رویداد سیل در منطقه چهارمحال بختیاری و به صورت موردی کوهرنگ میباشد. بارش 20 بهمن ...
بیشتر
بدون شک سیلاب یک بلای طبیعی شناخته شده است. تحلیل جامع از شرایط سینوپتیکی که موجب جریان روان‌آب با حجم بالا می‌گردد شرایط را برای شناسایی مناطق با ریسک سیل بالا مناسب‌تر می‌سازد. هدف از این تحقیق مطالعه و بررسی بارش سنگین و در پی آن احتمال رویداد سیل در منطقه چهارمحال بختیاری و به صورت موردی کوهرنگ میباشد. بارش 20 بهمن سال 1384 با 157.4 میلی‌متر به عنوان نمونه‌ایی از بارش‌های سنگین منطقه انتخاب و نقشههای سینوپتیک از تراز سطح زمین تا تراز 500 هکتوپاسکال و نقشههای روان‌آب سطحی برای نمایش حداکثر دبی، ترسیم و تفسیر گردید. در این روز مرکز کم‌فشاری بر روی کشور یونان شکل گرفته و با عمیق شدن تا عرضهای 25 درجه کم‌فشار حرارتی واقع بر روی سودان و عربستان را تبدیل به کم‌فشار دینامیکی کرده و تا غرب کشور گسترش یافته است. براساس نقشههای فشار سطح زمین، ارتفاعی تا تراز 500 هکتوپاسکال و وزش رطوبت چنین برمی‌آید که، ناپایداری شدید از سطح زمین تا تراز 500 هکتوپاسکال باعث صعود شدید و بارش سنگین شده است. رطوبت مورد نیاز برای این بارش از آب‌های دریای مدیترانه، سرخ و خلیج فارس تأمین گردید. با توجه به موقعیت کوهستانی منطقه مورد مطالعه، این بارش سبب جریان روان‌آب با شدت فراوان و شکل‌گیری دبی 5.7 متر مکعب در ثانیه در زمانی کمتر از 6 ساعت گردید.
