ژئومورفولوژی
الهامه عبادی؛ فریبا اسفندیاری درآباد؛ صیاد اصغری؛ رئوف مصطفی‌زاده
چکیده
از جمله شروط مهم برای بهره‌برداری بهینه از زمین، دستیابی به اطلاعاتی در ارتباط با الگوهای کاربری اراضی و تغییرات آن در طول زمان میباشد. کاربری اراضی، معمولا بر اساس استفاده انسان از زمین، با تأکید بر نقش کاربردی زمین در فعالیت‌های اقتصادی تعریف می‌شود .امروزه فناوری سنجش از دور بهعنوان عنصر اصلی در پایش کاربری اراضی به شمار ...
بیشتر
از جمله شروط مهم برای بهره‌برداری بهینه از زمین، دستیابی به اطلاعاتی در ارتباط با الگوهای کاربری اراضی و تغییرات آن در طول زمان میباشد. کاربری اراضی، معمولا بر اساس استفاده انسان از زمین، با تأکید بر نقش کاربردی زمین در فعالیت‌های اقتصادی تعریف می‌شود .امروزه فناوری سنجش از دور بهعنوان عنصر اصلی در پایش کاربری اراضی به شمار می‌رود. هدف از پژوهش حاضر استخراج نقشههای کاربری اراضی سال‌های 2000 و 2021 در منطقه فیروز آباد خلخال و بررسی تغییرات ایجاد شده در بازه‌ی زمانی مورد مطالعه در منطقه با استفاده از تصاویر سنجنده‌های ETM و OLIماهواره‌ی لندست میباشد. همچنین بررسی قابلیت روشهای پیکسل پایه و شی‌گرا جهت طبقه‌بندی کاربری اراضی هدف دیگر این مطالعه است. در پژوهش حاضر برای طبقه‌بندی کاربری اراضی از الگوریتم نزدیکترین همسایه تکنیک شیءگرا و روش ماشین‌بردار پشتیبان الگوریتم پیکسل پایه استفاده شده است. سپس برای صحت‌سنجی این دو روش، صحت کلی و ضریب کاپا استخراج شد نتایج این ارزیابی نشان دهنده‌ی دقت بالای روش شی‌گرا در استخراج طبقات کاربری اراضی میباشد. براساس نتایج حاصله از آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی در دوره زمانی مورد مطالعه، بیشترین میزان تغییرات اتفاق افتاده مربوط به کاربری مرتع خوب به مرتع ضعیف با مقدار 72/51 کیلومتر مربع و بعد آن جنگل به مرتع خوب با مقدار 11/30 است و کمترین تغییرات مربوط به کاربری مرتع به آب با مقدار 03/0 کیلومتر مربع می باشد. دلایل این تغییرات افزایش جمعیت، چرای بی رویه دام، استفاده نادرست و غیرقاونی از اراضی مختلف میباشد. استفاده از پارامترهایی بیشتری نظیر مقیاس، شکل، فشردگی، رنگ، بافت، معیار نرمی و الگو، برای طبقه‌بندی کاربری اراضی در تکنیک شیءگرا می‌توان به عنوان نوآوری مطالعه‌ی حاضر مد نظر قرار داد.
ژئومورفولوژی
معصومه رجبی؛ فریبا کرمی؛ مجید رنجبری
چکیده
رودخانه‌ها مهمترین منبع تامین آب شیرین و کشاورزی شهرها و روستاها هستند. امروزه کیفیت شیمیایی آب‌ها رودخانه‌ها، به دلیل افزایش و تنوع فعالیت‌های انسانی در محیط‌های شهری و روستایی اهمیت روزافزونی پیدا می کند. ازاینرو، پژوهش حاضر روند تغییرات کاربری اراضی و کیفیت شیمیایی آب رودخانه قرنقوچای در دوره زمانی بیست ساله بررسی می‌کند. ...
بیشتر
رودخانه‌ها مهمترین منبع تامین آب شیرین و کشاورزی شهرها و روستاها هستند. امروزه کیفیت شیمیایی آب‌ها رودخانه‌ها، به دلیل افزایش و تنوع فعالیت‌های انسانی در محیط‌های شهری و روستایی اهمیت روزافزونی پیدا می کند. ازاینرو، پژوهش حاضر روند تغییرات کاربری اراضی و کیفیت شیمیایی آب رودخانه قرنقوچای در دوره زمانی بیست ساله بررسی می‌کند. قرنقوچای از زیرحوضه‌های رودخانه قزل اوزن در شمال غرب کشور می-باشد. برای دستیابی به هدف تحقیق، نقشههای کاربری اراضی مربوط به سال‌های 2021 و 2001 به کمک تصاویر ماهواره‌ای سنتینل 2 و لندست 7 تهیه و ترسیم و میزان تغییرات آنها بررسی شدند. برای بررسی روند تغییرات کیفیت شمییایی آب رودخانه قرنقوچای، پارامترهای هیدروشیمی آب در بازه زمانی 1399-1379 با آزمون من-کندال تحلیل شدند. نتایج تحلیل تغییرات کاربری اراضی نشان داد که در سال 2001 بیشترین مساحت کاربری به اراضی مرتعی اختصاص داشت، درحالی‌که در سال 2021 اراضی دیم بیشترین مساحت را در حوضه قرنقوچای داشته است. در واقع طی سال‌های مورد مطالعه، با افزایش اراضی کشاورزی دیم از 38 درصد به 1/53 درصد، اراضی مرتعی از 17/60 درصد به 3/42 درصد کاهش یافته است. نتایج بررسی تغییرات شاخص‌های پتاسیم k))، منیزیم Mg)) سدیم Na))، کلر Cl))، هدایت الکتریکی Ec))، مواد جامد محلول در آبTDS) ) و سولفات So4) ) در ایستگاه‌های هیدرومتری موجود در رودخانه قرنقوچای در بازه زمانی مورد مطالعه، نشان داد که روند تغییرات افزایشی بوده است. نتیجه روند افزایشی هر کدام از آنیون‌ها و کاتیون‌های موجود در آب رودخانه موجب کاهش کیفیت آن شده است. نتایج این پژوهش می‌تواند مورد استفاده مدیران و مسئولین در راستای اجرای طرح‌های آبخیزداری و برنامه‌های عمرانی قرار گیرد.
آب و هواشناسی
مهدی پوراحمد؛ مصطفی کرمپور؛ بهروز نصیری
چکیده
این تحقیق با هدف آشکارسازی ارتباط بین تغیرات پوشش اراضی و تغییرات شاخص عمق اپتیکی آیروسل در محدوده زاگرس میانی انجام گرفت. در این راستا از دو دسته از محصولات سنجش‌از‌دوری سنجنده MODIS استفاده گردید. ابتدا تغییرات پوشش اراضی محدوده مورد مطالعه، با استفاده از محصول مشتق طبقه‌بندی کاربری اراضی سنجنده MODIS انجام گردید. در بخش دوم تحقیق ...
بیشتر
این تحقیق با هدف آشکارسازی ارتباط بین تغیرات پوشش اراضی و تغییرات شاخص عمق اپتیکی آیروسل در محدوده زاگرس میانی انجام گرفت. در این راستا از دو دسته از محصولات سنجش‌از‌دوری سنجنده MODIS استفاده گردید. ابتدا تغییرات پوشش اراضی محدوده مورد مطالعه، با استفاده از محصول مشتق طبقه‌بندی کاربری اراضی سنجنده MODIS انجام گردید. در بخش دوم تحقیق به بررسی روندهای رخدادهای گردوغبار براساس دادههای ایستگاهی کدهای گردوغبار 4 ایستگاه خرم‌آباد، شهرکرد، یاسوج و آباده اقدام گردید. علاوه بر آن نیز روند شاخص عمق اپتیکی آیروسل (AOD)، با استفاده از محصول MOD04-L2 سنجنده مادیس برای دوره آماری 2000 تا 2020 بررسی گردید. نتایج نشان داد که 6 طبقه پوشش اراضی مرتعی، جنگلی، کشاورزی، شهری، مسکونی، بایر و پهنه‌های آبی در زاگرس مرکزی وجود داشته است که در این میان طبقه جنگلی به طور سالانه حدود 123 کیلومتر مربع از مساحت آن کاهش پیدا کرده است. پوشش مراتع که عمده‌ترین پوشش محدوده مطالعاتی است نسبتا ثابت مانده است و کاربریهای اراضی کشاورزی روند افزایش قابل توجهی را طی کرده است و از 7 درصد سال 2000 به در5/9 درصد در سال 2020 رسیده است. اراضی شهری و مسکونی نیز روند افزایشی را طی کرده بودند. اما از طرف دیگر بررسی روند سری زمانی 21 ساله شاخص AOD بیانگر وجود یک روند افزایشی طی 21 سال اخیر بود. از میان طبقات کاربری، دو طبقه مراتع و جنگلها که در واقع بیش از 90 درصد از مساحت محدوده مطالعاتی را به خود اختصاص داده اند، ارتباط معکوسی با شاخص AOD نشان داده‌اند. ولی طبقه اراضی کشاورزی ارتباط مستقیمی با شاخص AOD داشته است. بنابراین روند کاهشی طبقه جنگلی در سطح منطقه به طور معنی داری با روند افزایشی AOD در سطح منطقه همراه بوده است و از طرف دیگر روند افزایش طبقه اراضی کشاورزی همراه با افزایش AOD در سطح منطقه بوده است.
برنامه ریزی شهری
علی شماعی؛ محمدحسین جان بابانژاد؛ زهرا زمانی
دوره 19، شماره 54 ، بهمن 1394، ، صفحه 143-170
چکیده
برنامهریزی شهر سالم عبارت است بهره‌برداری بهینه از محیط و رعایت همه کاربری‌ها با توجه به تراکم و سرانه مناسب، بهگونه‌ای که شهروندان بتوانند بهخوبی از آن بهره‌مند گردند. با توجه به اهمیت کاربری‌ها در شهر سالم، هدف این پژوهش بررسی و ارزیابی وضعیت شاخص‌ها و سرانه‌های کاربری زمین شهر بابل و انطباق آن نسبت به استاندارد مطلوب ...
بیشتر
برنامهریزی شهر سالم عبارت است بهره‌برداری بهینه از محیط و رعایت همه کاربری‌ها با توجه به تراکم و سرانه مناسب، بهگونه‌ای که شهروندان بتوانند بهخوبی از آن بهره‌مند گردند. با توجه به اهمیت کاربری‌ها در شهر سالم، هدف این پژوهش بررسی و ارزیابی وضعیت شاخص‌ها و سرانه‌های کاربری زمین شهر بابل و انطباق آن نسبت به استاندارد مطلوب شهرسالم با فرض نامناسب بودن سرانه کاربری‌ها و همچنین عدم تعادل و سازگاری بین کاربریهای شهری است. نوعِ پژوهش براساس هدف، کاربردی و براساس روش توصیفی- تحلیلی میباشد. همچنین برای شناسایی نقاط قوت، ضعف و فرصت و تهدید شهر بابل از تحلیل راهبردی استفاده شد. نتایج حاصله نشان می‌دهد که سرانه‌های کاربری اراضی شهر بابل نسبت به شهر سالم خیلی پائین‌تر است و کمبود زیادی در میزان سرانه‌های کاربری اراضی شهر بابل وجود دارد. بهجز کاربری مسکونی میزان تحقق‌پذیری بقیه کاربری‌ها نسبت به سرانه شهر سالم زیر 28 درصد بوده است. کاربریهای تأسیسات و تجهیزات شهری، بهداشتی و درمانی، فضای سبز و پارک و کاربری ورزشی و فرهنگی در وضع بحرانی قرار دارند. از لحاظ میزان تعادل و سازگاری کاربری‌ها با یکدیگر، تعادلی بین کاربری‌ها وجود ندارد. مکان‌یابی کاربری‌ها بهخصوص کاربری فضای سبز و ورزشی بهطور صحیح انجام نشده و شهروندان شهر بابل دسترسی مطلوبی به کاربریهای شهری ندارند.
ژئومورفولوژی
محمدحسین رضایی مقدم؛ خلیل ولیزاده کامران؛ صغری اندریانی؛ فرهاد الماس پور
دوره 19، شماره 52 ، تیر 1394، ، صفحه 163-183
چکیده
تهیه نقشه کاربری و پوشش اراضی برای برنامهریزی و مدیریت منابع طبیعی امری ضروری میباشد. در این بین استفاده از دادههای سنجش از دور با توجه به ارائه اطلاعات به روز، پوشش تکراری، کمهزینه بودن در ارزیابی منابع طبیعی جایگاه خاصی دارد. لذا در این پژوهش، تصاویر لندست 8 بهعنوان داده ورودی برای تهیه نقشه کاربری اراضی در سطح 2و1 مورد ...
بیشتر
تهیه نقشه کاربری و پوشش اراضی برای برنامهریزی و مدیریت منابع طبیعی امری ضروری میباشد. در این بین استفاده از دادههای سنجش از دور با توجه به ارائه اطلاعات به روز، پوشش تکراری، کمهزینه بودن در ارزیابی منابع طبیعی جایگاه خاصی دارد. لذا در این پژوهش، تصاویر لندست 8 بهعنوان داده ورودی برای تهیه نقشه کاربری اراضی در سطح 2و1 مورد استفاده قرار گرفت. در این بین، با توجه به جدید بودن این تصاویر، تصحیحات رادیومتریک با استفاده از روابط موجود در محیط مدل از نرمفزار Erdas فرمولنویسی شد. همچنین از شاخص‌های گیاهی NDVI، خاک بایر (BI) و سه مولفه اصلی آنالیز مولفههای اصلی (PCA) بهعنوان ورودی در کنار دیگر باندها بـرای افزایش دقت طبقهبـندی مورد استفاده قرار گرفت. از طرفی توابع کرنلها و رتبههای چندجملهای روش ماشین بردار پشتیبان (SVM) مورد ارزیابی قرار گرفت و بهترین نتیجه این روش با روش شبکه عصبی مصنوعی (ANN) مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که دقت روش ماشین بردار پشتیبان 92٪ با ضریب کاپا 91/0 و روش شبکه عصبی 89٪ با ضریب کاپا 87/0 میباشد همچنین جایی که کلاسها رفتار طیفی مشابهی را از خود نشان میدهند روش SVM کارایی بهتری از خود نشان می‌دهد.
صغری اندریانی؛ محمد حسین رضائی مقدم؛ خلیل ولیزاده کامران؛ فرهاد الماس پور
دوره 19، شماره 52 ، تیر 1394
چکیده
تهیه نقشه های کاربری و پوشش اراضی برای برنامه ریزی و مدیریت منابع طبیعی امری ضروری می باشد. در این بین استفاده از داده های سنجش از دور با توجه به ارائه اطلاعات به روز ، پوشش تکراری ، کم هزینه بودن در ارزیابی منابع طبیعی جایگاه خاصی دارد. لذا در این پژوهش، تصاویر لندست 8 به عنوان داده ورودی برای تهیه نقشه کاربری اراضی در سطح 2و1 مورد استفاده ...
بیشتر
تهیه نقشه های کاربری و پوشش اراضی برای برنامه ریزی و مدیریت منابع طبیعی امری ضروری می باشد. در این بین استفاده از داده های سنجش از دور با توجه به ارائه اطلاعات به روز ، پوشش تکراری ، کم هزینه بودن در ارزیابی منابع طبیعی جایگاه خاصی دارد. لذا در این پژوهش، تصاویر لندست 8 به عنوان داده ورودی برای تهیه نقشه کاربری اراضی در سطح 2و1 مورد استفاده قرار گرفت. در این بین ، با توجه به جدید بودن این تصاویر ، تصحیحات رادیومتریک با استفاده از روابط موجود در محیط مدل ساز نرم افزار Erdas فرمول نویسی شد. همچنین از شاخص‌های گیاهی NDVI، خاک بایر (BI) و سه مولفه اصلی آنالیز مولفه های اصلی (PCA) به عنوان ورودی در کنار دیگر باندها برای افزایش دقت طبقه بندی مورد استفاده قرار گرفت. از طرفی توابع کرنلها و رتبه های چند جمله ای روش ماشین بردار پشتیبان (SVM) مورد ارزیابی قرار گرفت و بهترین نتیجه این روش با روش شبکه عصبی مصنوعی(ANN) مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که دقت روش ماشین بردار پشتیبان92٪ با ضریب کاپا 0.91 و روش شبکه عصبی 89٪ با ضریب کاپا 0.87 می باشد. همچنین جایی که کلاسها رفتار طیفی مشابهی را از خود نشان می دهند روش SVM کارایی بهتری از خود نشان می دهد.
لیلا شریفی؛ علی اکبر رسولی؛ میر اسدالله حجازی؛ هاشم رستم زاده
دوره 17، شماره 44 ، شهریور 1392، ، صفحه 203-214
چکیده
در طول زمان، الگوهای پوشش زمین و به تبع آن کاربری اراضی دچار تغییر و دگرگونی اساسی مـیشوند. اصولاً برای استفاده بهینه از قابـلیت‌های منابع طبیعی، کسب اطـلاعات دقیق از پتانسیلهای کاربری اراضی امری ضروری است. امروزه، فنآوری سنجش از راه دور به عنوان یک راهکار ارزشمند در جهت شناسایی منابع طبیعی، بهویژه در روند تهیه نقشههای ...
بیشتر
در طول زمان، الگوهای پوشش زمین و به تبع آن کاربری اراضی دچار تغییر و دگرگونی اساسی مـیشوند. اصولاً برای استفاده بهینه از قابـلیت‌های منابع طبیعی، کسب اطـلاعات دقیق از پتانسیلهای کاربری اراضی امری ضروری است. امروزه، فنآوری سنجش از راه دور به عنوان یک راهکار ارزشمند در جهت شناسایی منابع طبیعی، بهویژه در روند تهیه نقشههای کاربری اراضی، در مناطق مختلف جهان به صورت علمی مورد استناد قرار میگیرد. بر این اساس، برای بررسی تغییرات کاربری اراضی شهرستان تبریز طی سال‌های 2010، 2007، 2001، 1989، تـصاویر ماهواره‌ایTM1989, ETM2001+2010, IRS1989 پردازش شد و با تکنیک شئگرا طبقه‌بندی گردید. سپس در محیط GIS به روش مقایسه پس از طبقه‌بندی، تغییرات طی این دوره زمانی نمایش داده شـد. نتایج حاصله نشان مـیدهد که میزان تـغییرات طی دورههای زمانی 2010-1989، 2010-2007، 2007-2001، 2001-1989، به ترتیب 80/60، 30/66، 80/56، 40/56 درصـد میباشد، بهطوری که کاربری پوشش گیاهی و سطوح آبی بیشترین میزان کاهش را داشته است. در این میان بیشترین تبدیل کاربری، در اراضی ساخته شده اتفاق افتاده است.
