برنامه ریزی روستایی
احمد حجاریان
چکیده
پژوهش حاضر با هدف مدلسازی سرمایههای معیشتی خانوارهای روستایی دهستان حومه جنوبی در شرایط خشکسالی انجام گرفت. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ چگونگی جمع-آوری دادهها پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش سرپرستان خانوارهای روستایی دهستان حومه جنوبی شهرستان اسلام آباد غرب بودند (2894=N) که با استفاده از جدول کرجسی- مورگان، حجم نمونهی ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف مدلسازی سرمایههای معیشتی خانوارهای روستایی دهستان حومه جنوبی در شرایط خشکسالی انجام گرفت. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ چگونگی جمع-آوری دادهها پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش سرپرستان خانوارهای روستایی دهستان حومه جنوبی شهرستان اسلام آباد غرب بودند (2894=N) که با استفاده از جدول کرجسی- مورگان، حجم نمونهی آماری 339 نفر محاسبه گردید. به منظور دستیابی به نمونهها در این پژوهش، از روش نمونهگیری چند مرحلهای استفاده گردید. چارچوب تحلیلی مورد استفاده در این پژوهش، چارچوب معیشت پایدار بود. برای مدلسازی نیز از روش معادلات ساختاری بهره گرفته شد. بزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی صوری و محتوایی پرسشنامه با نظر اصلاحی استادان و کارشناسان دانشگاه و پس از انجام اصلاحات لازم در چند مرحله تأیید شد. پایایی کل پرسشنامه برابر 778/0 است. نتایج نشان میدهد که اعتبار اندازه گیری شده هر چهار مدل اندازه گیری بر سرمایه های معیشتی و نیز مدل چهار عاملی مرتبه دوم برای بررسی سرمایه معیشتی قابل قبول میباشد. در نهایت شاخص انسانی به میزان 64/0، شاخص طبیعی به میزان 45/0، شاخص مالی به میزان 37/0 و شاخص اجتماعی با کمترین تأثیر به میزان 23/0 بر سرمایه معیشتی تأثیر داشت. همچنین ضریب تاثیر بدست آمده بین سرمایه های معیشتی و متغیر خشکسالی 72/0- می باشد که نشان از شدت رابطه غیر مستقیم خشکسالی بر سرمایه های معیشتی دارد.
برنامه ریزی روستایی
زهرا عربی؛ رضوان قربانی سالخورد؛ یوسف درویشی
چکیده
یکی از روشهای مطالعه، پایش و پهنهبندی خشکسالی با استفاده از شاخصهای هواشناسی و تکنیکهای سنجش از راه دور میباشد در سالهای اخیر بررسی اثر تغییر اقلیم و پیشبینی خشکسالیها در برنامهریزی و مدیریت منابع آب در بخش کشاورزی و منابع طبیعی بسیار مورد توجه قرارگرفته است. هدف این پژوهش ارزیابی شاخصهای سنجشازدوری همچون ...
بیشتر
یکی از روشهای مطالعه، پایش و پهنهبندی خشکسالی با استفاده از شاخصهای هواشناسی و تکنیکهای سنجش از راه دور میباشد در سالهای اخیر بررسی اثر تغییر اقلیم و پیشبینی خشکسالیها در برنامهریزی و مدیریت منابع آب در بخش کشاورزی و منابع طبیعی بسیار مورد توجه قرارگرفته است. هدف این پژوهش ارزیابی شاخصهای سنجشازدوری همچون شاخص سلامت پوشش گیاهی، وضعیت پوشش گیاهی و شاخص وضعیت درجه حرارت بهمنظور آشکارسازی خشکسالی و همچنین در ابعاد دیگر به دنبال تعیین کارایی روشهای سنجش از دور در نمایان سازی شرایط خشکسالی میباشد. بدین منظور ابتدا با بررسی دادههای سینوپتیک ایستگاههای موجود و با استفاده از مدل شاخص بارش استانداردشده سه ماه آوریل، می و ژوئن بهعنوان نمونه انتخاب شد. برای نشان دادن معنیداری روندکاهشی یا افزایشی بارش از معیار p-value استفاده شد. مقادیر p-value برای سه ماه و کل سال در محیط نرم افزار اکسل برآورد گردید، مناطق مورد مطالعه به p-value کمتر از05/0 یا بیشتر از 05/0 یا مناطق دارای روند مثبت و منفی تفکیک گردید که این تغییرات نشاندهنده یک روند مثبت بودهاند. در این مطالعه تصاویر ماهوارهای با کد(MOD11A2,MOD13A3) از سال 2000 تا 2019 با اندازه سلولی 1کیلومتر × 1 کیلومتر از سایت ناسا دریافت و روی آنها پردازشهای اولیه انجامگرفت، سپس شاخص بارش استانداردشده با شاخصهای شرایط دمایی، شاخص وضعیت پوشش گیاهی و شاخص سلامت پوشش گیاهی بهصورت تلفیقی به کمک تصاویر ماهواره ترآ سنجنده مودیس مورد مقایسه قرار گرفت. میتوان نتیجه گرفت که تصاویر ماهواره ترآ و شاخصهای پردازش شده در کنار شاخص اقلیمی دارای قابلیت لازم برای پایش خشکسالی است. استفاده از این شاخص ها میتواند به بهبود سیاستهای مدیریت خشکسالی کمک نموده و نقش بسزایی را در کاهش اثرات خشکسالی ایفا کند.بر این اساس با توجه به رویکرد پژوهش حاضر مدل مفهومی نهایی تاثیر خشکسالی بر تنش زایی گیاهان و کاهش عملکرد اقتصادی جوامع روستایی ارائه گردید.
آب و هواشناسی
امان اله فتح نیا؛ سعید رجایی؛ فرزانه برزو
چکیده
در این پژوهش با استفاده از دادههای ایستگاه گرگان بین سالهای 2010-1980 روند بارش بررسی شد. بهمنظور استخراج روند بارش از آزمونهای میانگین متحرک و من-کندال استفاده شد. همچنین بهوسیله شاخص SPI دورههای خشکسالی استخراج و احتمال رویداد هر یک از حالات مختلف ترسالی و خشکسالی با زنجیره مارکوف محاسبه شد. در ادامه بهوسیله تصاویر NOAA-AVHRR ...
بیشتر
در این پژوهش با استفاده از دادههای ایستگاه گرگان بین سالهای 2010-1980 روند بارش بررسی شد. بهمنظور استخراج روند بارش از آزمونهای میانگین متحرک و من-کندال استفاده شد. همچنین بهوسیله شاخص SPI دورههای خشکسالی استخراج و احتمال رویداد هر یک از حالات مختلف ترسالی و خشکسالی با زنجیره مارکوف محاسبه شد. در ادامه بهوسیله تصاویر NOAA-AVHRR نوسانات پوشش گیاهی تحت تأثیر روند بارش بررسی و بهوسیله زنجیره مارکوف احتمال گذر هر یک از طبقات بررسی شد. نتایج نشان داد در میان سالهای 2007-2001 و 1994-1990 دوره ترسالی و سالهای 1986-1982 و 2010-2005 دوره خشکسالی رخ داده است. تحلیل شاخص خشکسالی روند بارش در این زمان را تأیید کرده و نشان داد سالهای 2005-2001 شرایط مرطوب و از سال 2005 شرایط خشکی حاکم بوده است. با توجه به ماتریس احتمالاتی مارکوف احتمال گذر خشکسالی شدید به خشکسالی شدید 6/0 و احتمال گذر از خشکسالی شدید به خشکسالی متوسط 13/0میباشد. با همین روند پوشش گیاهی نیمه متراکم از سال 1985 به مقدار 494479 هکتار تا سال 2000 به 380120 هکتار کاهش داشته است که کمترین مقدار در طی سالهای مورد مطالعه میباشد. از سال 2000 تا 2005 تراکم و مساحت پوشش گیاهی افزایش یافته، ولی تحت تأثیر خشکسالی اخیراٌ کاهش نشان میدهد و با احتمال 48/0 طبقه بدون پوشش گیاهی در شرایط خود باقی میماند. احتمال تبدیل مربوط به پوشش گیاهی ضعیف به زمین فاقد پوشش به مقدار 41/0 میباشد. بر این اساس احتمالاً 214060 هکتار به زمین فاقد پوشش گیاهی تبدیل شود.
ژئومورفولوژی
سیدهدایت ا... نوری؛ عفت فتحی؛ سیدابوالفضل مسعودیان
چکیده
چکیده قنات یکیازپیچیدهترین فنون ابداعی بشر برای استخراج منابع آب زیر زمینی درمناطقخشکو نیمهخشکاستکهبرایآبرسانیدرمناطقکمآبوحتیبدونآببهوجودآمدهاست. قناتها در شهرستان لنجان علیرغم دسترسی مردم این شهرستان به آب رودخانه زاینده رود از اهمیت فراوانی برخوردار است و در این منطقه از رشته قناتهایی جهت آبیاری سطوح ...
بیشتر
چکیده قنات یکیازپیچیدهترین فنون ابداعی بشر برای استخراج منابع آب زیر زمینی درمناطقخشکو نیمهخشکاستکهبرایآبرسانیدرمناطقکمآبوحتیبدونآببهوجودآمدهاست. قناتها در شهرستان لنجان علیرغم دسترسی مردم این شهرستان به آب رودخانه زاینده رود از اهمیت فراوانی برخوردار است و در این منطقه از رشته قناتهایی جهت آبیاری سطوح زیر کشت استفاده میشود. روش پژوهش این مطالعه «توصیفی-تحلیلی» است و اطلاعات از منابع، اسناد کتابخانهای و سازمانهای مرتبط تهیه شده است. در این پژوهش سعی شده تغییرات کمّی آب قناتهای منطقه و وضعیت کاهش سطح زیر کشت زراعی آبی مرتبط با تغییر تخلیه آب قناتهای شهرستان لنجان مورد بررسی قرار گیرد. برای انجام این مطالعه دادههای آماری گردآوری شده با استفاده از مدل امتیاز استاندارد پردازش شده است. در ادامه دادهها بر اساس هدف مطالعه، با استفاده از مدل رگرسیون خطی سریهای زمانی،نمودارهای هیدروگراف و روش همبستگی تجزیه و تحلیل شده است. نتایج مطالعه نشان داد که میزان تخلیه آب قناتهای شهرستان لنجان طی دوره آماری گذشته بهویژه در سالهای خشکسالی روند کاهشی داشته است. بهطوری که تعدادی از قناتها در سال آبی 1390-1389 بهطور کامل خشک شده است. همچنین کاهش سطحزیرکشترابطه مستقیمیبامیزان تخلیه آبقناتهابا ضریب معناداری (001/0sig=) و ضریبهمبستگیبه مقدار 69/0 داشته است.
