برنامه ریزی شهری
حمیدرضا رخشانی نسب؛ سمیه راهدارپودینه؛ مجتبی سلیمانی دامنه
چکیده
مسکن ابتدایی‌ترین و حیاتی‌ترین نیاز هر موجود زنده‌ای در طبیعت، به معنا و مفهوم سرپناه است. مسکن در محله‌های کم‌برخوردار به دلیل خودرو بودن، نداشتن مجوز ساخت، استفاده از مصالح ناپایدار و ریزدانگی از کمیت و کیفیت مناسبی برخوردار نمی‌باشد. همین امر زیست‌پذیری مسکن را با چالش‌های اساسی روبرو می‌سازد. بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی ...
بیشتر
مسکن ابتدایی‌ترین و حیاتی‌ترین نیاز هر موجود زنده‌ای در طبیعت، به معنا و مفهوم سرپناه است. مسکن در محله‌های کم‌برخوردار به دلیل خودرو بودن، نداشتن مجوز ساخت، استفاده از مصالح ناپایدار و ریزدانگی از کمیت و کیفیت مناسبی برخوردار نمی‌باشد. همین امر زیست‌پذیری مسکن را با چالش‌های اساسی روبرو می‌سازد. بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی زیست‌پذیری در قلمرو مسکن محله‌های کم‌برخوردار شهر زابل است. این پژوهش از نظر هدف «کاربردی» و به لحاظ ماهیت «توصیفی – تحلیلی» است. برای تجزیه و تحلیل داده‌های پژوهش از میانگین شاخص، ANOVA و همبستگی چند متغییره در نرم‌افزار spss، جهت نمایش محله‌های شهر زابل از لحاظ ابعاد زیست‌پذیری مسکن(اقتصادی، اجتماعی، کالبدی فضایی و زیست‌محیطی) از دورن‌یابی به روش IDW و همچنین تکنیک چند معیاره EDAS استفاده شده است. نتایج میانگین شاخصهای پژوهش نشان می‌دهد مسکن محله‌های کم برخوردار شهر زابل از نظر ابعاد زیست‌پذیری براساس رتبه‌بندی اکونومیست، در شرایط غیرقابل قبول قرار گرفته است. به طوری که بعد کالبدی با امتیاز 47.91 نامناسب ترین و بعد اجتماعی با امتیاز 56.55 مناسب‌ترین می باشد. همچنین تحلیل رگرسیون در محله‌های مورد بررسی نشان می‌دهد که بین ویژگی‌های مسکن در ابعاد مختلف با زیست‌پذیری مسکن همبستگی بالایی وجود دارد به طوری که ضریب این همبستگی 673/0 است؛ در بین ابعاد نیز ضریب همبستگی ویژگی‌های کالبدی مسکن با زیست‌پذیری با 561/0 بیشترین ضریب و بعد اجتماعی با 189/0 کمترین ضریب همبستگی را دارد. نتایج حاصل از وضعیت ابعاد مختلف زیست‌پذیری مسکن در پهنه محله‌های کم-برخوردار شهر زابل براساس روش درون‌یابیIDW نشان می‌دهد که ناحیه 1 اکثر محله‌های مورد بررسی را در خود جای داده است و از نظر سرانه کاربری های مسکونی، فضای سبز و شبکه معابر نسبت به نواحی دیگر شهر زابل با کمبودهای شدید روبرو است. در بعد فیزیکی و کالبدی محله معصوم آباد و در بعد اقتصادی محله قاسم آباد پایین‌ترین امتیاز را دارا هستند.
برنامه ریزی شهری
محمد حسن یزدانی؛ سمیرا سعیدی زارنجی؛ هادی اسکندری عین الدین
چکیده
رشد جمعیت، تحولی بزرگ در ابعاد مختلف زندگی انسان‌ها و عملکرد آنها ایجاد کرده است که از جمله آنها میتوان به وضعیت فضایی محل مسکونی افراد اشاره کرد. در این رشد معمولاً داشتن مسکن خوب و مناسب از اولویت‌های مهم هر جامعه محسوب میگردد. از لحاظ داشتن مسکن خوب و مناسب در بین محلات و مناطق شهری تفاوت‌های زیادی وجود دارد و این تفاوت‌ها سبب ...
بیشتر
رشد جمعیت، تحولی بزرگ در ابعاد مختلف زندگی انسان‌ها و عملکرد آنها ایجاد کرده است که از جمله آنها میتوان به وضعیت فضایی محل مسکونی افراد اشاره کرد. در این رشد معمولاً داشتن مسکن خوب و مناسب از اولویت‌های مهم هر جامعه محسوب میگردد. از لحاظ داشتن مسکن خوب و مناسب در بین محلات و مناطق شهری تفاوت‌های زیادی وجود دارد و این تفاوت‌ها سبب شده است که شهروندان شاخصهای مختلفی را برای انتخاب محل سکونت خود در نظر بگیرند. از این رو، هدف این پژوهش، ارزیابی شاخصهای مسکن‌گزینی در شهر اردبیل می-باشد. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت علّی و بر اساس مدل‌یابی معادلات ساختاری است. گردآوری داده‌ها از طریق پرسشنامه با 4 شاخص(اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، محیطی و کالبدی) و 33 گویه برمبنای پاسخ‌های ساکنان برج‌های مسکونی آفتاب، مهتاب، بنفشه و میلاد در منطقه 2 شهر اردبیل و با حجم نمونه400 نفر انجام شد. اطلاعات جمع‌آوری شده از طریق نرم‌افزارهای SPSS , Smart-PLS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج ضریب تحلیل مسیر و آزمونt نشان داد که متغیرهای(رعایت اصول شهری و عریض بودن کوچه و خیابان، مناسب بودن شرایط محله برای رفت و آمد بانوان، داشتن پارکینگ، با نشاط و سرزنده بودن محله، سطح فرهنگ افراد بیشترین مقدار آماره را به خود اختصاص داده‌اند. نتایج نشان داد 4 شاخص پژوهش تاثیر مثبت و معنی داری بر مسکن‌گزینی ساکنان شهر اردبیل دارند. با شناسایی و ارزیابی شاخصهای مسکن‌گزینی از نظر شهروندان، مدیران شهری می‌توانند شرایط مسکونی شهروندان را ارتقا و بهبود بخشند.
برنامه ریزی شهری
رسول قربانی؛ شهریور روستایی؛ سونیا کرمی
چکیده
آینده‌پژوهی مسکن به عنوان یکی از اساسی‌ترین نیازهای برنامهریزی و مدیریت شهری جهت شناخت مهمترین فاکتورهای موثر بر کیفیت مسکن و تطبیق مسکن بر نیازهای افراد و خانوارها میباشد. لذا هدف از انجام این پژوهش، بررسی وضعیت شاخصهای کمی و کیفی مسکن در شهر تبریز و مقایسه تطبیقی آن با نقاط شهری استان و کشور، تعیین مهمترین فاکتورهای ...
بیشتر
آینده‌پژوهی مسکن به عنوان یکی از اساسی‌ترین نیازهای برنامهریزی و مدیریت شهری جهت شناخت مهمترین فاکتورهای موثر بر کیفیت مسکن و تطبیق مسکن بر نیازهای افراد و خانوارها میباشد. لذا هدف از انجام این پژوهش، بررسی وضعیت شاخصهای کمی و کیفی مسکن در شهر تبریز و مقایسه تطبیقی آن با نقاط شهری استان و کشور، تعیین مهمترین فاکتورهای موثر بر کیفیت مسکن و در نهایت شناسایی محتمل‌ترین سناریوهای آینده مسکن در کلانشهر تبریز میباشد. روش تحقیق حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی است. جهت جمع‌آوری داده از سالنامه‌های آماری، سرشماری‌های ادوار مختلف و همینطور تکمیل پرسشنامه از 40 نفر از متخصصین و کارشناسان حوزه مسکن استفاده شده است. جهت تحلیل داده‌ها و تعیین شاخصهای استراتژیک از روش تحلیل اثرات متقابل/ساختاری با نرم‌افزار MICMAC و جهت تعیین محتمل‌ترین سناریوها از نرم‌افزار سناریو ویزارد استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد طی دوره 1395-1355 شاخصهای کمی و کیفی مسکن در شهر تبریز بهبود داشته است. همینطور از میان 16 شاخص موثر بر کیفیت مسکن، 5 شاخص متوسط زیربنای واحد مسکونی، مساکن با عمر کمتر از 30 سال، تراکم خانوار در واحد مسکونی، تراکم نفر در واحد مسکونی و متوسط اتاق در واحد مسکونی به عنوان متغیرهای استراتژیک و کلیدی موثر بر کیفیت مسکن شناخته شده و نهایتا دو سناریو، به عنوان محتمل‌ترین سناریوهای بخش مسکن در کلانشهر تبریز شناسایی شدند. در سناریوی اول شاهد کاهش و در سناریوی دوم شاهد ثبات متغیرهای کلیدی هستیم و فقط متغیر مساکن با عمر کمتر از 30 سال در هر دو سناریو افزایش مییابد.
برنامه ریزی شهری
سیدرضا آزاده؛ جمال محمدی سیداحمدیانی؛ حمیدطاهر نشاط دوست
چکیده
هدف اصلی از انجام این پژوهش، بررسی رابطه متقابل شاخصهای کمّی مسکن و سلامت‌روانی شهروندان است. در این راستا متغیرهای مستقل ش65 امل انواع الگوهای مسکن، تراکم ساختمانی، سرانه مسکن، تراکم خانوار در واحد مسکونی و تراکم نفر در اتاق است. افسردگی و استرس درک شده نیز متغیرهای وابسته پژوهش هستند. برای سنجش میزان استرس افراد، از پرسشنامه ...
بیشتر
هدف اصلی از انجام این پژوهش، بررسی رابطه متقابل شاخصهای کمّی مسکن و سلامت‌روانی شهروندان است. در این راستا متغیرهای مستقل ش65 امل انواع الگوهای مسکن، تراکم ساختمانی، سرانه مسکن، تراکم خانوار در واحد مسکونی و تراکم نفر در اتاق است. افسردگی و استرس درک شده نیز متغیرهای وابسته پژوهش هستند. برای سنجش میزان استرس افراد، از پرسشنامه استرس ادراک شدهکوهن و همکاران (1983) و برای سنجش میزان افسردگی، از ویرایش دوم پرسشنامه افسردگی بک و همکاراناستفاده شده‌است. در این پژوهش جامعه آماری، خانوارهای ساکن در محله مرداویج کلانشهر اصفهان است. براساس آمارنامه جمعیتی کلانشهر اصفهان، در سال 1395 تعداد خانوارهای ساکن در این محله برابر با 5691 خانوار گزارش شده‌است. با استفاده از فرمول کوکران، اندازه نمونه در این تحقیق برابر با 250 خانوار است. از این رو، تعداد 250 پرسشنامه در بین خانوارها توزیع و نهایتاً 231 پرسشنامه کامل و بدون خطا جمع‌آوری شد. نتایج تحلیل‌های آماری نشان داد، تمام متغیرهای مستقل پژوهش به عبارتی شاخصهای کمّی مسکن رابطه معناداری با شاخصهای سلامت‌روان یعنی افسردگی و استرس دارند. بنابراین این فرضیه در پژوهش حاضر در توافق با بسیاری از پژوهشها اثبات شد که میان شاخصهای کمّی مسکن و شاخصهای سلامت‌روان رابطه معنادار وجود دارد. نتایج در زمینه استرس درک‌شده نشان داد که برای تغییرات این شاخص، میتوان یک مدل براساس شاخص تراکم ساختمانی پیشنهاد داد. به این معنا که از میان چهار شاخص مستقل، شاخص تراکم ساختمانی بیشترین تأثیرگذاری بر استرس درک‌شده را دارد. در نهایت براساس مدل پیشنهادی، تراکم ساختمانی قادر است 47 درصد از تغییرات استرس درک‌شده را پیشبینی کند. براساس مدلهای پیشنهادی، دو شاخص تراکم ساختمانی و تراکم نفر در اتاق به عنوان متغیرهای پیش‌بین برای شاخص افسردگی معرفی می‌شوند. در مدل اول تراکم ساختمانی تنها شاخص پیش‌بین است که 9/51 درصد از تغییرات افسردگی را پیشبینی می‌کند. در مدل دوم دو شاخص تراکم ساختمانی و تراکم نفر در اتاق به ترتیب قادر هستند 6/42 و 7/16 درصد از تغییرات افسردگی را پیشبینی نمایند. نتیجه نهایی پژوهش آن است که بیش از گذشته باید رابطه میان متخصصان برنامهریزی مسکن و روانشناسان تقویت شود تا تأثیر منفی افزایش تراکم بر شاخصهای سلامت‌روان کنترل شود.
برنامه ریزی شهری
مهلا طایفی نصرآبادی؛ حسین حاتمی نژاد
دوره 22، شماره 66 ، بهمن 1397، ، صفحه 307-327
چکیده
مهمترین ویژگی عصر کنونی شهرنشینی، افزایش جمعیت و توسعه شهرها میباشد که با تداوم این امر، نیاز روز افزون به مکانهای زیستی و ایجاد مناطق مسکونی بیش از پیش احساس میشود. از طرفی به علت جبر زندگی، اصل قرار دادن اقتصاد و انبوه سازیهای متعدد در نقاط مختلف بافت شهری بدون توجه به نیازهای عملکردی، روحی و روانی ساکنین آینده ...
بیشتر
مهمترین ویژگی عصر کنونی شهرنشینی، افزایش جمعیت و توسعه شهرها میباشد که با تداوم این امر، نیاز روز افزون به مکانهای زیستی و ایجاد مناطق مسکونی بیش از پیش احساس میشود. از طرفی به علت جبر زندگی، اصل قرار دادن اقتصاد و انبوه سازیهای متعدد در نقاط مختلف بافت شهری بدون توجه به نیازهای عملکردی، روحی و روانی ساکنین آینده آن، به هدف فایق آمدن بر مشکل کمبود مسکن، مشکلاتی دیگر تبلور مییابد که از مهمترین آنها صدمه به بنیان خانواده و جامعه را میتوان نام برد. بر این اساس، ایجاد پایداری در بخش مسکن و برنامه ریزی آن در راستای توسعه پایدار شهری گامی مهم در کاهش ناپایداریهای کنونی محسوب میگردد که میتواند از طریق سه بعد اساسی اجتماعی، اقتصادی و کالبدی در کنار یکدیگر، به وجود آید. هدف از پژوهش حاضر سنجش شاخصهای پایداری مساکن منطقه یک شهرداری مشهد و کمک به ارتقاء این فضاها از طریق پیشنهادهایی برای پایدارتر نمودن آنها و تعمیم آن به مناطق مشابه میباشد. این پژوهش از نظر هدف، پژوهشی کاربردی است که به روش توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر منابع کتابخانه ای-اسنادی و بررسیهای میدانی صورت گرفته است. جامعه آماری تحقیق افراد ساکن در منطقه یک شهر مشهد میباشند که با استفاده از فرمول کوکران نمونهای تصادفی به حجم 384 نفر با ابزار پرسشنامه در نرم افزار SPSS توسط آزمون t تک نمونهای مطالعه و تحلیل شده اند. یافتههای تحقیق بیانگر این است که مساکن منطقه یک شهرداری مشهد در ابعاد اقتصادی و کالبدی دارای شرایط تا حدّی پایدار و در بعد اجتماعی در شرایط ناپایدار قرار دارند؛ چنانکه پایدارترین شاخص مساکن، میزان برخورداری از امکانات و ناپایدارترین شاخص، روابط همسایگی شناخته شده اند.
علی اکبر تقوایی؛ مجتبی رفیعیان؛ حسن سلمانی
دوره 18، شماره 50 ، بهمن 1393، ، صفحه 89-105
چکیده
کلانشهر تهران هم اکنون، از لحاظ کیفیت زندگی با انواع مسائل و مشکلات اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیرساختی مواجه است. بنابراین شناخت کیفیت زندگی، تصمیم‌گیران را در درک بهتر پیچیدگی مشکلات و شناسایی پتانسیل‌های بهبود کیفیت زندگی در نقاط مختلف شهر، یاری می‌کند. بهبود کیفیت زندگی، یکی از مهمترین اهداف برنامهریزی در شهرها ...
بیشتر
کلانشهر تهران هم اکنون، از لحاظ کیفیت زندگی با انواع مسائل و مشکلات اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیرساختی مواجه است. بنابراین شناخت کیفیت زندگی، تصمیم‌گیران را در درک بهتر پیچیدگی مشکلات و شناسایی پتانسیل‌های بهبود کیفیت زندگی در نقاط مختلف شهر، یاری می‌کند. بهبود کیفیت زندگی، یکی از مهمترین اهداف برنامهریزی در شهرها است. از این رو برنامهریزان علاقهمند هستند که موثرترین عوامل در بهبود کیفیت زندگی افراد را شناسایی کنند. بنابراین در این مقاله سعی برآن است که برای بررسی کیفیت زندگی ذهنی بر اساس ادراک ساکنان در محیط سکونتی مدلی ارائه گردد. این مدل کیفیت زندگی را در دو بعد مورد بررسی قرار می‌دهد .براساس مطالعات اسنادی و کتابخانهای دو بعد محله و مسکن برای سنجش کیفیت زندگی ذهنی انتخاب شده است. برای بررسیهای آماری از آزمونهای T تک نمونهای، رگرسیون چندگانه و همبستگی پیرسن استفاده شده است. نتایج نشاندهنده این موضوع است که کیفیت زندگی ذهنی در محدوده مورد مطالعه در سطح پایینی قرار دارد.
