ژئوتوریسم، اکوتوریسم و گردشگری
عبدالرحیم هاشمی دیزج؛ بهروز نظافت تکله؛ سایه عبیدی حمل آباد
چکیده
هدف از پژوهش حاضر توانسنجی پتانسیلهای ژئوتوریستی و ژئومورفولوژیکی شهرستان پارسآباد در جهت توسعه اقتصادی میباشد. ماهیت این پژوهش توصیفی-تحلیلی-کاربردی بوده و برای ارزیابی منطقه موردمطالعه از مدلهای دینامیکی که به ارزیابی توان گردشگری با استفاده از زیرشاخصهای ارزش علمی و ارزش مازاد میپردازد؛ مدل پاولووا که به ارزیابی ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر توانسنجی پتانسیلهای ژئوتوریستی و ژئومورفولوژیکی شهرستان پارسآباد در جهت توسعه اقتصادی میباشد. ماهیت این پژوهش توصیفی-تحلیلی-کاربردی بوده و برای ارزیابی منطقه موردمطالعه از مدلهای دینامیکی که به ارزیابی توان گردشگری با استفاده از زیرشاخصهای ارزش علمی و ارزش مازاد میپردازد؛ مدل پاولووا که به ارزیابی توان رقابتپذیری مناطق موردمطالعه میپردازد و مبتنی بر تشکیل فاکتورهای مثبت و منفی و محاسبات مرتبط با آنها میباشد؛ و همچنین مدل رینارد که مبتنی بر ارزیابی مناطق بر اساس زیرشاخصهای علمی، مازاد و ترکیبی است؛ استفادهشده است. نتایج بهدستآمده از مدل دینامیکی شهرستان پارسآباد در بخش زیرشاخصهای علمی طبق نظر کارشناسان و بازدیدکنندگان، میانگین امتیاز 84/2 و 52/0 را کسب کرده است و همچنین در زیر شاخص ارزشهای مازاد به ترتیب دارای میانگین امتیازات 15/3 و 50/0 ازنظر کارشناسان و بازدیدکنندگان بوده است. نتایج بهدستآمده از مدل پاولووا و عوامل مثبت رقابتپذیری در این منطقه نشانگر اهمیت بالای آن در گویههای آثار تاریخی و فرهنگی، ثروت طبیعی و مناطق حفاظتشده است. و اما از نظر عوامل منفی رقابتپذیری در این منطقه در بخشهای عدم وجود متخصصین ماهر و کسری بودجه برای توسعه منطقه دارای رقابتپذیری پایینی بوده است؛ بنابراین منطقه ژئوتوریستی پارسآباد با کسب مقدار امتیاز وزنی 5/1 در طبقه رقابتپذیری خوب قرار میگیرد. همچنین طبق نتایج بهدستآمده از مدل رینارد منطقه موردمطالعه در زیر شاخص ارزشافزوده بیشترین امتیاز را با مقدار 21/2 دریافت کرده است زیرا در زیرشاخصهای مکانهای حفاظتشده و آثار تاریخی بیشترین امتیاز را کسب کرده است. بنابراین نتیجهگیری میشود، این منطقه در بخشهایی نظیر وجود مناطق تاریخی و فرهنگی و مکانهای حفاظتشده دارای اهمیت و ارزش بالایی است و در مقابل به دلیل کسری بودجه در منطقه و کمبود زیرساختهای رفاهی برای گردشگران و همچنین عدم مدیریت مناسب تا حدودی در جذب گردشگر به منطقه از شرایط مطلوبی برخوردار نمیباشد
ژئوتوریسم، اکوتوریسم و گردشگری
طاهر پریزادی؛ امید سعیدی؛ سیده معصومه رضوی؛ محمد حاجیان
چکیده
گردشگری یک صنعت حیاتی است که تأثیر بسزایی در توسعه اقتصادی بسیاری از شهرها و کشورهای جهان دارد. شهرهای کوچک مقیاس نیز می توانند با درآمدزایی، ایجاد فرصت های شغلی و ترویج تبادل فرهنگی از گردشگری بهره مند شوند. ایذه علیرغم داشتن جاذبه های گردشگری متعدد، هنوز از ظرفیت های خود برای توسعه گردشگری به طور کامل استفاده نکرده است. صنعت گردشگری ...
بیشتر
گردشگری یک صنعت حیاتی است که تأثیر بسزایی در توسعه اقتصادی بسیاری از شهرها و کشورهای جهان دارد. شهرهای کوچک مقیاس نیز می توانند با درآمدزایی، ایجاد فرصت های شغلی و ترویج تبادل فرهنگی از گردشگری بهره مند شوند. ایذه علیرغم داشتن جاذبه های گردشگری متعدد، هنوز از ظرفیت های خود برای توسعه گردشگری به طور کامل استفاده نکرده است. صنعت گردشگری این شهر نسبتاً توسعه نیافته است و توجه چندانی از سوی دولت یا بخش خصوصی به آن نشده است. پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی ازنظر ماهیت بر اساس روشهای جدید علم آیندهپژوهی، تحلیلی و اکتشافی است که با بهکارگیری ترکیبی از مدلهای کمی و کیفی انجامگرفته است. شیوههای جمعآوری داده در این تحقیق اسنادی - کتابخانهای و میدانی است. جامعه آماری تحقیق را 60 نفر از کارشناسان اجرایی و دانشگاهی شهر ایذه که با استفاده از تکنیک دلفی گزینش و با روش نمونه گیری گلوله برفی نمونه گیری شدند. برای رتبهبندی متغیرها در چهار بعد گردشگری ایذه از مدل MARCOS استفاده شد بر اساس نتایج حاصلشده از 43 متغیر، عوامل سرمایهگذاری، زیرساخت، درآمد، اشتغال بیشترین تأثیر را بر توسعه اقتصادی شهر ایذه دارند. درجه تأثیرپذیری و تأثیرگذاری متغیرها، 11 متغیر تأثیرگذار، 16 متغیر در طیف ریسک، 7 متغیر در طیف تأثیرپذیری و مابقی متغیرها دارای درجه تأثیرگذاری و تأثیرپذیری پایینی قرارگرفتهاند. درنهایت بر اساس تأثیرات متغیرها، روابط مستقیم و غیرمستقیم متغیرها در 5 طیف دستهبندیشدهاند. همچنین رتبهبندی هر یک از عوامل 43 گانه پژوهش در چهار بعد گردشگری مذهبی، طبیعی،تاریخی و فرهنگی ایذه باهم متفاوت هستند.
برنامه ریزی روستایی
کیومرث خداپناه
چکیده
بهبود شبکه جادهای و خدمات حمل و نقل دارای نقش اساسی در تحرک اقتصاد و کاهش فقر در مناطق روستایی است و عامل اصلی برای رشد اقتصادی مناطق روستایی، ارائه اشتغال و از بین بردن محدودیت دسترسی به خدمات مورد نیاز است که منافع متعددی را در مناطق روستایی فراهم مینماید. پژوهش حاضر با هدف واکاوی نقش حمل و نقل روستایی در ابعاد اقتصادی مناطق روستایی ...
بیشتر
بهبود شبکه جادهای و خدمات حمل و نقل دارای نقش اساسی در تحرک اقتصاد و کاهش فقر در مناطق روستایی است و عامل اصلی برای رشد اقتصادی مناطق روستایی، ارائه اشتغال و از بین بردن محدودیت دسترسی به خدمات مورد نیاز است که منافع متعددی را در مناطق روستایی فراهم مینماید. پژوهش حاضر با هدف واکاوی نقش حمل و نقل روستایی در ابعاد اقتصادی مناطق روستایی انجام شده است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی- تحلیل است که رویکرد حاکم بر آن کمی محسوب میگردد. جامعه آماری پژوهش 12 روستای دهستان کلخوران شهرستان اردبیل است که دارای 2946 خانوار است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران، 356 نفر برآورد گردید. پراکندگی تعداد نمونهها در روستاها، متناسب با تعداد خانوار موجود بوده و شیوه انتخاب نمونه در هر روستا به صورت تصادفی سیتماتیک انجام گرفته است. جهت بررسی موضوع، چارچوبی از سه شاخص حمل و نقل در قالب 15 نماگر و چهار شاخص توسعه اقتصادی در قالب 23 نماگر انتخاب گردید. پایایی کل پرسشنامه بر اساس آلفای کرونباخ 84/0 برآورد گردید. جهت تحلیل موضوع از آزمون t تک نمونهای، رگرسیون چند متغیره، آنتروپی شانون و تکنیک تاپسیس فازی بهره گرفته شد. یافتههای پژوهش بیانگر این است که زیرساختهای حمل و نقل با ضریب بتای 658/0 بیشترین نقش را در تبیین ابعاد توسعه اقتصادی داراست و 432/0 از کل واریانس توسعه اقتصادی را تبیین میکند. نتایج حاصل از تکنیک تاپسیس فازی نیز نشان داد روستای اردی از لحاظ شاخصهای حمل و نقل در بالاترین سطح قرار دارد. همچنین آزمون t تک نمونهای نشان داد که ابعاد اقتصادی توسعه دارای میانگینی بالاتر از حد مطلوب هستند. نتایج بیانگر این است در مناطق روستایی سیاستهای حمل و نقل نقش مهمی در توسعه آنها دارد و دسترسی مناسب به آن عامل مهمی در کاهش انزوای جغرافیایی است.
سایر زمینه هایی مطالعاتی جغرافیایی و بین رشته ای
فیروز جعفری؛ افشار حاتمی؛ سونیا کرمی
چکیده
امروزه با توجه به روندها و تحولات فراگیر جهانی و سرعت فزاینده آنها، اهمیت مطالعات منطقهای بیشازپیش ضروری تلقی میشود. شناخت وضعیت موجود مناطق و برنامهریزی در راستای توسعه منطقهای همراستا با شرایط نوین جهانی امری اجتنابناپذیر است که در کشور ایران مورد غفلت قرار گرفته است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت ...
بیشتر
امروزه با توجه به روندها و تحولات فراگیر جهانی و سرعت فزاینده آنها، اهمیت مطالعات منطقهای بیشازپیش ضروری تلقی میشود. شناخت وضعیت موجود مناطق و برنامهریزی در راستای توسعه منطقهای همراستا با شرایط نوین جهانی امری اجتنابناپذیر است که در کشور ایران مورد غفلت قرار گرفته است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش تحقیق توصیفی-تحلیلی است. شاخصهای مورد نیاز پژوهش از بررسی سالنامه آماری (1395) در قالب 30 شاخص استخراج و تحلیل شدهاند. جهت تحلیل نتایج از تکنیکهای تصمیمگیری چندمعیاره از جمله از آنتروپی شانون، ضریب تغییرات و ویکور استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از عدم توسعه متوازن و متعادل اقتصادی بین استانهای ایران هست. استانهای اصفهان، خراسان رضوی، تهران، کرمان، فارس، آذربایجان شرقی در بالاترین سطح توسعه اقتصادی قرار دارند و استانهای آذربایجان غربی، مازندران، مرکزی، سمنان، یزد، خراسان جنوبی، خوزستان در سطح توسعه متوسط؛ استانهای گیلان، زنجان، کردستان، البرز، لرستان، همدان، گلستان، خراسان شمالی، بوشهر، هرمزگان، سیستان و بلوچستان در سطح توسعه پایین و استانهای اردبیل، قزوین، قم، کرمانشاه، ایلام، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد در پایینترین سطح توسعه اقتصادی قرار دارند.
رحمت بهرامی
چکیده
مقاله به بحث درباره نقش صنایع روستایی بر توسعه اقتصادی و اشتغال زایی جامعه روستایی شهرستان سنندج در راستای برنامه ششم توسعه کشور میپردازد. توسعه پایدار روستایی فرآیندی چند بعدی است که موضوع آن بر بهبود و ارتقاء کیفیت زندگی اقشار آسیب پذیر جامعه روستایی تاکید دارد. راهبردهای متفاوت اقتصادی جهت ارتقاء سطح کیفیت زندگی روستائیان ...
بیشتر
مقاله به بحث درباره نقش صنایع روستایی بر توسعه اقتصادی و اشتغال زایی جامعه روستایی شهرستان سنندج در راستای برنامه ششم توسعه کشور میپردازد. توسعه پایدار روستایی فرآیندی چند بعدی است که موضوع آن بر بهبود و ارتقاء کیفیت زندگی اقشار آسیب پذیر جامعه روستایی تاکید دارد. راهبردهای متفاوت اقتصادی جهت ارتقاء سطح کیفیت زندگی روستائیان وجود دارد، یکی ازآنها راهبرد توسعه صنایع روستایی است که از این طریق نه تنها بستر اشتغال زایی فراهم میگردد بلکه به عنوان منبع درامدی برای روستائیان محسوب میگردد. پژوهش توصیفی- تحلیلی و میدانی است، جامعه آماری شامل9آبادی شهرستان سنندج که 115خانوار به فعالیت صنایع روستایی اشتغال دارند. پرسشنامهای در ابعاد اقتصادی و اجتماعی با 42متغیر تکمیل و از طریق نرم افزار Spss21 مورد تحلیل قرار گرفت. برای تجزیهوتحلیل، از روش میانگین،انحراف معیار و ضریب تغییرات استفاده شد. برای تبیین ضریب تاثیر متغیرها، شاخصها را به سه گروه تاثیر زیاد،متوسط و کم تقسیم بندی و براساس روش میانگین متغیرها رتبه بندی شدند. یافتهها نشان داد بین توسعه صنایع روستایی و توسعه اقتصادی و اشتغال زایی خانوارهای روستایی رابطه معنیداری وجود دارد. به طوری که توسعه صنایع روستایی موجب افزایش سطح درآمد، اشتغال زایی و کاهش سطح بیکاری در روستاهای مورد نظر شده است. بیشترین تاثیر توسعه صنایع روستایی مربوط به شاخص اقتصادی با ضریب تاثیر زیاد01/54 درشاخص اجتماعی ضریب تاثیرزیاد برابر با 12/45 درصد بوده است. بنابراین راهبرد توسعه صنایع روستایی ضمن توسعه اقتصاد محلی از طریق اشتغال زایی و درآمد زایی، میتواند به عنوان یک راهبرد توسعهای برای تحرک اقتصاد روستا تلقی گردد.
احمد شربت اوغلی؛ حیدر جوانمرد
دوره 17، شماره 46 ، بهمن 1392، ، صفحه 111-146
چکیده
بر اساس باور رایجی از سالهای دهه 1960 میلادی، متأثّر از نظریههای توسعه قطبی و تعادل اقتصادی نئوکلاسیک، نظامهای فضایی ملّی در تحوّلی پوینده و همگام با رشد و توسعه اقتصادی، تا تحقّق یک سلسلهمراتب متعادل و کارا از اندازه شهرها، پنداشته شدهاند. بهاینصورت که، در مراحل نخستین توسعه، رشد اقتصادی یک کشور منجر به تمرکز منابع ...
بیشتر
بر اساس باور رایجی از سالهای دهه 1960 میلادی، متأثّر از نظریههای توسعه قطبی و تعادل اقتصادی نئوکلاسیک، نظامهای فضایی ملّی در تحوّلی پوینده و همگام با رشد و توسعه اقتصادی، تا تحقّق یک سلسلهمراتب متعادل و کارا از اندازه شهرها، پنداشته شدهاند. بهاینصورت که، در مراحل نخستین توسعه، رشد اقتصادی یک کشور منجر به تمرکز منابع و جمعیت در معدود شهرهای اصلی (موسوم به «نخستشهرها») میگردد و پس از تجربه تمرکز شهری فزاینده، مرحله بعدی توسعه آغاز میگردد که طی آن، رشد و بزرگی اقتصاد ملّی تا حدّ مکفی و مطلوب، همراه با زیانهای اقتصادی ناشی از تجمّع بیش از حد، ازدحام، و اثرات بیرونیِ نامطلوب در نخستشهرها منجر به کاهش تدریجی شدّت تمرکز و «نخستشهری» میشود. پژوهشهای سریزمانی و میانکشوری متعدّدی، بر اساس این مدل غیرخطّی (به شکل U وارونه) و مدل یکسویه منفی پیشنهاد شده توسط برخی از پژوهشگران، با استفاده از متغیّرهای مختلفی به عنوان شاخصهای نخستشهری و توسعه اقتصادی، صحّت وجود مدلهای مزبور را مورد بررسی و آزمون قرار دادهاند. لیکن ماحصل این پژوهشها، تاکنون متناقض و بینتیجه بوده است. این مطالعه سعی در واکاوی این موضوع و بررسی هر دو مدل مزبور دارد. بدین منظور، جهت کنترل اعوجاجات ناشی از تنوّع شاخصهای نخستشهری و توسعه که در مطالعات پیشین مورد استفاده قرار گرفتهاند، از 8 شـاخص نخستشهری و 3 شاخص توسعه 67 کشور جهان در سال 2000 میلادی بهره گرفته شده است. مجموعه نتایج آزمونهای آماری و مدلهای رگرسیونی این مطالعه، حاکی از آن است که دلیلِ آماری معنیداری در تأیید وجود رابطه میانکشوری بین نخستشهری و توسعه اقتصادی وجود ندارد.
مسعود تقوایی؛ مهدی زنگنه
دوره 16، شماره 42 ، اسفند 1391، ، صفحه 89-112
چکیده
توریسم پدیدهای است که در دهههای اخیر مورد توجه جوامع مختلف قرار گرفتـه و به دلیل آثار فراوان آن از بـعد اقتصادی، ایجاد اشتغال، ارزآوری، کـمک به آشنایی فرهنگها در ایران نیز تلاشهایی در جهت توسعه این صنعت انجام شده است بهرهمندی از پیامدهای ارزشمند گردشگری زمانی امکانپـذیر خواهد بود که شناخت کافی در مورد ماهیت این پدیـده ...
بیشتر
توریسم پدیدهای است که در دهههای اخیر مورد توجه جوامع مختلف قرار گرفتـه و به دلیل آثار فراوان آن از بـعد اقتصادی، ایجاد اشتغال، ارزآوری، کـمک به آشنایی فرهنگها در ایران نیز تلاشهایی در جهت توسعه این صنعت انجام شده است بهرهمندی از پیامدهای ارزشمند گردشگری زمانی امکانپـذیر خواهد بود که شناخت کافی در مورد ماهیت این پدیـده و ویژگیهای آن و قابلیتهای مناطق مختلف کشور صورت گیرد.
منطقه شاندیز از دیرباز دیار آشنای جهانگردان و طبیعت گردان بوده و این حکایت از جایگاه والای جغرافیایی، فرهنگی و تاریخی این سرزمین دارد. اما با وجود قرارگیری در پیرامون کلانشهر مشهد و داشتن مواهب طبیعی - فرهنگی توریسم نتوانسته در زمینه گردشگری توسعه شایستهای داشته باشد و به یکی از بخشهای اقتصاد پر درآمد کشور تبدیل شود.
هدف این مقاله تحلیل توسعه گردشگری در منطقه شاندیز، شناخت علل عدم توسعه گردشگری منطقه و ارتباط توسعه گردشگری و توسعه اقتصادی منطقه میباشد.
روش تحقیق توصیفی، تحلیلی و علی بوده که از طریق مطالعات کتابخانهای، مشاهده، مصاحبه و پرسشنامه اطلاعات جمعآوری شد و با استفاده از نرمافزارSPSS اطلاعات تجزیه و تحلیل و فرضیات مورد آزمون قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشانگر آن است که: عدم آشنایی کافی از جاذبههای گردشگری منطقه باعث عدم توسعه بوده و توسعه گردشگری راهکار توسعه اقتصادی منطقه میباشد و رونق گردشگری منطقه مرهون کلان شهر مشهد است، و در نهایت پیشنهاداتی جهت توسعه گرشگری و توسعه اقتصادی منطقه ارائه شده است.
