آب و هواشناسی
ارزیابی تغییرپذیری تداوم بارش در استان کردستان

محمدحسین قلی زاده؛ سمیرا حمیدی

دوره 24، شماره 71 ، اردیبهشت 1399، ، صفحه 197-217

http://dx.doi.org/10.22034/gp.2020.10541

چکیده
  ین پژوهش به منظور ارزیابی تغییرپذیری تداوم بارش در استان کردستان انجام گرفت. یک پایگاه داده در ابعاد ۸×۹۶۲۰ با استفاده از داده­های روزانه­ی بارش ایستگاه­های همدید استان کردستان در بازه­ زمانی ۱/۱/۱۹۸۹ تا ۳۱/۱۲/۲۰۱۴ تهیه شد و به کمک آزمون ناپارامتریک من­کندال در سطوح اطمینان ۹۰، ۹۵ و ۹۹ درصد، معناداری روند داده­ها ارزیابی ...  بیشتر

آب و هواشناسی
برآورد رواناب حاصل از ذوب برف با استفاده از مدل SRM (مطالعه موردی: حوضه آبریز سهزاب)

سکینه کدخدایی؛ سعید جهانبخش اصل؛ خلیل ولیزاده کامران

دوره 24، شماره 71 ، اردیبهشت 1399، ، صفحه 319-337

http://dx.doi.org/10.22034/gp.2020.10542

چکیده
  خایر برفی حوضه‌های کوهستانی از منابع آبی مهم کشور محسوب می­شوند که شناخت دقیق کمیت این منابع به لحاظ ارزش روزافزون آب شیرین و هم به دلیل بهره‌برداری بهینه از منابع آب ضروری است. در این پژوهش از تصاویر سطح برف MODIS (MOD 10 A2)و تغییرات سطح پوشش برف در سال 90- 1389 برای شبیه‌سازی رواناب حاصل از ذوب برف در حوضه آبریز سهزاب (از زیر حوضه­های قسمت ...  بیشتر

آب و هواشناسی
تحلیل سازوکار همدیدی بارش سنگینِ خسارت بار در شمال غرب ایران (مطالعه موردی: 14 آوریل 2017)

عاطفه حسینی صدر؛ غلام حسن محمدی؛ فیرزو عبدالعلی زاده؛ وحید خجسته غلامی

دوره 23، شماره 70 ، اسفند 1398، ، صفحه 79-100

چکیده
      در روز 14 آوریل 2017 (24 فروردین 1396) بارش سنگینی در شمال­غرب ایران به وقوع پیوست که منجر به ایجاد سیل و خسارات جانی و مالی در این منطقه شد. در این مطالعه به منظور بررسی سازوکارهای همدیدی-دینامیکی وقوع این بارش، از داده­های بارش ایستگاه­های هواشناسی، پارامترهای همدیدی ترازهای مختلف جو و نمودار ترمودینامیک SkewT استفاده ...  بیشتر

آب و هواشناسی
مکانیابی نیروگاه های بادی در استان آذربایجان شرقی با استفاده از روش AHP

مهدی اسدی؛ علی محمدخورشیددوست

دوره 23، شماره 70 ، اسفند 1398، ، صفحه 101-122

چکیده
      محدودیت ذخایر انرژی فسیلی در جهان و افزایش سطح مصرف انرژی، همواره بشر را برای جایگزین کردن منابع انرژی جدید به چالش کشیده است. در این بین، باد به عنوان یکی از مظاهر انرژی­های نو از جایگاه ویژه­ای برخوردار است. استان آذربایجان شرقی با توجه به وضعیت توپوگرافی و موقعیت نسبی خود یکی از مناسب­ترین مکان­ها برای احداث ...  بیشتر

آب و هواشناسی
تحلیل آماری ـ همدید بادهای توفنده زمستانه و تابستانه شهرستان‌های اردبیل، پارس‌آباد و خلخال در بازه زمانی 1992- 2012

نفیسه رحیمی؛ سعید جهانبخش؛ برومند صلاحی

دوره 23، شماره 70 ، اسفند 1398، ، صفحه 145-167

چکیده
      بادهای توفنده از پدیده­های مخرب اقلیمی می­باشند که همه ساله خسارات­ جبران­ناپذیری به مزارع، تاسیسات و جاده­ها وارد می­نمایند. با توجه به اینکه ِخطه شمال غرب ایران بخصوص استان اردبیل یکی از مناطق بادخیز کشور است، این پژوهش به منظور شناسایی الگوهای همدید مسبب بادهای شدید آن انجام گرفته است. بدین جهت با ...  بیشتر

آب و هواشناسی
تحلیل روند شاخص های حدی بارش در حوضه دریاچه ارومیه و ارتباط آن با الگوهای پیوند از دور

محمدرضا عزیززاده ورزقان؛ خدیجه جوان

دوره 23، شماره 70 ، اسفند 1398، ، صفحه 227-246

چکیده
  یکی از مهم­ترین اثرات تغییر اقلیم، افزایش رخدادهای حدی اقلیمی است. هر گونه تغییر در فراوانی یا شدت رخدادهای حدی، می­تواند اثرات عمیقی بر محیط طبیعی و جوامع انسانی داشته باشد؛ بنابراین تجزیه و تحلیل آنها بسیار مهم است. هدف این تحقیق، شناخت روند شاخص­های حدی بارش در حوضه دریاچه ارومیه و بررسی ارتباط آنها با الگوهای پیوند از دور ...  بیشتر

آب و هواشناسی
توزیع مکانی شاخص تمرکز بارش روزانه در شمال غرب ایران

علی اکبر رسولی؛ الناز استادی؛ محمدرضا عزیززاده

دوره 23، شماره 69 ، آذر 1398، ، صفحه 87-103

چکیده
      از پیامدهای تغییر اقلیم در مناطق خشکی نظیر ایران، تغییرات زمانی و مکانی توزیع و تمرکز بارش است که می­تواند منابع آبی را تحت تأثیر قرار دهد. از سوی دیگر افزایش تمرکز بارش می­تواند موجب وقوع مخاطراتی مانند سیل­ شود. اهمیت موضوع توزیع و تمرکز بارش پژوهشگران را علاقمند به مطالعه در این زمینه کرده است. شاخص تمرکز (CI) روشی ...  بیشتر

آب و هواشناسی
ارزیابی مدل موجک جهت برآورد تبخیر تعرق با استفاده از اطلاعات تصاویر ماهواره‌ای (ایستگاه‌های انار، کرمان، رفسنجان و شهربابک)

جابر سلطانی؛ مسعود احمدی نیک؛ احمد احمدی نیک

دوره 23، شماره 69 ، آذر 1398، ، صفحه 127-147

چکیده
  تبخیر تعرق مرجع یکی از پارامترهای لازم جهت تعیین نیاز آبی گیاه و برنامه­ریزی آبیاری است. داشتن برآورد دقیق از این پارامتر برای برنامه­ریزی و مدیریت منابع آبی امری ضروری است. مدل‌های تجربی مختلفی بمنظور برآورد تبخیر تعرق ارائه شده است. با توجه به تغییرات مکانی پارامترهای هواشناسی، استفاده از روش­های مبتنی بر سنجش از دور که این ...  بیشتر

آب و هواشناسی
شناسایی و واکاوی شرایط همزمان با رخداد توفان‌های رعد و برقی شدید ایستگاه سینوپتیک کرمانشاه

اسماعیل عباسی؛ مهدی خزایی

دوره 23، شماره 69 ، آذر 1398، ، صفحه 175-190

چکیده
      یکی از مخرب­ترین پدیده­های هواشناسی که گستره فضایی و بازه زمانی آن کاملا متغییر است و در مقیاس­های مختلف خودنمایی می­کند توفان­های تندری است. پدید­ه­ای که مقیاس مکانی آن زمانی که در دل چرخندهای حاره­ای و مناطق همرفتی کمربند همگرایی بین حاره­ای قرار می­گیرد بسیار گسترده بوده و از سویی بسیار حیرت­آور، ...  بیشتر

آب و هواشناسی
تحلیل تغییرات سالانه پشته پرفشار جنب حاره بر روی ایران

حسین عساکره؛ مختار فتاحیان

دوره 23، شماره 69 ، آذر 1398، ، صفحه 191-211

چکیده
  به منظور بررسی تغییرات زمانی- مکانی  پشته پرفشار جنب حاره بر روی ایران، از داده­های دوباره تحلیل شده میانگین ماهانه NCEP/NCAR با تفکیک افقی 5/2 درجه قوسی استفاده شد. بدین منظور از داده­های ارتفاع ژئوپتانسیل، مؤلفه مداری - نصف­النهاری باد  در یک دوره 52 ساله، برای تعیین جایگاه مرز شمالی پشته، ­در محدوده 80 درجه غربی تا 120 درجه شرقی ...  بیشتر

آب و هواشناسی
الگوهای گردشی پر ارتفاع جنب‌ حاره‌ای عربستان در تراز میانی و ارتباط آن با بارش ایران

مصطفی کریمی؛ فرامرز خوش اخلاق؛ علی اکبر شمسی پور؛ فهیمه نوروزی

دوره 23، شماره 69 ، آذر 1398، ، صفحه 233-255

چکیده
  الگوهای گردشی بزرگ مقیاس، شرایط اقلیمی به ویژه بارش یک ناحیه را کنترل می­­کنند. هدف پژوهش حاضر بررسی ارتباط بین الگوهای گردشی پر ارتفاع جنب­حاره­ای عربستان در تراز میانی با بارش­های ایران است. به این منظور با استفاده از داده­­های دوباره تحلیل ارتفاع ژئوپتانسیل مرکز پیش‌بینی‌های میان‌مدت اروپا (ECMWF) در ترازهای 700 و 500 ...  بیشتر

آب و هواشناسی
شناسایی و تحلیل همدیدی تیپ‌های هوای شهر اهر

کریم امینی نیا؛ علی محمودی

دوره 23، شماره 68 ، شهریور 1398، ، صفحه 23-45

چکیده
  یکی از کارهایی که در زمینه اقلیم شناسی همدید انجام می­شود تیپ بندی هواست. در­این پژوهش به منظور شناسایی تیپ­های هوای­ایستگاه اهر ، داده­های روزانه مربوط به 16 پارامتر جوی طی دوره آماری 1/1/1365 تا 10/10/1391 استفاده شده است. برای­این کار یک تحلیل خوشه­ای با روش ادغام وارد بر روی ماتریس استاندارد شده با آرایه P( 16 ×9227)، انجام گرفت ...  بیشتر

آب و هواشناسی
بررسی بعد فرکتالی چاله بیجار با تأکید بر تغییرات سطح اساس

غلام حسن جعفری؛ هژیر محمدی

دوره 23، شماره 68 ، شهریور 1398، ، صفحه 47-69

چکیده
  غییرات سطوح اساس از مهم‌ترین عوامل ناتعادلی فرم‌ها و فرایندهای در حوضه‌های آبریز است. حوضه آبریز قزل‌اوزن از زیرحوضه‌های دریای خزر، در طی کواترنری به‌شدت تحت تأثیر نوسانات سطح اساس بوده است. برای بررسی ژئومورفولوژیکی این اثرات در سراب قزل‌اوزن، با استفاده از نرم‌افزار GIS و نقشه‌های توپوگرافی و زمین‌شناسی آبراهه‌ها و لیتولوژی ...  بیشتر

آب و هواشناسی
برآورد مقدار تبخیر با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی و الگوریتم ژنتیک (مطالعه موردی: ایستگاه تبریز)

علی محمد خورشیددوست؛ حمید میرهاشمی؛ موسی نظری

دوره 23، شماره 68 ، شهریور 1398، ، صفحه 71-90

چکیده
  به سبب تأثیر متقابل عناصر هواشناختی در محاسبه قدرت تبخیر جو، تخمین آن یک کار پیچیده و غیر خطی است. لذا برای تخمین آن باید از مدل‌های پیشرفته ریاضی استفاده نمود. در این مطالعه جهت برآورد قدرت تبخیر جو در سطح ایستگاه تبریز از شبکه‌های عصبی مصنوعی بر پایه دو الگوریتم آموزشی لونبرگ ـ مارکوئت و الگوریتم ژنتیک، رگرسیون خطی چند متغیره و ...  بیشتر

آب و هواشناسی
مقایسه روش‌های زمین آمار در پهنه‌بندی شاخص فرسایندگی باران (مطالعه موردی: استان فارس)

سمیه سلطانی گردفرامرزی؛ سهیلا زارع؛ مهدی تازه

دوره 23، شماره 68 ، شهریور 1398، ، صفحه 157-177

چکیده
   عامل فرسایندگی باران مهم ترین عامل تاثیرگذار بر فرسایش خاک است که جهت کمی نمودن آن شاخص های مختلفی توسعه داده شده است. انتخاب شاخص مناسب با توجه به شرایط اکولوژیکی منطقه ضروری است. هدف از انجام این تحقیق، انتخاب بهترین روش زمین آمار جهت تهیه نقشه فرسایندگی باران در استان فارس می باشد. بدین منظور شاخص فورنیه برای 42 ایستگاه در استان ...  بیشتر

آب و هواشناسی
تحلیل سینوپتیکی – دینامیکی روند شکل‌گیری الگوهای رودباد تراز پایین خلیج فارس و بررسی نقش آن در شار رطوبت منطقه

بهروز ساری صراف؛ شعیب آب خرابات

دوره 23، شماره 68 ، شهریور 1398، ، صفحه 179-193

چکیده
  در این تحقیق با بررسی 2448 روز طی ماه‌های می، ژوئن، ژولای، آگوست و سپتامبر 2015-2011 بصورت 4 دیده‌بانی در روز، در 241 روز تشکیل رودباد تراز پایین بر روی خلیج‌فارس شناسایی گردید. مطالعه این روزها حاکی از آنست که رودباد تراز پایین خلیج فارس در ماه می و بویژه از نیمه دوم این ماه، با گسترش کم‌فشار گنگ در جنوب آسیا و تشکیل زبانه‌ای از آن بر روی ...  بیشتر

آب و هواشناسی
تأثیر تغییر اقلیم بر رواناب ناشی از ذوب برف (مطالعه موردی: حوضه آبریز شهرچای ارومیه)

سعید جهانبخش؛ یعقوب دین پژوه؛ محمدحسین عالی نژاد

دوره 23، شماره 67 ، اردیبهشت 1398، ، صفحه 91-107

چکیده
      با توجه به اهمیت بارش برف در تأمین آب مناطق مختلف بویژه در نواحی کوهستانی، برآورد دقیق آب معادل­ برف و همچنین تغییرات سطح پوشش آن می­تواند در بخش­های کشاورزی، انرژی، مدیریت­ مخزن و هشدار سیل مؤثر باشد. در این مطالعه، رواناب ناشی از ذوب­ برف در حوضه­ شهرچای تحت شرایط تغییر­اقلیم، بررسی شد. برای این منظور ...  بیشتر

آب و هواشناسی
واکاوی زمانی- مکانی درجه روز سرمایشی در شمال شرق ایران

عبدالرضا کاشکی؛ سید محمد حسینی؛ فرحناز خرم ابادی

دوره 23، شماره 67 ، اردیبهشت 1398، ، صفحه 263-286

چکیده
      گرمایش جهانی، یکی از مشکلات کنونی و آتی بشر است که می­تواند بر فعالیت­های کشاورزی، حمل‌ونقل، منابع آب، تولید انرژی، معماری، نیازهای گرمایشی و سرمایشی، فنولوژی گیاه و ... اثرگذار باشد. در این پژوهش، برای واکاوی زمانی- مکانی نیاز درجه­­روز سرمایشی از داده­های روزانه دمای کمینه و دمای بیشینه 16 ایستگاه همدید ...  بیشتر

آب و هواشناسی
تحلیل همدیدی– دینامیکی وقوع سیل بندرعباس در مارس 2014

فریده حبیبی؛ محبوبه فیروزآبادی؛ فاطمه زارعی

دوره 22، شماره 66 ، بهمن 1397، ، صفحه 141-162

چکیده
    در این تحقیق سامانه‌ بارشی قوی رخداده در روزهای 14 و 15ام مارس 2014 در مناطق جنوبی ایران بررسی شده­است. بدین‌منظور گزارش‌های سینوپ و متار ایستگاه‌های نیمه جنوبی ایران، الگوهای جوی شامل فشار در سطح متوسط دریا، رطوبت، دما و فرارفت آن در ترازهای 500، 850 و1000، گرایش ارتفاع 24 ساعته در تراز 500، باد در ترازهای 200 و  1000 و همچنین جریانات ...  بیشتر

آب و هواشناسی
شبیهسازی عملکرد و تعیین تاریخ کاشت گندم دیم و آبی بر مبنای عوامل اقلیمی و محیطی در استان کرمانشاه با مدل آکواکراپ

فیروز مجرد؛ بهمن فرهادی؛ ژیلا الفتی

دوره 22، شماره 66 ، بهمن 1397، ، صفحه 251-271

چکیده
      گندم یکی از مهم­ترین محصولات استراتژیک کشاورزی است که در تأمین غذای ساکنین کشورمان اهمیت زیادی دارد. هدف از این تحقیق، ارزیابی کارایی مدل شبیه­سازی گیاهی آکواکراپ در تعیین میزان عملکرد و تاریخ شروع کاشت گندم دیم و آبی در استان کرمانشاه است. به این منظور عملکرد گندم تحت شرایط کاشت دیم و آبی با استفاده از داده­های ...  بیشتر

آب و هواشناسی
تحلیل تغییرپذیری دوره‌های بارش تابستانه و آشکارسازی ارتباط آن با الگوی دوقطبی اقیانوس هند (IOD) (مطالعه موردی: جنوب‌شرق ایران)

محسن آرمش؛ محمود خسروی؛ محمد سلیقه

دوره 22، شماره 65 ، آبان 1397، ، صفحه 45-62

چکیده
  این مطالعه به منظور بررسی تغییرپذیری بارش­های تابستانه ایستگاه­های منتخب جنوب­شرق ایران انجام شد و ارتباط این بارش­ها با شاخص IOD بررسی گردید. بدین منظور از آمار هفتگی بارش ماه­های ژوئن تا سپتامبر ایستگاه­های زاهدان، کرمان، بندرعباس، ایرانشهر و بم و همچنین داده­های هفتگی شاخص IOD استفاده شد. روش انجام مطالعه آزمون همبستگی ...  بیشتر

آب و هواشناسی
ارزیابی تطبیقی روش‌های برآورد مقدار بارندگی در حوضه دریاچه ارومیه

خدیجه جوان؛ علی اکبر رسولی؛ مهدی عرفانیان؛ بهروز ساری صراف

دوره 22، شماره 65 ، آبان 1397، ، صفحه 83-100

چکیده
    بارندگی یکی از مهم­ترین عناصر تعیین­کننده اقلیمی می­باشد و اندازه­گیری و برآورد دقیق مقدار آن اهمیت زیادی دارد. هدف این تحقیق، ارزیابی کارایی الگوریتم 3B42 ماهواره TRMM و ارائه مدل نمایی و مدل مفهومی ابر برای برآورد مقدار بارندگی شش ساعته در حوضه آبریز دریاچه ارومیه و اعتبارسنجی این داده­ها با استفاده از داده­های ایستگاه­های ...  بیشتر

آب و هواشناسی
برآورد میزان رسوب حوضه رود ارس با استفاده از شبکه های عصبی مصنوعی (مطالعه موردی: زیرحوضه دره رود)

دکتر علی محمدخورشیددوست؛ فریبا اسفندیاری؛ سید اسعد حسینی؛ پروانه دولتخواه

دوره 22، شماره 65 ، آبان 1397، ، صفحه 141-162

چکیده
      یکی از روش­های نوین در زمینه­ پیش­بینی­ فرآیندهای هیدرولوژیکی و ژئومورفولوژیکی  شبکه­های عصبی مصنوعی از مؤلفه­های هوش مصنوعی است که در جهت پیاده­سازی ویژگی­های شگفت انگیز مغز انسان در یک سیستم مصنوعی می­کوشند و ابزاری قدرتمند در زمینه­ی مدل­سازی و پیش­بینی پارامترهای ژئومورفولوژی­­اند که ...  بیشتر

آب و هواشناسی
ارزیابی برخی شاخص های شناسایی گرد و غبار و پایش آن (مطالعه موردی توفان 10 اوت 2008 شرق ایران)

بتول زینالی؛ صیاد اصغری

دوره 22، شماره 65 ، آبان 1397، ، صفحه 205-222

چکیده
  این تحقیق در پی آن است که با بررسی توفان گرد و غباری 10 اوت 2008 شرق ایران با استفاده از تصاویر ماهواره­ای مودیس ضمن معرفی شاخصی مناسب جهت آشکار­سازی توفان­های گرد وغباری ایران، منابع و مسیر­های متأثر از این پدیده را در شرق ایران شناسایی کند. بدین منظور از داده­های ساعتی گرد و غبار، تصاویر ماهواره­ای مودیس و همچنین از شاخص­های ...  بیشتر

آب و هواشناسی
ارزیابی اثرات تغییراقلیم بر پارامترهای اقلیمی حوضه آبریز دریاچه ارومیه طی سالهای2040-2011 با استفاده از مدل WG- Lars

مصطفی کریمی احمدآباد؛ عادل نبی زاده

دوره 22، شماره 65 ، آبان 1397، ، صفحه 265-285

چکیده
  امروزه پیش­بینی بلندمدت متغیرهای اقلیمی برای اطلاع از میزان تغییرات و درنتیجه درنظر گرفتن تمهیدات لازم برای تعدیل اثرات سوء ناشی از تغییر اقلیم مورد توجه اقلیم شناسان و پژوهشگران قرار گرفته است، در این تحقیق اثرات احتمالی تغییر اقلیم بر پارامترهای بارش روزانه، حداقل و حداکثر دما و ساعات آفتابی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه (ایستگاه­های ...  بیشتر