ژئومورفولوژی
لیلا آقایاری؛ صیاد اصغری سراسکانرود؛ بتول زینالی
چکیده
سیلاب یکی از مخربترین مخاطرات طبیعی است که سالانه موجب خسارات جانی و مالی فراوانی در سرتاسر جهان میگردد. در جهت کاهش خسارات ناشی از سیلاب و مدیریت سیلاب، ارزیابی و بررسی احتمال وقوع خطر و تهیه نقشههای مناطق احتمال خطر امری ضروری و لازم میباشد. پهنهبندی پتانسیل سیلخیزی یکی از روشهایی است که جهت کاهش خطرات ناشی از سیل میتوان ...
بیشتر
سیلاب یکی از مخربترین مخاطرات طبیعی است که سالانه موجب خسارات جانی و مالی فراوانی در سرتاسر جهان میگردد. در جهت کاهش خسارات ناشی از سیلاب و مدیریت سیلاب، ارزیابی و بررسی احتمال وقوع خطر و تهیه نقشههای مناطق احتمال خطر امری ضروری و لازم میباشد. پهنهبندی پتانسیل سیلخیزی یکی از روشهایی است که جهت کاهش خطرات ناشی از سیل میتوان اتخاذ نمود. در سالهای اخیر در شهرستان گرمی سیلهایی مخرب زیادی رخ داده است. به همین دلیل جهت مدیریت سیلاب، کاهش خسارات ناشی از آن و استفاده درست از منابع آبی، پتانسیل وقوع سیلخیزی شهرستان گرمی مورد مطالعه قرار گرفته است. شناسایی عوامل موثر در وقوع این پدیده و پهنهبندی خطر آن، یکی از روشهای اساسی و کاربردی جهت دستیابی به راهکارهای پشبینی، کنترل و پایش آن میباشد. با استفاده از مطالعات میدانی، نقشه های زمینشناسی و توپوگرافی و با مرور پژوهشها و مطالعات صورت گرفته در این زمینه و همچنین بررسی شرایط موجود در منطقه مورد مطالعه 10 عامل طبقات ارتفاعی، شیب، جهت شیب، زمینشناسی، فاصله از گسل، فاصله از رودخانه، فاصله از راههای ارتباطی ،کاربری اراضی ،بارش و تراکم رودخانه به عنوان عوامل موثر بر وقوع سیلاب بررسی شد. در این پژوهش نسبت به پهنه بندی مناطق مستعد با الگوریتم چند معیاره Aras درمحیط نرم افزار Edrisiاقدام گردید ارزشگذاری و استانداردسازی لایهها، با استفاده از تابع عضویت فازی و وزندهی معیارها، با بهرهگیری از روش ANP انجام گردید. در نهایت و با توجه به نتایج حاصل از پهنهبندی خطر سیلاب؛ معیارهای لیتولوژی، کاربری اراضی، شیب، فاصله از رودخانه به ترتیب با ضریب وزنی 853/0، 808/0، 674/0 و 4867/0، مهمترین عوامل دخیل در ایجاد خطر سیلاب محدوده مطالعاتی بوده و به ترتیب 70/189 و 20/388 کیلومتر مربع از محدوده دارای احتمال خطر بسیار زیاد و زیاد می باشد.
ژئومورفولوژی
صیاد اصغری سراسکانرود؛ الناز پیروزی
چکیده
خطر زلزله همواره بر جوامع بشری سایه افکنده و خسارات جبرانناپذیری به این جوامع وارد میکند. بنابراین آمادگی برای مقابله با این بحران با شناسایی نقاط آسیبپذیر و رفع آنها در کاهش خسارات ناشی از زلزله مؤثر است. در این میان شهرستان اردبیل با توجه به وجود گسلهای متعدد، نقاط لرزهخیز، عدم رعایت استانداردها و غیره، از این قاعده مستثنی ...
بیشتر
خطر زلزله همواره بر جوامع بشری سایه افکنده و خسارات جبرانناپذیری به این جوامع وارد میکند. بنابراین آمادگی برای مقابله با این بحران با شناسایی نقاط آسیبپذیر و رفع آنها در کاهش خسارات ناشی از زلزله مؤثر است. در این میان شهرستان اردبیل با توجه به وجود گسلهای متعدد، نقاط لرزهخیز، عدم رعایت استانداردها و غیره، از این قاعده مستثنی نمیباشد. بر این اساس، پژوهش حاضر به دنبال سنجش و ارزیابی آسیبپذیری شهرستان اردبیل در برابر خطر زلزله، میباشد. بدین منظور ابتدا با بررسی منابع پژوهشی مرتبط با موضوع، برخی از مهمترین عوامل مؤثر بر وقوع این پدیده، به عنوان متغیرهای مستقل تهیه شد. ارزشگذاری و استانداردسازی لایهها، با استفاده از تابع عضویت فازی و وزندهی معیارها، با بهره-گیری از روش کرتیک انجام گردید. در نهایت مدلسازی با استفاده از روشتصمیمگیری چند معیارۀ مارکوس صورت گرفت. نتایج مطالعه نشان داد، به ترتیب؛ عوامل فاصله از گسل، کاربری اراضی و فاصله از کانون زلزله، با ضریب وزنی 110/0، 104/0 و 102/0، بیشترین تأثیرگذاری را در رخداد زمینلرزه منطقه دارند. به علاوه با توجه به نتایج حاصل از پژوهش، 67/16 درصد، از کل شهرستان اردبیل، دارای پتانسیل آسیبپذیری زیاد و 27/30 درصد، دارای احتمال آسیبپذیری نسبتاً زیاد است. همچنین بر اساس نتایج پژوهش، شهر اردبیل از نظر میزان آسیبپذیری در برابر خطر زلزله، در سطح متوسط میباشد و شهرهای هیر و آراللو در طبقه آسیبپذیری زیاد و شهر ثمرین در پهنۀ آسیبپذیری نسبتاً زیاد قرار دارند. به علاوه، طبق یافتههای پژوهش، 86/ 22 و 86/30 درصد از آبادیها و روستاهای شهرستان اردبیل، به ترتیب؛ در پهنه با آسیبپذیری زیاد و نسبتاً زیاد، 14/13 درصد در پهنه با آسیبپذیری متوسط و به ترتیب؛ 28/22 و 86/10 درصد در پهنه با آسیبپذیری نسبتاً کم و کم، زلزله قرار دارند.
سایر زمینه هایی مطالعاتی جغرافیایی و بین رشته ای
نگین فلاح حقیقی؛ قاسم رمضانپور نرگسی؛ غلامحسین عبداللهزاده؛ زینب شریفی
چکیده
یکی از اصلیترین عوامل مؤثر در توسعه مناطق، برخورداری از زیرساختها است. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی توسعهیافتگی استانهای کشور بر اساس شاخصهای زیربنایی انجام شد و بر اساس 20 شاخص، 31 استان رتبهبندی شدند. ابتدا شاخصها گردآوری شدند، سپس با استخراج وزن به روش تحلیل مؤلفههای اصلی، تلفیق شاخص با روش تاپسیس انجام شد ...
بیشتر
یکی از اصلیترین عوامل مؤثر در توسعه مناطق، برخورداری از زیرساختها است. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی توسعهیافتگی استانهای کشور بر اساس شاخصهای زیربنایی انجام شد و بر اساس 20 شاخص، 31 استان رتبهبندی شدند. ابتدا شاخصها گردآوری شدند، سپس با استخراج وزن به روش تحلیل مؤلفههای اصلی، تلفیق شاخص با روش تاپسیس انجام شد و شاخص ترکیبی توسعه زیربنایی استانها محاسبه شد. به منظور بررسی نابرابری منطقهای از ضرایب تغییرات و ویلیامسون استفاده شد. همچنین پهنهبندی استانها انجام گرفت. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرمافزارهای SPSS، Excel و Arc GIS انجام شد. براساس نتایج بیشترین نابرابری مربوط به زیرساختهای مرتبط با حمل و نقل کشور و کمترین نابرابری مربوط به شاخصهای مرتبط با زیربنای روستاها بوده است. یافتههای شاخصهای ترکیبی نشان داد، استانهای تهران، خراسان رضوی، اصفهان، گیلان و همدان بهترین وضعیت در حالی که سیستان و بلوچستان، هرمزگان، کهگیلویه و بویراحمد، خراسان جنوبی و البرز به ترتیب پایینترین رتبه را داشتند. براساس نتایج پهنهبندی استانهای تهران، خراسان رضوی، اصفهان، گیلان و همدان در سطح اول توسعه، بیشتر استانهای شمالی، مرکزی و جنوبی در سطح دوم، استانهای جنوبی و جنوب شرقی در سطح سوم قرار گرفتند. همچنین براساس تحلیل خوشهای سلسله مراتبی استانها به سه گروه برخوردار، نیمه برخوردار و غیر برخوردار تقسیم شدند. بنابراین میتوان نتیجه گرفت که الگوی پراکنش فضایی توسعه زیربنایی در بین استانهای ایران متعادل نیست و لازم است در هرگونه تصمیمگیری برای سرمایهگذاری در بخش زیربنایی، استانهای غیربرخوردار و کم برخوردار مورد توجه بیشتر قرار گیرند.
سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور
لیلا دهقانی فیروز آباد؛ علیرضا ایلدرمی؛ میرمهرداد میرسنجری؛ سحر عابدیان
چکیده
شهرستان دورود در شرق استان لرستان میباشد که بهعنوان سرزمینی سرشار از منابع طبیعی، تاریخی و فرهنگی از یک سو و دارا بودن آب و هوای چهار فصل، رودخانههای پرآب و چشمههای جاری، کوهستانهای برفگیر و نظایر آن جزء یکی از مهمترین مناطق جاذب گردشگر در استان لرستان شناخته شده است. این موقعیت ممتاز در گردشگری میتواند بسترهای لازم را ...
بیشتر
شهرستان دورود در شرق استان لرستان میباشد که بهعنوان سرزمینی سرشار از منابع طبیعی، تاریخی و فرهنگی از یک سو و دارا بودن آب و هوای چهار فصل، رودخانههای پرآب و چشمههای جاری، کوهستانهای برفگیر و نظایر آن جزء یکی از مهمترین مناطق جاذب گردشگر در استان لرستان شناخته شده است. این موقعیت ممتاز در گردشگری میتواند بسترهای لازم را برای سرمایهگذاری و جذب گردشگر، ایجاد اشتغال و درآمد و ارتقا رفاه اجتماعی فراهم نماید. در این پژوهش با استفاده از ارزیابی چند معیاره، پهنههای مناسب برای تفرج آبی در منابع آبی ساکن و خروشان در شهرستان دورود شناسایی شدند. معیارهای محیطزیستی تأثیرگذار در پهنهبندی گردشگری آبی در 5 گروه معیار شامل معیارهای فیزیکی، اکولوژیکی، زیرساختی- کالبدی، ایمنی و اقتصادی- اجتماعی و 27 زیرمعیار برای تفرج آبی در منابع آبی ساکن و 26 زیرمعیار برای تفرج آبی در منابع آبی خروشان تدوین شدند و براساس مدل ارزیابی چند معیاره، پهنههای مناسب گردشگری تعیین گردید. در نهایت با استفاده از مدل TOPSIS پهنههای مناسب برای گردشگری اولویتبندی گردیدند. نتایج حاصل از مدل تاپسیس نشان داد که پهنههای سد مروک، سراب و آببندان ماهی همیانه، آببندان حشمتآباد 2 به ترتیب دارای بالاترین اولویت پهنهها برای تفرج آبی در منابع آبی ساکن شناخته شدند. همچنین بالاترین اولویت برای تفرج آبی در منابع آبی خروشان مربوط به پهنههای رودخانه سزار، گهر رود 1 و گهر رود 2 میباشد. نتایج حاصل از روش مقایسات زوجی نشان میدهد که 69/8 درصد از مساحت کل منطقه برای تفرج آبی متمرکز در منابع آبی ساکن، 16/7 درصد برای تفرج آبی گسترده در منابع آبی خروشان، توان بالا داردوشهرستان دورود با توجه به منابع آبی فراوان، قابلیت و ظرفیت بالایی در زمینه تفرجهای آبی دارد.
برنامه ریزی شهری
اکبر اصغری زمانی؛ هیرش مصطفایی
دوره 23، شماره 69 ، آذر 1398، ، صفحه 1-17
چکیده
شهرها به عنوان بستر زیست بشر دارای نقش اساسی در ایجاد رضایت داشته و در واقع شکل دهنده سبک زندگی انسان و تعیین کننده کیفیت زندگی اوست. توجه به کیفیت محیط انسان ساخت علاوه بر تشویق مردم به حضور در آن بر القای حس رضایت در افراد موثر است. رشد شهرنشینی و گسترش سریع کالبد شهرها، موجب بروز بحرانهای مختلف در زندگی شهری نظیر مشکلات محیطی و نزول ...
بیشتر
شهرها به عنوان بستر زیست بشر دارای نقش اساسی در ایجاد رضایت داشته و در واقع شکل دهنده سبک زندگی انسان و تعیین کننده کیفیت زندگی اوست. توجه به کیفیت محیط انسان ساخت علاوه بر تشویق مردم به حضور در آن بر القای حس رضایت در افراد موثر است. رشد شهرنشینی و گسترش سریع کالبد شهرها، موجب بروز بحرانهای مختلف در زندگی شهری نظیر مشکلات محیطی و نزول کیفیت محیط شهرها شده است. در کشور ما هم به دنبال افزایش شهرنشینی و سرعت بالای تغییرات در بافتهای شهری به دلایل مختلف، کیفیت محیط در نواحی شهری به شدت تنزل یافته است. وقتی صحبت از کیفیت محیط میشود توجه و تاکید اصلی همچنان روی ساخت و شکل کالبدی است. این پژوهش سعی بر سنجش و پهنه بندی کیفیت محیط کالبدی در بافت میانی شهر تبریز براساس آمارها و اطلاعات موجود دارد. روش تحقیق در این مطالعه به لحاظ هدف کاربردی است و به لحاظ روش شناسی از نوع توصیفی- تحلیلی است. در مرحله اول گردآوری اطلاعات برای ارزیابی کیفیت محیط شهری به شیوه مطالعات میدانی و تهیه وتکمیل پرسشنامه بوده است. و در مرحله دوم از نرم افزارهایی مثل Expert Choice وEXCEL جهت تجزیه و تحلیل این اطلاعات، و ARC GIS برای نمایش یافتههای تحقیق استفاده شده است. اما یافتههای حاصل از پهنهبندی بافت میانی شهر تبریز نشان میدهد که ۷۷/۵ درصد از مساحت منطقه در وضعیت نامطلوب، ۳۸/۱۹ درصد در وضعیت مطلوب و ۸۳/۷۴ درصد از مساحت منطقه در وضعیت مطلوبیت متوسط قرار دارد.
سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور
فخری سادات فاطمی نیا؛ بهروز سبحانی؛ سیدابوالفضل مسعودیان
دوره 23، شماره 69 ، آذر 1398، ، صفحه 213-231
چکیده
تصاویر ماهوارهای به عنوان ابزارهای جدید، افق و ابعاد نوینی را برای پایش اراضی در اختیار قرار میدهند. در این بررسی به منظور تعیین نواحی جغرافیایی همگن از نظر گسترهی برگ از تصاویر دورسنجی مودیس ترا-آکوا در بازهی زمانی 1395-1381 با تفکیک مکانی یک کیلومتر و تفکیک زمانی 8 روزه استفاده شده است. پهنهبندی و واکاوی گسترهی ...
بیشتر
تصاویر ماهوارهای به عنوان ابزارهای جدید، افق و ابعاد نوینی را برای پایش اراضی در اختیار قرار میدهند. در این بررسی به منظور تعیین نواحی جغرافیایی همگن از نظر گسترهی برگ از تصاویر دورسنجی مودیس ترا-آکوا در بازهی زمانی 1395-1381 با تفکیک مکانی یک کیلومتر و تفکیک زمانی 8 روزه استفاده شده است. پهنهبندی و واکاوی گسترهی برگ با استفاده از نرمافزار متلب و پایگاه اطلاعاتی گوگلارث انجام شد. برای این منظور، ابتدا به موزائیکبندی و تعیین قلمرو ایران در مجموعه دادههای ماهوارهای مودیس پرداخته و سپس با ایجاد پایگاه داده در متلب و انجام واکاوی خوشهای، پهنهبندی انجام شد. به منظور واکاوی بهتر گسترهی برگ از دادههای میانگین بلندمدت دما و بارش در بازهی زمانی مورد نظر نیز استفاده گردید. طبق این تحلیل12/46 درصد از گسترهی ایران تحت حاکمیت پوشش گیاهی است. پهنهی بسیارانبوه، انبوه، متوسط و تنک چهار پهنهای هستند که در کشور شناسایی شدهاند. این چهار پهنه به ترتیب بر 67/2، 9/6، 26/9، 29/27 درصد از سرزمین حاکم هستند. نتایج نشان داد که در تمام پهنههای مورد بررسی، گسترهی برگ در دورهی گرم سال به دلیل دمای بالا در این دوره و وجود بارشها در دورهی سرد پیشین دارای درصد بیشتری میباشد. دامنههای شمالی البرز، جنگلهای هیرکانی، جنگلهای گلستان، جنگلهای ارسباران از جمله مناطقی هستند که مناطق مختلف آنها در تمامی پهنهها وجود دارد. علاوه بر جنگلها، مناطقی که برای هر یک از پهنهها شناسایی شدهاند عموماً شامل کشتزارها میشود.
آب و هواشناسی
سمیه سلطانی گردفرامرزی؛ سهیلا زارع؛ مهدی تازه
دوره 23، شماره 68 ، شهریور 1398، ، صفحه 157-177
چکیده
عامل فرسایندگی باران مهم ترین عامل تاثیرگذار بر فرسایش خاک است که جهت کمی نمودن آن شاخص های مختلفی توسعه داده شده است. انتخاب شاخص مناسب با توجه به شرایط اکولوژیکی منطقه ضروری است. هدف از انجام این تحقیق، انتخاب بهترین روش زمین آمار جهت تهیه نقشه فرسایندگی باران در استان فارس می باشد. بدین منظور شاخص فورنیه برای 42 ایستگاه در استان ...
بیشتر
عامل فرسایندگی باران مهم ترین عامل تاثیرگذار بر فرسایش خاک است که جهت کمی نمودن آن شاخص های مختلفی توسعه داده شده است. انتخاب شاخص مناسب با توجه به شرایط اکولوژیکی منطقه ضروری است. هدف از انجام این تحقیق، انتخاب بهترین روش زمین آمار جهت تهیه نقشه فرسایندگی باران در استان فارس می باشد. بدین منظور شاخص فورنیه برای 42 ایستگاه در استان فارس و اطراف آن محاسبه گردید و با روشهای درون یابی IDW،GPI وLPI ، مدلهای مختلف روش RBF، کریجینگ ساده و معمولی، بهترین روش میانیابی تعیین و نقشه پهنه بندی شاخص مذکور تهیه گردید. در نهایت، از بین روش های قطعی و زمین آماری، روش تابع پایه شعاعی (RBF) با مدل نواری ضخامت کم نسبت به سایر روشهای میان یابی، به عنوان بهترین روش برای پهنه بندی شاخص فرسایندگی استان فارس تعیین گردید. همچنین نتایج نشان داد که شهرستان نورآباد در شمال غرب استان با متوسط شاخص فورنیه 63/31 میلیمتر و شهرستان ایزدخواست با 67/8 میلیمتر به ترتیب بیشترین و کمترین میزان فرسایندگی باران را در بین شهرستانهای استان دارند. روند موجود حاکی از آن است که مقدار شاخص فرسایندگی باران از شرق به غرب افزایش یافته بطوریکه 46 درصد از کل سطح استان دارای فرسایندگی کم و سه درصد از سطح استان دارای فرسایندگی خیلی زیاد بوده که به ترتیب بیشترین و کمترین سطح را به خود اختصاص دادهاند.
ژئوتوریسم، اکوتوریسم و گردشگری
محسن توکلی
دوره 22، شماره 66 ، بهمن 1397، ، صفحه 117-139
چکیده
پهنهبندی، تاکتیکی است که که از طریق آن تعارضات مناطق تحت حفاظت کاهش یافته و ضمن تأخیر در صدمات وارد شده بــه مناطق، فـرصت لازم را بــرای اتخاذ تدابیر لازم فـراهم میکند. هدف از تحقیق جاری، ارزیابی کارایی مدل تلفیقی Fuzzy-AHP جهت پهنهبندی منطقه آثار طبیعی ملی دهلران در استان ایلام میباشد. بدین منظور اقدام به ...
بیشتر
پهنهبندی، تاکتیکی است که که از طریق آن تعارضات مناطق تحت حفاظت کاهش یافته و ضمن تأخیر در صدمات وارد شده بــه مناطق، فـرصت لازم را بــرای اتخاذ تدابیر لازم فـراهم میکند. هدف از تحقیق جاری، ارزیابی کارایی مدل تلفیقی Fuzzy-AHP جهت پهنهبندی منطقه آثار طبیعی ملی دهلران در استان ایلام میباشد. بدین منظور اقدام به تهیه و روی همگذاری لایههای شیب، جهت جغرافیایی، خطوط ارتفاعی، بافت خاک، پوشش گیاهی، رسوبدهی، فرسایش خاک، کاربری اراضی و سازند زمینشناسی گردید. در این مطالعه از روش Fuzzy-AHP و قابلیتهای GIS جهت ارزیابی توان استفاده شده است. تحلیل و ارزیابی دقت مدل، بر اساس لایههای تولید شده از عملگرها و لایه های رستری انجام و گامای 9/0 به عنوان لایه نهایی برای پهنهبندی منطقه تعیین شد. نقشه نتایج پهنهبندی نشان میدهد که منطقه در 5 زون شامل زون امن به مساحت 3/192 هکتار (13 درصد)، زون حفاظتی به مساحت 8/829 هکتار (56 درصد)، زون تفرج گسترده به مساحت 8/371 هکتار (25 درصد)، زون تفرج متمرکز به مساحت 9/3 هکتار (3/0 درصد) و زون استفاده چند جانبه به مساحت 86 هکتار (7/5 درصد) قرار میگیرد. زون حفاظت شده بیشترین مساحت منطقه را به خود اختصاص داده و بصورت یک ناحیه ضربهگیر پیرامونی وسیع، زون امن را احاطه میکند که همانند یک کمربند کاهنده عوامل مخرب عمل میکند.
برنامه ریزی شهری
اکبر اصغری زمانی؛ هیرش مصطفایی
دوره 22، شماره 64 ، شهریور 1397، ، صفحه 1-18
چکیده
جنبههای خاص محیط به عنوان عناصر کلیدی مربوط به کیفیت زندگی فرد شناخته میشوند. به عبارت دیگر میتوان گفت کیفیت زندگی شهری در ارتباط مستقیم با کیفیت محیط آن است یعنی اگر کیفیت زندگی در شهر مناسب باشد، این امر به خاطر کیفیت بالای محیط شهر است. کیفیت محیط شهری یک مفهوم مبهم است که از عوامل انسانی و طبیعی که در مقیاسهای ...
بیشتر
جنبههای خاص محیط به عنوان عناصر کلیدی مربوط به کیفیت زندگی فرد شناخته میشوند. به عبارت دیگر میتوان گفت کیفیت زندگی شهری در ارتباط مستقیم با کیفیت محیط آن است یعنی اگر کیفیت زندگی در شهر مناسب باشد، این امر به خاطر کیفیت بالای محیط شهر است. کیفیت محیط شهری یک مفهوم مبهم است که از عوامل انسانی و طبیعی که در مقیاسهای متفاوت فضایی عمل میکنند منتج میشود. به عبارت دیگر، کیفیت محیط شهری از عملکرد فاکتورهای به هم پیوستهای همچون جزایره حرارتی شهر، توزیع فضاهای سبز، تراکم ساختمانها، شکل و طرح آنها و کیفیت هوا تشکیل شده است. بر اساس این برداشت از کیفیت محیط در مناطق شهری تحقیق حاضر کوشیده است وضعیت آن را در بافت میانی شهرتبریز مورد بررسی قرار دهد. بر همین مبنا تحقیق حاضر براساس اهداف موردنظر، از نوع کاربردی بوده چرا که نتایج این تحقیق به برنامهریزان شهری جهت طراحی هر چه بهتر برنامهها و کاهش شکاف بین مناطق کمک خواهد کرد. و بر اساس ماهیت و روش، از نوع توصیفی- تحلیلی میباشد. در این تحقیق پس از گردآوری دادهها و اطلاعات از طریق منابع اسنادی و کتابخانهای، مشاهده و روشهای میدانی، دادههای طرحهای شهری، جهت تعیین معیارها پرسشنامههایی تهیه گردید و در اختیار متخصصین امر قرار گرفت سپس برای تعیین وزنها از مدل AHP استفاده شده و محاسبه نهایی وزنها در محیط نرم افزار EXPERT CHOICE انجام گرفت. بعد از این مرحله در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی از ابزارهایی مثل شاخص موران، روش همپوشانی وزن دهی شده،فواصل اقلیدوسی استفاده شد و نقشههای لازم استخراج، و مورد تحلیل قرار گرفت. یافتههای تحقیق نشان میدهد که حدود ۲۰ درصد از مساحت منطقه در وضعیت مطلوب و خیلی مطلوب، و نزدیک به ۶ درصد از مساحت منطقه در وضعیت مطلوبیت کم قرار دارد. اما نکته قابل توجه طبقه سوم است که نشان میدهد حدود ۷۴ درصد از مساحت منطقه در وضعیت مطلوبیت متوسط قرار دارد.با توجه به اینکه ۵ درصد از مساحت بافت میانی شهر تبریز در وضعیت نامطلوب و ۷۴ درصد در وضعیت مطلوبیت متوسط میباشد این پهنه در خطر نزول کیفیت محیط شهری قرار دارد.
آب و هواشناسی
حسین عساکره؛ مهدی دوستکامیان
چکیده
هدف از این مطالعه پهنهبندی آب قابل بارش جو ایرانزمین میباشد. بدین منظور دادههای فشار و نمویژه طی دوره 1950-2010 از پایگاه دادههای NCEP/NCAR وابسته به سازمان ملی جو و اقیانوسشناسی ایالاتمتحده استخراج و مورد تجزیهوتحلیل قرارگرفتهاند. بهمنظور تجزیه تحلیل دادهها و ترسیم نمودارها از نرمافزارهایSurfer, Spss, Matlab بهره گرفته ...
بیشتر
هدف از این مطالعه پهنهبندی آب قابل بارش جو ایرانزمین میباشد. بدین منظور دادههای فشار و نمویژه طی دوره 1950-2010 از پایگاه دادههای NCEP/NCAR وابسته به سازمان ملی جو و اقیانوسشناسی ایالاتمتحده استخراج و مورد تجزیهوتحلیل قرارگرفتهاند. بهمنظور تجزیه تحلیل دادهها و ترسیم نمودارها از نرمافزارهایSurfer, Spss, Matlab بهره گرفته شد. در این مطالعه برای پهنهبندی آب قابل بارش ابتدا میانگین و ضریب تغییرات مکانی در ماههای مختلف استخراج گردیده است سپس برای ناحیهبندی از تحلیل خوشهای استفاده شده است. دادههای حاصل میانگین و ضریب تغییرات ماهانه آب قابل بارش به روش تجزیه خوشهای ادغام وارد مورد بررسی و تجزیه تحلیل قرار گرفت که پس از ترسیم دندروگرام سه پهنه اقلیمی: ناحیه با آب قابل بارش زیاد و ضریب تغییرات کم، ناحیه با آب قابل بارش متوسط و ضریب تغییرات متوسط و ناحیه با آب قابل بارش کم و ضریب تغییرات زیاد مشخص گردید. بهمنظور ارزیابی نتایج حاصل از تجزیه خوشهای، از روش تحلیل ممیزی و آزمون تفاضل میانگین استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل ممیزی نشان داد که 24/98 درصد از یاختهها به طور صحیح در گروه مربوط به خود قرارگرفتهاند.
ژئوتوریسم، اکوتوریسم و گردشگری
مریم بیاتی خطیبی؛ شهرام ملکی؛ درنا غفاری؛ ثریا هادی
چکیده
اقلیم بهعنوان پدیدهای جغرافیایی، رابطهای تنگاتنگ و انکارناپذیر با گردشگری و توسعه مقاصد گردشگری دارد. بحث فتوتوریسم بهعنوان یکی از مهمترین مباحثی از زیرشاخههای گردشگری مورد توجه کشورهای دارای شرایط مناسب اقلیمی با ساعات آفتابی بالا در طول فصول مختلف سال شده است. توزیع متفاوت تابش نور خورشید در مناطق مختلف جهان هر ساله ...
بیشتر
اقلیم بهعنوان پدیدهای جغرافیایی، رابطهای تنگاتنگ و انکارناپذیر با گردشگری و توسعه مقاصد گردشگری دارد. بحث فتوتوریسم بهعنوان یکی از مهمترین مباحثی از زیرشاخههای گردشگری مورد توجه کشورهای دارای شرایط مناسب اقلیمی با ساعات آفتابی بالا در طول فصول مختلف سال شده است. توزیع متفاوت تابش نور خورشید در مناطق مختلف جهان هر ساله تعداد بسیاری از مردم نواحی محروم از ساعات آفتابی بالا را به سمت کشورهای با عرضهای جغرافیایی پایینتر و شرایط آب و هوایی نسبتاً خشک که کمترین روزهای ابرناکی را در آسمانشان تجربه میکنند، سوق میدهد. در این پژوهش ابتداً از طریق روش TCI به ارزیابی اقلیم آسایش کشور در طی فصول مختلف سال پرداخته شده است. سپس وضعیت ساعات آفتابی فصول چهارگانه کشور مشخص گردید. سپس با بهرهگیری از قواعد و ترکیب عضویت فازی و کاربرد عملکردهای فازی و فازی گاما با توابع مربوطه همچنین در نظر داشتن ارتفاعات مطلوب اقدام به پهنهبندی وضعیت مناسب فتوتورسیم با درنظر گرفتن شرایط اقلیم آسایش در ایران گردیده است. نتایج بیانگر این موضوع است که حداکثر پنج منطقه و حداقل سه منطقه فتوتوریسمی در طی فصول مختلف سال قابل تشخیص است که در هر یک از مناطق، با در نظر گرفتن شرایط تقریباً یکسان چه از لحاظ اقلیم آسایش و تعداد ساعات آفتابی مناطق مطلوب فتوتوریسم فصول مختلف سال در کشور مشخص شدهاند.
سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور
هادی نیری؛ کمال خالق پناه؛ محمدرضا کرمی؛ خه بات احمدی
چکیده
فاجعه زلزله برای توسعه جامعه یک تهدید بزرگ محسوب میشود و متغیرهای محیطی بر میزان آسیبپذیری ناشی از آن تأثیر میگذارند. هدف این مقاله پهنهبندی میزان آسیبپذیری ناشی از زلزله در شهر سنندج بر اساس متغیرهای تأثیرگذار است. در این راستا، نقشه نهایی پهنهبندی آسیبپذیری طبیعی منطقه و معیارهای کالبدی (کیفیت سازهها، تراکم، ...
بیشتر
فاجعه زلزله برای توسعه جامعه یک تهدید بزرگ محسوب میشود و متغیرهای محیطی بر میزان آسیبپذیری ناشی از آن تأثیر میگذارند. هدف این مقاله پهنهبندی میزان آسیبپذیری ناشی از زلزله در شهر سنندج بر اساس متغیرهای تأثیرگذار است. در این راستا، نقشه نهایی پهنهبندی آسیبپذیری طبیعی منطقه و معیارهای کالبدی (کیفیت سازهها، تراکم، کاربری، کیفیت بر اساس مصالح مصرفی، فاصله از معابر اصلی و فرعی، فاصله از مراکز درمانی، آتشنشانی و فرودگاه) و معیارهای اجتماعی تأثیرگذار مورداستفاده قرار گرفتند. معیارهای اجتماعی موردبررسی واقعشده است. متغیرها که مجموعاً 15 معیار هست در سیستم اطلاعات جغرافیایی به لایههای اطلاعاتی تبدیل شدند سپس با استفاده از دو مدل تحلیل سلسله مراتبی و تاپسیس همپوشانی انجام گرفت. در نهایت، میزان آسیبپذیری در پنج گروه از آسیبپذیری بسیار کم تا بسیار زیاد طبقهبندی شد. با مقایسه نتایج دو مدل، مشخص گردید که پهنههای آسیبپذیری، تقریباً مشابه همدیگر هستند با این تفاوت که بر اساس مدل تحلیل سلسله مراتبی، مناطق دارای آسیبپذیری بسیار زیاد، دارای درصد و پراکندگی کمتری نسبت به مدل تاپسیس است. همچنین، مطابق با مدل تحلیل سلسله مراتبی بیشترین پراکندگی در نواحی با آسیبپذیری بسیار کم رخداده است. درحالیکه طبق مدل تاپسیس نواحی با آسیبپذیری متوسط بیشترین وسعت را دارا است. مطابق با هر دو مدل مذکور مشخص شد نواحی دارای بیشترین آسیبپذیری در شمال شهر قرارگرفتهاند.
