مقاله علمی پژوهشی
مهری اذانی؛ اسفندیار کهزادی؛ علیرضا رحیمی؛ رسول بابانسب
دوره 18، شماره 50 ، بهمن 1393، صفحه 1-28
چکیده
امکان بهرهبرداری بهینه و برابر از امکانات و مزایای یک زندگی شهری، از حقوق انکارناپذیر کلیه شهروندان و ساکنان یک شهر محسوب میشود. ناتوانان جسمی، معلولان و جانبازان بخشی از افراد جامعه هستند که باید نیازهای آنها بدون توجه به وضعیت سلامت جسمانی آنها برآورده شود؛ لذا مناسبسازی انواع فضاها و کاربـریهای شـهری جهت استفاده ...
بیشتر
امکان بهرهبرداری بهینه و برابر از امکانات و مزایای یک زندگی شهری، از حقوق انکارناپذیر کلیه شهروندان و ساکنان یک شهر محسوب میشود. ناتوانان جسمی، معلولان و جانبازان بخشی از افراد جامعه هستند که باید نیازهای آنها بدون توجه به وضعیت سلامت جسمانی آنها برآورده شود؛ لذا مناسبسازی انواع فضاها و کاربـریهای شـهری جهت استفاده افـراد معلول بسیار حائز اهمیت میباشد. در این پژوهش، با انتخاب 10 درصد جامعه معلولان شهر دوگنبدان و نظر سنجی از آنها و همچنین پیمایش میدانی و بهرهگیری از 6 معیار و 46 زیر معیار به ارزیابی میزان تناسب انواع فضاها و کاربریهای شهری مناطق مختلف شهر دوگنبدان با نیازهای معلولان بر اساس ضوابط و استانداردهای مدون پرداخته شده است. تحلیل دادهها با استفاده از روشهای آماری همچون الگوریتم TOPSIS و آزمون T-test و به کمک نرمافزار SPSS صورت گرفته است. نتایج حاکی از آن است که در زمینه رعایت معیارهای طراحی و برنامهریزی شهری برای معلولان در سطح شهر دوگنبدان اقدامات مناسب و کافی صورت نگرفته است و هیچکدام از فضاها و کاربریهای مورد سنجش در شهر دوگنبدان از لحاظ مناسبسازی برای معلولان وضعیت مناسبی ندارند که در بین فضاهای مختلف، پارکها و فضای سبز، فضاهای آموزشی، کتابخانهها، سالنهای ورزشی و معابر و در بین مناطق شهری، منطقه 5 و 4 بدترین وضعیت را دارند. در این راستا، با رتبهبندی مناطق شهری با استفاده از معیارهای مورد بررسی، اولویت هر منطقه شهری جهت مناسبسازی در هر معیار تعیین شده است
مقاله علمی پژوهشی
حسین پناهی؛ پرویز محمدزاده؛ اکرم اکبری
دوره 18، شماره 50 ، بهمن 1393، صفحه 29-53
چکیده
انرژی بهعنوان یـکی از مهمترین عوامل تولید جایگاه ویژهای در رشد و توسـعه اقـتصادی هـر کشور دارد. بهطوری که بخش بزرگی از مصرف انرژی در جهان توسط سوخت‌های فسیلی تأمین میشود که این امر موجب انتشار وسیع مواد آلاینده و نیز آسیب‌های جهانی همچون گرم شدن کره زمین و تغییرات آب و هوایی شده است. در این مطالعه برای تخمین تابع تقاضای ...
بیشتر
انرژی بهعنوان یـکی از مهمترین عوامل تولید جایگاه ویژهای در رشد و توسـعه اقـتصادی هـر کشور دارد. بهطوری که بخش بزرگی از مصرف انرژی در جهان توسط سوخت‌های فسیلی تأمین میشود که این امر موجب انتشار وسیع مواد آلاینده و نیز آسیب‌های جهانی همچون گرم شدن کره زمین و تغییرات آب و هوایی شده است. در این مطالعه برای تخمین تابع تقاضای انرژی (شامل برق و گاز طبیعی) و حمل‌ونقل (مصرف سالانه بنزین برای خانوارهایی که خودروی شخصی دارند) از روش دادههای ادغام شده و روش دو مرحله‌ای هکمن استفاده شده است. برای این منظور دادههای هزینه-درآمد خانوار برای سال 1388 که تقریباً 14000 خانوار شهری میباشد به کار گرفته شده است. بعد از تخمین تابع تقاضای انرژی و حمل‌ونقل به برآورد ضرایب انتشار آلودگی ناشی از مصرف سه حامل انرژی برق، گاز و بنزین پرداخته و در نهایت میزان انتشار ناشی از سه حامل انرژی فوق محاسبه شده است. نتایج حاصل از تخمین تابع تقاضای سه حامل مختلف انرژی (برق، گاز و بنزین) نشان میدهد بیشترین میزان انتشار دی‌اکسیدکربن مربوط به برق بوده و کمترین آن مربوط به بنزین میباشد. همچنین نتایج حاصل از برآورد انتشار دی‌اکسیدکربن ایجاد شده توسط مصرف حامل‌های مختلف انرژی در استان‌های کشور نیز نشان میدهد بیشترین میزان انتشار CO2مربوط به استان تهران بوده و کمترین آن مربوط به سه استان کهگیلویه و بویراحمد، خراسان شمالی و ایلام است.
مقاله علمی پژوهشی
محمدرضا پورمحمدی؛ محمدرضا کرمی
دوره 18، شماره 50 ، بهمن 1393، صفحه 55-88
چکیده
بررسی میزان آسیبپذیری یکی از مهمترین چالش‌های پیش رو شهرهای بزرگ در ایران است. حساسیت این موضوع زمانی که شهر علاوه بر فرسودگی و وجود مناطق حاشیهنشین، در معرض بلایای طبیعی همچون زلزله و سیل نیز باشد دو چندان می‌گردد. پهنهبندی خطر زلزله و مدلسازی آن با استفاده از تکنیکهای پیشرفته در ارتباط با میزان آسیبپذیری ...
بیشتر
بررسی میزان آسیبپذیری یکی از مهمترین چالش‌های پیش رو شهرهای بزرگ در ایران است. حساسیت این موضوع زمانی که شهر علاوه بر فرسودگی و وجود مناطق حاشیهنشین، در معرض بلایای طبیعی همچون زلزله و سیل نیز باشد دو چندان می‌گردد. پهنهبندی خطر زلزله و مدلسازی آن با استفاده از تکنیکهای پیشرفته در ارتباط با میزان آسیبپذیری شهرها ضرورتی انکارناپذیر است. در شهر تبریز وجود تنوع بافت‌های شهری، نزدیکی به خطوط گسل و عدم توجه و بازنگری دقیق آن، آسیبپذیری این گونه بافتها را در کنار بافت‌های حاشیه شین تشدید میکند. این مقاله به بررسی مناطق یک و پنج شهر تبریز با در نظر گرفتن ماهیت زلزله و بررسی آن در ارتباط با چهار عامل تراکم جمعیت، تراکم ساختمانی، کیفیت ابنیه و نوع مصالح می‌پردازد. همچنین رابطه بین میزان آسیبپذیری ناشی از زلزله بهکمک تکنیک GIS با ترکیب دو مدل برآورد تراکم کرنل (KDE) و مدل تحلیل سلسلهمراتبی (AHP) جهت تعیین دقیقتر مناطق آسیبپذیر با تأکید بر کاربری مسکونی، بررسی و مدلسازی شده است.
مقاله علمی پژوهشی
علی اکبر تقوایی؛ مجتبی رفیعیان؛ حسن سلمانی
دوره 18، شماره 50 ، بهمن 1393، صفحه 89-105
چکیده
کلانشهر تهران هم اکنون، از لحاظ کیفیت زندگی با انواع مسائل و مشکلات اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیرساختی مواجه است. بنابراین شناخت کیفیت زندگی، تصمیم‌گیران را در درک بهتر پیچیدگی مشکلات و شناسایی پتانسیل‌های بهبود کیفیت زندگی در نقاط مختلف شهر، یاری میکند. بهبود کیفیت زندگی، یکی از مهمترین اهداف برنامهریزی در شهرها ...
بیشتر
کلانشهر تهران هم اکنون، از لحاظ کیفیت زندگی با انواع مسائل و مشکلات اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیرساختی مواجه است. بنابراین شناخت کیفیت زندگی، تصمیم‌گیران را در درک بهتر پیچیدگی مشکلات و شناسایی پتانسیل‌های بهبود کیفیت زندگی در نقاط مختلف شهر، یاری میکند. بهبود کیفیت زندگی، یکی از مهمترین اهداف برنامهریزی در شهرها است. از این رو برنامهریزان علاقهمند هستند که موثرترین عوامل در بهبود کیفیت زندگی افراد را شناسایی کنند. بنابراین در این مقاله سعی برآن است که برای بررسی کیفیت زندگی ذهنی بر اساس ادراک ساکنان در محیط سکونتی مدلی ارائه گردد. این مدل کیفیت زندگی را در دو بعد مورد بررسی قرار میدهد .براساس مطالعات اسنادی و کتابخانهای دو بعد محله و مسکن برای سنجش کیفیت زندگی ذهنی انتخاب شده است. برای بررسیهای آماری از آزمونهای T تک نمونهای، رگرسیون چندگانه و همبستگی پیرسن استفاده شده است. نتایج نشان‌دهنده این موضوع است که کیفیت زندگی ذهنی در محدوده مورد مطالعه در سطح پایینی قرار دارد.
مقاله علمی پژوهشی
سعید جهانبخش اصل؛ علی محمدخورشیددوست؛ یعقوب دین پژوه؛ فاطمه سرافروزه
دوره 18، شماره 50 ، بهمن 1393، صفحه 107-133
چکیده
روند تغییرات 27 شاخص مرتبط با درجه حرارت و بارشهای حدی در تبریز، طی دوره آماری 2011-1961 با استفاده از آزمونهای ناپارامتریک من-کندال و تخمینگر شیب sen مورد بررسی قرار گرفت. همچنین توزیع مقادیر کرانهای تعمیمیافته به رویدادهای حدی مشاهداتی برازش داده شد و مقادیر چندک متغیرها به ازای دورههای بازگشت مختلف تخمین زده شد. نتایج نشان ...
بیشتر
روند تغییرات 27 شاخص مرتبط با درجه حرارت و بارشهای حدی در تبریز، طی دوره آماری 2011-1961 با استفاده از آزمونهای ناپارامتریک من-کندال و تخمینگر شیب sen مورد بررسی قرار گرفت. همچنین توزیع مقادیر کرانهای تعمیمیافته به رویدادهای حدی مشاهداتی برازش داده شد و مقادیر چندک متغیرها به ازای دورههای بازگشت مختلف تخمین زده شد. نتایج نشان داد که طی نیم سده گذشته، روند شاخصهای مربوط به روزهای تابستانی، شبهای حارهای و شبهای گرم افزایشی بوده و از نظر آماری معنیدار میباشد. شاخصهای روزهای یخی و روزهای سرد دارای روند رو به پایین و معنیدار میباشد. کمترین مقدار سالانه درجه حرارت حداکثر و حداقل روزانه روند افزایشی معنیداری را نشان میدهد. در شاخصهای تعداد روزهای با بارش مساوی یا بیش از 10 و 15 میلیمتر، روزهای تر متوالی، مجموع بارش روزهای تر و مجموع بارش مواقعی که بارندگی بیش از صدک 95 و 99 است، روند نزولی معنیدار تجربه شده است. منحنیهای رشد و نمودارهای Q-Q پس از برازش توزیع مقادیر کرانهای تعمیمیافته به مقادیر سالانه دمای حداقل و حداکثر روزانه و بارش حداکثر روزانه در تبریز ترسیم گردید. بررسی نمودارها نشان میدهد که تابع توزیع مذکور قابلیت زیادی در برازش سری دادههای حدی حتی در قسمت انتهایی توزیع دارد.
مقاله علمی پژوهشی
سیداسدالله حجازی
دوره 18، شماره 50 ، بهمن 1393، صفحه 135-152
چکیده
هدف از پژوهش حاضر ارزیابی حساسیت اراضی حوضه گویجهبل در وقوع زمینلغزش با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و تحلیل سلسلهمراتبی (AHP) میباشد. مهمترین دلیل انتخاب این حوضه برای پژوهش، مشاهده زمینلغزشهای موجود در منطقه توسط پژوهشگر و نگرش حفاظت زیست محیطی نگارندگان است. این حوضه یکی از زیرحوضههای اهرچای ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر ارزیابی حساسیت اراضی حوضه گویجهبل در وقوع زمینلغزش با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و تحلیل سلسلهمراتبی (AHP) میباشد. مهمترین دلیل انتخاب این حوضه برای پژوهش، مشاهده زمینلغزشهای موجود در منطقه توسط پژوهشگر و نگرش حفاظت زیست محیطی نگارندگان است. این حوضه یکی از زیرحوضههای اهرچای به وسعت 7406 هکتار با موقعیت جغرافیایی ً26/21، َ47، ْ46 تا ً64/53، َ56، ْ46 طول شرقی و ً13/42، َ21، ْ38 تا ً04/39، َ27، ْ38 عرض شمالی میباشد. معیارهایی که جهت تحلیل حساسیت زمینلغزشها در حوضه مورد بررسی انتخاب گردید شامل 9 پارامتر (شیب، جهت، ارتفاع، سنگشناسی، گسل، شبکه ارتباطی، کاربری اراضی، بارش و آبراهههای اصلی) است که از نقشههای پایه و مطالعات میدانی و تصویر ماهوارهای اسپات استخراج و با استفاده از تکنیکهای مکانی تحت GIS در 5 طبقه نسبت به تأثیر هر واحد در وقوع زمینلغزش ارزشگذاری اولیه شد. سپس با استفاده از برنامه الحاقی ماریونی (اکستنشن AHP) مقایسه دوبهدو بر روی لایهها انجام و نقشه نهایی حساسیت اراضی در وقوع لغزش استخراج گردید. نتایج حاصل از تحلیل حساسیت زمینلغزشها در حوضه گویجهبل نشان داد که تأثیرگذارترین عامل در وقوع زمینلغزش با توجه به بیشترین وزن معیار سنگشناسی با وزنی برابر با 3113/0 و معیار ارتفاع با حداقل وزن (0178/0) با تأثیر کمترین مقدار در وقوع زمینلغزش در حوضه گویجهبل هستند. همچنین تحلیل خطر زمـینلغزش در حوضه مورد مطالعه نـشان میدهد که اراضی در معرض خطر با استطاعت لغزش بسیار بالا بالغ بر 1222 هکتار مساحت میباشد که این میزان در حدود 5/16 درصد از کل منطقه را شامل میشود.
مقاله علمی پژوهشی
کریم حسین زاده دلیر؛ محمدحسین خدابخش چاخرلو
دوره 18، شماره 50 ، بهمن 1393، صفحه 153-174
چکیده
همواره زلزلههای بزرگ باعث خسارات بزرگی در زندگی انسان میشوند. یکی از این خسارتها، آسیبپذیری شبکههای ارتباطی است که امکان نجات دادن آسیبدیدگان زلزله، بهویژه در 72 ساعت اولیه را با مشکل جدی مواجه میسازد. امروزه با گسترش کالبدی و افزایش تراکم شهرهای بزرگ، وضعیت خطرناکی در صورت بروز زلزله بهوجود میآید. زیرا ...
بیشتر
همواره زلزلههای بزرگ باعث خسارات بزرگی در زندگی انسان میشوند. یکی از این خسارتها، آسیبپذیری شبکههای ارتباطی است که امکان نجات دادن آسیبدیدگان زلزله، بهویژه در 72 ساعت اولیه را با مشکل جدی مواجه میسازد. امروزه با گسترش کالبدی و افزایش تراکم شهرهای بزرگ، وضعیت خطرناکی در صورت بروز زلزله بهوجود میآید. زیرا سلسلهمراتب شبکههای ارتباطی معمولاً رعایت نشده، عرض راهها کم بوده و مراکز درمانی دور از دسترس شهروندان قرار میگیرد. بروز زلزلهای با شدت بالا در این شهرها منجر به از بین رفتن کارایی شبکههای ارتباطی، حجم بالای تلفات انسانی و خسارتهای مالی عمده خواهد بود. در شهر تبریز محدوده مناطق 1 و 5 در مجموع دارای وسعتی معادل 3327 هکتار است. مساحت منطقه یک بالغ بر 2844 هکتار و وسعت منطقه پنج نیز 483 هکتار میباشد. براساس برآوردهای موجود، جمعیت این دو منطقه مجموعاً بالغ بر 458939 نفر است. در تحقیق حاضر با استفاده از 12 شاخص «کاربری زمین، عرض راهها، ارتفاع ساختمانها، درجه محصوریت، تراکم جمعیتی، تراکم ساختمانی، سطح اشغال ساختمانها، کیفیت ابنیه، مصالح ابنیه، قدمت ابنیه، دسترسی به مراکز درمانی، دوری و نزدیکی به گسلهای اصلی» که از طریق مدلهای مختلف تلفیق اطلاعات و نقشهها در محیط GIS که براساس مدل تحلیل سلسلهمراتبی معکوس ترکیب شدهاند، آسیبپذیری شبکههای ارتباطی مناطق یک و پنج در مقابل زلزله مشخص شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد خیابانهایی که دارای تراکمهای ساختمانی و جمعیتی بالا، کیفیت ابنیه پایین، فاصله زیاد تا مراکز امدادی، درمانی و درجه محصوریت بیشتری بودهاند، آسیبپذیرتر بوده و در نتیجه دارای امتیاز منفی بیشتری هستند. همچنین بزرگراهها و خیابانهای با عرض بیشتر و تراکم ساختمانی و جمعیتی پایینتر، دارای آسیبپذیری کمتری بودهاند. با حرکت از سمت شرق به غرب به میزان آسیبپذیری خیابانها افزوده میشود. این آسیبپذیری مسیرها در مرکز مناطق به اوج خود میرسد. به این ترتیب شبکههای ارتباطی موجود در مرکز، هنگام بروز زلزله از ایفای نقش خود عاجز خواهند بود.
مقاله علمی پژوهشی
غلامرضا دین پناه
دوره 18، شماره 50 ، بهمن 1393، صفحه 175-188
چکیده
امروزه استفاده از شاخصهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و بهداشتی میتواند معیاری مناسب برای تعیین جایگاه روستا و رفع مشکلات و نارساییهای جهت نیل به رفاه اقتصادی و سلامتی اجتماعی باشد. هدف این تحقیق بررسی توسعهیافتگی سکونتگاههای روستایی بخش اصلاندوز شهرستان پارسآباد میباشد. تعداد سکونتگاهها 118 مورد و تعداد شاخص ...
بیشتر
امروزه استفاده از شاخصهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و بهداشتی میتواند معیاری مناسب برای تعیین جایگاه روستا و رفع مشکلات و نارساییهای جهت نیل به رفاه اقتصادی و سلامتی اجتماعی باشد. هدف این تحقیق بررسی توسعهیافتگی سکونتگاههای روستایی بخش اصلاندوز شهرستان پارسآباد میباشد. تعداد سکونتگاهها 118 مورد و تعداد شاخص 27 مورد اشند. این تحقیق از نوع توصیفی بود. جهت رتبهبندی سکونتگاههای بخش از روشTOPSIS استفاده شد. نتایج نشان داد که بر اساس میزان محاسبه شده، حداقل 083/0 برای قشلاق گدایلو و حداکثر 67/0 برای شهر اصلاندوز میباشد و میانگین آن برابر 16/0 است. دامنه نوسان سطح توسعهیافتگی سکونتگاههای بخش 58/0 برآورد شده است. همچنین 13 سکونتگاه در حال توسعه و 103 سکونتگاه توسعهنیافته میباشند. تحلیل واریانس نشان داد که تفاوت معناداری بین میانگینهای های سطوح توسعه وجود دارد.
مقاله علمی پژوهشی
شهریور روستایی؛ محسن احدنژاد روشتی؛ مینا فرخی صومعه
دوره 18، شماره 50 ، بهمن 1393، صفحه 189-206
چکیده
گستردگی شهری نوعی الگوی رشد شهر بدون توجه به عواقب و اثرات اقتصادی، اجتماعی و محیطی آن است. این رشد بیرونی در واقع به نوعی توسعهی شهری برمیگردد که از نظر منتقدان باعث از بین رفتن زمینهای کشاورزی، تخریب فضاهای باز و سبز، اتلاف انرژی و تغییرات کاربری اراضی میشود. روشهای متعددی برای آشکارسازی تغییرات یک منطقه با استفاده از ...
بیشتر
گستردگی شهری نوعی الگوی رشد شهر بدون توجه به عواقب و اثرات اقتصادی، اجتماعی و محیطی آن است. این رشد بیرونی در واقع به نوعی توسعهی شهری برمیگردد که از نظر منتقدان باعث از بین رفتن زمینهای کشاورزی، تخریب فضاهای باز و سبز، اتلاف انرژی و تغییرات کاربری اراضی میشود. روشهای متعددی برای آشکارسازی تغییرات یک منطقه با استفاده از تصاویر ماهوارهای وجود دارد که هر کدام دارای مزایا و محدودیت‌هایی هستند. روش فازی مبتنی بر شدت انطباق یکی از این روش‌ها است. هدف اصلی از این مقاله توصیف آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی در شهر ارومیه در طی یک دوره 27 ساله است؛ و بدین منظور سنجنده TM ماهواره لندست در بازه زمانی 1390- 1363 انتخاب گردید. پس از زمین مرجع کردن تصاویر با روش فازی به طبقه بندی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از جداول متعامد پرداخته شده است؛ و با استفاده از روش ترکیبی زنجیرههای مارکوف و سلولهای خودکار گستردگی شهری برای سال 1400 پیشبینی شده است. نتایج نشان میدهد طی این دوره 17188.56 از اراضی شهر ارومیه تغییر کاربری داده است؛ که بیشترین تغییر کاربری اراضی در اراضی کشاورزی آبی با کاهش 7672.41 هکتار صورت گرفته است. همچنین بررسی‌ها نشان میدهد در سال 1400 در حدود 2408.55 هکتار به اراضی ساخته شده اضافه خواهد گردید؛ که این امر باعث تغییر کاربری اراضی در شهر ارومیه و ناپایداری شهری در توزیع بهینه خدمات و دسترسی به امکانات زندگی برای ساکنان شهر خواهد شد.
مقاله علمی پژوهشی
اصغر ضرابی؛ میثم رضائی؛ بهنام نادری؛ بهروز کریمی
دوره 18، شماره 50 ، بهمن 1393، صفحه 207-234
چکیده
بهدنبال افزایش مهاجرت‌ها و رشد جمعیت شهری در جهان بهویژه در کشورهای در حال توسعه، کاربری اراضی شهری از اهمیت ویژهای برخوردار است. چرا که میتوان با تخصیص صحیح زمین به کاربریهای مورد نیاز شهری اهداف اصلی برنامهریزی شهری یعنی سلامت، زیبایی، آسایش و... را تضمین نمود. در این پژوهش سعی شده است تا ضمن بررسی ویژگی‌های شهر کازرون، ...
بیشتر
بهدنبال افزایش مهاجرت‌ها و رشد جمعیت شهری در جهان بهویژه در کشورهای در حال توسعه، کاربری اراضی شهری از اهمیت ویژهای برخوردار است. چرا که میتوان با تخصیص صحیح زمین به کاربریهای مورد نیاز شهری اهداف اصلی برنامهریزی شهری یعنی سلامت، زیبایی، آسایش و... را تضمین نمود. در این پژوهش سعی شده است تا ضمن بررسی ویژگی‌های شهر کازرون، کاربری اراضی این شهر از نظر توزیع فضایی، مکان‌یابی، سرانه کاربریها و... مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد و با سرانههای استاندارد متداول در طرحهای شهری تطبیق داده شود و با توجه به مشکلات موجود پیشنهادهای اساسی در این زمینه ارایه گردد. روش تحقیق در پژوهش حاضر ترکیبی از روشهای تحقیق توصیفی- تحلیلی است. اطلاعات مورد نیاز این پژوهش از طریق مشاهده میدانی، مطالعات کتابخانهای و نقشه 2000/1 و 25000/1 شهر کازرون بهدست آمده است. در ادامه با بررسی کمی وضع موجود (1385) کاربری اراضی شهر کازرون مشخص گردید بعضی از کاربریها مانند کاربری فضای سبز و کاربری حمل و نقل و انبارداری و...، از نظر سرانه دارای کمبود محسوسی میباشند. همچنین به مشکلاتی مانند توزیع فضایی نامطلوب و عدم رعایت اهداف اصلی برنامهریزی مانند عدم رعایت سازگاری کاربریها پی برده شد. بنابراین با توجه به مشکلات موجود و بر اساس آیندهنگری جمعیتی برای افق زمانی 1400، مساحت مورد نیاز برای هرکدام از کاربریها در وضع موجود و سال 1400 برآورد گردیده و با استفاده از مدلهای AHP و همپوشانی شاخص‌ها (Overlay) در محیط GIS، محدودههای مناسب جهت ایجاد کاربریهای جدید پیشنهاد شده است.
مقاله علمی پژوهشی
اصغر عبدلی؛ جمال محمدی؛ رضا ابراهیمی
دوره 18، شماره 50 ، بهمن 1393، صفحه 235-257
چکیده
از آنجا که بیشتر شـهرها از پتانسیل و توانایی لازم بـرای گردشـگری خصوصاً در سطح ملی و بینالمللی برخوردار بوده و جمع کثیری از گردشگران را به طرف خود جذب میکنند لذا توجه به امنیت اجتـماعی آنها در چنین شهرهای امـری لازم و ضروری است. شـهر اصفهان با داشتن جاذبههای گردشگری فراوان هر ساله تعداد زیادی گردشگر را بهسمت خود جذب ...
بیشتر
از آنجا که بیشتر شـهرها از پتانسیل و توانایی لازم بـرای گردشـگری خصوصاً در سطح ملی و بینالمللی برخوردار بوده و جمع کثیری از گردشگران را به طرف خود جذب میکنند لذا توجه به امنیت اجتـماعی آنها در چنین شهرهای امـری لازم و ضروری است. شـهر اصفهان با داشتن جاذبههای گردشگری فراوان هر ساله تعداد زیادی گردشگر را بهسمت خود جذب میکند. آنچه که میتواند این صنعت درآمدزا و بهتبع آن میزان گردشگران را تهدید کند نبود امنیت و یا احساس عدم امنیت در بین گردشگران میباشد. با حرکت از این موضوع بررسی و تحلیل میزان امنیت اجتماعی گردشگران در شهر اصفهان هدف اصلی این پژوهش را تشکیل میدهد. این پژوهش از نوع تحقیقات توصیفی- تحلیلی بوده و جهت جمعآوری دادهها از روشهای کتابخانهای و نیز تکمیل پرسشنامه استفاده میشود. جهت تجزیه و تحلیل دادهها از آمار توصیفی و تحلیلی و نرمافزار SPSS استفاده میشود. جامعه آماری گردشگران شهری داخلی وارد شده به شهر اصفهان در سال 1390 تشکیل میدهد که با استفاده از فرمول نمونهگیری کوکران 384 نمونه بهدست آمد، که این رقم جهت اطمینان بیشتر به 390 نفر افزایش داده شد. همچنین روش نمونهگیری بهروش تصادفی از نوع خوشهای چندمرحله‌ای میباشد. نتایج پژوهش نشان میدهد که میزان تحصیلات، سن، سواد، وضعیت تأهل، میزان درآمد، نقش نیروی انتظامی و رسانهها به مقدار بسیار زیادی بر میزان احساس امنیت اجتماعی گردشگران شهری تأثیر داشته و در این میان وضعیت کالبدی- فیزیکی شهر میزبان کمترین تأثیر را از نظر گردشگران شهر اصفهان داشته است. همچنین 7/47 درصد از گردشگران از امنیت اجتماعی در شهر اصفهان رضایت داشته و 7/18 درصد ناراضی بودهاند. در کل بیش از 80 درصد پاسخگویان معتقدند که در فرصت مناسب دوباره از این شهر دیدن میکنند.
مقاله علمی پژوهشی
رحمت الله فرهودی؛ سیدموسی پورموسوی؛ سیدعلی حسینی؛ سیدمحمد حسینی
دوره 18، شماره 50 ، بهمن 1393، صفحه 259-280
چکیده
یکی از مسائل مهم در حوزه برنامهریزی شهری، چگونگی رشد و توسعه فضایی شهر و الگوی حاصل از آن میباشد. الگوی حاصله از توزیع فضایی فعالیتهای انسان شهری که از آن به فرم یا شکل شهر یاد میشود، بنابر ماهیت پویا و متغیر شهرها همیشه در حال تغییر و دگرگونی بوده است. اما ناپایدارترین و نامطلوبترین شکلی که شهرها تاکنون بهخود دیدهاند، ...
بیشتر
یکی از مسائل مهم در حوزه برنامهریزی شهری، چگونگی رشد و توسعه فضایی شهر و الگوی حاصل از آن میباشد. الگوی حاصله از توزیع فضایی فعالیتهای انسان شهری که از آن به فرم یا شکل شهر یاد میشود، بنابر ماهیت پویا و متغیر شهرها همیشه در حال تغییر و دگرگونی بوده است. اما ناپایدارترین و نامطلوبترین شکلی که شهرها تاکنون بهخود دیدهاند، شکل گسترده یا گسترش افقی شهری میباشد. شهر مشهد دومین کلانشهر کشور که بهعنوان شهر مورد مطالعه در این پژوهش انتخاب شده، از این مقوله مستثنا نمیباشد. بررسی حاصله از این تحقیق، رشد افقی سریع و بیبرنامهای این شهر را در جهات مختلف در دهههای اخیر (1335- 1385) و اثرات زیست محیطی آن، بهویژه تأثیرات نامطلوب بر منابع خاک را نشان میدهد. این مهم که با استفاده از روشهای مختلف مانند عکسهای هوایی، نقشههای موجود در سازمانها، نقشههای توپوگرافی و خاکشناسی و نرمافزارهای GIS و SPSS انجام شده است، نتیجه میدهد که از سال 1335 تا سال 1385 در اثر توسعه مناطق شهری و صنعتی در حومه شهر مشهد 8/27747 هکتار از خاکهای محدوده شهر با درجات مختلف مرغوبیت کشاورزی، برای همیشه از چرخه تولید خارج شدهاند که 10288 هکتار (37 درصد) جزو اراضی کلاس I، 6233 هکتار (22 درصد) جزو اراضی کلاس III، 9089 هکتار (33 درصد) جزو اراضی کلاس IV و 2147 هکتار (7.7 درصد) جزو اراضی کلاسVI بوده است.
مقاله علمی پژوهشی
مجتبی قدیری معصوم؛ محمد سلمانی؛ محمدجواد قصابی
دوره 18، شماره 50 ، بهمن 1393، صفحه 281-304
چکیده
واژه «پایدار» امروزه بهطور گسترده‌ای بهمنظور توصیف جهانی که در آن نظامهای انسانی و طبیعی تواماً بتوانند تا آینده‌ای دور ادامه حیات دهند، به کار گرفته میشود. توجه به این مسئله و لزوم ارزیابی توان اکولوژیکی و ظرفیتهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در مباحث مختلف توسعه بهخصوص گردشگری، برنامهریزان توسعه را ملزم ...
بیشتر
واژه «پایدار» امروزه بهطور گسترده‌ای بهمنظور توصیف جهانی که در آن نظامهای انسانی و طبیعی تواماً بتوانند تا آینده‌ای دور ادامه حیات دهند، به کار گرفته میشود. توجه به این مسئله و لزوم ارزیابی توان اکولوژیکی و ظرفیتهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در مباحث مختلف توسعه بهخصوص گردشگری، برنامهریزان توسعه را ملزم به شناسایی منابع از ابعاد مختلف و بهرهبرداری درست و عقلانی از آنها میکند. در این راستا پژوهش پیش رو با هدف توسعه گردشگری پایدار به مطالعه و ارزیابی توان توسعه گردشگری در شهرستان خور و بیابانک پرداختهاست. تحقیق حاضر از نوع توصیفی ـ تحلیلی مبتنی بر روشهای کتابخانهای و میدانی است، بدین صورت که ابتدا با بهرهگیری از روش سیستمی و مدلهای ارزیابی توان اکولوژیکی دکتر مخدوم، توان اکولوژیکی منطقه ارزیابی گردید. در مرحله بعد، با استفاده از مدل مقایسه زوجی ساعتی ارزشگذاری شاخصهای اجتماعی، اقتصادی و کالبدی صورت پذیرفت و ظرفیتهای اقتصادی-اجتماعی منطقه گردشگری شهرستان خور و بیابانک با بهرهگیری از مدل ELECTRE، به لایههای اطلاعاتی قبل اضافه گردید؛ و در نهایت با استفاده از مدل برنامهریزی راهبردی SWOT راهکارهای اساسی جهت توسعه بخش گردشگری منطقه مورد مطالعه، ارائه گردید. نتایج حاصل از مطالعات صورتگرفته حاکی از آن است که این محدوده دارای پتانسیل بالایی برای توسعه گردشگری بیابان و گردشگری قومی- فرهنگی بوده و میتوان از طریق برنامهریزی منطقی و عقلانی در راستای ظرفیت و پتانسیل منطقه و توجه بنیادین به مفاهیم و آموزههای گردشگری پایدار، مقدمات توسعه هرچه بیشتر گردشگری منطقه را فراهم نمود.
مقاله علمی پژوهشی
سیدابوالفضل مسعودیان؛ فاطمه جعفری شندی
دوره 18، شماره 50 ، بهمن 1393، صفحه 305-331
چکیده
در این پژوهش بارشهای سنگین پهنهکم بارش شمالی ایران با استفاده از رویکرد محیطی به گردشی مورد بررسی قرار گرفت. به منظور تحلیل اینگونه بارشها در این پهنه از پایگاه داده بارش اسفزاری استفاده شده است. ابتدا پایگاه دادهای از بارش روزانه از 1/1/1340 تا 10/11/1383 (شامل15992روز) تهیه شد. بهکمک دادههای بارش روزانه 1437 ایستگاه سینوپتیک ...
بیشتر
در این پژوهش بارشهای سنگین پهنهکم بارش شمالی ایران با استفاده از رویکرد محیطی به گردشی مورد بررسی قرار گرفت. به منظور تحلیل اینگونه بارشها در این پهنه از پایگاه داده بارش اسفزاری استفاده شده است. ابتدا پایگاه دادهای از بارش روزانه از 1/1/1340 تا 10/11/1383 (شامل15992روز) تهیه شد. بهکمک دادههای بارش روزانه 1437 ایستگاه سینوپتیک و کلیماتولوژی نقشههای همبارش پهنه بهروش کریگینگ روی یاختههای 18×18 کیلومتر محاسبه و یک ماتریس 362×15992 حاصل شد. 100 روز از سنگینترین بارشهای پهنه از پایگاه داده بارش روزانه جهت مطالعه انتخاب شد. انجام یک تحلیل خوشهای بر روی فواصل اقلیدیسی این ماتریس به روش ادغام وارد نشان داد که چهار الگوی اصلی فشار سطح دریا در پهنه فعال هستند. بدین ترتیب 100 مورد از رخدادهای بارش سنگین پهنه کمبارش شمالی ایران از لحاظ فشار سطح دریا، فراوانی تابع رودباد، همگرایی شار رطوبت و فراوانی تابع جبههزایی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. آرایش جغرافیائی این الگوها آشکار میسازد که واچرخند سیبری، واچرخند سیاه، فرود دریای سرخ و فرود خلیج فارس مسبب اصلی این گونه بارشها بودهاند.
مقاله علمی پژوهشی
مسعود نیک سیرت؛ سیدعلی بدری
دوره 18، شماره 50 ، بهمن 1393، صفحه 333-363
چکیده
اولین شرط لازم برای موفقیت تحقیقات مربوط به روستاها، درک و برداشت صحیح از نیازهای جامعه محلی است. بخشی از تحقیقات روستایی در کشور را پایان‌نامه/ رساله‌های دانشجویان رشته جغرافیا و برنامهریزی روستایی تشکیل می‌دهند. پژوهش حاضر به بررسی میزان ارتباط این تحقیقات دانشجویی با نیازهای جامعه روستایی و ارائه مدلی برای انجام تحقیقات روستایی ...
بیشتر
اولین شرط لازم برای موفقیت تحقیقات مربوط به روستاها، درک و برداشت صحیح از نیازهای جامعه محلی است. بخشی از تحقیقات روستایی در کشور را پایان‌نامه/ رساله‌های دانشجویان رشته جغرافیا و برنامهریزی روستایی تشکیل می‌دهند. پژوهش حاضر به بررسی میزان ارتباط این تحقیقات دانشجویی با نیازهای جامعه روستایی و ارائه مدلی برای انجام تحقیقات روستایی در ایران می‌پردازد. این پژوهش از نوع تحقیق توصیفی- تحلیلی است که با ترکیب دو شیوه اسنادی و پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش دانشجویان (161 نفر) و اعضای هیئت علمی (20 نفر) رشته جغرافیا و برنامهریزی روستایی سه دانشگاه تهران، شهید بهشتی و تربیت مدرس را شامل میشود. دامنه تحقیق به رسالهها و پایان‌نامههای تدوین شده در این سه دانشگاه محدود شده تا امکان بررسی فرضهای پژوهش و تعمیمیافتهها فراهم شود. بهمنظور افزایش دقت در نمونهگیری، درصد بالایی از جامعه آماری بهعنوان نمونه انتخاب شد. با مراجعه به افراد صاحبنظر، نواقص و نارساییهای مربوط به سؤالات مرتفع شد. مقدار بهدست آمده از آزمون همسانی درونی آلفای کرونباخ (79/0) نشان‌دهنده پایایی نسبی پرسشنامه است. بهمنظور تحلیل دادههای جمعآوری شده، با بهرهگیری از نرمافزارهای SPSS- Expert Choice-Excel، از آزمونهای آماری چون توزیع فراوانی، تحلیل عاملی و مقایسه زوجی (AHP) استفاده شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که اکثر اساتید راهنما و مشاور پایان‌نامه/ رسالهها، به وجود ارتباط زیاد موضوعات تحقیق با نیازهای جامعه روستایی معتقد بودند ولی نتایج بررسی مهمترین عامل در انتخاب موضوع پایان‌نامه/ رسالهها نشان داد که دانشجویان در هنگام انتخاب موضوع کمتر به نیازهای جامعه روستایی توجه داشته‌اند. در عین حال ساکن بودن دانشجو در روستا و یا رفت و آمد دانشجو به روستا و ارتباط دانشجو با سازمان‌های متولی جامعه روستایی، بیشترین سهم را در آگاهی بخشی دانشجویان نسبت به نیازهای جامعه روستایی داشته‌اند. همچنین محدودیت مالی (مشکلات مالی دانشجویان)، با وزن 249/0 مهمترین محدودیت پیش روی دانشجویان جهت انتخاب موضوعی متناسب با نیازهای جامعه روستایی بودهاست. بر این اساس، الگوی پیشنهادی پژوهش برای انجام تحقیقات روستایی در ایران ارائه شدهاست.
مقاله علمی پژوهشی
دوره 18، شماره 50 ، بهمن 1393، صفحه 365-380
چکیده
Abstract
بیشتر
Abstract
