آب و هواشناسی
حسن رضائی؛ غلامعباس فلاح قالهری
چکیده
شناخت پتانسیل‌های اقلیمی مناطق برای تنوع و استعدادیابی محصولات کشاورزی از اهمیت زیادی برخوردار است. زرشک یکی از محصولات کشور ایران، از تغییرات و ناهنجاریهای اقلیمی آسیب می‌بیند. در پژوهش حاضر، مراحل فنولوژیکی درخت زرشک بی‌دانه بر اساس مشاهدات میدانی در ایستگاه هواشناسی سینوپتیک قاین مشخص شد. برای سنجش وضعیت انباشت نیاز سرمایی ...
بیشتر
شناخت پتانسیل‌های اقلیمی مناطق برای تنوع و استعدادیابی محصولات کشاورزی از اهمیت زیادی برخوردار است. زرشک یکی از محصولات کشور ایران، از تغییرات و ناهنجاریهای اقلیمی آسیب می‌بیند. در پژوهش حاضر، مراحل فنولوژیکی درخت زرشک بی‌دانه بر اساس مشاهدات میدانی در ایستگاه هواشناسی سینوپتیک قاین مشخص شد. برای سنجش وضعیت انباشت نیاز سرمایی بر اساس مدل ساعت سرمایی و واحد سرمایی یوتا، از آمار 18 ایستگاه هواشناسی معتبر از سال 1987 تا 2017 در مقیاس زمانی ساعتی و روزانه استفاده شد. نتایج نشان داد که زرشک شش مرحله فنولوژیکی برای تکمیل دوره رشد و نمو از اوایل فروردین ماه تا اواخر آبان ماه نیاز دارد. بیشترین نیاز دمایی در مرحله گلدهی تا نمو میوه رخ میدهد. نیاز سرمایی درخت زرشک در ایستگاه های مختلف به میزان 1050 تا 1960 ساعت با توجه شرایط اقلیمی متغیر میباشد . مشاهدات میدانی نشان داد که زرشک بی دانه در صورت عدم تأمین نیاز سرمایی کافی رنگ کامل و تجاری به خود نمی‌گیرد. منطقه مورد مطالعه با توجه به مدل های ساعت سرمایی و واحد سرمایی یوتا، مورد پهنه بندی قرار گرفت که بر این اساس ایستگاه قاین و زاهدان بیشترین نیاز سرمایی را به خود اختصاص داده اند. بر اساس شاخص‌های اعتبارسنجی مدل‌های مختلف برآورد کننده نیاز سرمایی از معیار ریشه میانگین مربعات استفاده شد و نتایج نشان میدهد که مدل ساعت سرمایی(CH) با توجه به اینکه ریشه میانگین مربعات (RMSE) کمتر نسبت به مدل دیگر میباشد، از عملکرد بالاتری برخوردار میباشد.
آب و هواشناسی
مجتبی نساجی زواره؛ حسین حکم آبادی؛ علیرضا اسداللهی
چکیده
هر ساله سرمازدگی دیررس بهاره خسارت‌های زیادی را به بخش کشاورزی وارد می‌نماید. پیش‌بینی سرمازدگی تشعشعی برای مبارزه فعال با این پدیده مورد نیاز است. در این پژوهش با استفاده از مدل تجربی پیشنهاد شده به وسیله فائو و داده‌های ساعتی دو ایستگاه هواشناسی ضرایب مدل تجربی پیش‌بینی سرمازدگی تشعشعی در دشت قزوین محاسبه گردید. همچنین به منظور ...
بیشتر
هر ساله سرمازدگی دیررس بهاره خسارت‌های زیادی را به بخش کشاورزی وارد می‌نماید. پیش‌بینی سرمازدگی تشعشعی برای مبارزه فعال با این پدیده مورد نیاز است. در این پژوهش با استفاده از مدل تجربی پیشنهاد شده به وسیله فائو و داده‌های ساعتی دو ایستگاه هواشناسی ضرایب مدل تجربی پیش‌بینی سرمازدگی تشعشعی در دشت قزوین محاسبه گردید. همچنین به منظور بررسی وضعیت اقلیمی سرمازدگی بهاره از داده‌های دمای حداقل روزانه ایستگاه‌های قزوین و بوئین‌زهرا استفاده شد. تحلیل داده‌های 60 ساله ایستگاه قزوین نشان داد که شدت سرمازدگی کاهش یافته اما فراوانی زمان وقوع سرمازدگی در اردیبهشت ماه بیشتر شده است. با استفاده از داده‌های مشاهداتی 25 رخداد سرمازدگی تشعشعی شامل دمای هوا و دمای نقطه شبنم 2 ساعت بعد از غروب آفتاب و دمای مینیمم روز بعد ضرایب منطقه‌ای دو مدل در ایستگاه سیمرغ محاسبه گردید. سپس این دو مدل با استفاده از 14 رخداد سرمازدگی تشعشعی در ایستگاه مزرعه ارزیابی گردید. نتایج نشان داد مقدار متوسط خطای مطلق (MAE) برای تست و ارزیابی مدل1، 71/0 و 21/1 و برای مدل 2، 67/0 و 09/1 درجه سانتیگراد بود. همچنین نتایج مشخص نمود هر دو مدل دقت قابل قبولی در تخمین دمای حداقل روز بعد را دارد. پیشنهاد می‌گردد این مدل برای دشت‌های دیگر کشور نیز در پیش‌بینی سرمازدگی تشعشعی کالیبره شده و برای هر منطقه مدل مناسب ارائه گردد.
سایر زمینه هایی مطالعاتی جغرافیایی و بین رشته ای
باقر خوشنواز؛ میر سعید موسوی؛ شبنم اکبری نامدار
چکیده
مدیریت پسماند بدون در نظر گرفتن نقش مردم که تولید کننده اصلی پسماند هستند، غیر ممکن خواهد بود. در کشور ما بحث مدیریت پسماند و امر جمع آوری، دفع، بازیافت با توجه به نوع و کیفیت پسماند با سایر کشورهای جهان تفاوت دارد و از ماهیتی متفاوت برخوردار بوده و بکارگیری هرگونه روش و تکنولوژی بدون بررسی و شناخت مواد و سازگاری عوامل محلی خصوصاً ...
بیشتر
مدیریت پسماند بدون در نظر گرفتن نقش مردم که تولید کننده اصلی پسماند هستند، غیر ممکن خواهد بود. در کشور ما بحث مدیریت پسماند و امر جمع آوری، دفع، بازیافت با توجه به نوع و کیفیت پسماند با سایر کشورهای جهان تفاوت دارد و از ماهیتی متفاوت برخوردار بوده و بکارگیری هرگونه روش و تکنولوژی بدون بررسی و شناخت مواد و سازگاری عوامل محلی خصوصاً موضوع مشارکت شهروندان میسر نخواهد بود. پژوهش حاضر با رویکرد تبیینی به این مهم پرداخته است تا ظرفیت های مشارکت شهروندان در هر یک از ابعاد تصمیم گیری مدیریتی مورد کنکاش قرار گیرد. نتایج 24 گویه در قالب 385 پرسشنامه در 10 منطقه شهرداری نشان داد که امتیاز حاصله در طیف لیکرت برابر با 3.08 میباشد. بالاترین میانگین های استخراجی مربوط به مناطق 1و 2و 9 و 5 به ترتیب برابر با 3.15، 3.13، 3.12 و 3.11 و کمترین میانگین مربوط به منطقه 4 برابر با 3.03 میباشد. علی‌الرغم این که این مناطق در حد متوسط طیف لیکرت قرار داده ولی به دلیل پایین بودن میانگین های مکتسبه احتمال به وجود آمدن ناپایداری در این بخش در نتیجه صورت سوء مدیریت شهری وجود دارد. مطالعه 44 شاخص حوزه پسماند و مدیریت شهری با اعمال نظر 50 خبره مرتبط نسبت به تعیین میزان اهمیت عوامل با استفاده از روش تحلیل اثرات متقابل/ ساختاری در نرم افزار میک مک فازی نشان داد که تأثیرگذارتین عوامل مستقیم سیستم شامل، ظرفیت سازی اجتماعی، مشارکت فعال افراد ذی نفع یا بهره برداران، اعتماد اجتماعی، سرمایه اجتماعی، نهادها و سازمانهای جامعه مدنی (CSO)، برقراری تعامل و تعادل بین مشارکت کننده و مشارکت شونده، آموزش حقوق و تکالیف شهروندی و NGO و نقش آن میباشد. عوامل بدست آمده مبین نقش عوامل اجتماعی، زیرساختهای فرهنگی و نقش ذینفعان بوده است.
آب و هواشناسی
محمد رضا رفیقی؛ مهری اکبری؛ محمد حسن فخارنیا؛ محمد حسن وحیدنیا
چکیده
گرچه لایه هوای مجاور سطح زمین -لایه مرزی- کسر کوچکی از کل جو زمین است، با این حال فرآیندهایی که در مقیاس کوچک در آن روی می دهد برای حیات و فعالیت انسان بسیار مهم است. در بین موجودات زنده، گیاهان و علی الخصوص درختان تأثیرات انکارناپذیری بر دمای سطحی داشته و به ویژه در محیط های شهری دارای اثرات متعادل کنندة متعددی می‌باشند. در بزرگترین ...
بیشتر
گرچه لایه هوای مجاور سطح زمین -لایه مرزی- کسر کوچکی از کل جو زمین است، با این حال فرآیندهایی که در مقیاس کوچک در آن روی می دهد برای حیات و فعالیت انسان بسیار مهم است. در بین موجودات زنده، گیاهان و علی الخصوص درختان تأثیرات انکارناپذیری بر دمای سطحی داشته و به ویژه در محیط های شهری دارای اثرات متعادل کنندة متعددی می‌باشند. در بزرگترین چالش بشر در قرن حاضر یعنی گرمایش جهانی؛ اطلاع از واقعیت‌های محلی و ارائه راه حل‌های منطقه‌ای برای کاهش دمای سطحی می تواند به حل معضل گرمایش جهانی کمک مؤثری نماید. این تحقیق با استفاده ازتصویر ماهواره ای لندست 8 و با نرم افزار آرک جی آی اس جهت مقایسه دمای سطحی زمین در دو منطقه با پوشش گیاهی درختان سوزنی برگ (پارک چیتگر) و درختان پهن برگ (پارک شهید چمران) انجام پذیرفت. مقادیر تابندگی، بازتابندگی، دمای روشنایی، شاخص نرمال پوشش گیاهی، نسبت سبزینه، گسیلمندی و سپس دمای سطح زمین محاسبه و تولید گردید. در مجموع 1700 نقطه از پارک چیتگر و 800 نقطه از پارک چمران برداشت شد. در نرم افزار SPSS از آماره آزمون لون (F) جهت اثبات همگنی وریانس های نمونه ها و از آزمـون های پارامتـریک (T با دو نمونه مستقل) جهت اثبات وجود تفاوت معنادار بین دمای سطحی زمین درمناطق مذکور استفاده شد. طبق آزمون لـون مقدار =0.409 Sig (P_value) شد،که مؤید همگنی و برابری واریانس نمونه‌های مورد مطالعه است. همچنین در آزمون T مقدار =0.000 Sig شد که از 0.05 کمتر می باشد، این یعنی تفاوت معنادار است که موید وجود تفاوت معنادار بین داده‌های دمای سطحی دو پارک است. همچنین مقایسه نمودار های مقادیر LST در دو گروه نشان داد که پارک چیتگر نسبت به پارک چمران بین 6 تا 8 درجه سانتیگراد دارای میزان دمای سطحی بالاتری دارد.
برنامه ریزی روستایی
سیروس قنبری؛ اعظم بردبارگلوی
چکیده
در طی سال‌های اخیر، نقش و اهمیت بنگاه‌های اقتصادی در کشورهای درحال توسعه رو به افزایش است این بنگاه ها علاوه بر رفع مشکل بیکاری و ایجاد اشتغال، به افزایش تولید و صادرات و نیز به توزیع عادلانه منابع به ویژه در مناطق محروم، کمک می‌کنند. ارزیابی وضعیت بنگاه ها نشان میدهد که آنها در ایفای نقش راهبردی خود در اقتصاد کشور و نیز در بازارهای ...
بیشتر
در طی سال‌های اخیر، نقش و اهمیت بنگاه‌های اقتصادی در کشورهای درحال توسعه رو به افزایش است این بنگاه ها علاوه بر رفع مشکل بیکاری و ایجاد اشتغال، به افزایش تولید و صادرات و نیز به توزیع عادلانه منابع به ویژه در مناطق محروم، کمک می‌کنند. ارزیابی وضعیت بنگاه ها نشان میدهد که آنها در ایفای نقش راهبردی خود در اقتصاد کشور و نیز در بازارهای جهانی با مشکل مواجه هستند. با این نگرش، هـدف مقاله حاضر بررسی موانع توسعه بنگاه های اقتصادی موجود در محلات اسلام آباد و حسین آباد شهر زابل میباشد. روش تحقیق حاضر، توصیفی– تحلیلی و مبتنی بر بررسی منابع اسنادی و مطالعات پیمایشی بوده است. جامعه آماری تحقیق، بنگاه های اقتصادی مستقر در محلات اسلام آباد و حسین آباد به تعداد (226بنگاه) میباشد که با توجه به تعداد بنگاه های اقتصادی موجود در محلات فوق، تعداد (142 بنگاه) به عنوان حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران با سطح اطمینان ۹۵ درصدمحاسبه گردید. برای برآورد حجم نمونه در هر محله از قاعده تسهیم به نسبت در هر محله استفاده گردید. از این تعداد 88 بنگاه در محله اسلام آباد و 54 بنگاه در محله به عنوان نمونه انتخاب گردید. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از مدل‌های وزن دهی تصمیم گیری چند شاخصه آنتروپی شانون و saw استفاده گردید. نتایج تحقیق مؤید آن است که از بین موانع توسعه بنگاه‌های اقتصادی موجود در محلات پیراشهر زابل، موانع سیاسی(عدم وجود متولی واحد در زمینه توسعه بنگاه های کوچک و متوسط، مشکلات جهت صدور کالابه داخل و خارج از کشور)، با 246/0 بیشترین وزن و موانع زیرساختی(ضعف زیر ساخت های محلی، قرار گرفتن در مکان نامناسب، فقدان پهنای باند مناسب برای اینترنت) با وزن 187/0 کمترین وزن را بدست آورده است.
ژئوتوریسم، اکوتوریسم و گردشگری
معصومه مهدیان بهنمیری؛ مسعود تقوایی
چکیده
خواستگاه ادبیات، مطالعات، برنامه‌ریزی و توسعه مضامین علمی و عملیاتی گردشگری خلاق، بیشتر از جنبه اقتصادی قابل بحث است که پیشران‌های کارکردی خود را در دل طراحان و مفسران ملل توسعه‌یافته می‌بیند. از این گذار اقتصادی و رفتاری که با عنوان چهارمین انقلاب صنعتی یاد می‌شود، شاهراه کلیدی دنیای آتی در بهره‌برداری محیطی و آینده‌پژوهی ...
بیشتر
خواستگاه ادبیات، مطالعات، برنامه‌ریزی و توسعه مضامین علمی و عملیاتی گردشگری خلاق، بیشتر از جنبه اقتصادی قابل بحث است که پیشران‌های کارکردی خود را در دل طراحان و مفسران ملل توسعه‌یافته می‌بیند. از این گذار اقتصادی و رفتاری که با عنوان چهارمین انقلاب صنعتی یاد می‌شود، شاهراه کلیدی دنیای آتی در بهره‌برداری محیطی و آینده‌پژوهی سرزمینی و محلی یاد می‌شود. چراکه گردشگری با تلفیق عینی از مفهوم‌سازی گفتگوی تمدن‌ها، زمینه-ساز صلح، توسعه و رفاه تمدن بشری خواهد بود. نوشتار حاضر با علم به جایگاه و نقش این مهم در آینده اقتصاد ملی و محلی کشورمان و با تأثیر از مطالعات جهانی صورت گرفته و همچنین تأثر از نقش کمرنگ مطالعات گردشگری خلاق در اقتصاد سرزمینی، به بررسی این مهم در استان گلستان پرداخته است. این پژوهش که به‌لحاظ هدف از نوع تحقیقات توسعه‌ای، از حیث ماهیت، توصیفی - تحلیلی و مبتنی بر روش پیمایشی و میدانی میباشد، با استفاده از شیوه گردآوری کتابخانه‌ای، اسنادی و نیز شیوه پیمایشِ میدانی با مراجعه به سازمان‌ها و ارگان‌های ذی‌ربط به ارزیابی پراکنش فضایی مجریان و عملگرا‌های خلاقیت گردشگری خلاق که دارای چهار بُعدِ محیط خلاق، فرآیند خلاق، صنایع و محصول خلاق و طبقه خلاق میباشد پرداخته است. نتایج این مطالعه از 27 زیرشاخص در چهار حوزه مزبور که با اﺳﺘﻔﺎده از روش کریتیک(CRITIC)، همچنین تکنیک ایداس (EDAS) و البته بهره‌گیری از نرم‌افزار ArcGIS به‌دست آمده است نشان می-دهد که در قالب شاخص‌ها و شهرستان‌های مورد مطالعه از وضعیت نسبتاً نامطلوب و کاملاً نامطلوب برخوردار است. یافته‌های عینی این پژوهش در تلفیق با مبانی‌نظری و مطالعات صورت گرفته نشان میدهد که مشکلات برنامه‌ریزی، ساختاری، مطالعاتی بنیادین بر پیکره گردشگری وجود دارد که نیازمند اهمیت و توجه گسترده به این حوزه است.
برنامه ریزی شهری
حسین حاتمی نژاد؛ نوشا همقدم؛ رضا کانونی
چکیده
با توجه به گسترش شهرها و افزایش جمعیت، بررسی رضایتمندی سکونتی ساکنین برای برآورده کردن نیازهای آتی و رسیدن به توسعه پایدار، جایگاه ویژه‌ای در مطالعات مختلف پیدا نموده است. رضایتمندی سکونتی براساس مولفه‌های بسیاری مورد بررسی قرار می‌گیرد و بعنوان ابزاری برای تصمیم‌گیری و سیاستگذاری در نظر گرفته می‌شود. در این راستا بررسی رضایتمندی ...
بیشتر
با توجه به گسترش شهرها و افزایش جمعیت، بررسی رضایتمندی سکونتی ساکنین برای برآورده کردن نیازهای آتی و رسیدن به توسعه پایدار، جایگاه ویژه‌ای در مطالعات مختلف پیدا نموده است. رضایتمندی سکونتی براساس مولفه‌های بسیاری مورد بررسی قرار می‌گیرد و بعنوان ابزاری برای تصمیم‌گیری و سیاستگذاری در نظر گرفته می‌شود. در این راستا بررسی رضایتمندی سکونتی در شهر رشت به عنوان یزرگترین و پرجمعیت‌ترین شهر استان گیلان حائز اهمیت میباشد. لذا هدف این پژوهش سنجش مؤلفه‌های حکمروایی خوب شهری در ایجاد رضایتمندی سکونتی در شهر رشت با رویکرد آینده‌پژوهی است. پژوهش حاضر کاربردی و به لحاظ روش انجام توصیفی- تحلیلی و اکتشافی بوده است. گردآوری داده‌ها به روش اسنادی و نیز به صورت پیمایشی مبتنی بر تکنیک دلفی میباشد. ابتدا 35 عامل به عنوان عوامل مؤثر در رضایتمندی سکونتی شهر رشت با توجه به مولفه-های حکمروایی خوب شهری شناسایی و در گام بعدیاز نرم افزار میک‌مک برای تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده شده است و نوع پرسشنامه به صورت ماتریس اثرات متقابل و با توجه به نظرات کارشناسان و متخصصان برنامه‌ریزی شهری شهر رشت میباشد. وزن‌دهی این پرسشنامه به صورت مقایسه‌ای زوجی و میزان ارتباط متغیرها با اعداد بین صفر تا سه سنجیده می‌شود. در نهایت 13 عامل کلیدی شناسایی شد و تعداد 29 وضعیت احتمالی برای عوامل کلیدی در نظر گرفته شد. پرسشنامه سناریو ویزارد نیز به صورت ماتریس اثرات متقابل طراحی و در اختیار کارشناسان قرار گرفت. در این پرسشنامه، وضعیت‌ها می‌توانند تأثیرگذاری تقویت کننده یا تأثیرگذاری محدودکننده را نشان دهند و اعداد پرسشنامه از3+ تا 3- متغیر است. مدیریت و برنامه‌ریزی یکپارچه شهری، مشارکت شهروندان و اجتماعات محلی، وجود زیرساخت‌ها و سازوکارهای لازم برای مداخله شهروندان و همکاری سازمانهای مردم نهاد با شهرداری بیشترین ارزش سازگاری را بین عوامل کلیدی در بهبود وضعیت رضایتمندی سکونتی شهر رشت در چارچوب حکمروایی خوب شهری دارند.
آب و هواشناسی
سید محمود حسینی صدیق؛ مسعود جلالی؛ حسین عساکره
چکیده
در این مطالعه، جهت تحلیل نقشه همبستگی و رگرسیون گردش هدلی با جت نیمه گرمسیری، فشار سطح زمین، تابش موج بلند خروجی زمین، رطوبت نسبی تراز 850 هکتوپاسکال، بارش و داده‌های ناهنجاریهای وزنی بارش استاندارد شده استفاده شده است. نتایج مطالعه نشان داد رابطه سلول هدلی و جت نیمه‌گرمسیری بر نیوار ایران در تـراز 200 هکتوپاسکال همبسـتگی مثبـتی ...
بیشتر
در این مطالعه، جهت تحلیل نقشه همبستگی و رگرسیون گردش هدلی با جت نیمه گرمسیری، فشار سطح زمین، تابش موج بلند خروجی زمین، رطوبت نسبی تراز 850 هکتوپاسکال، بارش و داده‌های ناهنجاریهای وزنی بارش استاندارد شده استفاده شده است. نتایج مطالعه نشان داد رابطه سلول هدلی و جت نیمه‌گرمسیری بر نیوار ایران در تـراز 200 هکتوپاسکال همبسـتگی مثبـتی با مقدار 4/0 - 7/ 0 تا 35 درجه عرض جغرافیایی را دارد و همچنین تحلیل رگرسیون نشان داد که در عرض‌های جغرافیایی بین 15 تا 35 درجه شمالی جت نیمه‌گرمسیری (m/s) 1 بیشتر از حالت نرمال است، البته در سال 2017 تا عرض‌های جغرافیایی 30 درجه شمالی 2 متر در ثانیه افزایش را نشان داد که بر میزان بارش اثر منفی داشته است. رابطه سلول هدلی با تابش موج بلند خروجی زمین در مناطق جنوبی، جنوب‌غربی و جنوب‌شرقی ایران با مقدار 4/0 و ارتفاعات زاگرس و شمال‌غرب ایران با مقدار 7/0 و رگرسیون با مقدار (w/m2) 01/0 بیشتر از حالت نرمال نشان داد که به عنوان یک منبع گرمای محسوس در وردسپهر میانی عمل نموده و گرما مستقیماً به وردسپهر میانی اضافه شده و موجب گرمایش نیمه فوقانی وردسپهر شده است که رابطه سلول هدلی و رطوبت نسبی تراز 850 هکتوپاسکال در اکثر مناطق ایران به میزان 4/0 و مقدار رگرسیون 2 تا 1 را نشان داده است. رطوبت نسبی پایین همراه با توده خشک شده هوا در زیر مناطق شاخه نزولی سلول هدلی قرار دارد که شرایط خشکی را حاکم کرده است که شاخص ناهنجاریهای بارش در عرض‌های پایین تر از 35 درجه در مناطق جنوبی، جنوب غرب و جنوب شرقی ایران همبستگی منفی (7/0-) را نشان داد که شرایط عدم بارش و خشکسالی را ایجاد می کند.
برنامه ریزی شهری
مسعود تقوایی؛ سهیلا رضایی آدریانی
چکیده
شهر دوستدار کودک یکی از نظریات برنامه‌ریزی شهری، در راستای تخصیص حقوق شهروندی به کودکان و رسیدگی به خواسته‌ها و نیازهای آنها، باهدف ایجاد فرصتی برای کودکان در جهت شکل‌دهی و یا تغییر محیط پیرامونشان است. بررسی وضعیت کنونی شهرها حاکی از بی‌توجهی و نادیده انگاشتن کودکان درروند برنامه‌ریزی شهری و طراحی فضاهاست. یکی از مکان‌های ...
بیشتر
شهر دوستدار کودک یکی از نظریات برنامه‌ریزی شهری، در راستای تخصیص حقوق شهروندی به کودکان و رسیدگی به خواسته‌ها و نیازهای آنها، باهدف ایجاد فرصتی برای کودکان در جهت شکل‌دهی و یا تغییر محیط پیرامونشان است. بررسی وضعیت کنونی شهرها حاکی از بی‌توجهی و نادیده انگاشتن کودکان درروند برنامه‌ریزی شهری و طراحی فضاهاست. یکی از مکان‌های شهری که توجه ویژه‌ای را در این خصوص می‌طلبد پارک‌ها و فضاهای سبز است، چراکه نقش مهمی را در گذران اوقات فراغت کودکان ایفا می‌کند.هدف از مطالعه حاضر در درجه اول شناسایی شاخص‌های فضای سبز دوستدار کودک و در گام بعدی سنجش میزان تحقق کودک‌مداری در فضای سبز ناژوان شهر اصفهان است. برای این منظور با بهره‌گیری از روش کتابخانه‌ای و اسنادی و مراجعه به منابع موجود در این حوزه، بنیادهای فکری و تئوری این نظریه موردبررسی قرار گرفت و شاخص‌های لازم جهت تحقق فضاهای سبز دوستدار کودک شناسایی شد، سپس با بهره‌گیری از روش میدانی، شامل: مشاهده، مصاحبه و تکمیل پرسشنامه محقق‌ساخته، اطلاعات لازم گردآوری شد. نمونه موردبررسی، بر اساس فرمول کوکران، 384 عدد مشتمل بر 200 کودک و 184 بزرگ‌سال انتخاب شد. درنهایت تجزیه‌وتحلیل اطلاعات با استفاده از نرم‌افزار SPSS و روش‌های آماری توصیفی و استنباطی همچون آزمون t و خی‌دو انجام گرفته است. نتایج پژوهش حاکی از میزان برخورداری پارک ناژوان از نه مؤلفه تعریف‌شده است. بر این اساس معیارهای محیط سالم، خلاقیت، برخورداری از فضاهای تعاملاتی، مشارکت و حس تعلق، امنیت، دسترسی، تنوع فضاها، ایمنی و خدمات به ترتیب بیشترین تا کمترین امتیاز را کسب نموده‌اند، در راستای ارتقای میزان کودک‌مداری پارک ناژوان اقداماتی نظیر ارتقا سطح خدمات، افزایش زمین‌های بازی کودکان متناسب با گروه‌های سنی مختلف و با ایمنی بالا، طراحی و اجرای بازی‌های فکری، گروهی و متنوع در پارک، بهبود کیفیت دسترسی به پارک از طریق حمل‌ونقل عمومی، ارتقا امنیت محیط و افزایش مشارکت کودکان پیشنهاد می‌گردد.
برنامه ریزی شهری
محمود اکبری
چکیده
دولت‌ها در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه در جهت مقابله با شهرنشینی شتابان سیاست‌هایی را اتخاذ کرده‌اند، یکی از این استراتژی‌ها بحث پایداری اجتماعی است. طرح‌ها و برنامه‌های مختلف توسعه بایستی به پایداری محیط زیست، پایداری اقتصادی و نهایتاً پایداری اجتماعی منتهی شود. تمرکز پروژه‌ها بر اهداف اقتصادی و اهداف زیست محیطی ممکن ...
بیشتر
دولت‌ها در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه در جهت مقابله با شهرنشینی شتابان سیاست‌هایی را اتخاذ کرده‌اند، یکی از این استراتژی‌ها بحث پایداری اجتماعی است. طرح‌ها و برنامه‌های مختلف توسعه بایستی به پایداری محیط زیست، پایداری اقتصادی و نهایتاً پایداری اجتماعی منتهی شود. تمرکز پروژه‌ها بر اهداف اقتصادی و اهداف زیست محیطی ممکن است به پایداری در این دو بخش منتهی شود؛ ولی توسعه زمانی پایدار است که همه جانبه و یکپارچه باشد. لازم است پروژه‌های مختلف توسعه به پایداری اجتماعی منجر شود. از مهمترین مؤلفه‌های پایداری اجتماعی افزایش کیفیت زندگی و نیل به عدالت اجتماعی است. در پژوهش حاضر سعی شده که با استفاده از تکنیک آیداس به سنجش و ارزیابی شاخص‌های توسعه پایدار اجتماعی در کلانشهرهای ایران پرداخته شود. کلانشهرهای مورد مطالعه در این پژوهش تهران، مشهد، اصفهان، شیراز، تبریز و قم بوده است. داده‌های مورد نیاز پژوهش از طریق آمارنامه کلانشهرهای مورد مطالعه جمع‌آوری شده است. نتایج بکارگیری مدل آیداس نشان میدهد که میزان امتیاز نهایی برای کلانشهر تهران(0.998)، مشهد (0.189)، اصفهان (0.201)، شیراز (0.100)، تبریز (0.143) و قم (0.008) به دست آمده است. نتایج محاسبه مجموع مقادیر نهایی شکاف کل تکنیک میرکا نشان میدهد که کلانشهر تهران با کسب امتیاز (0.0049) بیشترین امتیازات شاخص‌های توسعه پایدار اجتماعی را داشته است. کلانشهر اصفهان با کسب امتیاز(0.1410) بعد از تهران بیشترین امتیاز را از آن خود کرده است. میزان امتیاز کلانشهرهای مشهد(0.1462)، تبریز(0.1520)، شیراز(0.1540) و قم(0.1612) بوده است. مقایسه تطبیقی تکنیک‌های آیداس و میرکا نتایج مشابهی را نشان میدهد و در این دو تکنیک کلانشهر تهران دارای بیشترین امتیاز و کلانشهر قم دارای کمترین امتیاز بوده است. نتایج هر دو تکنیک با توجه به فاصله امتیازی که کلانشهرهای مورد مطالعه باهم دارند از عدم تعادل و نابرابری حکایت دارد.
ژئوتوریسم، اکوتوریسم و گردشگری
مسعود تقوایی؛ شیدا جانعلی پور؛ مرجان شفیعی
چکیده
گردشگری در قرن اخیر به عنوان یکی از مهمترین ابزارها در جهت ارتقاء کیفیت ابعاد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در شهرها شناخته شده است. اگر این صنعت به صورت خلاقانه مورد استفاده قرار بگیرد می‌تواند نتایج مثبت زیادی هم برای جامعه گردشگر و هم برای جامعه میزبان داشته باشد. بنابراین توجه به عوامل مؤثر در توسعۀ گردشگری و برنامه‌ریزی در این زمینه ...
بیشتر
گردشگری در قرن اخیر به عنوان یکی از مهمترین ابزارها در جهت ارتقاء کیفیت ابعاد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در شهرها شناخته شده است. اگر این صنعت به صورت خلاقانه مورد استفاده قرار بگیرد می‌تواند نتایج مثبت زیادی هم برای جامعه گردشگر و هم برای جامعه میزبان داشته باشد. بنابراین توجه به عوامل مؤثر در توسعۀ گردشگری و برنامه‌ریزی در این زمینه امری ضروری است. از این رو در پژوهش حاضر به تبیین شاخص‌های موثر در توسعه گردشگری خلاق با تأکید بر جاذبه‌های گردشگری پرداخته شده است. نوع پژوهش از نظر روش توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف کاربردی- توسعه‌ای است. داده‌های پژوهش از روش کتابخانه‌ای - اسنادی و روش میدانی- پیمایشی به دست آمده است. نمونه آماری تحقیق را 385 نفر از گردشگران و شهروندان تشکیل داده‌اند که حجم نمونه با استفاده از روش کوکران به دست آمده است. همچنین شناسایی مسئولان و متولیان با استفاده از روش گلوله برفی صورت گرفته است. برای بررسی و تحلیل داده‌ها از روش تحلیل عاملی، ضریب آنتروپی و روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره(AHP، تاپسیس، ساو) استفاده شد و در نهایت با جمع‌بندی نتایج حاصل از روش‌های انجام شده، اولویت‌بندی مولفه‌ها با روش رتبه بندی جزئی (POSET) صورت گرفت. نتایج یافته‌های روش تحلیل عاملی نشان میدهد که چهار عامل، فرهنگی/ اجتماعی، فرهنگی / هنری، کالبدی/ نهادی و اقتصادی مهمترین عوامل تأثیر گذار در توسعه گردشگری خلاق هستند و در ادامه مولفه‌های موثر بر توسعه گردشگری خلاق رتبه بندی شد. محاسبات ضریب آنتروپی نیز بیانگر عدم تعادل در توزیع جاذبه‌ها در بیشتر مناطق است.
برنامه ریزی شهری
اکبر رحیمی؛ رامین نقشبندی
چکیده
در دهه‌های اخیر، کشورهای دنیا با روند رو به رشد شهری شدن و رشد روزافزون شهرنشینی روبه‌رو بوده، رشد سریع جمعیت در نواحی شهری پیامدهای منفی بر زندگی شهرنشینان داشته است و باعث گردیده شهرها به شکل نسنجیده گسترش یابند. استفاده بی‌رویه از اراضی حاشیه شهرها موجب تحولاتی چشمگیری در سیمای حومه و ورودی شهرها گردیده ورودیهای امروز که تنها ...
بیشتر
در دهه‌های اخیر، کشورهای دنیا با روند رو به رشد شهری شدن و رشد روزافزون شهرنشینی روبه‌رو بوده، رشد سریع جمعیت در نواحی شهری پیامدهای منفی بر زندگی شهرنشینان داشته است و باعث گردیده شهرها به شکل نسنجیده گسترش یابند. استفاده بی‌رویه از اراضی حاشیه شهرها موجب تحولاتی چشمگیری در سیمای حومه و ورودی شهرها گردیده ورودیهای امروز که تنها به‌عنوان عنصری جهت مشخص کردن محدوده شهر عمل می‌کنند، عناصری تزیینی هستند که در میانه میدان ورودی شهرها جای گرفته‌اند. ورودی شهرها فارغ از زمینه شناختی آن، با فرم‌ها و اشکالی مشابه یکدیگر ساخته می‌شوند که بار معنایی خاصی را به دنبال ندارند و میتوان گفت ورودی‌ها فاقد هویت بوده است. نکته مهم اینجاست که این تغییر و تحولات به همسانی و یکنواختی اغلب ورودی‌ها منجر و نقش منظر ورودی شهر تا حدودی به فراموشی سپرده‌شده است و همین موضوع، علت اصلی توجه به ورودی‌هاست. هدف این پژوهش بررسی منظر مناسب ورودی شهر سقز ، ارزیابی ترجیح کاربریهای مناسب در ورودی شهر و تأمین احتیاجات اولیه مسافرین و مردم بومی میباشد. نتایج حاصل از این بررسی براساس نظریات مردم نشان میدهد ترجیحات به پیاده راه‌های سبز، پارک یا تفرجگاه‌های تفریحی و مراکز درمانی در محور ورودیهای شهر سقز در اولویت اصلی قرار داشته است. همچنین نتایج پرسشنامه تصویری نشان میدهد دید به مناظر طبیعی، دید گسترده، وجود فضاهای سبز، المان و نشانه‌های شهری و کاربریهای خدماتی در مطلوبیت فضاها مؤثر بوده اند.
احمد اسدی؛ محمدرضا پورمحمدی
چکیده
در دهه های اخیر با ظهور انگاره های جدید، رشد و توسعه شهری به صورت هوشمند مطرح شده است و توسعه میان افزا جزئی از آن به شمار می آید. توجه به راهبرد توسعه میان افزا باعث رونق بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری می شود. هدف این مطالعه بررسی تاثیر راهبرد توسعه میان‌افزا بر مولفه های سرزندگیو مطلوبیت اجتماعی میباشد. پژوهش ...
بیشتر
در دهه های اخیر با ظهور انگاره های جدید، رشد و توسعه شهری به صورت هوشمند مطرح شده است و توسعه میان افزا جزئی از آن به شمار می آید. توجه به راهبرد توسعه میان افزا باعث رونق بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری می شود. هدف این مطالعه بررسی تاثیر راهبرد توسعه میان‌افزا بر مولفه های سرزندگیو مطلوبیت اجتماعی میباشد. پژوهش حاضر از نظر ماهیت، از نوع تحقیقات کاربردی و از لحاظ روش تحقیق، از نوع روش‌های اسنادی- تحلیلی است. اطلاعات مورد نظر از طریق روش‌های کتابخانه ای و میدانی جمع آوری شده است. حجم نمونه 382 عدد پرسشنامه می باشد که از جامعه آماری بافت فرسوده شهر زنجان با استفاده از فرمول کوکران انتخاب شده است. یافته های تحقیق نشان م یدهد که توسعه میان افزا تاثیر مثبتی در ارتقاء سرزندگی و مطلوبیت اجتماعی در بافتهای فرسوده دارد و بین توسعه میان افزا با متغیرهای سرزندگی و مطلوبیت اجتماعی ارتباط معنی داری وجود دارد. بنابراین میتوان گفت که سرزندگی و مطلوبیت اجتماعی به تفکیک توسعه میان افزا (کمتر، متوسط، بالا) دارای تفاوت معنی داری می باشد.
