برنامه ریزی شهری
شهریور روستایی؛ رسول قربانی؛ حدیث بردبار
چکیده
پژوهش حاضر سعی بر آن داشته است تا با مطالعه و بررسی مقالات علمی-پژوهشی داخلی به استخراج مهمترین عوامل و مولفه‌های تاثیرگذار بر حکمروایی شهری در دوران پساکرونا بپردازد و سپس در گام بعدی یک اولویت‌بندی از عوامل مذکور ارائه نماید، ارائه چارچوبی مفهومی برای حکمروایی شهری در دوران پساکرونا نیز به عنوان هدف فرعی این پژوهش به شمار می‌رود. ...
بیشتر
پژوهش حاضر سعی بر آن داشته است تا با مطالعه و بررسی مقالات علمی-پژوهشی داخلی به استخراج مهمترین عوامل و مولفه‌های تاثیرگذار بر حکمروایی شهری در دوران پساکرونا بپردازد و سپس در گام بعدی یک اولویت‌بندی از عوامل مذکور ارائه نماید، ارائه چارچوبی مفهومی برای حکمروایی شهری در دوران پساکرونا نیز به عنوان هدف فرعی این پژوهش به شمار می‌رود. پژوهش پیش‌رو از نوع اسنادی بوده و به لحاظ روش‌شناسی یک پژوهش کیفی مروری به شمار می‌رود. جامعه آماری تحقیق شامل مقالات در دسترس چاپ شده در مجلات داخلی معتبر تا انتهای سال 1401 شمسی میباشد که برای نمونه‌گیری از پایگاه‌‌های داخلی استفاده شده است. نوآوری پژوهش حاضر، در داشتن دیدگاهی کل‌نگر و سیستماتیک به مطالعات حوزه حکمروایی شهری و نیز تحقیقات صورت گرفته در رابطه با حکمروایی شهری در دوران کرونا و پس از آن با استفاده از روش فراتحلیل کیفی میباشد تا با تکیه بر روش مذکور و تحلیل تحقیقات پیشین عوامل و مولفه‌های موثر شناسایی شده و نیز بر اساس میزان اهمیت اولویت‌بندی گردند، تا در نهایت پژوهش حاضر به عنوان راهنمای عمل به مدیران و پژوهشگران برای برخورداری از چشم‌انداز مناسب در حوزه حکمروایی شهری در دوران پساکرونا یاری رساند. در رابطه با مهمترین عوامل و مولفه‌های تاثیرگذار بر حکمروایی شهری در دوران پساکرونا نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که عامل ساختاری با سه مولفه موثر (شفافیت، قانون‌مندی و عدالت‌محوری) و مجموع امتیاز مولفه‌ها 21 در اولویت اول، عامل نهادی با یک مولفه موثر (مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی) و مجموع امتیاز مولفه‌ها 10 در اولویت دوم، عامل فردی با یک مولفه موثر (مشارکت شهروندان) و مجموع امتیاز مولفه‌ها 6 در اولویت سوم، عامل فرهنگی بدون داشتن مولفه موثر و با مجموع امتیاز مولفه‌ها 3 در اولویت چهارم و عامل فضایی نیز بدون داشتن مولفه موثر و با مجموع امتیاز مولفه‌ها 2 در اولیت پنجم قرار می‌گیرند.
برنامه ریزی شهری
شهریور روستایی؛ کوثر عراقی
چکیده
امروزه با پیشرفت روزافزونی که در جامعه وجود دارد، یکی از مسائل مهم جامعه تغییر و تحول میباشد که همواره بوده و ادامه دارد. تمایل به پیشرفت بدون تغییر و تحول امکان‌پذیر نیست. آینده پیش روی، آینده‌ای مبهم و نامعلوم است و باید برای شناخت آن به کمک علم آینده‌پژوهی همواره تلاش کنیم. در دهه‌‌های اخیر به دلیل تحولات و دگرگونی‌های روی‌داده ...
بیشتر
امروزه با پیشرفت روزافزونی که در جامعه وجود دارد، یکی از مسائل مهم جامعه تغییر و تحول میباشد که همواره بوده و ادامه دارد. تمایل به پیشرفت بدون تغییر و تحول امکان‌پذیر نیست. آینده پیش روی، آینده‌ای مبهم و نامعلوم است و باید برای شناخت آن به کمک علم آینده‌پژوهی همواره تلاش کنیم. در دهه‌‌های اخیر به دلیل تحولات و دگرگونی‌های روی‌داده در عرصه‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی، زیست‌محیطی در شهرها نگاه انسان به آینده متفاوت شده است. این تحقیق با رویکرد آینده‌پژوهی به موضوع تراکم و تغییرات آتی تراکم شهری می‌پردازد که با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی میباشد و برای جمع‌آوری اطلاعات از روش کتابخانه‌ای- میدانی و دیدگاه نوین برنامه‌ریزی (آینده‌پژوهی) همچنین برای بهدست آوردن اطلاعات و جمع‌آوری نظرات کارشناسان از روش پویش محیطی و برای شناسایی پیشران‌ها، از روش تحلیل اثرات متقابل/ ساختاری و نرمافزار میک‌مک و برای تدوین سناریوهای مطلوب از نرمافزار سناریوویزارد استفاده گردید تا مهمترین پیشران‌ها و میزان تأثیرگذاری این پیشران‌ها در وضعیت بهوجود آمده و درنهایت تدوین سناریوهای مطلوب در وضعیت آینده تراکم شهری در منطقه ۲ شهرداری تبریز به دست آید.که به صورت خلاصه نتایج بهدست آمده چنین میباشد: از 60 عامل موثر شناسایی شده در تغییرات تراکمی شهر تبریز بااستفاده از نرمافزار میک‌مک 13 عامل پیشران بهدست آمد،سپس با تعیین47 وضعیت‌های احتمالی برای این13 عامل و وارد کردن آنها در نرمافزار سناریوویزارد،تعداد سناریوهای قوی 4 و تعداد سناریوهای ضعیف 270 و تعداد سناریوهای با سازگاری بالا11 بهدست آمد که تحلیل‌های به دست آمده از سناریوها نشان میدهد که وضعیت آینده تغییرات تراکمی شهر تبریز با روند مطلوب در پیش خواهد بود هرچند نباید از وقوع شرایط بحرانی آینده غافل باشیم.
برنامه ریزی شهری
شهریور روستایی؛ فیروز جعفری؛ رقیه علیون
چکیده
افزایش جمعیت و گسترش شهرنشینی سرانه برخورداری از بسیاری از امکانات اجتماعی و اقتصادی را کاهش داده و پیامدهای آن به صورت کاهش سطح کیفیت زندگی در عرصه های مختلف شهری نمایان شده است. کلانشهر تبریز همچون اغلب شهرهای بزرگ کشور بستر نابرابری فضایی مناطق از بهره مندی از خدمات عمومی شهری به خصوص خدمات آموزشی است. لزوم توجه به کاربری آموزشی ...
بیشتر
افزایش جمعیت و گسترش شهرنشینی سرانه برخورداری از بسیاری از امکانات اجتماعی و اقتصادی را کاهش داده و پیامدهای آن به صورت کاهش سطح کیفیت زندگی در عرصه های مختلف شهری نمایان شده است. کلانشهر تبریز همچون اغلب شهرهای بزرگ کشور بستر نابرابری فضایی مناطق از بهره مندی از خدمات عمومی شهری به خصوص خدمات آموزشی است. لزوم توجه به کاربری آموزشی هم به عنوان اساسی ترین خدمات عمومی شهری با توجه به جوانی جمعیت کشورمان اهمیت بسیاری دارد. این پژوهش به تحلیل توزیع مراکز آموزشی شهر تبریز به خصوص مدارس دخترانه دوره متوسطه اول و دوم از نکته نظر عدالت فضایی پرداخته است. روش تحقیق از نوع توصیفی ـ تحلیلی است. در راستای دستیابی به اهداف پژوهش از نرم افزارسیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) برای تعیین شعاع عملکردی این واحدها استفاده شده است و سرانه این واحدها محاسبه و با سرانه استاندارد مقایسه شده و میزان کمبود و یا مازاد این خدمات تعیین شده است. به منظور رتبه بندی برای این مدارس شاخص هایی تعیین شده و با استفاده از تکنیک Topsis این شاخص ها وزن دهی شده و در نهایت مدارس از نظر شاخص های مورد نظر از عالی تا خیلی ضعیف رتبه بندی شده و توزیع آنها در سطح شهر تبریز نمایش داده شده است. نتیجه به این صورت است که بیشترین تعداد مدارس در رتبه مدارس ضعیف قرارمی گیرند و تنها 7 مدرسه با توجه به شاخص های موردنظر عالی هستند که در نواحی 1و 3 قرار دارند. مدیریت شهری مادرشهر تبریز نیازمند توجه به مناطق محروم از شاخص خدمات آموزشی است.
شهریور روستایی؛ فریبا کوهی قولقاسم
چکیده
با گسترش شهرنشینی از یک‌سو و افزایش جمعیت از سوی دیگر، کودکان در تحولات مدرن شهری نادیده گرفته شدند و لزوم توجه به آنها در شهرها بیش‌ازپیش احساس میشود. بدین منظور وجود فضاهای شهری که بتواند پاسخگوی نیازهای ملموس نظیر دسترسی به خدمات شهری، مسکن، حمل‌ونقل و ... و نیازهای ناملموس نظیر حس تعلق مکانی، امنیت و ... کودکان باشد امری ضروری ...
بیشتر
با گسترش شهرنشینی از یک‌سو و افزایش جمعیت از سوی دیگر، کودکان در تحولات مدرن شهری نادیده گرفته شدند و لزوم توجه به آنها در شهرها بیش‌ازپیش احساس میشود. بدین منظور وجود فضاهای شهری که بتواند پاسخگوی نیازهای ملموس نظیر دسترسی به خدمات شهری، مسکن، حمل‌ونقل و ... و نیازهای ناملموس نظیر حس تعلق مکانی، امنیت و ... کودکان باشد امری ضروری است که از آن تحت عنوان زیست پذیری شهری یاد میشود. افزایش زیست پذیری شهرها رابطه‌ی مستقیمی با افزایش میزان جذابیت محیط‌های شهری برای شهروندان دارد و خود میتواند زمینه‌سازی برای توسعه پایدار شهری باشد؛ بنابراین پایداری شهری درگرو تأمین زیست پذیری برای تمامی شهروندان است توجه به کودکان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است چراکه کودکان شهروندان آینده‌ی جامعه و عامل پیوند نسل‌های گذشته و آینده محسوب میشوند. در این تحقیق با بهره-گیری از پایه‌های فکری آینده‌پژوهی به شناسایی پیشران‌های کلیدی و مؤثر در وضعیت آینده‌ی زیست پذیری کودکان در منطقه 3 تبریز پرداخته‌ایم و در مرحله اولیه با استفاده از روش دلفی ابتدا تعدادی از متغیر مؤثر در وضعیت آینده‌ی زیست پذیری شهری برای کودکان را شناسایی کردیم سپس از میان آنها 47 متغیر را که مورد تأیید متخصصان بوده و بالاترین امتیاز را دریافت نمودند استخراج نمودیم این 47 متغیر در 4 گروه زیست‌محیطی، کالبدی، اجتماعی و اقتصادی تقسیم‌بندی شدند. سپس با استفاده از روش تحلیل ساختاری و تشکیل ماتریس 47 در 47 و با استفاده از نرمافزار MICMAC این متغیرها مورد مقایسه قرارگرفته و درنهایت 7 پیشران استخراج گردید که بیشترین نقش را در وضعیت آینده‌ی زیست پذیری شهری کودکان دارند.
برنامه ریزی شهری
رسول قربانی؛ شهریور روستایی؛ نسیم ابوالحسنی
چکیده
شهرها عالی‌ترین سیستم‌ها و شبکه‌های پیچیده‌ای هستند که تاکنون ظهور یافته‌اند. آنها فراتر از بحث تعادل کلاسیک، نیازمند بی‌شمار انرژی برای حفظ ساختار منسجم خودشان هستند. بنابراین در توسعه شهرها باید به این نکته توجه داشت که یک شبکه پیچیده و منسجم، شامل یک ساختار سلسله مراتبی و همپیوند است که در مقیاس‌های مختلف فضایی و در طی زمان ...
بیشتر
شهرها عالی‌ترین سیستم‌ها و شبکه‌های پیچیده‌ای هستند که تاکنون ظهور یافته‌اند. آنها فراتر از بحث تعادل کلاسیک، نیازمند بی‌شمار انرژی برای حفظ ساختار منسجم خودشان هستند. بنابراین در توسعه شهرها باید به این نکته توجه داشت که یک شبکه پیچیده و منسجم، شامل یک ساختار سلسله مراتبی و همپیوند است که در مقیاس‌های مختلف فضایی و در طی زمان ظهور می‌یابد و برای حفظ این انسجام باید به ساختار همپیوند آن پایبند بود. ساختار اصلی شهر بهعنوان فرم دهنده استخوان‌بندی و شکل شهری تأثیر بسزایی در نحوه ارتباط و ترتیب فضایی فضاهای شهری داشته است. برخی پارامترها در طول زمان نقـش پررنگ‌تری در شکل‌دهی به ساختار شهری داشته‌اند و برخی برعکس. یکی از روش‌هایی که بر پایه استفاده از رایانه و روشهای علمی در زمینه مطالعات شهری بـه کاررفتـه اسـت، تکنیـک چیدمان فضایی است. هدف از ایـن مقالـه شـناخت کـاربردی تکنیـک چیدمان فضا در مطالعه پیکره‌بندی و ساختار اصلی شهر بافت تاریخی تبریز در طی یک سده اخیر میباشد که با استفاده از بررسـی تطبیقی بین دوره‌های تاریخی (1349،1297و1400) به تحلیل پارامترهای تکنیک چیدمان فضایی (اتصالات، هم پیوندی، عمق فضا و انتخاب) با استفاده از نقشههای خطوط محوری پرداخته شده است است و نتایج بـه صـورت داده‌های گرافیکی و ریاضی ارائه شده است. یافته‌های تحقیق بیانگر آن است که محورها و مسیرهای بافت تاریخی و مرکزی شهر تبریز اهمیت و نقش خود را از دست داده است اما پتانسیل و ظرفیت احیای مجدد نقش و اهمیت خود را در ساختار اصلی شهر دارند.
برنامه ریزی شهری
علی میرزایی؛ محمدرضا پورمحمدی؛ شهریور روستایی
چکیده
الگوی مسکن و سبک زندگی جزئی از فرهنگ جامعه را در برمی‌گیرد. در دوران اخیر، همچنان که جامعه و فرهنگ در مسیر دگرگونی قرار می‌گیرند، سبک سکونتی و الگوی آن نیز تغییر می‌یابد. بر این اساس هدف پژوهش حاضر تحلیل رابطه بین تغییرات سبک زندگی و الگوی مسکن اسلامی در کلانشهر تبریز میباشد. روش تحقیق حاضر توصیفی، پیمایشی و استنباطی با مراجعه ...
بیشتر
الگوی مسکن و سبک زندگی جزئی از فرهنگ جامعه را در برمی‌گیرد. در دوران اخیر، همچنان که جامعه و فرهنگ در مسیر دگرگونی قرار می‌گیرند، سبک سکونتی و الگوی آن نیز تغییر می‌یابد. بر این اساس هدف پژوهش حاضر تحلیل رابطه بین تغییرات سبک زندگی و الگوی مسکن اسلامی در کلانشهر تبریز میباشد. روش تحقیق حاضر توصیفی، پیمایشی و استنباطی با مراجعه به متون اسلامی و منابع معرفتی با تکیه بر آیات قرانی و روایات انجام‌گرفته است و برای دستیابی به اهداف موردنظر از ابزار پرسشنامه گردید. جامعه آماری تحقیق را کلیه ساکنان و تمام سطح کلانشهر تبریز و از شیوه نمونه‌گیری تصادفی ساده استفاده گردید. برای تأیید و یا رد فرضیه‌ها با استفاده از نرمافزار آماری SPSSبه تحلیل داده‌های پرسشنامه و برای آزمون رابطه بین متغیرها و رتبه‌بندی شاخص‌ها و مؤلفه‌های تحقیق از مدل رگرسیون چندگانه (MLR) و آزمونT تک نمونه استفاده گردید؛ همچنین از مدل تحلیل شبکه‌ای (ANP) با استفاده از نرمافزارSuper Decisions نظرات کارشناسان با توزیع 30 پرسشنامه مورد سنجش قرار گرفت و به رتبه‌بندی گویه‌های هر یک از مؤلفه‌ها و شاخصهای تحقیق پرداخته شد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که ضریب همبستگی چندگانه کل برای متغیرهای مستقل و وابسته 906/0 R=و ضریب تعیین برابر با 822/0 و ضریب تعیین تعدیل‌شده برابر با 818/0 به دست آمد که نشان از همبستگی بالای متغیر سبک زندگی و الگوی مسکن اسلامی میباشد. به‌طوری کلی از 39 زیر شاخصهای سبک زندگی 12 گویه آن‌که تغییرات در ارزش‌های سبک زندگی را در تحقیق حاضر نشان میدهد به ترتیب متعلق به شاخص ارزش‌های منزلتی با ضریب (367/0)، ارزش‌های فرهنگی (243/0)، الگوهای رفتاری (215/0)، ارزش‌های اقتصادی (132/0) که امتیازات بالایی را کسب کرده‌اند و ارزش‌های اجتماعی، هویت دینی، مکانی و فضایی و زیست‌محیطی در رتبه پایینی قرارگرفته و کم‌رنگ شدن ارزش فرا مادی در برابر ارزش‌های مادی نشان از معنادار بودن بین تغییرات در ارزش‌های سبک زندگی بوده که الگوی مسکن اسلامی را به‌سوی مدرنیزه شدن سوق داده است.
برنامه ریزی شهری
شهریور روستایی؛ مینا فرخی صومعه؛ رسول قربانی
چکیده
تنوع در انتخاب، ترجیح و رضایت از مسکن، تفاوت‌ها و تغییراتی را در سبک زندگی مسکونی و به دنبال آن در الگوی سکونتی میتواند به همراه داشته باشد. از این نظر، توجه به ترجیح و انتخاب مسکن و تقاضاهای متنوع مردم با توجه به سبک زندگی، در ادراک و ارزیابی محیط مسکونی ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. در همین راستا، ضمن مرور ادبیات و مفاهیم مربوط به سبک ...
بیشتر
تنوع در انتخاب، ترجیح و رضایت از مسکن، تفاوت‌ها و تغییراتی را در سبک زندگی مسکونی و به دنبال آن در الگوی سکونتی میتواند به همراه داشته باشد. از این نظر، توجه به ترجیح و انتخاب مسکن و تقاضاهای متنوع مردم با توجه به سبک زندگی، در ادراک و ارزیابی محیط مسکونی ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. در همین راستا، ضمن مرور ادبیات و مفاهیم مربوط به سبک زندگی و عوامل مؤثر، در جامعه آماری موردمطالعه پرسشنامه‌ای با 125 گویه طراحی و تدوین گردیده است. هدف این پژوهش، شناسایی مفهوم سبک زندگی و تأثیر آن در انتخاب، ترجیح و رضایت مسکونی و درنهایت ارائه الگوی سکونتی با توجه به روابط بین متغیرها است که ویژگی‌های الگویی ترجیح با تحلیل خوشه‌ای، عوامل انتخاب مسکن با تحلیل عاملی و رضایت مسکونی و ارتباط درونی آنها با ترجیح مسکونی از طریق تحلیل عاملی و روش سلسله مراتبی و تحلیل واریانس موردبررسی قرارگرفته است. نتایج نشان میدهد در بین عوامل انتخاب عامل ایمنی، دسترسی و ویژگی‌های کالبدی، اقتصادی و اجتماعی با توجه به سطح معناداری کمتر از 05/0 با الگوهای چهارگانه سکونت تفاوت معناداری وجود دارد و تنها در عامل اوقات فراغت و تفریح تفاوت معناداری کمتر است. در ترجیح مسکن، خانوارها بر اساس تعداد خوشه‌ها به چهار الگوی سکونتی (شهر محور، طبیعت‌محور، اجتماع‌محور و سودمحور) طبقه‌بندی‌شده و سطح معناداری واریانس در چهار خوشه در عامل‌های 2، 3، 4، 5، 6، 8، 9، 11 خیلی زیاد و در عامل 6 زیاد، درحالی‌که در عامل‌های 1 و 10 چندان معنادار نیست. همچنین بین ویژگی‌های جمعیت شناختی خانوارها با الگوهای سکونتی ترجیح مسکن رابطه معناداری وجود ندارد و بر اساس ترجیح مسکن، رضایت افراد از واحدهای سکونتی‌شان در حد متوسط به پایین ارزیابی‌شده است.
برنامه ریزی شهری
شهریور روستایی؛ محمدرضا پورمحمدی؛ حکیمه قنبری
چکیده
شهر هوشمند مبتنی بر ICT و ابزار ارتقا کیفیت زندگی و توسعه پایدار به معنای گشایش مفاهیمی نو در برنامه‌ریزی شهری است. اجرای شهر هوشمند مستلزم تغییر در ساختار حکومتی (نهادی) و مدیریتی است. دولت برای اجرای حکم‌هایش باید با بخش خصوصی و جامعه مدنی در تعامل باشد و باید قواعد بازی را به گونه‌ای تنظیم کند که این تعاملات برقرار شود. لذا ایجاد ...
بیشتر
شهر هوشمند مبتنی بر ICT و ابزار ارتقا کیفیت زندگی و توسعه پایدار به معنای گشایش مفاهیمی نو در برنامه‌ریزی شهری است. اجرای شهر هوشمند مستلزم تغییر در ساختار حکومتی (نهادی) و مدیریتی است. دولت برای اجرای حکم‌هایش باید با بخش خصوصی و جامعه مدنی در تعامل باشد و باید قواعد بازی را به گونه‌ای تنظیم کند که این تعاملات برقرار شود. لذا ایجاد حکمروایی خوب شهری به عنوان مهمترین عامل ایجاد شهرهای هوشمند در این پژوهش مطرح است. هدف از این پژوهش شناسایی تاثیر حکمروایی خوب شهری در ایجاد شهر هوشمند شهرداری تبریز میباشد. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و بر پایه مدلسازی ساختاری مبتنی بر تحلیل عاملی تائیدی و تحلیل مسیر (SEM) میباشد. جامعه آماری شاغلین ستادی مرتبط با موضوع در شهرداری تبریز بر مبنای نمونه‌گیری خوشه‌ای به تعداد 376 نفر میباشد. پرسشنامه شامل دو بخش تحت عنوان گویه‌های شهر هوشمند مشتمل بر 3 مفهوم و 28 سوال و گویه‌های حکمروایی خوب شهری مشتمل بر 8 مفهوم و 40 گویه میباشد. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرمافزارLISREL استفاده شده است. نتایج مدلسازی معادلات ساختاری نشان میدهد که در تحلیل مسیر، هشت متغیر مکنون درونی "(شفاف‌سازی، پاسخگویی، مشارکت، اثربخشی، اجماع‌گرایی، قانون‌مندی، مسئولیت‌پذیری، عدالت" بر سه متغیر مکنون بیرونی "عوامل انسانی و سرمایه اجتماعی مدیریت و سیاست، عوامل فناوری" با میزان کای اسکور نرمال شده به درجه آزادی 85/2 برازش مدل قابل قبول بوده و مولفه‌ها تأثیرگذار برهمدیگر هستند. نتایج و یافته‌ها بیانگر اعداد معنی‌داری مربوط به مؤلفه‌ها و متغیرهای مکنون درونی و برونی و همچنین متغیرهای مشاهده شده مربوط به هر کدام (اعم از بار عاملی و خطاهای آن) و همبستگی بالا بین متغیرهای مکنون است، زیرا معنی‌داری اعداد (t-value) از 96/1 بزرگ‌تر است. بنابر نتایج، حکمروایی خوب شهری شرط علی ایجاد شهر هوشمند در مدیریت شهری تبریز میباشد.
برنامه ریزی شهری
رضا جهان بین؛ فریدون بابایی اقدم؛ شهریور روستایی؛ اکبر اصغری زمانی
چکیده
به دنبال بازنگری مفهوم توسعه پایدار، امروزه کشورهای در حال توسعه، در پی جلب مشارکت زنان در فرآیند توسعه می‌باشند. در سکونتگاههای غیررسمی، یکی از موانع توانمندسازی زنان در نقش‌آفرینی آنها در فرایند مشارکت در ساماندهی محلات مسکونی خویش، وجود عقاید قالبی یا کلیشه‌هاست. کلیشه‌ها نقشی غیرقابلیتی به زنان داده‌اند. به طوری‌که ...
بیشتر
به دنبال بازنگری مفهوم توسعه پایدار، امروزه کشورهای در حال توسعه، در پی جلب مشارکت زنان در فرآیند توسعه می‌باشند. در سکونتگاههای غیررسمی، یکی از موانع توانمندسازی زنان در نقش‌آفرینی آنها در فرایند مشارکت در ساماندهی محلات مسکونی خویش، وجود عقاید قالبی یا کلیشه‌هاست. کلیشه‌ها نقشی غیرقابلیتی به زنان داده‌اند. به طوری‌که آنها هیچ فرصتی برای کسب قدرت و توانمندی نمییابند. بنابراین در روند توانمندسازی زنان، مطالعه ساختارهای بازدارنده فرهنگی حائز اهمیت است. هدف این مقاله تحلیل رابطه کلیشه‌های جنسیتی و توانمندسازی زنان در سکونتگاههای غیررسمی است. همچنین رابطه توانمندسازی زنان با متغیرهای زمینهای نظیر سن، تأهل، تحصیلات، وضعیت اشتغال و مهاجرت سنجیده میشود. پژوهش حاضر از نظر هدف بنیادی- کاربردی و از نظر روش، پیمایشی- تحلیلی است و برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه محقق‌ساخته استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق، زنان 18 سال به بالای ساکن در سکونتگاههای غیررسمی شهر ایلام میباشد که با استفاده از شیوه نمونه‌گیری تصادفی طبقاتی متناسب با حجم و بر اساس فرمول نمونه‌گیری کوکران، 377 نفر انتخاب شدند. روایی پرسشنامه با استفاده از روایی محتوا و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ (89/0) بدست آمد. برای تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS، از آزمون‌های همبستگی پیرسون، دو نمونه‌ای مستقل (T)، تحلیل واریانس (F) و تحلیل رگرسیونی بهره گرفته شد. از نرم افزار AMOS نیز برای مدلسازی معادلات ساختاری (SEM) استفاده گردید. یافته‌های تحقیق نشان میدهد که بین توانمندسازی زنان و میزان اعتقاد به کلیشه‌های جنسیتی با اطمینان لازم رابطه معناداری وجود دارد. همچنین متغیرهای زمینهای همچون سن، وضعیت تأهل، تحصیلات، مهاجرت و وضعیت اشتغال رابطه معناداری با توانمندسازی زنان دارند. از این‌رو توانمندسازی آنان در این زمینه‌ها، بسترهای ظرفیت‌سازی اجتماعی محلی را فراهم می‌آورد.
برنامه ریزی روستایی
فروغ اندستا؛ شهریور روستایی
چکیده
گسترش شهرنشینی و به دنبال آن، مشکلات خاص زندگی شهری، بیش از پیش توجه به راهبردها و چاره‌های سودمند برای بهینه‌سازی زندگی شهروندان را ضروری کرده است. در چند دهه اخیر، با مطرح شدن مفاهیم و رویکردهای دموکراتیک، الگوهای جدید حاکمیتی شکل یافتند. یکی از این اشکال جدید، جنبش حکمروایی خوب شهری بوده است. این الگو به عنوان فرایند مشارکتی تعریف ...
بیشتر
گسترش شهرنشینی و به دنبال آن، مشکلات خاص زندگی شهری، بیش از پیش توجه به راهبردها و چاره‌های سودمند برای بهینه‌سازی زندگی شهروندان را ضروری کرده است. در چند دهه اخیر، با مطرح شدن مفاهیم و رویکردهای دموکراتیک، الگوهای جدید حاکمیتی شکل یافتند. یکی از این اشکال جدید، جنبش حکمروایی خوب شهری بوده است. این الگو به عنوان فرایند مشارکتی تعریف میشود که با مشارکت شهروندان و تغییر نقش و کاکردهای حاکمیت محلی همراه است. در این راستا، برنامه NBN با اصطلاح «همسایه‌ها محیط پیرامون همسایگی خود را می‌سازند» ، به عنوان یکی از موفق‌ترین راه در زمینه مدیریت شهری و حکمروایی خوب شهری در طی ده سال گذشته در شهر روچستر نیویورک میباشد. در این برنامه ، همه شهروندان سعی در ساماندهی محیط زندگی اطراف خود می‌باشند. هدف از انجام این پژوهش، ارزیابی عوامل موثر بر اجرای حکمروایی شهری مشارکتی( برنامه NBN) در منطقه 2 کلانشهر تبریز میباشد. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و جامعه آماری با توجه به فرمول کوکران و جمعیت منطقه 2 کلانشهر تبریز، 382 نفر میباشد. برای گردآوری اطلاعات از ابزار پرسشنامه و برای تجزیه و تحلیل داده-های حاصله از پرسشنامه از نرم افزار لیزرل و SPSS استفاده شده است. با توجه به نتایج تجزیه و تحلیل داده‌ها، در محیط برنامه لیزرل مدل از برازش مطلوبی برخوردار بوده و در بین شاخص‌ها، شاخص« توافق جمعی» به عنوان شاخص اول محاسبه گردید. این بدین معنی است که منافع مختلف جامعه به سمت اجماعی گسترده که بهترین و بیشترین منفعت را برای تمام اجماع و همه شهروندان در پی داشته باشد، هدایت شود. هم چنین در نرم افزار SPSS با توجه به آزمون تی تک نمونه‌ای ، عوامل موثر در حکمروایی شهری مشارکتی(برنامه NBN) در منطقه مذکور، از وضعیت خوبی برخوردار نمی‌باشد.
برنامه ریزی شهری
رسول قربانی؛ شهریور روستایی؛ سونیا کرمی
چکیده
آینده‌پژوهی مسکن به عنوان یکی از اساسی‌ترین نیازهای برنامه‌ریزی و مدیریت شهری جهت شناخت مهمترین فاکتورهای موثر بر کیفیت مسکن و تطبیق مسکن بر نیازهای افراد و خانوارها میباشد. لذا هدف از انجام این پژوهش، بررسی وضعیت شاخصهای کمی و کیفی مسکن در شهر تبریز و مقایسه تطبیقی آن با نقاط شهری استان و کشور، تعیین مهمترین فاکتورهای ...
بیشتر
آینده‌پژوهی مسکن به عنوان یکی از اساسی‌ترین نیازهای برنامه‌ریزی و مدیریت شهری جهت شناخت مهمترین فاکتورهای موثر بر کیفیت مسکن و تطبیق مسکن بر نیازهای افراد و خانوارها میباشد. لذا هدف از انجام این پژوهش، بررسی وضعیت شاخصهای کمی و کیفی مسکن در شهر تبریز و مقایسه تطبیقی آن با نقاط شهری استان و کشور، تعیین مهمترین فاکتورهای موثر بر کیفیت مسکن و در نهایت شناسایی محتمل‌ترین سناریوهای آینده مسکن در کلانشهر تبریز میباشد. روش تحقیق حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی است. جهت جمع‌آوری داده از سالنامه‌های آماری، سرشماری‌های ادوار مختلف و همینطور تکمیل پرسشنامه از 40 نفر از متخصصین و کارشناسان حوزه مسکن استفاده شده است. جهت تحلیل داده‌ها و تعیین شاخصهای استراتژیک از روش تحلیل اثرات متقابل/ساختاری با نرمافزار MICMAC و جهت تعیین محتمل‌ترین سناریوها از نرمافزار سناریو ویزارد استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد طی دوره 1395-1355 شاخصهای کمی و کیفی مسکن در شهر تبریز بهبود داشته است. همینطور از میان 16 شاخص موثر بر کیفیت مسکن، 5 شاخص متوسط زیربنای واحد مسکونی، مساکن با عمر کمتر از 30 سال، تراکم خانوار در واحد مسکونی، تراکم نفر در واحد مسکونی و متوسط اتاق در واحد مسکونی به عنوان متغیرهای استراتژیک و کلیدی موثر بر کیفیت مسکن شناخته شده و نهایتا دو سناریو، به عنوان محتمل‌ترین سناریوهای بخش مسکن در کلانشهر تبریز شناسایی شدند. در سناریوی اول شاهد کاهش و در سناریوی دوم شاهد ثبات متغیرهای کلیدی هستیم و فقط متغیر مساکن با عمر کمتر از 30 سال در هر دو سناریو افزایش می‌یابد.
برنامه ریزی شهری
شهریور روستایی؛ بهزاد رنجبرنیا؛ محمدرضا پورمحمدی
چکیده
مفهوم توسعۀ شهری دانشبنیان در برنامه‌ریزی شهری، به عنوان پارادایمی در حال تکوین مطرح است و از آن به عنوان یکی از مهمترین نظریههای توسعۀ شهری قرن 21 یاد میشود. در این راستا، شهرها جهت ایجاد رقابت و توانمندسازی خود و افزایش کیفیت زندگی شهروندان نیازمند قرار گرفتن در این مسیر از توسعه هستند. در راه نیل به این هدف، چالشهایی ...
بیشتر
مفهوم توسعۀ شهری دانشبنیان در برنامه‌ریزی شهری، به عنوان پارادایمی در حال تکوین مطرح است و از آن به عنوان یکی از مهمترین نظریههای توسعۀ شهری قرن 21 یاد میشود. در این راستا، شهرها جهت ایجاد رقابت و توانمندسازی خود و افزایش کیفیت زندگی شهروندان نیازمند قرار گرفتن در این مسیر از توسعه هستند. در راه نیل به این هدف، چالشهایی میتواند مانع از تحقق چنین مفهومی در شهر شود. یکی از این مسائل که از آن به عنوان یکی از چالشهای اساسی توسعۀ شهری دانشبنیان یاد میشود، عامل شکاف دیجیتال است. شکاف دیجیتال به نابرابری در سطوح دسترسی به امکانات و تسهیلات تکنولوژی اطلاعاتی و ارتباطی اطلاق میشود. در این رابطه، هدف پژوهشگران، تحلیل و بررسی عوامل تأثیرگذار عامل شکاف دیجیتال در توسعۀ دانشبنیان در شهر تبریز به صورت ایجاد معادلۀ ساختاری متشکل از یک سیستم از متغیرهای شکاف دیجیتال و توسعۀ شهری دانشبنیان است. روش به کار گرفته شده، در این پژوهش توصیفی، تحلیلی، علی و رویکرد حاکم بر آن پیمایشی است. در این راستا، متغیرهای شکاف دیجیتال و توسعۀ شهری دانشبنیان در نرمافزار MiCMac با استفاده از نظرات کارشناسان تحلیل گردید و عوامل تأثیرگذار در توسعۀ شهر دانشی مشخص گردید. بر اساس نتایج بدستآمده در این پژوهش، متغیرهایی نظیر مداخلات مدیریتی، دسترسی باند پهن، کیفیت زندگی، تأثیر دولت، دولت الکترونیک، رهبری کارا و ... از عوامل کلیدی در جهت چیرگی بر شکاف دیجیتال و همچنین تحقیق شهر دانشبنیان محسوب میشوند.
برنامه ریزی شهری
اکبر اصغری زمانی؛ شهریور روستایی؛ محمدعلی کوشش وطن
چکیده
اکثر فعالیت‌های بشر بر روی زمین شکل می‌گیرد، و عاملی موثر در حیات بشری میباشد. بر این اساس هدف اصلی پژوهش، ارزیابی تفکیک اراضی مسکونی و تجاری از منظر شاخصهای تفکیک زمین در منطقه یک و سه شهر تبریز میباشد. پژوهش حاضر به لحاظ ماهیت کاربردی میباشد، که جهت جمع‌آوری داده از روش میدانی با ابزار پرسشنامه بهره‌گرفته شده است. ساخت پایگاه ...
بیشتر
اکثر فعالیت‌های بشر بر روی زمین شکل می‌گیرد، و عاملی موثر در حیات بشری میباشد. بر این اساس هدف اصلی پژوهش، ارزیابی تفکیک اراضی مسکونی و تجاری از منظر شاخصهای تفکیک زمین در منطقه یک و سه شهر تبریز میباشد. پژوهش حاضر به لحاظ ماهیت کاربردی میباشد، که جهت جمع‌آوری داده از روش میدانی با ابزار پرسشنامه بهره‌گرفته شده است. ساخت پایگاه اطلاعاتی برای قطعات زمین، برمبنای شاخصهای پژوهش در نرمافزار 10.4 ArcGIS صورت گرفت. جهت تجزیه تحلیل داده‌های پرسشنامه از آزمون‌های آماری ویلکاکسون، یومن ویتنی، کروسکال‌والیس و ضریب همبستگی اسپیرمن در نرمافزارSPSS 24 بهره گرفته شد. پرسشنامه طراحی شده در قالب شاخصهای هندسی با مولفه‌های مساحت، تناسب و شکل با 8 سوال، دسترسی با 4 سوال، ارزش منطقه‌ای با 4 سوال و شاخص انسانی- مدیریتی با 4 سوال در چارچوب طیف لیکرت پنج‌تایی طراحی گردید. اعتبار سئوالات به‌صورت اعتبار صوری برآورد شد. پایایی پرسشنامه برابر با ضریب قابل قبول 76/0 بود. جامعه آماری را مجموع جمعیت منطقه یک و سه برابر با 448121 نفر تشکیل میدهد که با استفاده از فرمول کوکران در سطح اطمینان 95 درصد و ضریب خطای 5 درصد نمونه 384 نفری برآورد شد. یافته‌های پژوهش نشان داد که براساس شاخصهای تفکیک زمین، کاربریهای مسکونی و تجاری دارای تفکیک مناسب نمی‌باشند؛ که در این مسئله نقش معابر پررنگ‌تر از سایر موارد است. نتایج سنجش هم‌راستایی نظرات کارشناسان، بنگاهیان، صاحبان املاک و مردم عادی در مورد کیفیت تفکیک زمین با وضعیت آن در وضع موجود برپایه شاخصهای پژوهش، نشان داد که نظرات کارشناسان با بیشترین فراوانی در شش مورد در منطقه یک و در هفت مورد در منطقه سه دارای هم‌راستایی است. در ادامه براساس نظرات سه طیف مذکور، عامل ارزش منطقه‌ای زمین در منطقه یک و عامل انسانی - مدیریتی در منطقه سه به عنوان بخشی از عوامل موثر در تفکیک نامناسب اراضی ارزیابی شد.
برنامه ریزی شهری
شهریور روستایی؛ اسماعیل علی اکبری؛ رباب حسین زاده
چکیده
رشد سریع جمعیت شهری در کشورهای جهان، بالاخص در جهان در حال توسعه، شهرها را با مسایل جدیدی مواجه ساخته و با رشد پراکنده و بی برنامه شهرها، پایداری آنها را مورد تهدید قرار داده است. از بین الگوهای رشد شهری، رشد فشرده به عنوان الگوی پایدار توسعه شهر مطرح شده است ولی علیرغم مقبولیت آن در سطح جهان، هنوز در محافل علمی جای بحث و تردید دارد ...
بیشتر
رشد سریع جمعیت شهری در کشورهای جهان، بالاخص در جهان در حال توسعه، شهرها را با مسایل جدیدی مواجه ساخته و با رشد پراکنده و بی برنامه شهرها، پایداری آنها را مورد تهدید قرار داده است. از بین الگوهای رشد شهری، رشد فشرده به عنوان الگوی پایدار توسعه شهر مطرح شده است ولی علیرغم مقبولیت آن در سطح جهان، هنوز در محافل علمی جای بحث و تردید دارد و ادعای پایداری شهر متراکم برای برخی از صاحبنظران به اثبات نرسیده است. بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی ارتباط بین تراکم جمعیت و پایداری اجتماعی به عنوان یکی از ابعاد پایداری شهری است. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و نوع تحقیق کاربردی است. اطلاعات لازم از سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1385 در محدوده بلوکهای آماری گردآوری شده است و با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفته و سپس توسط سیستم اطلاعات جغرافیایی و استفاده از مدل‌های خود همبستگی فضایی از جمله شاخص موران و ضریب آماره عمومی G و شاخص دو متغیره موران در محیط نرم افزار Geo Daبه تجزیه و تحلیل اطلاعات پرداخته شد. نتایج حاصله نشان می دهد آماره موران برای پایداری اجتماعی و تراکم جمعیتی نشان میدهد که توزیع فضایی عوامل فوق در شهر ارومیه به صورت خوشه‌ای میباشد. و آماره G عمومی نیز الگوی فضایی را از نوع خوشه‌ای با تمرکز بالا است. ضریب موران دو متغیره برابر با 0.0371 است بیانگر رابطه مثبت و نه چندان قوی بین پایداری اجتماعی و تراکم جمعیتی است. نواحی با تراکم جمعیت بالا تا حد ناچیزی بر نقاط با پایداری اجتماعی بالا منطبق است ولی نمی‌تواند چندان قابل اعتماد باشد چون مقدار ضریب بسیار ناچیز است.
برنامه ریزی شهری
مهسا خوش سیمای سردرود؛ اکبر اصغری زمانی؛ شهریور روستایی
چکیده
شهرهای جدید لجام گسیخته در گوشه و کنار شهرهای بزرگ ایجاد میشوند. این امر باعث توسعه پراکنده، افزایش هزینههای شهری و در نهایت بزرگی بی حد و حصر شهری شده و مدیریت شهری را با پیچیدگی و مشکل مواجه میسازد، و ایجاد شهرهای جدید نه تنها به مهمترین هدف خود که جذب سرریز جمعیت مادر شهرها هستند، دست نمییابند، بلکه در اغلب موارد بعد ...
بیشتر
شهرهای جدید لجام گسیخته در گوشه و کنار شهرهای بزرگ ایجاد میشوند. این امر باعث توسعه پراکنده، افزایش هزینههای شهری و در نهایت بزرگی بی حد و حصر شهری شده و مدیریت شهری را با پیچیدگی و مشکل مواجه میسازد، و ایجاد شهرهای جدید نه تنها به مهمترین هدف خود که جذب سرریز جمعیت مادر شهرها هستند، دست نمییابند، بلکه در اغلب موارد بعد از چند سال هنوز به مرحله بهره برداری نرسیدهاند. توجه به این موضوع باید در دستور کار مدیران و مسئولین شهری باشد تا به جای توسعه پراکنده شهری، از بافتهای ناکارآمد موجود (بافتهای فرسوده) بهره جویند. بنابراین استفاده از توسعه میانافزا و بهرهگیری از ظرفیتهای موجود و کمک به حل مشکلات موجود هم از نظر فرسودگی مساکن و کاربریهای جانبی و هم برطرف ساختن کمبود خدمات زیربنایی و روبنایی میتواند به توسعه شهری بیقواره انتظام بخشد. بدین منظور در این مقاله با بررسی نقش توسعه میانافزا در اصلاح بافت فرسوده محله حکم آباد تبریز با استفاده از روش تحلیل فضایی پرداخته شده است. که با استخراج شاخصهای توسعه میانافزا (وجود اراضی قهوهای و قطعات خالی، تعداد طبقات و...) و بافت فرسوده (کیفیت ابنیه، عمر ابنیه، مصالح بکارفته، اندازه قطعات، دسترسی قطعات و...) و نقشههای مربوطه و نهایتاً نقشه نهایی میزان توسعه میانافزا محله مربوطه، که با استفاده از همپوشانی لایههای تراکم جمعیت، اراضی قهوهای، نقشه عمر ابنیه، مصالح بکاررفته و... استخراج گردیده است بیش از 95 درصد استعداد توسعه درونی وجود دارد. لازم بذکر، است که در زمینه شبکه معابر موجود موانعی جهت توسعه وجود دارد که در آن زمینه هم شبکه معابر جدید و تعریض برخی معابر موجود پیشنهاد گردیده است، تا از حالت فرسودگی بیرون آمده و مانند گذشته حیات خود را بازیابد.
برنامه ریزی شهری
زهرا کاملی فر؛ شهریور روستایی
چکیده
بعداز مطرح شدن ایدهی توسعه پایدار و نمایان شدن بحرانهای زیست محیطی در شهرهای مدرن، فضاهای سبز شهری به عنوان ایدهی مفهومی طراحی و برنامه ریزی شهری نوین مورد توجه قرار گرفته است که از جمله مهم ترین آنها میتوان به شهرهای سبز و سالم اشاره کرد. بر پایهی چنین ضرورتی در مطالعه حاضر به تحلیل استقرار بهینه مکانی فضاهای سبز ...
بیشتر
بعداز مطرح شدن ایدهی توسعه پایدار و نمایان شدن بحرانهای زیست محیطی در شهرهای مدرن، فضاهای سبز شهری به عنوان ایدهی مفهومی طراحی و برنامه ریزی شهری نوین مورد توجه قرار گرفته است که از جمله مهم ترین آنها میتوان به شهرهای سبز و سالم اشاره کرد. بر پایهی چنین ضرورتی در مطالعه حاضر به تحلیل استقرار بهینه مکانی فضاهای سبز شهری در منطقه 8 شهر تبریز با روش‌شناسی توصیفی – تحلیلی پرداخته شده است. به همین منظور لایههای 12 کاربری شامل کاربری فضای سبز، کاربری مسکونی، کاربری اداری، کاربری صنعتی، کاربری ورزشی، کاربری خدماتی، کاربری آموزشی، کاربری بهداشتی-درمانی، کاربری مذهبی، کاربری حمل و نقل، کاربری فرهنگی و کاربری نظامی با استفاده از فواصل استاندارد در محیط نرم افزار Arc GIS 10 ارزشگذاری شده و سپس با استفاده از عملگر گامای فازی[1] مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج نهایی نشان داد که با توجه به شرایط موجود استقرار کاربریها در منطقه 8 شهر تبریز و با توجه به گرایشات کاهشی و افزایشی آنها، حد آستانه 9/0 بهتر از دو حد آستانه دیگر به تحلیل استقرار بهینه مکانی فضاهای سبز شهری در منطقه 8 شهر تبریز پرداخته است. در این حد آستانه نتایج مربوط به کاربریهای نظامی و کارگاه‌های صنعتی با حساسیت و دقت بیشتری نسبت به دو حد آستانهی دیگر در رابطه با همجواری و مکان گزینی فضاهای سبز شهری در این منطقه اعمال گردیده است. مطابق با نتایج این عملگر قسمتهایی عمدهای از مرکز و قسمتی از جنوب منطقه مستعد برای استقرار فضاهای سبز شهری می‌باشند. [1]. Fuzzy Gama
برنامه ریزی شهری
شهریور روستایی؛ سونیا کرمی
چکیده
مسکن بزرگترین سرمایه خانواده‌ها به خصوص در کشورهای جهان سوم را تشکیل میدهد. از آنجایی که هر منبع اقتصادی با خود قدرت اجتماعی و سیاسی را بههمراه می‌آورد، داشتن مسکن و مالکیت آن نیز مزایای زیادی را بههمراه دارد. این مزایا زمانی پررنگ‌تر میشود که به گروهی از افراد جامعه تعلق بگیرد که زمانی از آن مزایا بی‌بهره بودهاند و ...
بیشتر
مسکن بزرگترین سرمایه خانواده‌ها به خصوص در کشورهای جهان سوم را تشکیل میدهد. از آنجایی که هر منبع اقتصادی با خود قدرت اجتماعی و سیاسی را بههمراه می‌آورد، داشتن مسکن و مالکیت آن نیز مزایای زیادی را بههمراه دارد. این مزایا زمانی پررنگ‌تر میشود که به گروهی از افراد جامعه تعلق بگیرد که زمانی از آن مزایا بی‌بهره بودهاند و این گروه همان زنان هستند که درصد مالکیت مسکن برای آنها نرخ بسیار پایینی را به نسبت مردان نشان میدهد. بر این اساس، این تحقیق به بررسی تأثیر مالکیت مسکن بر استقلال تصمیم‌گیری و نقش‌آفرینی زنان در شهر می‌پردازد. پژوهش بهلحاظ ماهیت از نوع توصیفی- تحلیلی و بهلحاظ هدف از نوع کاربردی میباشد. روش تحقیق، پیمایشی بوده و 300 نفر به شیوه نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب گشتهاند. روش آماری مورد استفاده شامل آزمون همبستگی کندال و تحلیل مسیر میباشد. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که تأثیر مالکیت مسکن بر نقش‌آفرینی زنان بیشتر از تأثیر آن بر استقلال تصمیم‌گیری آنان بوده است، همینطور مالکیت مسکن بهطور غیرمستقیم بر نقش‌آفرینی زنان تأثیر میگذارد.
شهریور روستایی؛ محسن احدنژاد؛ اکبر اصغری زمانی؛ علیرضا زنگنه؛ شهرام سعیدی
دوره 19، شماره 53 ، مهر 1394، ، صفحه 137-166
چکیده
چکیده اسکان غیررسمی، که بهموجب شهرنشینی شتابان در جهان معاصر بهوجود آمده است، نتیجه نابرابریهای اقتصادی-اجتماعی است که در سطح مناطق شکل گرفته، که شهرها و خصوصاً کلان شهرهای کشور را با مشکلات فراوانی مواجه ساخته است. شهر کرمانشاه بهعنوان یکی از کلان شهرهای کشور با پدیده اسکان غیررسمی مواجه است. از جمله سکونتگاههای ...
بیشتر
چکیده اسکان غیررسمی، که بهموجب شهرنشینی شتابان در جهان معاصر بهوجود آمده است، نتیجه نابرابریهای اقتصادی-اجتماعی است که در سطح مناطق شکل گرفته، که شهرها و خصوصاً کلان شهرهای کشور را با مشکلات فراوانی مواجه ساخته است. شهر کرمانشاه بهعنوان یکی از کلان شهرهای کشور با پدیده اسکان غیررسمی مواجه است. از جمله سکونتگاههای اسکان غیررسمی در شهر کرمانشاه محله دولتآباد و محله شاطرآباد است که در این مقاله به ارزیابی، اسکان غیررسمی در این محلات پرداخته پرداخته شده است. هدف از این پژوهش، ارزیابی اسکان غیر رسمی در شهر کرمانشاه است. که به این منظور از روش تحلیلی-کمی با رویکرد کاربردی برای انجام پژوهش استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش محله دولتآباد در حاشیه غربی و محله شاطرآباد در ضلع شرقی شهر کرمانشاه میباشد و برای این منظور از اطلاعات بلوکهای آماری سال 1385 و از 30 شاخص که با روشهای آماری به 3 عامل ترکیبی تبدیل شده و نتایج با بهرهگیری از مدل تحلیل عاملی و با کمک نرمافزارهای Arc/Gis و Arc/View ارزیابی شده، استفاده گردیده است. نتایج بهدست آمده، در محله دولتآباد حاکی از آن است که تعداد 20 بلوک معادل 1/11% درصد در وضعیت مناسب، 31 بلوک معادل 2/17% درصد نسبتاً مناسب، 57 بلوک معادل 7/31% درصد متوسط، 50 بلوک معادل 8/27% درصد نسبتاً نامناسب و 16 بلوک معادل 9/8% درصد نامناسب بودهاند. نتایج تجزیه و تحلیل برای محله شاطرآباد نمایانگر این است که تعداد 12 بلوک معادل 5/4 درصد نامناسب، 74 بلوک معادل 28 درصد نسبتاً نامناسب، 92 بلوک معادل 8/34 درصد متوسط، 60 بلوک معادل 7/22 درصد نسبتاً مناسب و 13 بلوک معادل 9/4 درصد مناسب شناخته شدهاند. نتایج این مطالعه نشان میدهد که بلوکهای شهر کرمانشاه مکانی برای تبلور تمایزات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و کالبدی است. این سکونتگاهها جلوه فقر بهشمار میروند که از لحاظ پویایی روند متفاوتی را طی میکنند. وجود نواحی نابرابر در فضای شهر کرمانشاه به جدایی گزینی فضایی، اجتماعی و اقتصادی منجر گردیده است. که ذکر این نکته لازم است که نتایج حاصله صرفاً با تکیه بر شاخصهای مورد استفاده در این مقاله میباشد و در صورت عدم مشکلات آماری و به کارگیری شاخصهای بیشتر این احتمال وجود دارد که نتایج تحت تأثیر قرار گیرد.
شهریور روستایی؛ محسن احدنژاد روشتی؛ مینا فرخی صومعه
دوره 18، شماره 50 ، بهمن 1393، ، صفحه 189-206
چکیده
گستردگی شهری نوعی الگوی رشد شهر بدون توجه به عواقب و اثرات اقتصادی، اجتماعی و محیطی آن است. این رشد بیرونی در واقع به نوعی توسعهی شهری برمیگردد که از نظر منتقدان باعث از بین رفتن زمینهای کشاورزی، تخریب فضاهای باز و سبز، اتلاف انرژی و تغییرات کاربری اراضی میشود. روشهای متعددی برای آشکارسازی تغییرات یک منطقه با استفاده از ...
بیشتر
گستردگی شهری نوعی الگوی رشد شهر بدون توجه به عواقب و اثرات اقتصادی، اجتماعی و محیطی آن است. این رشد بیرونی در واقع به نوعی توسعهی شهری برمیگردد که از نظر منتقدان باعث از بین رفتن زمینهای کشاورزی، تخریب فضاهای باز و سبز، اتلاف انرژی و تغییرات کاربری اراضی میشود. روشهای متعددی برای آشکارسازی تغییرات یک منطقه با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای وجود دارد که هر کدام دارای مزایا و محدودیت‌هایی هستند. روش فازی مبتنی بر شدت انطباق یکی از این روش‌ها است. هدف اصلی از این مقاله توصیف آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی در شهر ارومیه در طی یک دوره 27 ساله است؛ و بدین منظور سنجنده TM ماهواره لندست در بازه زمانی 1390- 1363 انتخاب گردید. پس از زمین مرجع کردن تصاویر با روش فازی به طبقه بندی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از جداول متعامد پرداخته شده است؛ و با استفاده از روش ترکیبی زنجیرههای مارکوف و سلولهای خودکار گستردگی شهری برای سال 1400 پیشبینی شده است. نتایج نشان میدهد طی این دوره 17188.56 از اراضی شهر ارومیه تغییر کاربری داده است؛ که بیشترین تغییر کاربری اراضی در اراضی کشاورزی آبی با کاهش 7672.41 هکتار صورت گرفته است. همچنین بررسی‌ها نشان میدهد در سال 1400 در حدود 2408.55 هکتار به اراضی ساخته شده اضافه خواهد گردید؛ که این امر باعث تغییر کاربری اراضی در شهر ارومیه و ناپایداری شهری در توزیع بهینه خدمات و دسترسی به امکانات زندگی برای ساکنان شهر خواهد شد.
شهریور روستایی؛ اکبر اصغری زمانی؛ علی زلفی
دوره 18، شماره 47 ، فروردین 1393، ، صفحه 149-169
چکیده
در این مقاله با توجه به اهمیت و ضرورت شناخت ویژگی‌های محیط طبیعی جهت تمیز و تشخیص نقاط مناسب برای ایجاد بناها و ساختمان‌ها شهری، از مناطق نامساعد، دست به پهنهبندی اراضی بخش مرکزی منطقه آزاد ارس، برای توسعه شهری زده شده است. برای این منظور 6 شاخص (فاصله از گسل، حریم رودخانه ارس، حریم مسیل‌ها، جنس زمین، فرسایش و شیب) در نظر گرفته شده ...
بیشتر
در این مقاله با توجه به اهمیت و ضرورت شناخت ویژگی‌های محیط طبیعی جهت تمیز و تشخیص نقاط مناسب برای ایجاد بناها و ساختمان‌ها شهری، از مناطق نامساعد، دست به پهنهبندی اراضی بخش مرکزی منطقه آزاد ارس، برای توسعه شهری زده شده است. برای این منظور 6 شاخص (فاصله از گسل، حریم رودخانه ارس، حریم مسیل‌ها، جنس زمین، فرسایش و شیب) در نظر گرفته شده و دست به تهیه و تولید آنها زده شد. بعد از تولید شاخص‌ها، با توجه به موضوع پژوهش با استفاده از مدل AHP، هر یک شاخص‌ها وزندهی شده و با استفاده از قابلیتهای نرمافزار ARC GIS دست به ترکیب شاخص‌ها زده شد و نقشه پهنهبندی زمین برای توسعه شهری منطقه آزاد بهدست آمده و مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشانگر آن میباشد که مطلوبترین مکان برای توسعه شهری بر اساس دوری از عوامل بحرانآفرین طبیعی در سمت جنوب، جنوبغربی و غرب منطقه قرار دارد که 4762 هکتار از مساحت منطقه را به خود اختصاص داده است. این در حالیست که 2300 هکتار از اراضی این منطقه، اراضی با عدم مطلوبیت برای توسعه شهری میباشد.
