برنامه ریزی شهری
وحید حسین حقی؛ شهریور روستایی؛ اکبر اصغری زمانی
چکیده
متاسفانه بسیاری از هشدار هایی که در رابطه با وندالیسم داده شده بود، نادیده گرفته شد و اکنون بیش از هر زمان دیگری نیازمند توجه است. در سرتاسر جهان می توان شاهد ازادی تبعیض،خشونت و تعصبی بود که به واسطه پیدایش سیاست های نفرت و تفرقه پراکنی،نارضایتی های عمیق و تجربه طولانی طردشدگی و خشونت علیه جمعیت،عادی سازی بی عدالتی های روزانه و عدم ...
بیشتر
متاسفانه بسیاری از هشدار هایی که در رابطه با وندالیسم داده شده بود، نادیده گرفته شد و اکنون بیش از هر زمان دیگری نیازمند توجه است. در سرتاسر جهان می توان شاهد ازادی تبعیض،خشونت و تعصبی بود که به واسطه پیدایش سیاست های نفرت و تفرقه پراکنی،نارضایتی های عمیق و تجربه طولانی طردشدگی و خشونت علیه جمعیت،عادی سازی بی عدالتی های روزانه و عدم پاسخگویی و... برانگیخته شده است همچنین الگوهایی هست که نشان می دهد شرایط خاصی بیش تر مستعد فوران هستند مکان هایی که در ان ها خیزش رخ می دهد، افرادی که در خیزش ها شرکت می کنند و اتفاقاتی که این افراد را تحریک می کنند و اقداماتی که انجام می دهند در اکثر کشور های جهان ویژگی های مشابهی دارند که برامده از دلایل در هم تنیده اقتصادی،اجتماعی،سیاسی،فرهنگی و... هستند لذا هدف تحقیق بررسی رابطه بین طراحی محیط شهری، کیفیت محیطی و روان‌شناختی فردی با بروز رفتارهای وندالیستی بود. تحقیق از نوع روش‌های پیمایشی بود. جامعه آماری شامل کل جمعیت مناطق ده‌گانه شهر تبریز به تعداد 1584855 نفر بود. حجم نمونه 384 عدد برآورد شد که 400 نفر در نظر گرفته شد. نمونه‌گیری به روش تصادفی طبقه‌ای انجام شد. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه محقق‌ساخته بر مبنای طیف لیکرت 5 درجه‌ای استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه به روش همزمان استفاده شد. محاسبات در نرم‌افزارspss نسخه 18 انجام شد. نتایج نشان داد که بین روان‌شناختی فردی، کیفیت محیطی و طراحی محیط شهری با رفتارهای وندالیستی رابطه مثبت معنی‌داری وجود دارد (05/0 > p). این متغیرها در مجموع توانستند 55 درصد از تغییرات رفتارهای وندالیستی را تبیین نمایند
برنامه ریزی شهری
محمدرضا پورمحمدی؛ رسول قربانی؛ لیلا معصومی
چکیده
نوسانات قیمت مسکن و هزینه خدمات آن از مهمترین مباحث به لحاظ اجتماعی و اقتصادی است. در جامعه‌ای که مسکن به شدت تجاری سازی شده است؛ سیاست‌های مسکن، بازار املاک، محیط اجتماعی بر ارزش‌های مسکن تأثیر می‌گذارند. منطقه 5 تهران به دلیل سرعت بالای رشد به پهنه توسعه شهر تهران شهرت دارد. این پژوهش بر آن است ضمن برآورد تقاضای کیفی مسکن در شناسایی ...
بیشتر
نوسانات قیمت مسکن و هزینه خدمات آن از مهمترین مباحث به لحاظ اجتماعی و اقتصادی است. در جامعه‌ای که مسکن به شدت تجاری سازی شده است؛ سیاست‌های مسکن، بازار املاک، محیط اجتماعی بر ارزش‌های مسکن تأثیر می‌گذارند. منطقه 5 تهران به دلیل سرعت بالای رشد به پهنه توسعه شهر تهران شهرت دارد. این پژوهش بر آن است ضمن برآورد تقاضای کیفی مسکن در شناسایی ترجیحات مصرف کنندگان گام موثری بردارد. از این رو هدف این پژوهش تحلیل عوامل موثر بر قیمت مسکن با استفاده رگرسیون وزنی جغرافیایی در ساختمان های کم ارتفاع و بلند در منطقه 5 شهر تهران می باشد. روش تحقیق مبتنی بر مطالعات اسنادی و پیمایشی است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 758 برآورد گردید. سپس برای انتخاب نمونه ها از روش احتمالی طبقه بندی شده استفاده شده است؛ نتایج یافته ها نشان داد در بین ساختمان های کم ارتفاع محله های پونک شمالی، سازمان برنامه، بهاران و در بین ساختمان های بلند محله های باغ فیض، پرواز، نفت از دامنه قیمتی بالاتری نسبت به سایر محلات برخوردارند. همچنین نتایج حاصل از (GWR) نشان داد متغیرهای زیربنا، سن و قدمت بنا، تعداد اتاق خواب، مصالح با کیفیت، فاصله تا نزدیکترین فضای سبز، عرض گذر، وضعیت ترافیکی و امنیت بصورت مشترک و داشتن بالکن و تراس، فاصله تا نزدیکترین خیابان اصلی، فاصله تا نزدیکترین مراکز تجاری و میزان سرسبز بودن خیابان در ساختمان های کم ارتفاع و قرارگیری واحد در طبقه، داشتن پارکینگ، جهت ساختمان، فاصله تا نزدیکترین ایستگاه حمل‌ونقل عمومی، فاصله تا نزدیکترین فروشگاه های زنجیره ای و میزان آلودگی در ساختمان های بلند دارای بیشترین تاثیر در افزایش قیمت ملک می باشند.
برنامه ریزی شهری
ندا دربندی؛ محمدرضا پورمحمدی؛ رسول قربانی
چکیده
طی سه دهه اخیر، بهره برداری بی رویه و غیراصولی از اراضی و تغییرکاربری‌ها باعث عکس‌العملهای متفاوت اکوسیستم‌ها شده است.کلانشهر تبریز، مرکز استان آذربایجان شرقی می‌باشدکه در طول چند دهه اخیر رشد نامتوازن و پراکنده ای داشته، به گونه‌ای که گسترش بی رویه شهر موجب تخریب فضاهای پیرامون و خارج شدن شهر از شکل متقارن و استاندارد خود شده ...
بیشتر
طی سه دهه اخیر، بهره برداری بی رویه و غیراصولی از اراضی و تغییرکاربری‌ها باعث عکس‌العملهای متفاوت اکوسیستم‌ها شده است.کلانشهر تبریز، مرکز استان آذربایجان شرقی می‌باشدکه در طول چند دهه اخیر رشد نامتوازن و پراکنده ای داشته، به گونه‌ای که گسترش بی رویه شهر موجب تخریب فضاهای پیرامون و خارج شدن شهر از شکل متقارن و استاندارد خود شده است. امروزه رشد ناموزون و گسترش بی رویه شهر از مسایل و معضلات کلانشهر تبریز محسوب می‌شود. روش پژوهش حاضر، کاربردی- تحلیلی بوده تا با گردآوری اطلاعات در طی دوره زمانی 25 ساله یعنی دهه 1375-1400 به صورت اسنادی-کتابخانه ای، پیمایش میدانی به صورت مراجعه به سازمان ها و ادارات مربوطه و استفاده از روش محاسباتی جای پای بوم شناختی، به سؤال اصلی تحقیق یعنی؛ «تغییرات کاربری اراضی کلانشهر تبریز طی دوره زمانی 25 ساله چه اثراتی بر روی محیط زیست و ظرفیت بوم شناختی تبریز گذاشته است؟» پاسخ دهد و راهکارهایی را برای بهبود وضعیت تغییرات اراضی و توان بوم شناختی شهر و توزیع متناسب جمعیت در کلانشهر تبریز ارائه نماید. از جمله نتایج به دست آمده در تحقیق حاضر این است که افزایش نرخ رشد جمعیت و به تبع آن گسترش و توسعه بی رویه کالبدی- فیزیکی شهر، طی این سال‌ها موجب افزایش تغییرات کاربری اراضی به ویژه تبدیل کاربری‌های زراعی و باغی به شهرک‌ها و مناطق مسکونی شده است. که این میزان تغییرات از توان اکولوژیکی کلانشهر تبریز خارج بوده و نیازمند مدیریت دقیق و منضبط میباشد. که در غیر این صورت با تدام یافتن این نوع چالش، کلانشهر تبریز طی سال‌های آتی دچار بحران و مشکلات قابل ملاحظه و تجدید ناپذیری خواهد شد.
برنامه ریزی شهری
نادر ایزدبین؛ حسن محمودزاده؛ رسول قربانی
چکیده
به رغم این که وجود نابرابری در استاندارد زیست در بین ساکنین یک شهر پدیده جدیدی در هیچ یک از شهرهای جهان نیست؛ اما در کشورهای کمتر توسعه یافته به دلیل فاحش تر بودن تفاوت های اجتماعی- اقتصادی، تفاوت فضایی شهرها تشدید شده است. پیامد چنین جریانی فقدان عدالت توزیعی خواهد بود. پژوهش حاضر ترکیبی از روش های توصیفی - تحلیلی و کریتیک، اسنادی و ...
بیشتر
به رغم این که وجود نابرابری در استاندارد زیست در بین ساکنین یک شهر پدیده جدیدی در هیچ یک از شهرهای جهان نیست؛ اما در کشورهای کمتر توسعه یافته به دلیل فاحش تر بودن تفاوت های اجتماعی- اقتصادی، تفاوت فضایی شهرها تشدید شده است. پیامد چنین جریانی فقدان عدالت توزیعی خواهد بود. پژوهش حاضر ترکیبی از روش های توصیفی - تحلیلی و کریتیک، اسنادی و پیمایشی می باشد. این پژوهش با هدف ارزیابی وضعیت تقاضا و ظرفیت توزیعی کاربری فضای سبز در بین مناطق کلانشهر کرج و ارائه راهکارهای مبتنی بر عدالت فضایی کاربری فضای سبز در جهت افزایش آن انجام گرفته است. برای تحلیل و ارزیابی وضعیت فضاهای سبز و نقشه سازی آن از اطلاعات و داده های مربوط به سازمان های مرتبط و تصاویر ماهواره ای در مقیاس های فضایی- زمانی مدنظر و نرم افزار GIS، ویژگی های اجتماعی- اقتصادی شهروندان مناطق کلانشهر کرج از اطلاعات سازمان آمار، سازمان نیروی انتظامی شهر کرج و نقشه مناطق شهرداری کلانشهر کرج استفاده شده است. نتایج یافته ها نشان می دهد که، مناطق 8 و 11 به دلیل جمعیت کم و حجم وسیع از مساحت پارکها، وجود باغ خانواده، باغ سیب، باغ فاتح و ایران کوچک دارای سرانه بالایی می باشد. ولی مناطق دیگر از کمبود شدید پارک های شهری و تاثیر اکولوژی سیاسی در سطح محله ای تا منطقه ای رنج می برند که نیاز دارد با توجه به جمعیت هر یک از مناطق و با عنایت به استانداردهای مورد قبول در زمینه سرانۀ فضاهای سبز شهری به ویژه پارکها، اقدام به توزیع متناسب پارکها در مناطق شهر کرج انجام شود.
برنامه ریزی شهری
شهریور روستایی؛ رسول قربانی؛ مریم دارابی
چکیده
با شهرنشینی سریع در سراسر جهان و به دنبال تقاضای گسترده برای منابع انرژی پاک، شهرهای سبز نقش اساسی در ساختن آینده ای پایدار برای مردم ایفا می کنند. تهران از جمله شهرهایی است که در دهه های اخیر به دلیل تمرکز شدید، ازدهام ترافیک، آلودگی هوا و افزایش منابع آلودگی کننده محیط زیست، فشار اکولوژیکی گسترده ای بر طبیعت وارد کرده است. بر این ...
بیشتر
با شهرنشینی سریع در سراسر جهان و به دنبال تقاضای گسترده برای منابع انرژی پاک، شهرهای سبز نقش اساسی در ساختن آینده ای پایدار برای مردم ایفا می کنند. تهران از جمله شهرهایی است که در دهه های اخیر به دلیل تمرکز شدید، ازدهام ترافیک، آلودگی هوا و افزایش منابع آلودگی کننده محیط زیست، فشار اکولوژیکی گسترده ای بر طبیعت وارد کرده است. بر این اساس، هدف این پژوهش تحلیل کیفیت محیطی فضاهای عمومی شهری در راستای توسعه شهرهای سبز در منطقه 7 تهران می باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی میباشد. برای جمع آوری اطلاعات مربوط به ادبیات و مبانی نظری، تدوین فرضیه ها و ارائه الگوی اولیه موضوع از روش های کتابخانه ای استفاده شد. در مرحله دوم با استفاده از تکنیک اثرات متقابل (روش تحلیل ساختاری) و بر اساس نظرات کارشناسان و امتیازدهی در محیط نرم افزار میک مک چگونگی تاثیرگذاری و تاثیرپذیری عوامل بر یکدیگر مورد تحلیل قرار گرفت و در نهایت عوامل پیشران و کلیدی در فضاهای عمومی شهر با تاکید بر توسعه شهرهای سبز ، استخراج شد.
بدین منظور، 24 عامل در 9 دسته مولفه دی اکسیدکربن؛ انرژی ؛ هوا ؛ آب ؛ ضایعات ؛ حمل و نقل ؛ کاربری زمین ؛ ساختمان ها و مدیریت زیست محیطی شناسایی شد و به صورت ماتریس 24 * 24 و با ابزار پرسشنامه و طبق نمونه گیری هدفمند در اختیار 30 نفر از کارشناسان و متخصصان قرار گرفت. یافته های تحقیق نشان میدهد که 10 عامل به عنوان عوامل کلیدی میباشد. در این بین، مدیریت سبز نقش مهمتری در شاخص های شهر سبز منطقه 7 تهران دارد و ؛ تراکم جمعیت ؛ مشارکت های عمومی از سیاست های سبز و تعداد روزهای ناسالم به ترتیب در رتبه های بعدی قرار دارد.
برنامه ریزی شهری
شهریور روستایی؛ رسول قربانی؛ حدیث بردبار
چکیده
پژوهش حاضر سعی بر آن داشته است تا با مطالعه و بررسی مقالات علمی-پژوهشی داخلی به استخراج مهمترین عوامل و مولفه‌های تاثیرگذار بر حکمروایی شهری در دوران پساکرونا بپردازد و سپس در گام بعدی یک اولویت‌بندی از عوامل مذکور ارائه نماید، ارائه چارچوبی مفهومی برای حکمروایی شهری در دوران پساکرونا نیز به عنوان هدف فرعی این پژوهش به شمار می‌رود. ...
بیشتر
پژوهش حاضر سعی بر آن داشته است تا با مطالعه و بررسی مقالات علمی-پژوهشی داخلی به استخراج مهمترین عوامل و مولفه‌های تاثیرگذار بر حکمروایی شهری در دوران پساکرونا بپردازد و سپس در گام بعدی یک اولویت‌بندی از عوامل مذکور ارائه نماید، ارائه چارچوبی مفهومی برای حکمروایی شهری در دوران پساکرونا نیز به عنوان هدف فرعی این پژوهش به شمار می‌رود. پژوهش پیش‌رو از نوع اسنادی بوده و به لحاظ روش‌شناسی یک پژوهش کیفی مروری به شمار می‌رود. جامعه آماری تحقیق شامل مقالات در دسترس چاپ شده در مجلات داخلی معتبر تا انتهای سال 1401 شمسی میباشد که برای نمونه‌گیری از پایگاه‌‌های داخلی استفاده شده است. نوآوری پژوهش حاضر، در داشتن دیدگاهی کل‌نگر و سیستماتیک به مطالعات حوزه حکمروایی شهری و نیز تحقیقات صورت گرفته در رابطه با حکمروایی شهری در دوران کرونا و پس از آن با استفاده از روش فراتحلیل کیفی میباشد تا با تکیه بر روش مذکور و تحلیل تحقیقات پیشین عوامل و مولفه‌های موثر شناسایی شده و نیز بر اساس میزان اهمیت اولویت‌بندی گردند، تا در نهایت پژوهش حاضر به عنوان راهنمای عمل به مدیران و پژوهشگران برای برخورداری از چشم‌انداز مناسب در حوزه حکمروایی شهری در دوران پساکرونا یاری رساند. در رابطه با مهمترین عوامل و مولفه‌های تاثیرگذار بر حکمروایی شهری در دوران پساکرونا نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که عامل ساختاری با سه مولفه موثر (شفافیت، قانونمندی و عدالت‌محوری) و مجموع امتیاز مولفه‌ها 21 در اولویت اول، عامل نهادی با یک مولفه موثر (مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی) و مجموع امتیاز مولفه‌ها 10 در اولویت دوم، عامل فردی با یک مولفه موثر (مشارکت شهروندان) و مجموع امتیاز مولفه‌ها 6 در اولویت سوم، عامل فرهنگی بدون داشتن مولفه موثر و با مجموع امتیاز مولفه‌ها 3 در اولویت چهارم و عامل فضایی نیز بدون داشتن مولفه موثر و با مجموع امتیاز مولفه‌ها 2 در اولیت پنجم قرار می‌گیرند.
برنامه ریزی شهری
اکبر رحیمی؛ آرمان راست خدیو؛ کسری کتاب اللهی
چکیده
در دهه‌های اخیر رشد جمعیت شهری سبب افزایش تقاضای مواد غذایی شده و در چنین وضعیتی، رویکردهای نوین همچون توسعة کشاورزی شهری مطرح گردیده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی روند تغییرات زمین‌های کشاورزی شهری در محدوده و حریم شهر مریوان از سال 1351الی 1401 و نیز بررسی میزان زمین در دسترس، پتانسیل‌ها و راهکارهای توسعة فضاهای سبز شهری مبتنی بر رویکرد ...
بیشتر
در دهه‌های اخیر رشد جمعیت شهری سبب افزایش تقاضای مواد غذایی شده و در چنین وضعیتی، رویکردهای نوین همچون توسعة کشاورزی شهری مطرح گردیده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی روند تغییرات زمین‌های کشاورزی شهری در محدوده و حریم شهر مریوان از سال 1351الی 1401 و نیز بررسی میزان زمین در دسترس، پتانسیل‌ها و راهکارهای توسعة فضاهای سبز شهری مبتنی بر رویکرد کشاورزی شهری انجام شده است. روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی بوده که برای گردآوری داده‌ها از تصاویر ماهواره‌ای Landsat استفاده گردید و جهت تصحیحات رادیومتریکی و اتمسفری و نیز اعمال شاخص NDVI بر روی تصاویر، از نرم‌افزار ENVI استفاده شد. پس از خروجی نقشه‌ها، سیر تحول زمین‌ها و میزان زمین موجود در سال 1401 برای توسعة کشاورزی شهری در محدوده مطالعاتی پژوهش بررسی شده و نیز پتانسیل‌های شهر مریوان برای تحقق این رویکرد و راهکارهایی عملیاتی ارائه گردیده است. نوآوری پژوهش از آن جهت است که در نظر دارد میزان زمین‌های مستعد و پتانسیل‌ها را برای کشاورزی شهری در شهر مریوان به‌عنوان الگوی جدید توسعه فضاهای سبز شهری مورد بررسی قرار دهد. نتایج پژوهش نشان میدهد که در دورة مطالعاتی که از سال‌های 1351 تا 1401 زمین‌های کشاورزی شهری در طی دوره‌های مختلف با کاهش تدریجی ناشی از رشد شهر مریوان و سایر فعالیت‌های انسانی در فضاهای پیراشهری مواجه بوده و به تدریج کاهش یافته‌اند. با این حال، در سال 1401 حدود 2799 هکتار زمین برای توسعه‌ی کشاورزی شهری به‌عنوان الگوی جدید توسعه فضاهای سبز شهری مریوان در اختیار قرار دارد. در شهر مریوان به دلایلی همچون پتانسیل‌های اقلیمی و جغرافیایی، موقعیت راهبردی، اعمال سیاست‌های پیشگیرانه، مدیریت منابع آبی، تجاری‌شدن محصولات کشاورزی و باغی، شرایط اقتصادی حاکم و نیروی کارگری فراوان و... ، ضمن تجربة ثباتِ نسبی اقلیمی، باغات و زمین‌های کشاورزی آن در حریم و فضاهای پیراشهری به‌صورت پایدار حفظ شده است.
برنامه ریزی شهری
محمدرضا پورمحمدی؛ کیومرث ملکی
چکیده
شهر تنها یک مجموعه از ساختمان ها نیست، بلکه پدیده ای فراتر از یک مجموعه ساختمانی است. لذا نمی توان به هیچ عنوان شهر را تنها در مجموعه ساختمان ها منحصر دانست یکی از خطراتی که بسیاری از شهرهای جهان را تهدید می کند زمین لرزه یا همان زلزله است. زلزله از دیر باز جزء پر خطرترین مخاطرات طبیعی بوده و از ریسک بالایی برخوردار است. ریسک زلزله، خسارت ...
بیشتر
شهر تنها یک مجموعه از ساختمان ها نیست، بلکه پدیده ای فراتر از یک مجموعه ساختمانی است. لذا نمی توان به هیچ عنوان شهر را تنها در مجموعه ساختمان ها منحصر دانست یکی از خطراتی که بسیاری از شهرهای جهان را تهدید می کند زمین لرزه یا همان زلزله است. زلزله از دیر باز جزء پر خطرترین مخاطرات طبیعی بوده و از ریسک بالایی برخوردار است. ریسک زلزله، خسارت قابل انتظاری است که در اثر آن به عناصری از جامعه یا محیط آسیب هایی وارد می شود. به همین دلیل ایمن سازی شهر در برابر زلزله را نمی توان تنها در مقاوم سازی و ساختن بناهای مقاوم در برابر زلزله دانست در این مقاله در مورد چگونگی وضعیت خطرپذیری زلزله در سطح مناطق کلان شهر تبریز به عنوان یک شهر تاریخی- فرهنگی و قطب اقتصادی- ارتباطی شمال غرب کشور انجام گرفته است پس از اخذ نظرات متخصصان زلزله و پدافندغیرعامل و برنامه ریزی شهری، بررسی و تحلیل‌های لازم با استفاده از مدل های ویکور و تاپسیس فازی انجام و نتیجه مدل به وسیله نرم افزار GIS بصورت نقشه آسیب پذیری مناطق نمایش داده شده است و در نهایت منطقه 2، 3، 7 ، 4، شهرداری کلان شهر تبریز با آسیب پذیری کمتر و مناطق 10، 5 ، 1، 9 و 6 و 8 واقع در محدوده های شمال شرقی، شمالی شهر نامناسب و بحرانی تشخیص داده شدند و علل آسیب پذیری بیان و راهکارهای مهار آسیب پذیری با استفاده از داده ها و تطبیق نتایج مدل ها ارائه شد.
برنامه ریزی شهری
پژمان محمدی ده چشمه
چکیده
یکی از پیش نیازهای اساسی برای جلب مشارکت شهروندان، وجود فضاهای متناسب شهری می باشد که از ابعاد مختلف بتواند نیازهای شهروندان را برطرف کرده و میزان تعاملات آنها را نیز بهبود بخشد، این امر در شهرکرد با توجه به محدودیت توسعه افقی شهر و نیز به هم ریختگی کالبد شهری از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. هدف از پژوهش حاضر بررسی تبیین مدل ساختاری ...
بیشتر
یکی از پیش نیازهای اساسی برای جلب مشارکت شهروندان، وجود فضاهای متناسب شهری می باشد که از ابعاد مختلف بتواند نیازهای شهروندان را برطرف کرده و میزان تعاملات آنها را نیز بهبود بخشد، این امر در شهرکرد با توجه به محدودیت توسعه افقی شهر و نیز به هم ریختگی کالبد شهری از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. هدف از پژوهش حاضر بررسی تبیین مدل ساختاری نقش فضای شهری در مشارکت پذیر نمودن شهروندان در شهرکرد بوده و از لحاظ هدف (نوع استفاده) یک تحقیق کاربردی است. روش مورد استفاده در این تحقیق یک روش توصیفی – تحلیلی است. جامعه آماری مورد پژوهش در این تحقیق شامل ساکنان شهر شهرکرد با تعداد (190441) در نظر گرفته شدهاند. تعداد نمونه برابر 383 نفر بر اساس فرمول کوکران و به شیوه تصادفی در دسترس تعیین شدند. ابزار گردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه 38 سؤالی میباشد داده‌های گردآوری شده بر اساس تحلیل مسیر معادلات ساختاری با نرم‌افزار AMOS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج به دست آمده بیانگر آن است که به طور کلی فضای شهری بر میزان مشارکت‌پذیری شهروندان در شهرکرد تأثثر مثبت و معناداری داشته است به گونه‌ای که فضای شهری بر مشارکت‌پذیری با ضریب تأثیر 17/0، اثرگذار بوده است و رابطه بین ساختار کالبدی فضاهای عمومی بر مشارکت‌پذیری با ضریب تأثیر 45/0 بیشترین تأثیر و ساختار شبکه ارتباطی بر مشارکت‌پذیری با ضریب تأثیر 19/0 کمترین میزان می باشد.
برنامه ریزی شهری
مصطفی مواساتی؛ حسن احمدزاده؛ علی پناهی
چکیده
زلزله یکی از خطرناک‌ترین، مخرب‌ترین و غیرقابل پیشبینی‌ترین مخاطرات طبیعی به‌شمار می‌آید. از این‌رو، شناسایی مناطق آسیب‌پذیر شهرها به‌منظور افزایش ظرفیت مقابله با خطرات زلزله و مدیریت بحران این مخاطره ضروری است. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف بررسی سطوح آسیب‌پذیر کلانشهر تبریز در برابر زلزله و ارائه‌ی راهکارهای مدیریت بحران ...
بیشتر
زلزله یکی از خطرناک‌ترین، مخرب‌ترین و غیرقابل پیشبینی‌ترین مخاطرات طبیعی به‌شمار می‌آید. از این‌رو، شناسایی مناطق آسیب‌پذیر شهرها به‌منظور افزایش ظرفیت مقابله با خطرات زلزله و مدیریت بحران این مخاطره ضروری است. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف بررسی سطوح آسیب‌پذیر کلانشهر تبریز در برابر زلزله و ارائه‌ی راهکارهای مدیریت بحران (قبل از بحران) برای کاهش اثرات زلزله نگارش شده است. روش تحقیق در مطالعه‌ی حاضر آمیخته (ترکیبی از رویکردهای کیفی و کمی) با هدف کاربردی و ماهیت تحلیلی-اکتشافی میباشد که به‌منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات و تهیه‌ی نقشه‌های رقومی از روش FAHP و نرم‌افزار ArcGIS و به‌منظور بررسی آسیب‌پذیری مناطق 10گانه‌ی شهر از روش PROMETHEE استفاده شده است. همچنین جامعه‌ی آماری تحقیق شامل مدیران و مسئولان شهری و نخبگان دانشگاهی میباشد. حجم نمونه‌ی مدیران و مسئولان با استفاده از روش کوهن در سطح اطمینان 95 درصد، 90 نفر تعیین گردیده که نحوه‌ی دسترسی به آنها بر مبنای روش گلوله برفی میباشد. حجم نمونه‌ی نخبگان دانشگاهی نیز بر مبنای روش نمونه‌گیری دلفی هدفمند 14 نفر تعیین شده است. یافته‌های تحقیق نشان میدهد که مناطق حاشیه‌ای و مرکزی شهر بیشترین پتانسیل آسیب‌پذیری را دارا می‌باشند. در این بین مناطق 10 و 1 با کسب جریان خالص 454/0- و 527/0-، جزو مناطق با آسیب‌پذیری خیلی‌زیاد در برابر زلزله محسوب می‌شوند. از عوامل مؤثر بر آسیب‌پذیری این مناطق می‌توان به نزدیکی به گسل، فرسودگی بافت‌ها، دوری از مراکز امدادونجات، تراکم زیاد و همچنین عدم کشش‌پذیری معابر اشاره کرد. بدین منظور نیاز به رویکرد سیستمی و یکپارچه به‌منظور بازگشت‌پذیری و توانمندسازی اجتماع لازم بوده و در این راستا توجه به مرحله‌ی قبل از بحران در ابعاد مقاوم‌سازی ابنیه، ارتقاء دسترسی‌ها و تهیه‌ی طرح‌های موضعی به تفکیک محلات با تأکید بر محلات آسیب‌پذیر ضروری میباشد.
برنامه ریزی شهری
مریم جامی اودولو؛ محمد حسن یزدانی؛ عطا غفاری گیلانده
چکیده
الگوهای تفکیک زمین یکی از ابزارهایی میباشد که به استفاده‌کنندگان زمین و طراحان و برنامه‌ریزان شهری این امکان را میدهد تا توسعه و ساخت وسازهای موجود و آتی زمین را کنترل نموده و آن را با استانداردها و معیارهای مناسب با فرم و شکل شهری نزدیک نمایند. بنابراین نحوه تفکیک و رعایت اصول و ضوابط شهرسازی و مولفه‌های موثر در هنگام تفکیک اراضی ...
بیشتر
الگوهای تفکیک زمین یکی از ابزارهایی میباشد که به استفاده‌کنندگان زمین و طراحان و برنامه‌ریزان شهری این امکان را میدهد تا توسعه و ساخت وسازهای موجود و آتی زمین را کنترل نموده و آن را با استانداردها و معیارهای مناسب با فرم و شکل شهری نزدیک نمایند. بنابراین نحوه تفکیک و رعایت اصول و ضوابط شهرسازی و مولفه‌های موثر در هنگام تفکیک اراضی شهری تاثیر بسزایی بر شهرها خواهد داشت. از این رو هدف پژوهش حاضر بررسی الگوهای تفکیک و مولفه‌های موثر بر آن در مناطق حومه‌ای شهر اردبیل میباشد. تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی- تحلیلی میباشد. جامعه آماری تحقیق را کارشناسان اجرایی در مسکن و شهرسازی و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی شهر اردبیل تشکیل دادند که به روش گلوله برفی و به صورت هدفمند تعداد 50 نفر از آنها انتخاب و پرسشنامه تکمیل شد. داده‌های حاصله با استفاده از نرم-افزارهای SPSS و Excel مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند و در ادامه، پس از وزن‌دهی به شاخص‌های مورد مطالعه با بهره‌گیری از روش آنتروپی شانون، مناطق منتخب با استفاده از مدل COPRAS رتبه‌بندی شدند. نتایج حاصل از پیاده‌سازی مدل مزبور نشان میدهد، از نظر مولفه‌های موثر بر الگوهای تفکیک اراضی در محلات حومه‌ای شهر اردبیل شهرک سبلان، شهرک دادگستری، شهرک کارشناسان و شهرک سینا به ترتیب در رتبه-های اول تا چهارم قرار دارند. مولفه های موثر بر تفکیک زمین در شناسایی الگوی تفکیک زمین نقش تعیین‌کننده‌ای دارند. فلذا در نظر گرفتن یک الگوی ثابت برای تمام فضاهای شهری با توجه مولفه‌های موثر امری بیهوده است در نتیجه الگوی بهینه تفکیک زمین باید همواره با در نظر گرفتن مولفه‌های موثر باید مورد بازبینی و پایش قرار گیرند.
برنامه ریزی شهری
مهتا اسکندرنژاد؛ فرشته گل زاده؛ بهزاد بهزادنیا
چکیده
پژوهش حاضر با هدف رابطه بین رفتارهای حفاظت از محیط زیست با نقش میانجی اخلاق حرفه ای در ورزشکاران تدوین گردید. روش پژوهش از نوع مطالعات توصیفی-همبستگی مبتنی بر معادلات ساختاری بود. جامعه آماری تحقیق را کلیه ورزشکاران تشکیل دادند که با توجه به حجم جامعه نامحدود و بر اساس جدول مورگان تعداد 364 نفر بر اساس روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه ای ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف رابطه بین رفتارهای حفاظت از محیط زیست با نقش میانجی اخلاق حرفه ای در ورزشکاران تدوین گردید. روش پژوهش از نوع مطالعات توصیفی-همبستگی مبتنی بر معادلات ساختاری بود. جامعه آماری تحقیق را کلیه ورزشکاران تشکیل دادند که با توجه به حجم جامعه نامحدود و بر اساس جدول مورگان تعداد 364 نفر بر اساس روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه ای چندمرحلهای به عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت جمع آوری اطلاعات از پرسشنامههای اخلاق حرفه ای کاوزیر و رفتارهای حفاظت از محیط زیست کایزر (1999) استفاده شد. پایایی پرسشنامه ها بر اساس ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب برابر با854/0 و 832/0 بدست آمد. تجزیه و تحلیل داده‌ها از طریق آزمون پیرسون و معادلات ساختاری با نرم‌افزار AMOS صورت گرفت. با توجه به نتایج آزمون همبستگی پیرسون بین اخلاق حرفه ای رفتارهای حفاظت از محیط زیست (001/0=Sig، 714/0=r) رابطه مثبت معناداری وجود دارد. همچنین نتایج معادلات ساختاری نشان داد میانجی اخلاق حرفه ای بر رفتارهای حفاظت از محیط زیست ورزشکاران اثر مثبت معناداری دارد.
برنامه ریزی شهری
رحمان زندی؛ فاطمه شهریار
چکیده
بررسی دمای سطح زمین (Land Surface Temperature) به عنوان مهمترین معیار برنامه ریزی شهری، ناحیه ای و منطقه ای، نقش مهمی درکنترل تشعشعات حاصل از گرمایش حرارتی در فرایندهای زیستی، شیمایی و فیزیکی سطح زمین دارد. این پژوهش با هدف ارزیابی ارتباط سری زمانی تغییرات کاربری اراضی و دمای سطح زمین در شهرهای مناطق بیابانی در شهر یزد با استفاده از تصاویر ماهواره ...
بیشتر
بررسی دمای سطح زمین (Land Surface Temperature) به عنوان مهمترین معیار برنامه ریزی شهری، ناحیه ای و منطقه ای، نقش مهمی درکنترل تشعشعات حاصل از گرمایش حرارتی در فرایندهای زیستی، شیمایی و فیزیکی سطح زمین دارد. این پژوهش با هدف ارزیابی ارتباط سری زمانی تغییرات کاربری اراضی و دمای سطح زمین در شهرهای مناطق بیابانی در شهر یزد با استفاده از تصاویر ماهواره ای سری زمانی 1987-2022 در سامانه گوگل ارتث انجین انجام شده است. برای محاسبه (LST)، با استفاده از داده های باند حرارتی لندست 5، 7 و 8 در این دو بازة زمانی علاوه بر روش طبقه بندی نظارت شده، از روش الگوریتم پنجره مجزا، و برای محاسبه پوشش گیاهی از شاخص نرمال شده (NDVI) استفاده گردیده است. نتایج روش طبقه بندی نظارت شده نشان داد؛ با مقایسه تغییرات مساحت کاربری ها بین سال 2022 تا 1987 مشخص گردید، در سال 1987مناطق کویری با (1416/1815) کیلومتر مربع، و در سال 2022 مناطق مسکونی با (1861/74) کیلومتر مربع دارای بیشترین مساحت بوده اند. کمترین مساحت به ترتیب در سال 1987- 2022 مربوط به اراضی باغی و جنگلی با (4934/34) کیلومتر مربع و در سال 2022 با (5281/2) کیلومتر مربع می باشد. میزان تغییرات پوشش گیاهی در سال 1987با (9916/11) کیلومتر مربع، نسبت به 2022 با (0455/13) کیلومتر مربع کمترین مساحت را داشته. نتایج تغییرات دمایی نشان داد، مقدار دمای بیشینه و کمینة سال 1987 برابر با (61-60) درجه سانتی گراد نسبت به سال 2022 با مقادیر (33-19) درجه سانتی گراد دارای تغییرات زمانی و مکانی بوده است. لذا با بررسی میانگین دما و بارش سالیانه در فصول مختلف سال تا افق 2045 مشخص گردید، با افزایش دمای سالیانه در آینده این شهر، با کاهش بارندگی در فصول مختلف پر بارش سال مواجه خواهد بود. لذا بیشترین دما در فصل بهار و کمترین بارندگی در فصل پاییز رخ داده است.
برنامه ریزی شهری
لیلا محمدی کاظم آبادی؛ صدیقه لطفی؛ عامر نیک پور
چکیده
امروزه آلودگی هوای کلان‌شهرها بحران‌های اساسی در زمینه توسعه؛ اقتصادی، اجتماعی، زیست‌محیطی و کالبدی ایجاد کرده است به‌طوری‌که این موضوع به اولویت اول برای برنامه‌ریزان شهری در جهت کنترل این معضل تبدیل‌شده است. بررسی تأثیرات فرم شهری بر کیفیت هوا هم در تحقیقات تجربی و هم نظری مورد توجه قرار گرفته است. کلانشهر اراک به دلیل وجود ...
بیشتر
امروزه آلودگی هوای کلان‌شهرها بحران‌های اساسی در زمینه توسعه؛ اقتصادی، اجتماعی، زیست‌محیطی و کالبدی ایجاد کرده است به‌طوری‌که این موضوع به اولویت اول برای برنامه‌ریزان شهری در جهت کنترل این معضل تبدیل‌شده است. بررسی تأثیرات فرم شهری بر کیفیت هوا هم در تحقیقات تجربی و هم نظری مورد توجه قرار گرفته است. کلانشهر اراک به دلیل وجود منابع زیاد انتشار آلودگی هوا در بیش از نیمی از روزهای سال بویژه برای گروه های آسیب پذیر ناسالم میباشد و هم‌اکنون جزء هشت شهر آلوده کشور است. لذا هدف تحقیق حاضر سنجش و ارزیابی تأثیر شاخص‌های فرم شهر بر آلودگی کلانشهر اراک است. داده‌ها و اطلاعات موردنیاز تحقیق با مطالعه اسناد، طرح‌ها، مقالات و مراجعه به به سازمان‌های مرتبط (شهرداری، سازمان محیط‌زیست و...) جمع‌آوری‌شده است. جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزار GIS، مدل رگرسیون GWR و مدل Moran استفاده‌شده است. درنهایت نتیجه‌گیری تحقیق مؤید این مطلب است؛ که در مناطق شهری اراک که از وضعیت اسپرالی(منطقه 1و 3) برخوردار هستند، رابطه فضایی آلاینده‌ها با فرم شهر در سطح بالایی قرار دارد. که از دلایل این موضوع؛ وجود کارخانه‌های صنعتی ماشین‌سازی، کارخانه آلومینیوم و وجود نیروگاه پتروشیمی شازند است.
همچنین در مناطق فشرده شهر به لحاظ جمعیتی و ساختمان‌سازی(4و 5) تجمع آلاینده‌های SO و O3 در سطح بالایی قرار دارد. این مطالعه به بررسی فرم مناطق و آلودگی هوا در شهری پرداخت که تمرکز صنایع وضعیت محیطی را تشدید کرده است. بنابراین برنامه ریزی و سیاست های شهری باید متناسب با عملکرد شهری و ساختار صنعتی کلانشهر اراک طراحی و تدوین شود.
همچنین در مناطق فشرده شهر به لحاظ جمعیتی و ساختمان‌سازی(4و 5) تجمع آلاینده‌های SO و O3 در سطح بالایی قرار دارد. این مطالعه به بررسی فرم مناطق و آلودگی هوا در شهری پرداخت که تمرکز صنایع وضعیت محیطی را تشدید کرده است.
برنامه ریزی شهری
لیلی هوجقانی؛ علیرضا رستمزاده خسروشاهی؛ علی محمودزاده
چکیده
پژوهش حاضر با هدف امکان سنجی فنی، اقتصادی و زیست محیطی نیروگاه خورشیدی مقیاس کوچک در منطقه شمالغرب ایران انجام شده است. منطقه مورد مطالعه در تحقیق حاضر ناحیه شمال غربی کشور میباشد. تحقیق از نظر هدف کاربردی و پژوهش حاضر از نوع تحقیق توصیفی یا غیر آزمایشی میباشد و از منظر نوع داده، کمی میباشد. در این پژوهش ابتدا به روش میدانی و کتابخانه‌ای ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف امکان سنجی فنی، اقتصادی و زیست محیطی نیروگاه خورشیدی مقیاس کوچک در منطقه شمالغرب ایران انجام شده است. منطقه مورد مطالعه در تحقیق حاضر ناحیه شمال غربی کشور میباشد. تحقیق از نظر هدف کاربردی و پژوهش حاضر از نوع تحقیق توصیفی یا غیر آزمایشی میباشد و از منظر نوع داده، کمی میباشد. در این پژوهش ابتدا به روش میدانی و کتابخانه‌ای به مطالعه منطقه مورد مطالعه پرداخته و سپس به روش تحلیلی به محاسبه میزان انرژی و ضریب ظرفیت نیروگاه پرداخته خواهد شد و در ادامه، جنبه اقتصادی طرح مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در این تحقیق با استفاده از نرم افزار RETScreen به محاسبه میزان انرژی خورشیدی دریافتی، ضریب ظرفیت نیروگاه، برآورد هزینه های اولیه و دوره ای، محاسبه میزان کاهش گازهای گلخانه ای و ارزیابی مالی پرداخته خواهد شد. نتایج نشان دهنده این است که بیشترین تابش خورشید در شهر تبریز مربوط به ماه ژوئن میباشد و کمترین میزان تابش خورشید در طول سال مربوط به ماه دسامبر می باشد. در نیروگاه خورشیدی 10000 کیلو واتی انتخاب شده با تنظیم نشانه محک می‌توان گفت که، در حداقل هزینه، تولید هر کیلو وات ساعت انرژی الکتریکی در شهر تبریز از طریق انرژی خورشیدی 0.275 دلار هزینه دارد و به نسبت سایر روش‌ها هزینه‌ی زیادی را به خود اختصاص میدهد. تولید همین میزان برق از طریق سیستم فتوولتاییک 0.060 دلار هزینه دارد. با توجه به نتایج بدست آمده در صورتی که این نیروگاه راه‌اندازی شود، از نظر اقتصادی به صرفه نیست اما به صورت چشمگیری موجب کاهش الودگی هوا می شود.
برنامه ریزی شهری
ندا سهرابی؛ حسن سجادزاده؛ امیربهادر ثمری
چکیده
کیفیت محیطی بخشی از رضایت‌مندی انسان‌ها از محیط را تشکیل میدهد. با این که رویکرد پیاده‌مداری در طراحی فضاهای شهری نقش مهمی در ارتقاء کیفیت‌محیطی ایفاء می‌کند، اما رویکردهای یکسان و بدون توجه به ماهیت فضایی، پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های محیطی در احداث پیاده‌راه‌های شهری نه تنها موجبات ارتقاء کیفیت‌محیطی و رضایت‌مندی را به دنبال ...
بیشتر
کیفیت محیطی بخشی از رضایت‌مندی انسان‌ها از محیط را تشکیل میدهد. با این که رویکرد پیاده‌مداری در طراحی فضاهای شهری نقش مهمی در ارتقاء کیفیت‌محیطی ایفاء می‌کند، اما رویکردهای یکسان و بدون توجه به ماهیت فضایی، پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های محیطی در احداث پیاده‌راه‌های شهری نه تنها موجبات ارتقاء کیفیت‌محیطی و رضایت‌مندی را به دنبال نخواهد داشت، بلکه موجب تنزل کیفیت اجتماعی و اقتصادی فضاهای شهری می‌شود. هدف از این پژوهش ارزیابی مؤلفه‌های کیفیت محیطی در پیاده‌راه بوعلی و اکباتان شهر همدان از منظر کاربران در راستای پاسخگویی به نیازهای شهروندان و رضایت‌مندی کاربران میباشد. روش این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش انجام توصیفی- تحلیلی است. شاخص‌ها و معیارهای مورد سنجش در ارتباط با کیفیت محیطی با مروری بر متون معتبر علمی، استخراج شده و سپس به وسیله پرسشنامه اقدام به گردآوری نظرات شهروندان و شاغلان شد. جامعه آماری در این تحقیق نامحدود بوده که با استفاده از روش بررسی جامعه نامحدود، حجم نمونه در این تحقیق 200 نفر انتخاب گردید. جهت اعتبار پایایی از آلفای کرونباخ و سنجش روایی از شاخص KMO و آزمون کرویت بارتلت استفاده شده است. برای تحلیل آماری داده‌ها از تحلیل عاملی اکتشافی و به منظور مقایسه دو پیاده‌راه بوعلی و اکباتان شهر همدان از آزمون تی دو نمونه‌ای مستقل در نرم‌افزار SPSS استفاده شده است. یافته‌های حاصل از تحلیل عامل اکتشافی نشان میدهد عامل «حضورپذیری»، «پاسخ‌دهندگی محیط»، «تنوع فعالیت فرهنگی و اجتماعی»، «آسایش و امنیت» و «سهولت تردد و دسترسی» به ترتیب بالاترین سهم را در تببین کیفیت محیط می‌گذارد. همچنین نتایج مقایسه عوامل کیفیت‌محیطی نشان میدهد که پیاده‌راه بوعلی در عامل حضورپذیری، پاسخ‌دهندگی محیط، تنوع فعالیت فرهنگی- اجتماعی در وضعیت مناسب‌تری قرار گرفته است.
برنامه ریزی شهری
فریدون بابایی اقدم؛ رحیم حیدری چیانه؛ قاسم رحیمی فرد
چکیده
در سال‌های اخیر رقابت‌پذیری به‌عنوان مفهوم اقتصادی تأثیرگذار بر توسعه پایدار صنعت گردشگری مطرح می‌شود. شاید تا چند سال پیش فقط ارائه خدماتی مثل اتاق‌های تمیز، سرویس حمل‌ونقل و غذای مناسب، مشتریان هتل‌ها را راضی نگه می‌داشت؛ ولی در حال حاضر مسافران هتل‌ها کل فرایند دریافت خدمات از مرحله ورود به اماکن اقامتی تا مرحله ترک آن را ...
بیشتر
در سال‌های اخیر رقابت‌پذیری به‌عنوان مفهوم اقتصادی تأثیرگذار بر توسعه پایدار صنعت گردشگری مطرح می‌شود. شاید تا چند سال پیش فقط ارائه خدماتی مثل اتاق‌های تمیز، سرویس حمل‌ونقل و غذای مناسب، مشتریان هتل‌ها را راضی نگه می‌داشت؛ ولی در حال حاضر مسافران هتل‌ها کل فرایند دریافت خدمات از مرحله ورود به اماکن اقامتی تا مرحله ترک آن را مورد ارزیابی قرار می‌دهند و انتظارات خود را با کیفیت خدمات ارائه‌شده مقایسه و این ارزیابی را مبنای مراجعات بعدی قرار می‌دهند. از مهمترین ویژگی‌های خدمات اقامتی، ایجاد حس اطمینان و آسایش به مشتریان از طریق رابطه‌ای باکیفیت بالا و توجه به تأمین نیازهای روحی و جسمی مسافران هست. پژوهش حاضر از نوع توصیفی - تحلیلی و به لحاظ هدف کاربردی است. باتوجه‌به شاخص‌های مورد بررسی، برای جمع آوری داده ها از روش تحقیق کتابخانه‌ای و سپس میدانی (روش پرسشنامه - طیف لیکرت) از گردشگران مراکز اقامتی در تبریز استفاده شده است. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌های گردآوری‌شده با استفاده از نرم‌افزار SPSS و آزمون‌های آماری تی تک نمونه‌ای (T-Test) به‌منظور ارزیابی شاخص‌های رقابت‌پذیری شهر تبریز استفاده شد. از تحلیل رگرسیون چندمتغیره و تحلیل واریانس (Anova) برای بررسی و مطالعه وجود رابطه بین شاخص‌های رقابت‌پذیری گردشگری شهر تبریز و مدیریت کیفیت فراگیر و مشخص‌کردن تأثیر هر یک از متغیرهای مدیریت کیفیت فراگیر بر رقابت‌پذیری گردشگری شهر تبریز استفاده شد. همچنین برای چگونگی روابط بین متغیرها در بازه سه‌ماهه تیرماه و مهرماه 1402، همبستگی آن هم مورد بررسی قرار گرفت که از نوع مثبت بود و نتایج پژوهش نشان داد که با اعمال مدیریت کیفیت فراگیر، اندازه شاخص‌های رقابت‌پذیری گردشگری نیز در طول زمان در مراکز اقامتی تبریز افزایش پیدا می‌کند.
برنامه ریزی شهری
کرامت اله زیاری؛ شهریار حمیدی کای
چکیده
اثرات متقابل انسان و محیط طبیعی همواره به صورت مستقیم و غیر مستقیم موجب تغییرات کاربری اراضی می‌شوند که مشکلات زیست محیطی بسیاری را به دنبال دارند و حیات کره زمین را به خطر می اندازد؛ لذا شناخت تغییرات و عوامل موثر بر آنها برای ادامه حیات و کاهش تغییرات کاربری اراضی برای غلبه بر مشکلات ضروری است. تحقیق حاضر از نوع کاربردی بوده و از ...
بیشتر
اثرات متقابل انسان و محیط طبیعی همواره به صورت مستقیم و غیر مستقیم موجب تغییرات کاربری اراضی می‌شوند که مشکلات زیست محیطی بسیاری را به دنبال دارند و حیات کره زمین را به خطر می اندازد؛ لذا شناخت تغییرات و عوامل موثر بر آنها برای ادامه حیات و کاهش تغییرات کاربری اراضی برای غلبه بر مشکلات ضروری است. تحقیق حاضر از نوع کاربردی بوده و از نظر ماهیت، دارای رویکرد اکتشافی میباشد. در این تحقیق از روش دلفی فازی برای تحلیل عوامل موثر بر تغییرات کاربری‌ها، تصاویر ماهواره‌ای سال‌های 1993-2003-2013-2023 و نرم افزارهای ENVI، ARCGIS و Google Earth برای شناخت تغییرات کاربری اراضی در 5 کلاس کاربری اراضی شهر(انسان ساخت)، اراضی بایر، اراضی کشاورزی، اراضی باغی و پهنه‌های آبی استفاده شده است. نتایج به دست آمده در محدوده مورد مطالعه طی سه دهه گذشته سال‌های 1993-2023 از 26768 هکتار از اراضی شهری ارومیه و خارج از محدوده آن، نشان می‌دهند که همواره اراضی بایر2838 هکتار کاهش، اراضی باغی 5764 هکتار کاهش اراضی شهری(انسان ساخت) 3744هکتار افزایش یافته، اراضی کشاورزی 2204 هکتار افزایش یافته است و همچنین آبی(بستر رودخانه) به دلیل ساخت سد سیلوانا به صورت فصلی دارای آب است؛ 6 عامل جمعیت، ثروت، پیشرفت فناوری، اقتصاد سیاسی، ساختار سیاسی، نگرش‌ها و ارزش‌ها(فرهنگ) از عوامل عمده تغییرات کاربری اراضی شهری ارومیه شناخته شدند که سه عامل اول اصلی‌ترین عوامل هستند.
برنامه ریزی شهری
احمد حجاریان
چکیده
رویکرد کیفیت محیط شهری به عنوان یکی از نوینترین پارادایمهای باززندهسازی نواحی شهری، تأثیر شگرفی در کیفیت زندگی و پایداری ساکنان آن دارد که تلفیق آن با رویکردهای خلاقانهای نظیر برندسازی شهری، میتواند باعث رشد و تعالی نواحی شهری و افزایش ضریب رقابت‌پذیری شهر شود. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر، تحلیل و ارزیابی کیفیت ...
بیشتر
رویکرد کیفیت محیط شهری به عنوان یکی از نوینترین پارادایمهای باززندهسازی نواحی شهری، تأثیر شگرفی در کیفیت زندگی و پایداری ساکنان آن دارد که تلفیق آن با رویکردهای خلاقانهای نظیر برندسازی شهری، میتواند باعث رشد و تعالی نواحی شهری و افزایش ضریب رقابت‌پذیری شهر شود. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر، تحلیل و ارزیابی کیفیت محیط شهری کلانشهر اصفهان از منظر برندسازی شهری است که برای این منظور، مناطق شهری کلانشهر اصفهان به عنوان مورد مطالعاتی انتخاب شد. پژوهش حاضر، بر مبنای هدف از نوع کاربردی و از لحاظ روش از نوع توصیفی-همبستگی و نحوۀ گردآوری داده‌ها بصورت اسنادی و میدانی میباشد. حجم نمونه آماری شامل شهروندان ساکن مناطق پانزده‌گانه کلانشهر اصفهان که حجم نمونه با توجه به جمعیت 3072642 سال 1395برابر 337 پرسشنامه برآورد و با توجه به جمعیت هر منطقه توزیع شده است. در پژوهش حاضر برای تحلیل داده‌ها از آزمون کولموگروف–اسمیرنف و نیز روش معادلات ساختاری در محیط نرم‌افزارSmart PLS استفاده گردید. نتایج بدستآمده از پژوهش، نشان از تأثیرگذاری مثبت، قوی و معنی‌دار متغیر برندسازی بر کیفیت محیط شهری با ضریب تأثیر (833/0) است، بدین معنی که با تغییر یک واحد در عوامل و شاخص‌های برندسازی شهری، متغیرهای کیفیت محیط شهری نیز به صورت زیادی در جهت موافق تغییر میکنند.
برنامه ریزی شهری
شهرام سلامتی؛ رسول قربانی؛ ایرج تیموری
چکیده
امروزه فضاهای عمومی شهرها بر اساس اصول و معیارهای استفاده بزرگسالان شکل گرفته است و اغلب فضاهای شهری، فاقد کیفیت برای استفاده کودکان و نوجوانان و به دور از مشخصه‌های یک شهر دوستدار کودک می‌باشند. بنابراین با ارزیابی عوامل پیشران شهر دوستدار کودک می‌توان به یکی از اهداف برنامه‌ریزی شهری یعنی عدالت فضایی دست یافت و بستر مناسبی ...
بیشتر
امروزه فضاهای عمومی شهرها بر اساس اصول و معیارهای استفاده بزرگسالان شکل گرفته است و اغلب فضاهای شهری، فاقد کیفیت برای استفاده کودکان و نوجوانان و به دور از مشخصه‌های یک شهر دوستدار کودک می‌باشند. بنابراین با ارزیابی عوامل پیشران شهر دوستدار کودک می‌توان به یکی از اهداف برنامه‌ریزی شهری یعنی عدالت فضایی دست یافت و بستر مناسبی را برای دوستدار کودک بودن شهرها فراهم نمود. در همین راستا، هدف اصلی این تحقیق شناسایی عوامل کلیدی و نیروهای پیشران شهر دوستدار کودک در شهر اردبیل با رویکرد آینده‌پژوهی میباشد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق شامل پژوهشگران در حوزه برنامه‌ریزی شهری در شهر اردبیل می باشد. حجم نمونه به روش نمونه‌گیری گلوله برفی 50 نفر بدست آمده است(با اشباع نظری) و برای تجزیه و تحلیل داده‌های این تحقیق از نرم‌افزار میک‌مک استفاده شده‌است. یافته‌های تحقیق نشان میدهد که متغیرهای قوانین و دستورالعمل‌ها، بینش راهبردی، سیستم اداری، تفویض مسئولیت و قانونمندی، بالاترین رتبه‌های تأثیرگذاری و متغیرهای اعتماد اجتماعی، مشارکت ساکنین، توافق جمعی، امنیت و تفویض مسئولیت، بالاترین رتبه‌های تأثیرپذیری کلی را داشته‌اند. در حالت کلی از میان 15 متغیر بررسی شده این پژوهش، تعداد 7 متغیر سیستم اداری، قوانین و دستورالعمل‌ها، عدالت محوری و ایمنی و امنیت، ایجاد و طراحی محیط‌های تفریح و سرگرمی و جاذب برای کودکان و تفویض مسئولیت به سطوح پایین، به عنوان عوامل پیشران شهر دوستدار کودک در شهر اردبیل انتخاب شداند. نتیجه این‌که در هرگونه برنامه‌ریزی در شهر اردبیل باید نقش کلیدی عوامل مذکور را مورد توجه قرار دهد. این متغیرها در بهبود وضعیت شهر دارای قدرت نفوذ بالا و وابستگی پایینی هستند و اولویت اول در برنامه‌ریزی جهت ایجاد شهر دوستدار کودک در اردبیل به حساب می‌آیند.
برنامه ریزی شهری
اسماعیل نصیری هنده خاله؛ فضل اله اسمعیلی؛ ریحانه یونسی سندی
چکیده
هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل تأثیرگذار حس تعلق مکان بر رفتار مسئولانه زیست‌محیطی شهروندان شهر جدید هشتگرد است. پژوهش توصیفی – تحلیلی است جهت گردآوری داده‌ها از روش اسنادی و پیمایشی استفاده شده است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران ۴۵۳ تعیین شد. انتخاب نمونه به شیوه تصادفی انجام گرفت. روایی پرسشنامه توسط اساتید دانشگاه و پایایی ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل تأثیرگذار حس تعلق مکان بر رفتار مسئولانه زیست‌محیطی شهروندان شهر جدید هشتگرد است. پژوهش توصیفی – تحلیلی است جهت گردآوری داده‌ها از روش اسنادی و پیمایشی استفاده شده است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران ۴۵۳ تعیین شد. انتخاب نمونه به شیوه تصادفی انجام گرفت. روایی پرسشنامه توسط اساتید دانشگاه و پایایی آن از طریق آماره آلفای کرونباخ (789/0) تائید شد. به‌منظور تحلیل سؤال‌های پرسشنامه از آزمون‌های نا پارامتری و جهت استخراج روابط میان متغیرها از آزمون همبستگی و تحلیل مسیر، نرم‌افزار SPSS و AMOS استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که بین همۀ متغیرهای حس تعلق مکانی (متغیر ثابت)و رفتار مسئولانه زیست‌محیطی شهروندان(متغیر وابسته) رابطۀ معناداری وجود دارد. متغیر ادراکی-شناختی دارای بالاترین ضرایب است. این متغیر به ازای یک واحد تغییر 37/0 واحد بر سطح متغیر وابسته (رفتار مسئولانه زیست‌محیطی شهروندان) تأثیر دارد و تمام شاخص‌های این متغیر در سطح آلفا 05/0 و در سطح اطمینان ۹۹ در صد معنی‌دار هستند. نتایج تحلیل مسیر نیز بیانگر آن است که متغیر ادراکی - شناختی (β=0/173) بالاترین اثر مستقیم و غیرمستقیم را بر رفتار مسئولانه زیست‌محیطی شهروندان دارد وشاخص عملکردی در رتبه دوم قراردارد
برنامه ریزی شهری
اکبر اصغری زمانی؛ ایرج تیموری؛ میر علی سید مصفایی
چکیده
امروزه شهرها با چالش‌های بسیاری زیادی در زمینه اقتصادی، اجتماعی، زیست‌محیطی و کالبدی مواجه شدهاند. بر این اساس زیست‌پذیری یکی از مفاهیم و تئوری‌های مهم اخیر در برنامه‌ریزی شهری میباشد که مارا به سوی داشتن شهری مطلوب برای زندگی هدایت می‌کند. بنابراین هدف اصلی این پژوهش، مقایسه تطبیقی زیست‌پذیری فضاهای شهری در مناطق نوساز ...
بیشتر
امروزه شهرها با چالش‌های بسیاری زیادی در زمینه اقتصادی، اجتماعی، زیست‌محیطی و کالبدی مواجه شدهاند. بر این اساس زیست‌پذیری یکی از مفاهیم و تئوری‌های مهم اخیر در برنامه‌ریزی شهری میباشد که مارا به سوی داشتن شهری مطلوب برای زندگی هدایت می‌کند. بنابراین هدف اصلی این پژوهش، مقایسه تطبیقی زیست‌پذیری فضاهای شهری در مناطق نوساز و قدیمی شهر تبریز، نمونه موردی محلات اهراب و ولیعصر میباشد. پژوهش حاضر به لحاظ ماهیت از نوع پژوهش‌های کاربردی است و به لحاظ روش تحلیلی - توصیفی میباشد. در این پژوهش ابتدا با مطالعات صورت گرفته عوامل موثر بر زیست‌پذیری شهری در محلات مورد مطالعه در بعد مکانی بررسی شده و سپس معیارهایی در6 بعد مسکن، سرانه، دسترسی، محیط‌زیست، زیرساخت و جمعیت تعیین گردید. بعد از تعیین معیارها برای بدست آوردن لایه‌های اطلاعاتی از طرح توسعه و عمران (جامع) شهر تبریز، سالنامه آماری کشور، سالنامه آماری استان آذربایجان‌شرقی، بلوک‌های آماری شهرستان تبریز، تصاویر ماهواره‌ای لندست 9 و داده‌های آزمایشگاه شیمی دانشگاه تبریز استفاده شده است. در مرحله بعدی داده‌های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزارArcGIS 10.8.2 تحلیل گردیده و نتایج حاصل در قالب نقشه و جداول ارائه شد است. یافته‌های پژوهش نشان داد که سطح شاخص‌های زیست‌پذیری با توجه به معیارها در دو محله تفاوت چندانی به جز در مواردی با یکدیگر ندارند در آخر نیز برای وزن‌دهی و نتیجه‌گیری نهایی از تکنیک تاپسیس استفاده شده است که نتایج حاصل نشان میدهد محله ولیعصر با وزن 59/0 درصد زیست‌پذیر تر از محله اهراب با وزن 41/0 درصد میباشد.
برنامه ریزی شهری
لیلا بلیلان اصل
چکیده
پژوهش حاضر با توجه به ارزش‌های ویژه‌‌ی شهر سهند و به ویژه مجموعه هشت بهشت، سعی کرده تا پتانسیل‌ها و نیز نقاط ضعف و محدودیت‌هایی را که این شهر برای بهره‌گیری از ظرفیت‌های برندسازی شهری خود مواجه است شناسایی و اولویت‌ها را جهت برنامه‌ریزی و جهت‌یابی ایجاد برند شهری معرفی و پیش بینی نماید. در این راستا هدف پژوهش حاضر تبیین پیشران‌های ...
بیشتر
پژوهش حاضر با توجه به ارزش‌های ویژه‌‌ی شهر سهند و به ویژه مجموعه هشت بهشت، سعی کرده تا پتانسیل‌ها و نیز نقاط ضعف و محدودیت‌هایی را که این شهر برای بهره‌گیری از ظرفیت‌های برندسازی شهری خود مواجه است شناسایی و اولویت‌ها را جهت برنامه‌ریزی و جهت‌یابی ایجاد برند شهری معرفی و پیش بینی نماید. در این راستا هدف پژوهش حاضر تبیین پیشران‌های کلیدی مؤثر بر برندسازی مجموعه هشت بهشت شهر سهند است پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی، از نظر ماهیت توصیفی- تحلیلی و ازحیث روش ترکیبی از روش‌های کتابخانه‌ای و پیمایشی و مبتنی بر رویکرد آینده‌پژوهی میباشد. قلمرو پژوهش شهر سهند بوده است.جامعه آماری این پژوهش 30 نفر از کارشناسان در حوزه شهری و برندشهری است.جهت تجزیه تحلیل دادها از روش دلفی، ماتریس اثرات متقاطع(میک‌مک) استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان داد از میان 38 عامل اصلی تأثیرگذار بر برندسازی مجموعه هشت بهشت شهر سهند ، 14 متغیر به-عنوان کلیدی و تأثیرگذار شناخته شدهاند. که این متغیرها بیشترین تأثیرگذاری و کمترین تأثیرپذیری را بر آینده توسعه برندسازی مجموعه هشت بهشت شهر سهند دارند. همچنین نتایج نشان داد از لحاظ تأثیرگذاری مستقیم متغیرهای مانند ایجاد فضاها و ساز و کارهای جدید با امتیاز 79، تأثیرگذاری مجموعه در ایجاد حس آرامش و متفاوت بودن فرم و ارتفاع فضاهای سبز و آب نماهای موجود با کسب امتیاز 73 و 72 به ترتیب در جایگاه‌های اول تا سوم واقع شدهاند. از سوی دیگر متغیرهای که تأثیری غیرمستقیم بر برندسازی مجموعه هشت بهشت شهر سهند دارند عبارت‌اند از ایجاد فضاها و ساز و کارهای جدید با امتیاز 198401، متفاوت بودن فرم و ارتفاع فضاهای سبز و آب نماهای موجود با امتیاز 192442و تأثیرگذاری مجموعه در ایجاد حس آرامش با امتیاز 186585به ترتیب در جایگاه‌های اول تا سوم واقع شدهاند.
برنامه ریزی شهری
احد نژادابراهیمی؛ عرفان رحیم پور؛ فاطمه جبارپور مهرآباد
چکیده
محله یکی از مهمترین ارکان شهرهای ایرانی‌اسلامی است. در شهرهای تاریخی علیالخصوص دوره قاجار هر محله در خود نیازمندی‌های روزمره ساکنان را تأمین می‌کرد. پژوهش‌هایی برای بازنمایی ساختار اصلی شهرهای تاریخی با بهره‌گیری از عناصر اصلی کالبدی انجام یافته است درحالیکه جنبه‌های کالبدی تنها بعد شکل دهنده ساختار محله نیستند و جنبه‌های ...
بیشتر
محله یکی از مهمترین ارکان شهرهای ایرانی‌اسلامی است. در شهرهای تاریخی علیالخصوص دوره قاجار هر محله در خود نیازمندی‌های روزمره ساکنان را تأمین می‌کرد. پژوهش‌هایی برای بازنمایی ساختار اصلی شهرهای تاریخی با بهره‌گیری از عناصر اصلی کالبدی انجام یافته است درحالیکه جنبه‌های کالبدی تنها بعد شکل دهنده ساختار محله نیستند و جنبه‌های غیرکالبدی نیز تاثیر بسزایی در شکل‌گیری محلات سنتی داشته‌اند. محله‌ها در شهرهای سنتی به طور معمول ماحصل تعامل اجتماعی میان افراد نزدیک به یکدیگر هستند. هدف پژوهش، شناسایی عوامل کالبدی و غیرکالبدی تاثیرگذار در ساختار محله‌های تاریخی، شناسایی و بازخوانی نظام ساختاری محله‌های شهر ارومیه در دوره قاجار است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است و به منظور دسترسی به داده‌های مورد نیاز از منابع کتابخانه‌ای و بررسی اسناد مکتوب و مصور تاریخی و همچنین نقشه‌های بازسازی شده، منابع شفاهی و شواهد و مستندات میدانی بهره گرفته شده است. داده‌های بـه دست آمده از منابع مختلف به روش تفسیری مورد واکاوی قرار گرفته و در نهایت نتایج نشان می‌دهند محلات شهر ارومیه دارای مرز و قلمرو مشخص بوده که در عین ارتباط با دیگر محلات، موجب حفظ کلیت هر محله می‌شد. هر محله دارای یک دروازه اختصاصی در حصار شهر و چندین معابر و گذر اصلی بود که اصلی ترین گذر همان معبر مواصلاتی بین دروازه و بازار بود. در محل تلاقی گذرهای اصلی مرکز محله مسجد به عنوان کاربری مذهبی و دیگر‌کاربری‌ها شکل می‌گرفت. نیازهای ساکنین هر محله به سبب کاربری‌های خدماتی داخل محله تامین می‌شد و محله‌ها دارای پیوستگی اجتماعی و فرهنگی بوده‌اند به طوریکه موجب تمایز با سایر محلات می‌شد.
برنامه ریزی شهری
وحید پاسبان عیسی لو؛ عیسی ابراهیم زاده؛ نادر زالی
چکیده
توسعه شهری دانش‌بنیان الگویی جدید از توسعه است که به دلیل اتکا بر دانش، به‌عنوان منبع انرژی بی‌پایان، رهیافتی نو از توسعه پایدار شهری محسوب می‌شود که در بستر شهرها شکل‌گرفته، پویایی یافته و به ثمر می‌نشیند. هدف اصلی این پژوهش درک الگوی پراکنش فضایی کاربری‌های دانش‌بنیان، شناسایی هسته مرکزی شکل‌گیری و مسیر توسعه آن در سطح مناطق ...
بیشتر
توسعه شهری دانش‌بنیان الگویی جدید از توسعه است که به دلیل اتکا بر دانش، به‌عنوان منبع انرژی بی‌پایان، رهیافتی نو از توسعه پایدار شهری محسوب می‌شود که در بستر شهرها شکل‌گرفته، پویایی یافته و به ثمر می‌نشیند. هدف اصلی این پژوهش درک الگوی پراکنش فضایی کاربری‌های دانش‌بنیان، شناسایی هسته مرکزی شکل‌گیری و مسیر توسعه آن در سطح مناطق 22 گانه شهر تهران است. برای این منظور اطلاعات آماری و فضایی 2700 مورد از مهمترین کاربری‌های دانش‌بنیانی که به‌صورت رسمی توسط دفتر کارگروه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان تائید و ثبت‌شده و هم‌اکنون در حال فعالیت هستند مورداستفاده قرارگرفته است. روش پژوهش توصیفی و مبتنی بر مطالعات میدانی و کتابخانه‌ای است. برای بررسی و تحلیل فضایی کاربری‌های دانش‌بنیان از ابزارهای آماره فضایی موجود در محیط نرم‌افزار Arc GIS استفاده شد. نتایج پژوهش حاکی از آن بود که الگوی پراکنش فضایی کاربری‌های دانش‌بنیان شهر تهران خوشه‌ای میباشد که بالاترین تراکم آن در شمال تهران و مربوط به مناطق 2، 3 و 6 بوده و مناطق عمدتاً جنوبی این شهر سهم قابل‌توجهی از این نوع کاربری‌ها ندارند. همچنین مشخص شد که شرکت دانش‌بنیان "توسعه دانش‌بنیان سینا" که در حدفاصل بین منطقه 3 و 4 واقع‌شده است از لحاظ موقعیت نسبی به‌عنوان هسته مرکزی این کاربری‌ها محسوب می‌شود. جهت توزیع جغرافیایی کاربری‌ها نیز نشان داد که این کاربری‌ها به شکل بیضوی و با مقدار 87 درجه از سمت شرق تهران به سمت غرب این شهر در حال گسترش هستند. در پایان نیز با استفاده از رگرسیون خطی چند متغیره متغیرهای مستقل تاثیرگذار بر این نوع پراکنش مورد شناسایی قرار گرفته و نهایتا پیشنهاد‌اتی به‌منظور توسعه کمی و کیفی این کاربری‌ها و مدیریت مطلوب آن ارائه شد.
