ارزیابی فضای باز شهری و نقش آن در کاهش آسیب پذیری در مواقع بحران با رویکرد پدافند غیرعامل (نمونه موردی: شهر تبریز)

دکتر محمدرضا پورمحمدی؛ حسن محمودزاده؛ سامان صلواتی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 تیر 1399

چکیده
  انسان از ابتدای خلقت خود و شروع زندگی در این جهان با پدیده تهدید روبرو بوده است و همواره تلاش می‌نموده تا تعادلی بین تهدیدات متصوره و نیازمندی‌های انسان به امنیت برقرار نماید. در این زمینه پدافند غیرعامل بعنوان یکی از مؤثرترین و پایدارترین روش‌های دفاع در مقابل تهدیدات از قدمتی به بلندی تاریخ بشر برخوردار می‌باشد. و یکی از راهکارهای ...  بیشتر

تبیین الگوهای شکل گیری شهر خلاق با تاکید بر نقش فضاهای عمومی

محمدرضا قربانیان تبریزی؛ دکتر محمدرضا پورمحمدی؛ کریم حسین زاده دلیر

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 تیر 1399

چکیده
  در رویکردهای نوین به شهر،شهرخلاق،به عنوان یک روش راهبردی در عرصه تفکر برنامه ریزی و اجرای طرح های شهری مطرح شده است. این رویکرد به ورود خلاقانه شهروندان به عرصه های مختلف مواجهه بامسائل مرتبط با شهر می پردازدودرجهت تحقق مولفه های اندیشه حق به شهر(حکمرانی شهری، شمول اجتماعی، تنوع فرهنگی در شهر و آزادی های اجتماعی و حق دسترسی به خدمات ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
سنجش میزان تحقق پذیری پیشران های شهر اسلامی در شهر تبریز

زهرا کاملی فر؛ محمدرضا پورمحمدی؛ شهریور روستایی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 05 مرداد 1401

http://dx.doi.org/10.22034/gp.2022.50386.2971

چکیده
  شهر اسلامی انگاره ای است که سؤالات بسیاری در باب چیستی، ماهیت و ویژگی های آن مطرح بوده است و نظام های علمی گوناگون، از زوایای مختلف بدان پرداخته و تلاش در تبیین و تشریح آن داشته اند. با این حال، مروری انتقادی بر ادبیات مربوطه، نشانگر حجم بالایی از سوءتعبیرها و آشفتگی ها درباره این انگاره و مفاهیم، موضوعات و اهداف مرتبط با آن است. پذیرش ...  بیشتر

برنامه ریزی روستایی
شناسایی پیشران‌های کلیدی برنامه‌ریزی محلی سکونتگاه‌های روستایی موردمطالعه: استان آذربایجان شرقی

عقیل خالقی؛ محمدرضا پورمحمدی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 07 شهریور 1401

http://dx.doi.org/10.22034/gp.2022.51406.2997

چکیده
  برنامه‌ریزی محلی سکونتگاه‌های روستایی موضوعی اجتناب‌ناپذیر بوده و نیازمند آینده‌نگاری و تدوین سیاست‌های توسعه‌ای مناسب در این زمینه است. پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی بوده و به لحاظ ماهیت و گردآوری اطلاعات از نوع توصیفی - تحلیلی و بر مبنای ماهیت داده‌ها ترکیبی و به لحاظ زمان از نوع آینده‌نگاری است. حجم نمونه پژوهش حاضر متشکل ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
تحلیلی بر رابطه بین تغییرات سبک زندگی و الگوی مسکن اسلامی مطالعه موردی: کلان‌شهر تبریز

علی میرزایی؛ محمدرضا پورمحمدی؛ شهریور روستایی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 17 آبان 1401

http://dx.doi.org/10.22034/gp.2022.25325.2300

چکیده
  هدف پژوهش حاضر تحلیل رابطه بین تغییرات سبک زندگی و الگوی مسکن اسلامی در کلان‌شهر تبریز می‌باشد. روش تحقیق حاضر توصیفی، پیمایشی و استنباطی با مراجعه به متون اسلامی و منابع معرفتی با تکیه‌بر آیات قرانی و روایات انجام‌گرفته است و برای دستیابی به اهداف موردنظر از ابزار پرسشنامه گردید. جامعه آماری تحقیق را کلیه ساکنان و تمام سطح کلان‌شهر ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
ارزیابی تحولات جمعیتی در کانون‌های سکونتی منطقه کلانشهری تبریز و چالش‌های پیش‌روی آن

محمد عزتی؛ کریم حسین زاده دلیر؛ دکتر محمدرضا پورمحمدی

دوره 26، شماره 82 ، بهمن 1401، ، صفحه 174-161

http://dx.doi.org/10.22034/gp.2023.10832

چکیده
  ظهور مناطق کلانشهری که یکی از پدیده‌های قرن بیستم به شمار می‌رود، ابتدا در اثر تمرکز سرمایه در مهمترین شهرهای کشورهای جهان و سپس تمرکززدایی جمعیت و فعالیت در منطقه‌ای وسیع‌تر همراه با فرایندهایی اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و صنعتی شکل گرفت. امروزه مناطق کلانشهری با چالش‌های مختلفی از قبیل پراکندگی جمعیت و فعالیت در سطح منطقه، عدم ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
"راهبردهای کاهش آسیب‌پذیری مکانی مراکز ثقل تهدید پذیر کلان‌شهر تبریز از منظر پدافند غیرعامل"

دکتر محمدرضا پورمحمدی؛ رسول قربانی؛ غفور علی زاده

دوره 26، شماره 79 ، اردیبهشت 1401، ، صفحه 91-79

http://dx.doi.org/10.22034/gp.2022.10840

چکیده
  این تحقیق از نوع کاربردی- توسعه‌ای با رویکرد توصیفی- تحلیلی است؛ و روش جمع‌آوری اطلاعات به‌صورت اسنادی، کتابخانه‌ای و پیمایش میدانی (پرسشنامه و نظرسنجی از 20 خبره در حوزه‌های معماری، شهرسازی و پدافند غیرعامل) بوده است. کلان‌شهر تبریز به‌عنوان بزرگ‌ترین مترو پل شمال غرب ایران، به علت قرارگیری در مرزهای سیاسی و فرهنگی و در مسیر ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
مدلسازی ساختاری تئوری شهر هوشمند بر پایه حکمروایی خوب شهری در ایران (مدیریت شهری شهرداری تبریز)

شهریور روستایی؛ محمدرضا پورمحمدی؛ حکیمه قنبری

دوره 26، شماره 79 ، اردیبهشت 1401، ، صفحه 155-169

http://dx.doi.org/10.22034/gp.2022.10828

چکیده
  شهر هوشمند مبتنی بر ICT و ابزار ارتقا کیفیت زندگی و توسعه پایدار به معنای گشایش مفاهیمی نو در برنامه‌ریزی شهری است. اجرای شهر هوشمند مستلزم تغییر در ساختار حکومتی (نهادی) و مدیریتی است. دولت برای اجرای حکم‌هایش باید با بخش خصوصی و جامعه مدنی در تعامل باشد و باید قواعد بازی را به گونه‌ای تنظیم کند که این تعاملات برقرار شود. لذا ایجاد ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
بررسی سازگاری کاربری های شهری در راستای افزایش تاب آوری در برابر زلزله، مطالعه موردی منطقه 4 شهرداری تبریز

الناز هادی؛ محمدرضا پورمحمدی؛ هادی حکیمی؛ الهام هادی

دوره 25، شماره 77 ، آبان 1400، ، صفحه 277-289

http://dx.doi.org/10.22034/gp.2021.10830

چکیده
  بررسی میزان آسیب‌ها و صدمات ناشی از زلزله در شهرها در بسیاری از موارد نشان داده است درصد بالایی از صدمات به طور مستقیم و یا غیرمستقیم به وضعیت نامطلوب برنامه‌ریزی و کاهش خطرات شهری مربوط می‌شده است. در واقع می‌توان گفت علل عمده آسیب‌ها و تلفات ناشی از زلزله را علاوه بر بی‌توجهی و سهل‌انگاری در رعایت استانداردهای ایمنی سازه‌ها، ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
تحلیل فضایی مناطق آسیب پذیر در هنگام بحران با تاکید بر پدافند غیرعامل در زیرساخت های شهری تبریز

محمدرضا پورمحمدی؛ علی اکبر تقی پور؛ حسین رستمی

دوره 25، شماره 75 ، اردیبهشت 1400، ، صفحه 65-75

http://dx.doi.org/10.22034/gp.2021.12782

چکیده
  بحران­های مختلف با منشا انسانی و طبیعی بیشترین تلفات و خسارت­ها را در شهر ایجاد می­کنند. در این بین آسیب پذیری کاربری­های مختلف شهری و بخصوص زیرساخت­های حیاتی و حساس می­تواند میزان خسارت­ها را افزایش دهد. پدافند غیرعامل و بکارگیری اصول آن در مورد زیرساخت­ها می­تواند از عوامل مهم در کاهش خسارت­های مالی و جانی در شهرها ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
تحلیلی بر مفهوم توسعۀ شهری دانش‏ بنیان با تأکید بر عامل شکاف دیجیتال در کلانشهرهای ایران (مورد: تبریز 2018)

شهریور روستایی؛ بهزاد رنجبرنیا؛ محمدرضا پورمحمدی

دوره 25، شماره 75 ، اردیبهشت 1400، ، صفحه 157-170

http://dx.doi.org/10.22034/gp.2021.10824

چکیده
  مفهوم توسعۀ شهری دانش‏بنیان در برنامه‏ریزی شهری، به عنوان پارادایمی در حال تکوین مطرح است و از آن به عنوان یکی از مهم‏ترین نظریه‏های توسعۀ شهری قرن 21 یاد می‏شود. در این راستا، شهرها جهت ایجاد رقابت و توانمند‏سازی خود و افزایش کیفیت زندگی شهروندان نیازمند قرار گرفتن در این مسیر از توسعه هستند. در راه نیل به این هدف، چالش‏هایی ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
بازآفرینی پایدار سکونتگاه‌های فرودست شهری با رهیافت نوین آینده‌نگاری مطالعه موردی: سکونتگاه‌های فرودست شهری سنندج

محمدرضا پورمحمدی؛ فریدون بابائی اقدم؛ کیومرث نعیمی

دوره 24، شماره 73 ، آبان 1399، ، صفحه 67-93

http://dx.doi.org/10.22034/gp.2020.10822

چکیده
  این پژوهش با بهره‌گیری از پایه فکری آینده‌نگاری، جهت تبیین برنامه ریزی با رهیافت نوین آینده‌نگاری در این حوزه، به شناسایی عوامل کلیدی موثر، تبیین وضعیت‌های محتمل این عوامل و در نهایت تدوین سناریوهای احتمالی و شناسایی سناریوهای مطلوب موثر در وضعیت آینده سکونتگاه‌های فرودست شهری در شهر سنندج می‌پردازد. روش تحقیق از لحاظ هدف بنیادی ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
مدل‌سازی زمانی-مکانی روند توسعه شهرها با تأکید بر تغییرات کاربری اراضی با استفاده از مدل Markov-Ca (مطالعه موردی: شهر پارس‌آباد مغان)

مهدی موذنی؛ محمد رضا پورمحمدی

دوره 24، شماره 73 ، آبان 1399، ، صفحه 349-377

http://dx.doi.org/10.22034/gp.2020.10821

چکیده
  سطوح زمین طی سالیان اخیر توسط بشر به‌ویژه از طریق شهرسازی، جنگل‌زدایی، کشاورزی و فعالیت‌های دیگر دستخوش تغییرات زیادی شده است. مدل‌های فضایی ابزار بسیار مناسبی برای مدل‌سازی زمانی-مکانی و نشان دادن توسعه شهری و تغییرات کاربری اراضی در آینده می‌باشند که در این پژوهش نیز برای مطالعه این توسعه و تغییرات در محدوده موردمطالعه یعنی ...  بیشتر

توسعه میان‌افزا و تاثیر آن بر مولفه‌های مختلف در بافت فرسوده شهر زنجان

احمد اسدی؛ محمدرضا پورمحمدی

دوره 24، شماره 72 ، شهریور 1399، ، صفحه 35-59

http://dx.doi.org/10.22034/gp.2020.10889

چکیده
  در دهه­ های اخیر با ظهور انگاره ­های جدید، رشد و توسعه شهری به صورت هوشمند مطرح شده است و توسعه میان ­افزا جزئی از آن به شمار می­ آید. توجه به راهبرد توسعه میان­ افزا باعث رونق بافت­های فرسوده و ناکارآمد شهری می ­شود. هدف این مطالعه بررسی تاثیر راهبرد توسعه میان‌افزا بر مولفه ­های سرزندگیو مطلوبیت اجتماعی می­باشد. پژوهش ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
بررسی تطبیقی محلات انسان محور با تاکید بر مولفه های پیاده محوری و اختلاط کاربری اراضی (نمونه موردی بافت های سنتی، مدرن، خودرو کلانشهر تبریز)

عطاءاله زرفشان؛ محمدرضا پورمحمدی؛ اسماعیل نصیری؛ سیدمهدی موسی کاظمی

دوره 24، شماره 71 ، اردیبهشت 1399، ، صفحه 173-199

http://dx.doi.org/10.22034/gp.2020.10536

چکیده
  حولات شهرنشینی پس از انقلاب صنعتی و­ ظهور مدرنیسم در شهرسازی موجب از بین رفتن عناصر و ساختارهای سنتی شهرها گردیده و منطقه­بندی عملکردی جای نظام ارگانیک و تنوع عملکردی شهرها و محلات شهری را گرفت. اما از نیمه دوم قرن بیستم با انتقاد از شهرسازی مدرن، رویکر پست- مدرن ظهور کرد که اعتقاد به بازگشت به آنچه که از نظر مدرنیست­ها کهنه و ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
بررسی رابطه فضای شهری مطلوب با برگزاری آئین های عزاداری مطالعه موردی: مراسم عزاداری دهه محرم در محله خطیب شهر تبریز

مهدی علیلو؛ الهام کاظمی؛ محمدرضا پورمحمدی

دوره 23، شماره 70 ، اسفند 1398، ، صفحه 29-57

چکیده
      شهر مهم ترین عرصه زیست انسان و بزرگترین مکان تمدن است. مطالعه و تاثر این عرصه جایگاه ویژه­ای دارد. امروز مسئله این است که در جامعه بسیاری از سنت های اسلامی مورد غفلت واقع شده است. تاثیر ارزش های دینی و مذهبی بر ساخت و تولید فضاهای شهری از اهمیت بیشتری برخوردار است. شهر بر پایه جهان بینی ساخته می­شود و عالی ترین نمود اشغال ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
بررسی سرزندگی و رابطه آن با انتخاب نواحی مسکونی (مطالعه موردی؛ بافت فرسوده مرکزی شهر زنجان)

دکتر محمدرضا پورمحمدی؛ شهریور روستایی؛ احمد اسدی

دوره 23، شماره 67 ، اردیبهشت 1398، ، صفحه 45-65

چکیده
      به دلایل گوناگون تامین سرزندگی در مراکز شهری و بویژه در بافت­های فرسوده به یکی از دغدغه­های اصلی نظام­های مدیریت شهری به ویژه در کشورهای توسعه یافته تبدیل گردیده است. بدون تردید یکی از عوامل موثر بر توسعه میان­افزا و ترغیب شهروندان به مسکن­گزینی در بافت­های فرسوده و مرکزی شهر خلق سرزندگی در آن­ها می­باشد. ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
بررسی تطبیقی رهیافت‌های رگرسیون وزنی جغرافیایی و حداقل مربعات معمولی در برآورد مدل‌های مکانی

محمدرضا پورمحمدی؛ رسول قربانی؛ علی اکبر تقی پور

دوره 22، شماره 63 ، خرداد 1397، ، صفحه 52-76

http://dx.doi.org/4-3

چکیده
  هدف اصلی این مطالعه بررسی مدل­های فضایی و روش­های  متعارف برآورد مدل­های مکانی نظیر حداقل مربعات معمولی و رهیافت جدیدتر رگرسیون وزنی جغرافیایی می­باشد. برای این منظور نقاط ضعف و قوت هر دو رهیافت رگرسیون وزنی جغرافیایی و حداقل مربعات معمولی با ارائه یک مثال ساده مورد توجه قرار گرفته و بر اساس چارچوب نظری هر دو روش، رهیافت ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
تحلیلی بر الگوهای مکان‌یابی ایستگاهای مترو شهری (مطالعه موردی شهر تبریز)

دکتر محمدرضا پورمحمدی؛ شیرین بدری اصل

دوره 21، شماره 60 ، شهریور 1396، ، صفحه 61-79

http://dx.doi.org/01

چکیده
  افزایش جمعیت شهری و روند رو به تزاید مالکیت خودرو باعث بروز بسیاری از مشکلات عبور و مرور در حمل و نقل شهری گردیده است. یکی از راه­های برون­رفت از این دشواری­ها، توسعه حمل و نقل عمومی به­ویژه سیستم­های ریلی و مترو شهری است که در سال­های اخیر در اغلب شهرهای بزرگ کشور راه­اندازی شده است. در این مقاله سعی بر آن است که ضمن معرفی ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
ارزیابی اولویت‌های تخصیص کاربری اراضی شهری با تأکید بر پیاده‌سازی سیستم شهر الکترونیک (نمونه موردی: مناطق ده‌گانه شهر تبریز)

محمدرضا پورمحمدی؛ سمیه اهنی؛ فاطمه زارعی؛ کیوان زارعی

دوره 20، شماره 58 ، بهمن 1395، ، صفحه 43-61

http://dx.doi.org/2

چکیده
  شهر الکترونیک از طریق خرید الکترونیک، خدمات الکترونیک، ارتباط الکترونیک، آموزش الکترونیک، بانکداری الکترونیک، دورکاری و تفریح الکترونیک برکاربری‌های مختلف شهر تأثیر می­گذارد. شهر تبریز نیز از این مقوله مستثنی نبوده است. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و مدل AHP، ابتدا میزان تأثیر شهر الکترونیک بر هر کدام از کاربری‌های ...  بیشتر

برنامه ریزی شهری
ارزیابی و تحلیل گسترش فـضائی کلانشهر تبریز با استفاده از تصاویر ماهواره ای چندزمانه

رسول قربانی؛ محمدرضا پورمحمدی؛ حسن محمودزاده

دوره 20، شماره 56 ، مرداد 1395، ، صفحه 219-238

چکیده
  گسترش کلانشهر تبریز باعث شده بخش وسیعی از با ارزش­ترین اراضی بلافصل شهرها به زیر ساخت­و­ساز برود. بنابراین این تحقیق کاربردی تجربی با هدف بررسی پراکنش شهری و تغییرات کاربری اراضی در محدوده کلانشهر تبریز با استفاده از تصاویر ماهواره­ای لندست برای یک مقطع 27 ساله و با استفاده از تکنیک طبقه­بندی شی گرا صورت گرفته است. در این مقاله ...  بیشتر

ارزیابی کیفی موقعیت مکانی کاربری مسکونی در شهر تبریز با روش تحلیل سلسله-مراتبی

محمدرضا پورمحمدی؛ حسن محمودزاده

دوره 19، شماره 51 ، فروردین 1394، ، صفحه 59-80

چکیده
  محل زندگی انسان­ها مهم­ترین بخش شهر است و سهم عمده­ای از سطوح کاربری­ها را نیز به­خود اختصاص می­دهد؛ به­گونه­ای که در شهرهای کوچک بیش از 60 درصد و شهرهای بزرگ حدود 40 درصد از سطح شهر تحت پوشش کاربری مسکونی است. یکی از موارد مهم و پیچیده برای برنامه­ریزان شهری تعیین کیفیت موقعیت استقرار کاربری مسکونی و مطابقت آن با اصول ...  بیشتر

بررسی عوامل مداخله گر در شکل گیری معماری صخره ای در نواحی روستایی نمونه موردی:‌ روستای کندوان استان آذربایجان شرقی

محمدرضا پورمحمدی؛ ذکیه نصرالله زاده

دوره 18، شماره 49 ، مهر 1393، ، صفحه 81-100

چکیده
  هدف معماری روستایی فقط ساختن و تأمین سرپناه برای جوامع نیست، بلکه معنای قدرتمندی از ارتباطات را بیان می­نماید. ارتباطات بین انسان و محیط طبیعی، شرایط اقتصادی و اجتماعی مهم­ترین ارتباطی است که معماری روستایی بیانگر آن است. معماری بومی ساختمان­هایی را بنا می­کند که عملکرد آن­ها برخاسته از نوع نگرش آنان می­باشد. در این میان ...  بیشتر

نقش توسعه یافتگی کلاسیک در شکل گیری و گسترش سکونتگاه های غیررسمی شهری مطالعه موردی: شهر خوی

هادی حکیمی؛ محمدرضا پورمحمدی؛ اکبر پرهیزکار؛ ابوالفضل مشکینی؛ مهدی پورطاهری

دوره 17، شماره 46 ، بهمن 1392، ، صفحه 25-45

چکیده
  سـکونتگا­ه­های غیررسمی به عنوان شهرهای سایه بـعد از شروع انـقلاب صنعتی و بوجود آمدن بازتوزیع جغرافیایی جمعیت در اروپا  شکل گرفت سپس آرام آرام در کشورهای در حال توسعه پس از شروع فرآیند صنعتی شدن و نوسازی به عنوان ویژگی اصلی اکثر شهرهای چنین کشورهایی نمود پیدا کرد اما این پدیده در کشورهای اروپایی به عنوان یک پدیده میرنده عمل نموده ...  بیشتر

بازیافت اراضی بایر شهری

محمدرضا پورمحمدی؛ علی اکبر تقی پور

دوره 16، شماره 42 ، اسفند 1391، ، صفحه 65-88

چکیده
  زمین کلید همه فعالیت­های بشری از جمله تأمین مسکن، خدمات و تاسیسات شهری است. استفاده مطلوب و مؤثر از منابع زمین یکی از وظایف مهم برنامه­ریزان و مدیران شهری است. در این رابطه اراضی بایر یکی از کاربری­های بالقوه کلیدی به منظور تأمین فضاهای مورد نیاز خدمات عمومی (فضای سبز، پارکینگ، کتابخانه و ...) در مقیاس محله، ناحیه و منطقه است که ...  بیشتر