ژئومورفولوژی
محمدعلی زنگنه اسدی؛ رحمان زندی؛ نجمه شفیعی
چکیده
گنبدهای نمکی یکی از پدیدههای منحصر بفرد ژئومورفولوژیکی میباشد که از لحاظ توسعه اقتصادی، زیست محیطی و گردشگری حائز اهمیت هستند و از طرف دیگر نیز به عنوان یک عامل تشدیدکننده موثر در بروز فعالیت تکتونیکی نقش زیادی در رخداد زلزله و همچنین نشست زمین دارد. در این پژوهش به ارزیابی وضعیت فعالیت گنبدهای نمکی منطقه جنوب شرق فارس با استفاده ...
بیشتر
گنبدهای نمکی یکی از پدیدههای منحصر بفرد ژئومورفولوژیکی میباشد که از لحاظ توسعه اقتصادی، زیست محیطی و گردشگری حائز اهمیت هستند و از طرف دیگر نیز به عنوان یک عامل تشدیدکننده موثر در بروز فعالیت تکتونیکی نقش زیادی در رخداد زلزله و همچنین نشست زمین دارد. در این پژوهش به ارزیابی وضعیت فعالیت گنبدهای نمکی منطقه جنوب شرق فارس با استفاده از8 شاخص تکتونیکی پرداخته شده است و سپس با استفاده از روش تداخلسنجی راداری، میزان جابجایی عمودی منطقه محاسبه شده است. نهایتاً جهت ارتباط بین میزان فرونشست و افت آب زیرزمینی از روش رگرسیون وزندار فضایی رگرسیون حداقل مربعات استفاده گردید. نتایج حاصل از پژوهش بیانگر این است که در میزان جابجایی عمودی منطقه علاوه بر حرکت گنبدهای نمکی، عوامل تکتونیکیو فرونشست نیز تاثیرگذار بوده است.نتایج حاصل از روش تداخل سنجی راداری نیز بیانگر جابجایی عمودی منطقه و فعال بودن منطقه از نظر تکتونیکی است. گنبد نمکی S2در بخش غربی محدوده که در محاسبه شاخص ها دارای بالاترین امتیاز حدود (7.4) بوده، همچنین در نتیجه حاصله از طریق تداخلسنجی در محدوده بالاآمدگی قرار داشته است، سایر گنبدها اگرچه با توجه به ویژگی خاص خود دارای میزانی بالاآمدگی بوده اند اما عامل برداشت آب زیرزمینی سبب بیشترین میزان فرونشست در گنبدهای S10, S4,S5,S6 گردیده است که حداکثر افت آب زیرزمینی در این گنبدها حدود 70 متر می باشد با مقایسه دو مدل مذکور گویا این مطلب است که مدل GWR با ضریب R2 حدود80%-99% و کمترین خطا001/. و مدل OLS با ضریبR2 حدود 23/0 و خطا07/0 را نشان میدهد و مدل GWR با دقت بالاتر انطباق بین دو پارامتر مذکور را تایید نمود.
سایر زمینه هایی مطالعاتی جغرافیایی و بین رشته ای
نگین فلاح حقیقی؛ قاسم رمضانپور نرگسی؛ غلامحسین عبداللهزاده؛ زینب شریفی
چکیده
یکی از اصلیترین عوامل مؤثر در توسعه مناطق، برخورداری از زیرساختها است. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی توسعهیافتگی استانهای کشور بر اساس شاخصهای زیربنایی انجام شد و بر اساس 20 شاخص، 31 استان رتبهبندی شدند. ابتدا شاخصها گردآوری شدند، سپس با استخراج وزن به روش تحلیل مؤلفههای اصلی، تلفیق شاخص با روش تاپسیس انجام شد ...
بیشتر
یکی از اصلیترین عوامل مؤثر در توسعه مناطق، برخورداری از زیرساختها است. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی توسعهیافتگی استانهای کشور بر اساس شاخصهای زیربنایی انجام شد و بر اساس 20 شاخص، 31 استان رتبهبندی شدند. ابتدا شاخصها گردآوری شدند، سپس با استخراج وزن به روش تحلیل مؤلفههای اصلی، تلفیق شاخص با روش تاپسیس انجام شد و شاخص ترکیبی توسعه زیربنایی استانها محاسبه شد. به منظور بررسی نابرابری منطقهای از ضرایب تغییرات و ویلیامسون استفاده شد. همچنین پهنهبندی استانها انجام گرفت. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرمافزارهای SPSS، Excel و Arc GIS انجام شد. براساس نتایج بیشترین نابرابری مربوط به زیرساختهای مرتبط با حمل و نقل کشور و کمترین نابرابری مربوط به شاخصهای مرتبط با زیربنای روستاها بوده است. یافتههای شاخصهای ترکیبی نشان داد، استانهای تهران، خراسان رضوی، اصفهان، گیلان و همدان بهترین وضعیت در حالی که سیستان و بلوچستان، هرمزگان، کهگیلویه و بویراحمد، خراسان جنوبی و البرز به ترتیب پایینترین رتبه را داشتند. براساس نتایج پهنهبندی استانهای تهران، خراسان رضوی، اصفهان، گیلان و همدان در سطح اول توسعه، بیشتر استانهای شمالی، مرکزی و جنوبی در سطح دوم، استانهای جنوبی و جنوب شرقی در سطح سوم قرار گرفتند. همچنین براساس تحلیل خوشهای سلسله مراتبی استانها به سه گروه برخوردار، نیمه برخوردار و غیر برخوردار تقسیم شدند. بنابراین میتوان نتیجه گرفت که الگوی پراکنش فضایی توسعه زیربنایی در بین استانهای ایران متعادل نیست و لازم است در هرگونه تصمیمگیری برای سرمایهگذاری در بخش زیربنایی، استانهای غیربرخوردار و کم برخوردار مورد توجه بیشتر قرار گیرند.
ژئومورفولوژی
لیلا خدائی قشلاق؛ شهرام روستایی؛ داود مختاری؛ خلیل ولیزاده کامران
چکیده
زمین لغزش به علت ماهیت خطرناک خود در مناطق کوهستانی مورفولوژی را به طور ناگهانی برهم میزند و خسارتهایی عمده به مناطق مسکونی، جادهها زمین های کشاورزی و ... وارد میکند. دید یکپارچه تصاویر سنجش از دور راداری آن را به ابزاری قدرتمند برای تهیه نقشههای پراکنش و ارزیابی خطر و ریسک وقوع زمینلغزشها و ناپایداریها در فواصل ...
بیشتر
زمین لغزش به علت ماهیت خطرناک خود در مناطق کوهستانی مورفولوژی را به طور ناگهانی برهم میزند و خسارتهایی عمده به مناطق مسکونی، جادهها زمین های کشاورزی و ... وارد میکند. دید یکپارچه تصاویر سنجش از دور راداری آن را به ابزاری قدرتمند برای تهیه نقشههای پراکنش و ارزیابی خطر و ریسک وقوع زمینلغزشها و ناپایداریها در فواصل زمانی مختلف تکرار شونده تبدیل نموده است. از این رو این پژوهش با هدف شناسایی، پایش و سنجش خطرپذیری منطقه در برابر زمینلغزشها در بازه زمانی 2005 تا 2010 برای منطقه اهر- ورزقان در حوضه آبریز اهر چای با استفاده از تکنیکهای تداخلسنجی SAR به اجراء درآمد. بدین منظور تعداد 10 تصویر راداری از سنجنده ASAR ماهواره ENVISAT انتخاب و به روش InSAR پردازش شد. نتیجه پردازشهای اولیه نشان داد که از بین زوجهای تصویری تشکیل شده،8 تصویر انتخابی از سنجنده ASAR جهت استفاده در پردازش اینترفرومتری InSAR مناسب بودند. بر اساس نتایج پردازش تصاویر راداری، بیشترین میزان جابجایی صورت گرفته در منطقه مورد مطالعه مربوط قسمتهای شرق و غرب به صورت لغزش بوده است. نتایج این پژوهش حاکی از فعّال بودن تنها برخی از زمینلغزشهای موجود در جنوب منطقه در طول مدت زمان اخذ تصاویر راداری است. همچنین نتایج نشان داد که دادههای راداری و روش پردازش تداخل سنجی InSAR در شناسایی، پایش زمینلغزشها و محاسبه میزان جابجایی آنها از پتانسیل خوبی برخوردار است و جهت دستیابی به نتایج دقیقتر استفاده از روشهای پیشرفنهتر در این زمینه سودمندتر خواهد بود.
برنامه ریزی شهری
ولی رضاپور؛ میر سعید موسوی؛ بهمن هادیلی
چکیده
چکیده هدف این مقاله بررسی میزان تأثیر پذیری رویکرد سازماندهی فضایی شهری و منطقهای کلان شهرهای ایران بر اساس تغییرات ساختارهای اقتصادی عصر جدید با تاکید بر کلان شهر تبریز است. زیرا به نظر میرسد در شرایط عدم تطابق ساختار فضایی کلان شهرها، که عامل رشد اقتصادهای ملی و ارتقاء دهنده جایگاه بین المللی و جهانی کشورها هستند، با نقش و عملکرد ...
بیشتر
چکیده هدف این مقاله بررسی میزان تأثیر پذیری رویکرد سازماندهی فضایی شهری و منطقهای کلان شهرهای ایران بر اساس تغییرات ساختارهای اقتصادی عصر جدید با تاکید بر کلان شهر تبریز است. زیرا به نظر میرسد در شرایط عدم تطابق ساختار فضایی کلان شهرها، که عامل رشد اقتصادهای ملی و ارتقاء دهنده جایگاه بین المللی و جهانی کشورها هستند، با نقش و عملکرد متناسب با تغییرات ساختارهای روز اقتصادی جهان، با مشکل تناقضهای کالبدی نسبت به نقش بایستهشان مواجه شده و راه جهانی شدن کشور از طریق شهرهای بزرگ برای آنها مسدود خواهد شد. در این مقاله، اصول پایهای برای برنامه ریزی فضایی شهری و منطقهای و ضرورت توجه به نقش و جایگاه کلان شهرها با استفاده از آرا و نظریه پردازیهای صاحب نظران این حوزه از جمله دانیل بل، فریتز ما کلوپ، آلوین تافلر، فرانک و بستر، یونجی ماسودا، سیمون نورا، آلن منک، مارک اوری پورات و مانوئل کاستلز که دارای دیدگاههای مرتبط با جامعه اطلاعاتی هستند، بررسی شده و مبانی نظری طرحهای توسعه و عمران کلان شهر تبریز مورد مقایسه تطبیقی قرار گرفته است. پژوهش حاضر براساس هدف از نوع تحقیقات کاربردی و بر اساس ماهیت و روش از نوع تحقیقات توصیفی- تحلیلی بوده و روش گردآوری دادهها، به صورت پیمایشی میباشد. جامعه آماری این تحقیق شامل خبرگان و متخصصان برنامهریزی شهری کلان شهر تبریز و نمونه آماری این تحقیق 28 نفر از خبرگان و متخصصان برنامهریزی شهری به شیوه نمونهگیری غیرتصادفی و هدفمند انتخاب شده اند. هم چنین در تجزیه و تحلیل این مقاله از روش تحلیل محتوایی، تطبیقی و آزمون استفاده شده است. عمدهترین یافتههای مقاله عبارتند از: ویژگیهای سازمان فضایی کلان شهرها بر اساس الزامات جامعه اطلاعاتی و میزان استفاده از پارادایم اطلاعات در تدوین انگارهها و اسناد طرحهای توسعه و عمران شهری و منطقهای کلانشهر تبریز که از سال ۱۳۶۸ به امروز تهیه شدهاند.
برنامه ریزی شهری
اصغر ضرابی؛ شایسته عباسی؛ ابوالفضل مشکینی
چکیده
سکونتگاههای غیررسمی محل سکونت حدود یک میلیارد نفر از جمعیت جهان هستند. پیدایش این سکونتگاهها گویای وجود موانع ساختاری و ناکارآمدی سیاستهای کنونی در تأمین مسکن و خدمات-رسانی لازم مرتبط با آن برای اقشار کم درآمد شهری در سطح کلان است. امروزه تلاقی بحرانهای زیستمحیطی، اقتصادی، اجتماعی و رشد سکونتگاههای خودانگیخته شهری در مقیاس ...
بیشتر
سکونتگاههای غیررسمی محل سکونت حدود یک میلیارد نفر از جمعیت جهان هستند. پیدایش این سکونتگاهها گویای وجود موانع ساختاری و ناکارآمدی سیاستهای کنونی در تأمین مسکن و خدمات-رسانی لازم مرتبط با آن برای اقشار کم درآمد شهری در سطح کلان است. امروزه تلاقی بحرانهای زیستمحیطی، اقتصادی، اجتماعی و رشد سکونتگاههای خودانگیخته شهری در مقیاس جهانی توجه را به رهیافت تابآوری شهری در این سکونتگاهها جلب کرده و در دستور کار جهانی مد نظر قرار داده است. نوع این پژوهش کاربردی و شیوه دریافت اطلاعات کتابخانهای- میدانی است. برای استخراج شاخصها از مطالعات کتابخانهای استفاده شد و شاخصهای ابعاد مختلف جهت تعیین میزان اهمیت با عنوان پرسشنامه کارشناسان در اختیار 30 نفر از کارشناسان در رشتههای مختلف قرار گرفت. اطلاعات با استفاده از آزمون تحلیل سلسله مراتبی در نرمافزار Expert Choice مورد تحلیل قرار گرفت. بر این اساس بیشترین وزن با 593/0 به بعد انسانی و کمترین وزن با 113/0 به بعد طبیعی مربوط میشود. همچنین برای تعیین میزان تابآوری با توجه به جامعه آماری 30539 خانواری محدوده و براساس فرمول کوکران 379 پرسشنامه در سطح محلات محدوده تکمیل شد. دادههای پرسشنامه خانوار در نرم-افزار SPSS وارد و با استفاده از آزمون T- test میزان تابآوری در ابعاد مختلف استخراج گردید. یافتهها نشان میدهد میزان تابآوری در محدوده 11/3 بوده و محدوده سکونتگاههای غیررسمی تابآور نمی-باشد. از لحاظ ابعاد مورد بررسی، فقط بعد اجتماعی- فرهنگی با 76/3 تابآور میباشد. کمترین تابآوری مربوط به بعد اقتصادی (47/2) و پس از آن بعد مدیریتی (87/2) بوده است. بعد کالبدی نیز با میانگین (35/3)، تابآور نمیباشد. برای تعیین تأثیر ابعاد بر تابآوری از معادلات ساختاری در نرمافزار LISREL استفاده شد. تحلیل عاملی عوامل مؤثر بر تابآوری نشان میدهد که عوامل اجتماعی با ضریب 81/0 بیشترین تأثیر را بر تابآوری محدوده مورد مطالعه داشتهاند. کلیدواژهها: توسعه پایدار، تابآوری، سکونتگاههای غیررسمی، شهر سنندج.
برنامه ریزی شهری
علی شماعی؛ محمدحسین جان بابانژاد؛ زهرا زمانی
دوره 19، شماره 54 ، بهمن 1394، ، صفحه 143-170
چکیده
برنامهریزی شهر سالم عبارت است بهرهبرداری بهینه از محیط و رعایت همه کاربریها با توجه به تراکم و سرانه مناسب، بهگونهای که شهروندان بتوانند بهخوبی از آن بهرهمند گردند. با توجه به اهمیت کاربریها در شهر سالم، هدف این پژوهش بررسی و ارزیابی وضعیت شاخصها و سرانههای کاربری زمین شهر بابل و انطباق آن نسبت به استاندارد مطلوب ...
بیشتر
برنامهریزی شهر سالم عبارت است بهرهبرداری بهینه از محیط و رعایت همه کاربریها با توجه به تراکم و سرانه مناسب، بهگونهای که شهروندان بتوانند بهخوبی از آن بهرهمند گردند. با توجه به اهمیت کاربریها در شهر سالم، هدف این پژوهش بررسی و ارزیابی وضعیت شاخصها و سرانههای کاربری زمین شهر بابل و انطباق آن نسبت به استاندارد مطلوب شهرسالم با فرض نامناسب بودن سرانه کاربریها و همچنین عدم تعادل و سازگاری بین کاربریهای شهری است. نوعِ پژوهش براساس هدف، کاربردی و براساس روش توصیفی- تحلیلی میباشد. همچنین برای شناسایی نقاط قوت، ضعف و فرصت و تهدید شهر بابل از تحلیل راهبردی استفاده شد. نتایج حاصله نشان میدهد که سرانههای کاربری اراضی شهر بابل نسبت به شهر سالم خیلی پائینتر است و کمبود زیادی در میزان سرانههای کاربری اراضی شهر بابل وجود دارد. بهجز کاربری مسکونی میزان تحققپذیری بقیه کاربریها نسبت به سرانه شهر سالم زیر 28 درصد بوده است. کاربریهای تأسیسات و تجهیزات شهری، بهداشتی و درمانی، فضای سبز و پارک و کاربری ورزشی و فرهنگی در وضع بحرانی قرار دارند. از لحاظ میزان تعادل و سازگاری کاربریها با یکدیگر، تعادلی بین کاربریها وجود ندارد. مکانیابی کاربریها بهخصوص کاربری فضای سبز و ورزشی بهطور صحیح انجام نشده و شهروندان شهر بابل دسترسی مطلوبی به کاربریهای شهری ندارند.
آب و هواشناسی
مجید رضائی بنفشه؛ طاهره جلالی عنصرودی
چکیده
با توجه به نقش مهم پارامترهای اقلیمی از جمله تابش، دما، بارش و در نهایت تبخیر در مدیریت منابع آب، هدف تحقیق حاضر، بررسی تغییر اقلیم در حوضه آبریز تسوج تحت سناریوهای A2، A1B و B1 و نحوه واکنش تراز آب زیرزمینی به این تغییرات در دوره 2030-2013 میباشد. برای انجام این پژوهش از آمار ایستگاههای تبخیرسنجی چرچر و شرفخانه و ایستگاه سینوپتیک خوی ...
بیشتر
با توجه به نقش مهم پارامترهای اقلیمی از جمله تابش، دما، بارش و در نهایت تبخیر در مدیریت منابع آب، هدف تحقیق حاضر، بررسی تغییر اقلیم در حوضه آبریز تسوج تحت سناریوهای A2، A1B و B1 و نحوه واکنش تراز آب زیرزمینی به این تغییرات در دوره 2030-2013 میباشد. برای انجام این پژوهش از آمار ایستگاههای تبخیرسنجی چرچر و شرفخانه و ایستگاه سینوپتیک خوی (2012-1985) و همچنین دادههای تراز آب حوضه آبریز تسوج بین سالهای 2012-2000 استفاده شد. دادههای دما، بارش و ساعات آفتابی با نرمافزار LARS-WG و تراز آب زیرزمینی با شبکه عصبی مصنوعی برای دوره مذکور پیشبینی گردید. نتایج نشاندهنده کاهش بارش و افزایش دما در هر سه سناریوی مورد مطالعه میباشد. حداکثر افت تراز آب در سناریوی A2 و حداقل افت تراز آب زیرزمینی در سناریویB1 اتفاق خواهد افتاد. همچنین بررسی همبستگی متقاطع نشاندهنده تأثیر بارش بر تراز آب زیرزمینی حوضه تسوج با تأخیر زمانی 2 ماهه میباشد.
سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور
جعفر جعفرزاده؛ هاشم رستم زاده؛ محمدرضا نیک جو؛ اسماعیل اسدی
چکیده
مطالعه و بررسی تغییرات منابع آب در هر منطقه برای مدریریت منابع آب و استفاده بهینه از آنها ضروری می باشد. در این پژوهش، هدف ارزیابی وضعیت منابع آب موجود در دشت اردبیل از لحاظ وضعیت منابع اعم از سطحی و زیرسطحی بر اساس چهار معیار طبیعی، هیدرولوژیکی، کشاورزی و انسانی با استفاده از روش تحلیل شبکهای فازی میباشد. به منظور ارزیابی ...
بیشتر
مطالعه و بررسی تغییرات منابع آب در هر منطقه برای مدریریت منابع آب و استفاده بهینه از آنها ضروری می باشد. در این پژوهش، هدف ارزیابی وضعیت منابع آب موجود در دشت اردبیل از لحاظ وضعیت منابع اعم از سطحی و زیرسطحی بر اساس چهار معیار طبیعی، هیدرولوژیکی، کشاورزی و انسانی با استفاده از روش تحلیل شبکهای فازی میباشد. به منظور ارزیابی بهتر روش تحلیل شبکهای فازی از زیرمعیارهای میزان جمعیت، وضعیت صنایع، وضعیت بارش، وضعیت آبهای سطحی (حجم برداشت از رودخانه) و آبهای زیرزمینی (شامل وضعیت قناتها و چاهها و چشمهها)، سطح زیر کشت و نوع محصولات از نظر نیاز آبی، شیب و ارتفاع استفاده شده است. وابستگی میان زیرمعیارها با استفاده از تکنیک DEMATEL فازی و بر اساس نظر کارشناسان خبره تعیین شده است. سپس با استفاده از فرایند تحلیل شبکهای فازی تمامی معیارها و زیرمعیارها وزندهی شده و برای تمامی زیرمعیارها نقشههای متناسب با وزنهای بهدست آمده تهیه گردید. در نهایت نقشه نهایی که بر اساس لایههای اولیه و وزن دار شده با تکنیک شبکهای فازی ایجاد شده بود، در محیط GIS ترسیم شده است. نقشههای حاصله حساسیت منطقه مورد مطالعه را از لحاظ پتانسیل های منابع آب مشخص کرده است. مناطق با خطر پایین 13/11 درصد معادل 9200 هکتار در منتهی الیه شمالی دشت و کمی در غرب دشت میباشند. مناطق با خطر متوسط 36/19 درصد معادل15870 هکتار بوده و در شمال و غرب دشت قرار گرفتهاند، مناطق با خطر بالا 3/21 درصد معادل 17510 هکتار بوده و بیشتر در قسمتهای مرکزی و بالایی دشت واقع شدهاند، مناطق با خطر در معرض آسیب 9/31 درصد معادل 26220 هکتار بوده و و در قسمتهای جنوبی و مرکزی دشت قرار گرفته و در نهایت مناطق بحرانی 1/16 درصد معادل 13250 هکتار را شامل میشوند که بیشتر در قسمت جنوب و شرق پراکندگی دارند.
برنامه ریزی شهری
علی زنگی آبادی؛ مهین نسترن؛ زیبا مومنی
دوره 20، شماره 56 ، مرداد 1395، ، صفحه 149-169
چکیده
یکی از موضوعاتی که بیشتر شهرهای بزرگ جهان با آن مواجه هستند، موضوع حوادث طبیعی است. برای اتخاذ و اجرای سریع و صحیح تصمیمها جهت کاهش آسیبپذیری و اثرات آنها قبل، حین و بعد از وقوع حوادث طبیعی مدیریت بحران لازم میباشد. این مدیریت با برنامهریزی، مدیریت شهری و نیز جغرافیا ارتباط نزدیک دارد. با بهکارگیری اصول و ضوابط شهرسازی ...
بیشتر
یکی از موضوعاتی که بیشتر شهرهای بزرگ جهان با آن مواجه هستند، موضوع حوادث طبیعی است. برای اتخاذ و اجرای سریع و صحیح تصمیمها جهت کاهش آسیبپذیری و اثرات آنها قبل، حین و بعد از وقوع حوادث طبیعی مدیریت بحران لازم میباشد. این مدیریت با برنامهریزی، مدیریت شهری و نیز جغرافیا ارتباط نزدیک دارد. با بهکارگیری اصول و ضوابط شهرسازی مانند بافت، ساختار شهر، کاربری اراضی شهری، شبکههای ارتباطی و... میتوان تا حد زیادی اثرات ناشی از حوادث طبیعی را کاهش داد. هدف از این مطالعه مکانیابی مراکز اسکان موقت در منطقه شش شهر اصفهان در بحرانهای محیطی با استفاده از GIS و مدیریت صحیح قبل، حین و بعد از بحران میباشد. روش تحقیق این پژوهش توصیفی- تحلیلی میباشد که با استفاده از تکنیک AHP و نرمافزار ARC/GIS برای تهیه نقشه و مکانیابی مراکز اسکان موقت مسایل و مشکلات فضاهای سبز و باز و مراکز امداد و نجات منطقه 6 شهر اصفهان با رویکرد مدیریت بحران مورد بررسی قرار گرفته است. نوع پژوهش از نظر هدف «کاربردی» میباشد. نتایج نشان میدهد: فضاهای سبز و باز از توزیع مناسب برخوردار نیستند. مراکز امداد و نجات از تعداد و توزیع مناسب برخوردار نیستند. علاوه بر آن با کمبود تأسیسات و تجهیزات هم مواجه میباشند. به همین منظور راهبردها و برنامههایی برای توانمندسازی منطقه 6 شهر اصفهان در برابر تبعات ویرانگر حوادث از دیدگاه مدیریت بحران ارائه شده است. براساس نتایج این پژوهش با استفاده از تکنیک فوق و با توجه به شاخصهای متعدد از جمله توزیع مراکز برق، ایستگاههای آتش نشانی، مراکزدرمانی، مراکز سوخت و... در منطقه 6 شهر اصفهان مناطق مناسب اسکان موقت شناسایی و نسبت به اولویتبندی آنها اقدام گردیده شده است.
آب و هواشناسی
علی محمدخورشیددوست؛ سعید جهانبخش اصل؛ زهرا عباسی قصریک؛ فاطمه عباسی قصریک
چکیده
امروزه پیشبینی بلندمدت متغیرهای اقلیمی برای اطلاع از میزان تغییرات و در نتیجه در نظر گرفتن تمهیدات لازم برای تعدیل اثرات سوء ناشی از تغییر اقلیم بسیار مورد توجه قرار گرفته است. در این تحقیق پیشبینی دماهای حداقل استان کردستان با استفاده از ریزمقیاس نمایی آماری LARS-WG6 برای سه دوره آتی 20 ساله (2040-2021، 2060-2041، 2080-2061) انجام شد. به این منظور، ...
بیشتر
امروزه پیشبینی بلندمدت متغیرهای اقلیمی برای اطلاع از میزان تغییرات و در نتیجه در نظر گرفتن تمهیدات لازم برای تعدیل اثرات سوء ناشی از تغییر اقلیم بسیار مورد توجه قرار گرفته است. در این تحقیق پیشبینی دماهای حداقل استان کردستان با استفاده از ریزمقیاس نمایی آماری LARS-WG6 برای سه دوره آتی 20 ساله (2040-2021، 2060-2041، 2080-2061) انجام شد. به این منظور، از مدل گردش عمومی جو HadGEM2-ES و سه سناریو RCP8.5, RCP4.5, RCP2.6 استفاده گردید. برای تولید سری زمانی دورههای آتی از دادههای روزانه برای دوره آماری 2019-1989 استفاده شد و روند تغییرات آن با استفاده از آزمون من-کندال تحلیل گردید. نتایج نشان داد که نرم افزار LARS-WG6 با پایین بودن شاخصهای خطاسنجی مقادیر ماهانه دمای کمینه را به خوبی شبیهسازی میکند. همچنین براساس نتایج حاصل از خروجی مدل جهانی HadGM2-ES در منطقه مورد مطالعه میزان دمای کمینه در دوره آینده نسبت به دوره پایه در تمام سناریوها و دورهها افزایشی خواهد بود. شدت این افزایش تحت سناریوی RCP8.5 مربوط به دوره آخر قرن (2080-2061) میباشد و میزان کمتر آن مربوط به دوره (2060-2041) تحت سناریوی RCP4.5 میباشد. بررسی میانگینهای فصلی نیز نشان میدهد فصل بهار افزایش دمای کمتر و فصل پاییز افزایش دمای بیشتری دارد. روند تغییرات نشان میدهد که روند در دو جهت مثبت و منفی است بطوریکه در اکثر ایستگاهها و سناریوها در دورههای مختلف پیشبینی، فصل بهار بیشترین روند مثبت و فصل پاییز بیشترین روند منفی را خواهند داشت. بنابراین میتوان نتیجه گرفت که بر مقدار دما در دورههای آینده افزوده شده و اثر امواج سرمایی کاسته خواهد شد.
برنامه ریزی روستایی
حمدالله سجاسی قیداری
چکیده
در مطالعه حاضر تلاش شده تا با بهرهگیری از مفاهیم نظری به تبیین مفهوم کیفیت محیطی در مناطق روستایی پرداخته و در ادامه از طریق معیارها و شاخصهای کیفیت محیطی به ارزیابی اثرات اجرای طرحهای هادی بر روی کیفیت محیطی در مناطق روستایی بپردازد. روششناسی تحقیق از نوع کتابخانهای و تجربی است که با استفاده از مطالعه پیمایشی و تمام شماری ...
بیشتر
در مطالعه حاضر تلاش شده تا با بهرهگیری از مفاهیم نظری به تبیین مفهوم کیفیت محیطی در مناطق روستایی پرداخته و در ادامه از طریق معیارها و شاخصهای کیفیت محیطی به ارزیابی اثرات اجرای طرحهای هادی بر روی کیفیت محیطی در مناطق روستایی بپردازد. روششناسی تحقیق از نوع کتابخانهای و تجربی است که با استفاده از مطالعه پیمایشی و تمام شماری 17 روستای دارای طرح هادی در دهستان فندرسک شمالی و جنوبی شهرستان رامیان در قالب 359 نمونه سرپرست خانوار انجام شد. نتایج بهدست آمده نشان داده که بیشترین اثرات اجرای طرحهای هادی روستایی در مؤلفههای سه گانه کیفیت محیطی روستاها، مربوط به مؤلفه فرمی 438/0 بوده و کمترین آن مربوط به مؤلفه کارکردی 288/0 می باشد. لذا میتوان استدلال کرد که طرحهای هادی عمدتاً با رویکرد فرمی انجام شده و اثرگذاری شکلی آن بیشتر از اثرات و تغییرات کارکردی در روستاها میباشد.
برنامه ریزی شهری
محمد طالعی؛ میثم اقامحمدی؛ محمد کریمی؛ قاسم جوادی
چکیده
رشد سریع و نامتوازن جمعیت بخصوص در کشورهای در حال توسعه، مشکلات فراوانی را در زمینههای زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی ایجاد کرده است. این مسئله اهمیت مدلسازی تغییرات کاربری اراضی را برای مدیریت بهتر شهرها بیش از پیش مطرح مینماید. مدل اتوماسیون سلولی بهطور گسترده در مدلسازی تغییرات مکانی-زمانی گسترش شهرها مورد استفاده ...
بیشتر
رشد سریع و نامتوازن جمعیت بخصوص در کشورهای در حال توسعه، مشکلات فراوانی را در زمینههای زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی ایجاد کرده است. این مسئله اهمیت مدلسازی تغییرات کاربری اراضی را برای مدیریت بهتر شهرها بیش از پیش مطرح مینماید. مدل اتوماسیون سلولی بهطور گسترده در مدلسازی تغییرات مکانی-زمانی گسترش شهرها مورد استفاده قرار گرفته است. مقاله حاضر به ارائه مدل اتوماسیون ترکیبی با منطق فازی پرداخته است. در روشهای متداول اتوماسیون سلولی یا همان CA، حالت، وضعیت و قوانین انتقال بهصورت قطعی تعریف میشوند در حالیکه بیان قطعی این اجزا، نیازمند دادههای بسیار زیاد است. حال اینکه دسترسی به دادههای دقیق، بهدلیل گستردگی و حجم بالای معیارهای مؤثر در مدلسازی فرآیند توسعه شهری، کار سادهای نیست. از اینرو نظریه فازی بهدلیل پشتیبانی از عدم قطعیت و قابلیت توصیف واژگان طبیعی میتواند در بیان اجزای CA استفاده گردد. مدل پیشنهادی بهمنظور مدلسازی گسترش شهر شیراز بین سالهای 1383 تا 1388 استفاده شده و سپس نتایج مورد ارزیابی قرار گرفته است. مقایسه نتایج این تحقیق با تصاویر ماهوارهای، حاکی از دقت 80 درصدی برای روش پیشنهادی میباشد، این در حالی است که برای روش اتوماسیون سلولی معمول دقت 75 درصد گزارش شده است. نتایج تحقیق، گامی به سمت جلو میباشد، زیرا مدل پیشنهادی با افزایش قابلیت اتوماسیون سلولی در مدلسازی پروسههای پیچیده مکانی به دقت مطلوبتری نیز دست پیدا کرده است. نتایج حاصل از این مدلسازی میتواند بهعنوان ابزاری مناسب جهت اخذ تصمیمهای بهینه در اختیار برنامهریزان شهری قرار گیرد.
برنامه ریزی روستایی
محمد ظاهری؛ ناهید کارگر
چکیده
چکیده تأثیرات متقابل فضایی و روابط عملکردی بین شهرها با نواحی پیرامونی واز آن جملهنواحی روستایی واقع در حوزه نفوذ آنها، به مرور منجر به تغییرات مختلف در عرصههای گوناگون آنها میگردد. ازجملهاین پدیدههاتحرکات مکانی جمعیت بهصورت مهاجرت شهری- روستایی است. بدیهی است که این حجم مهاجران اثرات زیادی بر ساختارهای جمعیتی، ...
بیشتر
چکیده تأثیرات متقابل فضایی و روابط عملکردی بین شهرها با نواحی پیرامونی واز آن جملهنواحی روستایی واقع در حوزه نفوذ آنها، به مرور منجر به تغییرات مختلف در عرصههای گوناگون آنها میگردد. ازجملهاین پدیدههاتحرکات مکانی جمعیت بهصورت مهاجرت شهری- روستایی است. بدیهی است که این حجم مهاجران اثرات زیادی بر ساختارهای جمعیتی، اقتصادی و حتی کالبدی روستاها خواهند داشت. در مطالعه حاضر، علاوه بر بررسی روند تحولات ساختار جمعیتی، اقتصادی و کالبدی آن تعداد از سکونتگاههای روستایی واقع درشرق تبریز که در جریان جنین تحرکاتی قرار گرفته و ویژگی خوابگاهی بهخود گرفتهاند، ریشهیابی علل این شکلگیری نیز مورد بررسی قرار میگیرد. اساس مطالعه مبتنی بر مطالعات میدانی (مشاهده مستقیم، تکمیل پرسشنامههای مختلف ومصاحبه با صاحبنظران) میباشد. جهت تحلیل دادهها، از نرمافزار آماری SPSSو از روشهای آماریf.statistics و xi2 بهره گرفته میشود. نتایج بررسیها نشان داد که روابط متقابل فضایی و نیز عملکردی موجود بین کلانشهر تبریز و روستاهای مورد مطالعه، نقش عمدهای در تحولات جمعیتی، اقتصادی و کالبدی روستاها داشته است. در این میان گسترش لجام گسیخته شهر تبریز و وجود مشکلاتی چون بالا بودن هزینههای زندگی و مشکلات معیشتی، گرانی زمین و مسکن، آلودگی بیش از حد هوا بهعنوان عوامل دافع و در مقابل ارزانی زمین و مسکن، پاکیزگی هوا در روستاها، وجود تسهیلات حمل ونقل و جادههای ارتباطی مناسب در روستاهای مورد مطالعه بهعنوان عوامل جاذب عمل کرده و بخشی از شهرنشینان را به سکونت در روستاهای مزبور سوق داده است.
ژئومورفولوژی
رفعت شهماری اردجانی
چکیده
این مقاله نتیجه چند طرح تحقیقاتی و تجربیات شخصی نگارنده با استفاده از روش فرم و فرآیند و تحلیل نقشههای توپوگرافی 1:25000 و زمین شناسی 1:100000و چند فقره بازدید میدانی در محدوده تحقیق انجام گرفته است. هدف از آن شناسائی و پراکندگی نقاط فرسایش قهقرایی و اسارت رودخانهها و ارزیابی پیامدهای ناشی از وقوع این پدیده بر منابع آبی دشت اردبیل میباشد. ...
بیشتر
این مقاله نتیجه چند طرح تحقیقاتی و تجربیات شخصی نگارنده با استفاده از روش فرم و فرآیند و تحلیل نقشههای توپوگرافی 1:25000 و زمین شناسی 1:100000و چند فقره بازدید میدانی در محدوده تحقیق انجام گرفته است. هدف از آن شناسائی و پراکندگی نقاط فرسایش قهقرایی و اسارت رودخانهها و ارزیابی پیامدهای ناشی از وقوع این پدیده بر منابع آبی دشت اردبیل میباشد. نتایج تحقیق نشان داد. در دامنه شرقی تالش به ویژه، حوضههای دگرمان کش و آق چای بیشترین فرسایش قهقرایی در حال وقوع است. بطوریکه در نقاط ارتفاعی 1436و1404و1405و1360و1348و1350متری پدیده اسارت رودخانهها به وقوع پیوسته است، ولی هنوز عمل انحراف شبکههای آبی و رودخانههای دامنه غربی مشرف به دشت اردبیل انجام نگرفته است. در صورت تحقق این امر در آینده نه چندان دور روستاهای ننه کران، کله سر، آرپاتپه و آبی بیگلو، اطراف فرودگاه اردبیل و حتی بخش اعظم میانه شرقی دشت اردبیل با کمبود منابع آب و مسایل زیست محیطی مواجع خواهند شد.
برنامه ریزی شهری
مجتبی روستا؛ زهرا صحراییان؛ مجتبی رفیعیان
دوره 22، شماره 65 ، آبان 1397، ، صفحه 163-182
چکیده
در پژوهش حاضر، به تحلیل فضایی تخلفات ساختمانی در شهر جهرم طی دوره زمانی 93-1388 پرداخته شد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و نوع آن کاربردی- توسعهای است. اطلاعات موردنیاز از طریق مطالعات اسنادی و پیمایشی جمعآوری گردید. جامعه آماری آن شهر جهرم و پروندههای ارجاعی به کمیسیون ماده 100 شهرداری جهرم در دوره زمانی93-1388 میباشد. در این ...
بیشتر
در پژوهش حاضر، به تحلیل فضایی تخلفات ساختمانی در شهر جهرم طی دوره زمانی 93-1388 پرداخته شد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و نوع آن کاربردی- توسعهای است. اطلاعات موردنیاز از طریق مطالعات اسنادی و پیمایشی جمعآوری گردید. جامعه آماری آن شهر جهرم و پروندههای ارجاعی به کمیسیون ماده 100 شهرداری جهرم در دوره زمانی93-1388 میباشد. در این راستا، با توجه به اینکه، آراء صادر شده در کمیسیون، 3161 مورد میباشد، بنابراین، حجم نمونه با فرمول کوکران محاسبه و 210 نفر از افرادی که برای پرونده تخلف ساختمانی خود به کمیسیون مادهی 100 شهرداری مراجعه نمودهاند، به روش نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب و از طریق پرسشنامه، اطلاعات جمعآوری و تجزیه و تحلیل گردیده است. نتایج نشان میدهد در دوره زمانی مورد مطالعه، میزان تخلفات ساختمانی رو به افزایش بوده است. از طرفی، تخلفات ساختمانی در محدودههای حاشیه شهر از جمله بخشهای شمالی و شرق و غرب شهر که در مسیر توسعه شهری قرار دارد، به پراکندهرویی شهری و گسترش افقی شهر منجر شده است. همچنین، آراء صادر شده در کمیسیون ماده 100 شهرداری جهرم حاکی است که بیشترین رأی صادر شده در زمینه تخلفات ساختمانی، پرداخت جریمه (بالای 80 درصد) توسط متخلفین بوده است. بیشترین تخلف ساختمانی صورت گرفته در شهر جهرم در برهه زمانی مورد نظر، اضافه بنا و ساخت و ساز بدون پروانه بوده است. از مهمترین علل تخلفات ساختمانی در این شهر میتوان به ترتیب به عوامل اقتصادی، قانونی، اجتماعی و نظارت ضعیف شهرداری اشاره کرد.
برنامه ریزی روستایی
مصطفی طالشی؛ کیومرث خداپناه؛ محسن آقایاری هیر
دوره 22، شماره 64 ، شهریور 1397، ، صفحه 169-188
چکیده
امروزه توسعه بهعنوان یک فرآیند، مهمترین بحث کشورها بهویژه کشورهای درحالتوسعه است، مهمترین هدف توسعه پایدار برطرف کردن احتیاجات و بهبود بخشیدن به شرایط کیفی زندگی انسانی می باشد. تحقیق حاضر بر آن است به ارزیابی و تحلیل توسعه پایدار روستاهای پیرامونی کانون های گردشگری در ناحیه اردبیل بپردازد. برای این منظور روش تحقیق توصیفی- ...
بیشتر
امروزه توسعه بهعنوان یک فرآیند، مهمترین بحث کشورها بهویژه کشورهای درحالتوسعه است، مهمترین هدف توسعه پایدار برطرف کردن احتیاجات و بهبود بخشیدن به شرایط کیفی زندگی انسانی می باشد. تحقیق حاضر بر آن است به ارزیابی و تحلیل توسعه پایدار روستاهای پیرامونی کانون های گردشگری در ناحیه اردبیل بپردازد. برای این منظور روش تحقیق توصیفی- تحلیلی مورد توجه قرار گرفت. ابتدا با استفاده از ادبیات تحقیق به عملیاتی نمودن مفاهیم و متغیرهای مطرح در سؤالات پرداخته شده و روایی آن به روش نظرسنجی از نخبگان مورد ارزیابی قرار گرفته و پایایی آن نیز به روش آلفای کورنباخ 80 درصد محاسبه گردیده است. سپس برای ارزیابی توسعه پایدار گردشگری، از تکنیک فرآیند شبکهای با بهرهگیری از نرم افزار Super Decisions استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق را 79 روستای پیرامون 5 کانون گردشگری ناحیه اردبیل تشکیل میدهد که داده های لازم به صورت تمام شماری از مدیران محلی جمع آوری گردید. نتایج نشان داد که کانونهای گردشگری اردبیل، سرعین و نمین در وضعیت نسبتاً پایدار وکانونهای گردشگری نیر و هیر در وضعیت پایداری متوسط قرار دارند. از کل روستاهای موردبررسی در ناحیه اردبیل17روستا در وضعیت پایدار، 25 روستا در وضعیت نسبتاً پایدار، 28 روستا در وضعیت متوسط پایداری و 9 روستا در وضعیت نسبتاً ناپایدار قرار دارند.
ژئومورفولوژی
دکتر شهرام روستایی؛ داود مختاری؛ کریستینه جانانه
چکیده
ناپایداریهای دامنهای از مشخصترین نوع مخاطرات زمین ریخت شناسی محسوب می شوند که با دخالت های انسانی تشدید می گردند و بیشتر تاسیسات انسانی، به ویژه جادههای کوهستانی را مورد تهدید قرار می دهند، و به این ترتیب هزینههای سنگینی را به دولت و ساکنین محلی تحمیل می کنند. بنابراین ارزیابی کمی پتانسیل وقوع ناپایداریها در مناطقی که به ...
بیشتر
ناپایداریهای دامنهای از مشخصترین نوع مخاطرات زمین ریخت شناسی محسوب می شوند که با دخالت های انسانی تشدید می گردند و بیشتر تاسیسات انسانی، به ویژه جادههای کوهستانی را مورد تهدید قرار می دهند، و به این ترتیب هزینههای سنگینی را به دولت و ساکنین محلی تحمیل می کنند. بنابراین ارزیابی کمی پتانسیل وقوع ناپایداریها در مناطقی که به لحاظ وضعیت جغرافیایی و ساخت وسازهای انسانی مستعد وقوع ناپایداریها هستند ضروری می باشد. منطقه مورد مطالعه بزرگراه در حال احداث تهران- شمال می باشد که به دلیل جغرافیای خاص همیشه در معرض انواع ناپایداری ها قرار دارد.در این مطالعه از روش رگرسیون لجستیک برای تحلیل کمی ناپایداریها در دامنه های مشرف بر اتوبان در حال احداث تهران- شمال (حد فاصل تهران- سولقان) استفاده شده است. جهت بررسی پتانسیل وقوع حرکات دامنهای لایه های جداگانه 14 فاکتور موثر در وقوع ناپایداریها (شامل طبقات ارتفاعی، شیب، جهت شیب، زمین شناسی، کاربری اراضی، بارش، فاصله از گسل، فاصله از رودخانه، فاصله از جاده، پوشش گیاهی، اقلیم، LS، SPI و TWI) در محیط GIS تهیه شدند، سپس با لایه پراکنش ناپایداریهای موجود انطباق داده شدند و تراکم آنها در واحد سطح محاسبه شد. در ادامه با استفاده از نرمافزار Terrset مدل رگرسیون لجستیک انجام شد. درنهایت میتوان گفت مدل آماری رگرسیون لجستیک مدلی مناسب جهت پهنهبندی احتمال وقوع ناپایداریها در منطقه مورد مطالعه در کنار خطوط ارتباطی است. به عنوان نتیجه گیری نهایی میتوان گفت علاوه بر عوامل طبیعی، عوامل انسانی خصوصا جادهسازی غیراصولی می تواند نقش مهمی در وقوع ناپایداریهای دامنههای مشرف بر جاده داشته باشد، برای کاهش نسبی خطرات و افزایش میزان پایداری دامنهها لازم است تا حد ممکن از تغییر اکوسیستم و کاربری اراضی اجتناب نمود، و همچنین هرگونه سیاستگذاری به منظور احداث سازهها متناسب با شرایط ژئومورفولوژیکی و زمینشناسی منطقه صورت پذیرد.
دوره 16، شماره 39 ، اردیبهشت 1391، ، صفحه 171-178
چکیده
Abstract
بیشتر
Abstract
طاهره جلالی؛ علی اکبر رسولی؛ فاطمه سرافروزه؛ مرضیه اسماعیل پور
دوره 19، شماره 51 ، فروردین 1394، ، صفحه 171-191
چکیده
در تحقیق حاضر به بررسی بارشهای نیسان استان آذربایجانشرقی در طول دوره آماری 1359 تا 1391 پرداخته شد. ابتدا تغییرات روند بارندگیهای نیسان استان با استفاده از آزمونهای ناپارامتری من-کندال و تخمینگر شیب Sen که جزو متداولترین روشهای ناپارامتری بهشمار میروند، تجزیه و تحلیل شد. سپس برای پیشبینی تغییرات بارشهای نیسان ...
بیشتر
در تحقیق حاضر به بررسی بارشهای نیسان استان آذربایجانشرقی در طول دوره آماری 1359 تا 1391 پرداخته شد. ابتدا تغییرات روند بارندگیهای نیسان استان با استفاده از آزمونهای ناپارامتری من-کندال و تخمینگر شیب Sen که جزو متداولترین روشهای ناپارامتری بهشمار میروند، تجزیه و تحلیل شد. سپس برای پیشبینی تغییرات بارشهای نیسان طی سالهای آتی از مدل سریهای زمانی ARMA استفاده گردید. نتایج مطالعات نشان داد که بر اساس آزمونهای ناپارامتریک، سری زمانی بارشهای نیسانی در دوره مورد مطالعه بهجز ایستگاه آذرشهر در بقیه ایستگاهها فاقد روند میباشد. پس از بررسی الگوهای مختلف مدل ARMA، مدل محاسباتی مناسب در هر ایستگاه بر اساس معیار آگاهی آکائیک انتخاب و بارشهای نیسان استان آذربایجان شرقی برای 10 سال آینده پیشبینی گردید. در این مطالعه صحت و دقت مدلها توسط آزمون نرمال بودن ماندههای مدل و مجذور اختلاف مربعات ریشه تأیید گردید
محمدرحیم رهنما؛ براتعلی خاکپور؛ مجتبی صادقی
دوره 16، شماره 42 ، اسفند 1391، ، صفحه 173-198
چکیده
این نوشتار، به فاصله وضع موجود (مدیریت شهری کنونی مشهد) با وضع مطلوب (مدیریت استراتژیک شهری) به عنوان یک دغدغه بنیادی نگاه میکند، مبانی نظری مربوط به پارادایم استراتژی و مدیریت استراتژیک را بیان میدارد و به کمک مدل [1]SWOT، ضعفها، قوتها، فرصتها و تهدیدهایی که در کلانشهر مشهد برای مدیریت استراتژیک این شهر وجود دارد را ...
بیشتر
این نوشتار، به فاصله وضع موجود (مدیریت شهری کنونی مشهد) با وضع مطلوب (مدیریت استراتژیک شهری) به عنوان یک دغدغه بنیادی نگاه میکند، مبانی نظری مربوط به پارادایم استراتژی و مدیریت استراتژیک را بیان میدارد و به کمک مدل [1]SWOT، ضعفها، قوتها، فرصتها و تهدیدهایی که در کلانشهر مشهد برای مدیریت استراتژیک این شهر وجود دارد را شناسایی میکند. در ادامه استراتژیهای شایستهای را برای برپایی مدیریت استراتژیک در این شهر، پیشنهاد میدهد. اولویتبندی استراتژیهای پیشنهادی نیز یکی از موضوعاتی است که دنبال شده است. روش این پژوهش، روشی توصیفی و تحلیلی است بهطوری که به کمک پرسشنامه، اطلاعات مورد نیاز (قوتها، ضعفها، فرصتها، و تهدیدها) از طرف کارشناسان شهری (21 کارشناس) و شهروندان (384 شهروندان) گردآوری شد. در فرآیند تحلیل مدیریت استراتژیک کلانشهر مشهد، از ماتریسهای ارزیابی عوامل داخلی (IFE[2])، ماتریس ارزیابی عوامل خارجی (EFE[3])، ماتریس عوامل داخلی- خارجی (IE)[4] و ماتریس برنامهریزی استراتژیک کمی (QSPM)[5] استفاده گردید. یافتهها نشان میدهد که مدیریت استراتژیک، در کلانشهر مشهد جایگاه شایستهای ندارد و اگر مدیریت شهری مشهد بخواهد حرکت خود را به سمت یک مدیریت استراتژیک شهری آغاز کند، باید استراتژیهای گروه تدافعی (WT)[6] که مبتنی است برکاهش نقاط ضعف و پرهیز از تهدیدها میباشد، را به ترتیب در اولویت قرار دهد: 1ـ حل مشکلات و بحرانهای روزمره شهری 2ـ افزایش همافزایی مدیریت شهری 3ـ حفظ ثبات سیستم شهری به جای تکامل آن.
[1]- S (Strength), W (Weakness), O (Opportunity), T (Threat).
[2]- Internal factor evaluation matrix.
[3]- External factor evaluation matrix.
[4]- Internal-external matrix.
[5]- Uantitative strategic planning matrix.
[6]- W (Weakness), T (Threat).
برنامه ریزی روستایی
غلامحسین عبدالله زاده؛ علیرضا اژدرپور؛ محمد شریف شریف زاده
دوره 23، شماره 67 ، اردیبهشت 1398، ، صفحه 173-195
چکیده
پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل موثر بر گرایش به مهاجرت در روستاهای شهرستان زابل انجام شد. از روش تحقیق توصیفی تحلیلی مبتنی پیمایش پرسشنامهای استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل شامل کلیه خانوارهای روستایی شهرستان زابل به تعداد 26034 نفر میباشند که از طریق فرمول کوکران 170 نفر به عنوان نمونههای این تحقیق انتخاب شد. ابزار ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل موثر بر گرایش به مهاجرت در روستاهای شهرستان زابل انجام شد. از روش تحقیق توصیفی تحلیلی مبتنی پیمایش پرسشنامهای استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل شامل کلیه خانوارهای روستایی شهرستان زابل به تعداد 26034 نفر میباشند که از طریق فرمول کوکران 170 نفر به عنوان نمونههای این تحقیق انتخاب شد. ابزار جمعآوری اطلاعات پرسشنامه بود که روایی صوری و محتوایی آن بر اساس نظر کارشناسان محلی و اساتید دانشگاهی تأیید شد و پایایی آن از طریق محاسبه ضریب آلفای کرونباخ برای گرایش به مهاجرت (75/0)، جاذبههای مقصد (83/0) و دافعههای مبدا (91/0) تأیید شد. نتایج تحلیل مسیر نشان داد که بیشترین تأثیر بر گرایش به مهاجرت مربوط به متغیر سطح تحصیلات (با میزان تأثیر کل 691/0+) است. متغیرهای میزان درآمد (511/0-)، جاذبه مقصد (463/0+)، دافعه مبدا (373/0+)، مالکیت زمین (363/0-)، جنسیت برای مردان (308/0+)، وضعیت شغل برای شاغلان (274/0-)، مدت اقامت (240/0-)، وضعیت تاهل برای افراد مجرد (207/0+)، عضویت در نهادها (150/0-)، مهاجرت اعضا خانواده (093/0+)، سن (072/0-)، تعداد فرزندان (068/0-) در رتبههای بعدی قرار گرفتهاند.
برنامه ریزی شهری
عطاءاله زرفشان؛ محمدرضا پورمحمدی؛ اسماعیل نصیری؛ سیدمهدی موسی کاظمی
چکیده
حولات شهرنشینی پس از انقلاب صنعتی و ظهور مدرنیسم در شهرسازی موجب از بین رفتن عناصر و ساختارهای سنتی شهرها گردیده و منطقهبندی عملکردی جای نظام ارگانیک و تنوع عملکردی شهرها و محلات شهری را گرفت. اما از نیمه دوم قرن بیستم با انتقاد از شهرسازی مدرن، رویکر پست- مدرن ظهور کرد که اعتقاد به بازگشت به آنچه که از نظر مدرنیستها کهنه و ...
بیشتر
حولات شهرنشینی پس از انقلاب صنعتی و ظهور مدرنیسم در شهرسازی موجب از بین رفتن عناصر و ساختارهای سنتی شهرها گردیده و منطقهبندی عملکردی جای نظام ارگانیک و تنوع عملکردی شهرها و محلات شهری را گرفت. اما از نیمه دوم قرن بیستم با انتقاد از شهرسازی مدرن، رویکر پست- مدرن ظهور کرد که اعتقاد به بازگشت به آنچه که از نظر مدرنیستها کهنه و قدیمی بود، داشت. محله یکی از عناصر شهری بوده که دچار این تغییر و دگرگونی شده است. امروزه شواهد روشنی از ارج نهادن مجدد به محله به عنوان یک واحد موجه ساخت شهری دیده میشود. اکثر نظریاتی که از دو دهه پایانی قرن بیستم مطرح شدهاند، براین عنصر شهری تاکید میکنند و بازگشت به محلات انسان محور که از پیادهروی و تنوع عملکردی برخوردارند را جزء اصول شهرسازی انسان محور قلمداد میکنند. این تحقیق با ارزیابی این دو مولفه اصلی در محلات بافتهای سهگانه (سنتی، مدرن و خودرو) کلانشهر تبریز به این نتیجه رسید که اولا با استفاده از شاخصهای آنتروپی و آتکینسون مشخص شد که میزان اختلاط کاربری در محلات سنتی نسبت به محلات بافتهای مدرن و خودرو بیشتر است، دوما بین میزان کاربری مختلط و تمایل به دسترسی پیاده به کاربریهای دیگر در محلات سنتی همبستگی بسیار بالایی وجود دارد. از اینرو محلات سنتی با وجود مشکلاتی که دارند، به دلیل تنوع عملکردی و دسترسی پیاده ساکنان به نیازهای خود از عملکرد نسبتا مطلوب محلهای برخوردارند.
حمیدرضا وارثی؛ هوشنگ سرور؛ امید مبارکی؛ مهدی عبدالله زاده
دوره 16، شماره 40 ، شهریور 1391، ، صفحه 175-199
چکیده
اکوتوریسم یکی از انواع توریسم طبیعت مبنا است. که بر تعامل با محیط طبیعی تقریباً بکر برای حفاظت و آموزش تأکید دارد. در واقع اکوتوریسم گرایش نوین در صنعت جهانگردی است. چشماندازها و مناظر زیبای طبیعت از کانونها و جاذبههای توریستپذیر این نوع از گردشگری است.
براساس برآوردهای موجود کشور ایران، از نظر پتانسیلهای گردشگری طبیعی ...
بیشتر
اکوتوریسم یکی از انواع توریسم طبیعت مبنا است. که بر تعامل با محیط طبیعی تقریباً بکر برای حفاظت و آموزش تأکید دارد. در واقع اکوتوریسم گرایش نوین در صنعت جهانگردی است. چشماندازها و مناظر زیبای طبیعت از کانونها و جاذبههای توریستپذیر این نوع از گردشگری است.
براساس برآوردهای موجود کشور ایران، از نظر پتانسیلهای گردشگری طبیعی (اکوتوریسم) و تاریخی جزء ده کشور اول دنیا، و از نظر تنوع گردشگری جزو 5 کشور اول جهان و از نظر تنوع صنایع دستی جزو 2 کشور اول جهان محسوب میشود. استان اردبیل هم به عنوان یکی از مناطقی است که دارای جاذبههای گردشگری طبیعی است. این استان دارای چشماندازهای بدیع، دشتها، دریاچهها، تالابها، آبشارهای فراوان، چشمههای معدنی، مراکز آب درمانی، کوهستانها، زیستگاهها و شکارگاههای حیات وحش بوده، و به عنوان یکی از مناطق اکوتوریستی کشور مطرح است.
هدف این تحقیق ارزیابی توانهای اکوتوریستی استان اردبیل با استفاده از مدل بررسی SWOT میباشد و روش آن توصیفی، اسنادی و بر اساس تحلیل محتوا میباشد. یافتههای تحقیق از بررسی قابلیت های این استان در زمینه صنعت اکوتوریسم حاکی از این واقعیت میباشد که این استان ظرفیت تبدیل شدن به یکی از قطبهای جامع گردشگری طبیعی کشور را دارا میباشد و در این استان ضرورت توسعه گردشگری با محوریت اکوتوریسم به منظور شکلدهی به توسعه پایدار درونزا به شدت احساس میشود.
غلامرضا دین پناه
دوره 18، شماره 50 ، بهمن 1393، ، صفحه 175-188
چکیده
امروزه استفاده از شاخصهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و بهداشتی میتواند معیاری مناسب برای تعیین جایگاه روستا و رفع مشکلات و نارساییهای جهت نیل به رفاه اقتصادی و سلامتی اجتماعی باشد. هدف این تحقیق بررسی توسعهیافتگی سکونتگاههای روستایی بخش اصلاندوز شهرستان پارسآباد میباشد. تعداد سکونتگاهها 118 مورد و تعداد شاخص ...
بیشتر
امروزه استفاده از شاخصهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و بهداشتی میتواند معیاری مناسب برای تعیین جایگاه روستا و رفع مشکلات و نارساییهای جهت نیل به رفاه اقتصادی و سلامتی اجتماعی باشد. هدف این تحقیق بررسی توسعهیافتگی سکونتگاههای روستایی بخش اصلاندوز شهرستان پارسآباد میباشد. تعداد سکونتگاهها 118 مورد و تعداد شاخص 27 مورد اشند. این تحقیق از نوع توصیفی بود. جهت رتبهبندی سکونتگاههای بخش از روشTOPSIS استفاده شد. نتایج نشان داد که بر اساس میزان محاسبه شده، حداقل 083/0 برای قشلاق گدایلو و حداکثر 67/0 برای شهر اصلاندوز میباشد و میانگین آن برابر 16/0 است. دامنه نوسان سطح توسعهیافتگی سکونتگاههای بخش 58/0 برآورد شده است. همچنین 13 سکونتگاه در حال توسعه و 103 سکونتگاه توسعهنیافته میباشند. تحلیل واریانس نشان داد که تفاوت معناداری بین میانگینهای های سطوح توسعه وجود دارد.
آب و هواشناسی
برومند صلاحی؛ مهدی عالی جهان؛ سعیده عینی؛ جعفر درخشی
چکیده
هدف از این پژوهش، پیشبینی یخبندانهای متوسط و شدید سه ایستگاه کرمانشاه، سرپل ذهاب و کـنگاور با استفاده از خروجی مدل ریزگردان لارس در دو دهه آینده میباشد. دادههای ورودی مدلهای مورد استفاده در این پژوهش شامل متغیرهای بارش، دمای کمینه، دمای بیشینه و تابش در مقیاس روزانه طی دوره زمانی 2012- 1992 میباشند. در پژوهش حاضر با استفاده ...
بیشتر
هدف از این پژوهش، پیشبینی یخبندانهای متوسط و شدید سه ایستگاه کرمانشاه، سرپل ذهاب و کـنگاور با استفاده از خروجی مدل ریزگردان لارس در دو دهه آینده میباشد. دادههای ورودی مدلهای مورد استفاده در این پژوهش شامل متغیرهای بارش، دمای کمینه، دمای بیشینه و تابش در مقیاس روزانه طی دوره زمانی 2012- 1992 میباشند. در پژوهش حاضر با استفاده از خروجی دو مدل اقلیمی HADCM3 و BCM2 تحت سناریوی A1B، وقوع آغاز و پایان یخبندانهای زودرس و دیررس متوسط و شدید در سه بازه زمانی 2030- 2011، 2065- 2046 و 2099- 2080 مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج حاصل از پردازش مدل LARS-WG بهوسیله دو طرحواره Bcm2 و Hadcm3 نشانگر گرمتر شدن این ایستگاهها در سالهای آینده میباشد. شروع یخبندانهای متوسط ایستگاههای مذکور با گذشت زمان به سمت فروردین ماه میل میکند. در بین ایستگاههای مورد بررسی، رفتار ایستگاههای کنگاور و کرمانشاه شباهت زیادی به هم داشته اما ایستگاه سرپل ذهاب به دلیل ماهیت گرمسیری خود، رفتاری متفاوت از دو ایستگاه در سالهای آینده از خود نشان داد. شروع یخبندانهای شدید این ایستگاهها با گذر زمان به تأخیر افتاده و به سمت بهار پیشروی میکند و از آن طرف، زمان خاتمه آخرین یخبندانهای شدید نیز با گذشت زمان و نزدیک شدن به پایان دوره پیش بینی شده، به سمت ابتدای زمستان و حتی تا بهمن ماه در ایستگاه سرپل ذهاب نیز میرسد. با توجه به نتایج حاصل از پردازش مدلهای مذکور، در سالهای آتی از تـعداد روزهای یخبندان متوسط و شـدید این ایستگاهها کاسته شـده و رونـد دمایی این ایستگاهها رو به افزایش خواهد گذاشت.