برنامه ریزی شهری
فاطمه قسامی؛ الهام یوسفی؛ اسماعیل صالحی؛ محسن کافی
دوره 19، شماره 52 ، تیر 1394، ، صفحه 257-276
چکیده
رشد جمعیت شهری برخی پیامدهای زیستمحیطی جدی را ایجاد کرده است. در اینجاست که نیاز به ایجاد فضاهای سبز کلان بهعنوان مهمترین تعدیلکنندههای زیست محیطی شهری ضروری بهنظر میرسد. از این رو یکی از موارد اجتنابناپذیر در امر شهرسازی و توسعه فضای آینده شهری بحث فضای سبز و پارکهای شهری و تعیین موقعیت آنها میباشد. ...
بیشتر
رشد جمعیت شهری برخی پیامدهای زیستمحیطی جدی را ایجاد کرده است. در اینجاست که نیاز به ایجاد فضاهای سبز کلان بهعنوان مهمترین تعدیلکنندههای زیست محیطی شهری ضروری بهنظر میرسد. از این رو یکی از موارد اجتنابناپذیر در امر شهرسازی و توسعه فضای آینده شهری بحث فضای سبز و پارکهای شهری و تعیین موقعیت آنها میباشد. تحلیل تناسب زمین فرآیندی است که مکان مناسب برای کاربری خاص در یک پهنه مشخص تعیین میکند. در این راستا در این تحقیق، از تحلیل تناسب زمین برای بررسی تناسب پارکهای منطقهای شهر جیرفت به استفاده میشود. از این رو ابتدا به بررسی وضع موجود فضاهای سبز شهری در سطح منطقه با توجه به فاکتورهای مکانی (شیب، فاصله از منابع آب) و فاکتورهای موقعیتی (فاصله از مراکز تاریخی، فاصله از رودخانه، فاصله از مرکز شهر، قیمت) پرداخته میشود و با استفاده از نرمافزار GIS نقشه تناسب نهایی تهیه و تناسب پارکهای منطقهای بررسی و فضاهای سبز پایدار معرفی میگردد و در نهایت برای احداث فضاهای سبز جدید مکانیابی صورت میگیرد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داده است که پارک منطقهای در شهر جیرفت در مکان مـناسبی قرار دارد و در خـصوص برخی از مکانهای پیشبینی شده برای احداث پارک منطقهای جدید بایستی تجدیدنظر صورت گیرد.
آمایش سرزمین
فریبا کرمی؛ ابوالفضل قنبری؛ داود حسن دوست فرحانی
چکیده
مهمترین اصل در زمینه‌ی پدافند غیرعامل انتخاب مکان مناسب با ضریب امنیت مکانی بالا به منظور حفظ و سلامت مراکز حیاتی و حساس میباشد. هدف از این پژوهش، مکانیابی سایت-های مناسب جهت استقرار مراکز حساس و حیاتی در شهرستان بجنورد می باشد. استان خراسان شمالی یکی از استان‌های مرزی ایران به شمار میرود و شهرستان بجنورد به عنوان مرکز استان ...
بیشتر
مهمترین اصل در زمینه‌ی پدافند غیرعامل انتخاب مکان مناسب با ضریب امنیت مکانی بالا به منظور حفظ و سلامت مراکز حیاتی و حساس میباشد. هدف از این پژوهش، مکانیابی سایت-های مناسب جهت استقرار مراکز حساس و حیاتی در شهرستان بجنورد می باشد. استان خراسان شمالی یکی از استان‌های مرزی ایران به شمار میرود و شهرستان بجنورد به عنوان مرکز استان است. همین امر باعث استقرار تاسیسات حساس و مهمی مانند؛ بیمارستان‌های مرکزی، سیلوهای گندم، شهرک‌های صنعتی، پاسگاه های نظامی و غیره در این شهرستان شده است که هرکدام دارای فعالیت‌های منطقهای و فرامنطقه‌ای هستند. دادههای این پژوهش بوسیله مطالعات کتابخانه-ای و اسنادی و توزیع پرسشنامه بین کارشناسان (سازمان‌ها و ادارات) و متخصصان این حوزه، براساس اصول پدافند غیرعامل گردآوری شدند. برای انجام پژوهش از مدل تلفیقیANP - Fuzzy استفاده شد. معیارهای طبیعی و انسانی پژوهش، شامل زیرمعیارهای شیب، جهت شیب، مناطق حفاظت شده، لیتولوژی، فاصله از گسل، فاصله از مرز، شهر، روستا، راههای مواصلاتی و غیره انتخاب شدند. جهت پردازش دادههای پرسشنامه، از نرم افزار Super Decision ، که مبتنی بر مدل ANP است، استفاده و ضریب اهمیت هر یک از فاکتورها در نرم افزارArc GIS با لایه‌ی مورد نظر ضرب شد. در نهایت به فازی سازی نقشه‌ها و روی‌هم گذاری لایههای فازی اقدام شد. نتیجه‌ی تحقیق نشان داد که مناسبترین پهنه‌ها برای استقرار مراکز حیاتی و حساس، کمربند میانی، شرق و جنوب شرقی شهرستان بجنورد میباشد و نامناسب‌ترین پهنه‌ها؛ شمال (کمربند مرزی)، جنوب غرب و پیرامون شهر بجنورد میباشد.
علی مهدی؛ احمد پوراحمد؛ حسین حاتمی نژاد
دوره 18، شماره 49 ، مهر 1393، ، صفحه 259-293
چکیده
امروزه مقوله سلامتزیست و زندگیسالم شهری، با توجه بهرشد روزافزون جمعیت، شهرنشینی، مهاجرت، فقر و حاشیهنشینیکه بهروند غالب جهان, بهویژه درکشورهای جهان سوم تبدیل شده، از اساسیترین مسائل مطرح در مباحث جغرافیای پزشکی، کیفیت زندگی و توسعه پایدار میباشد. ازاینرو مقاله حاضر با هدف بررسی یکیاز مهمترین ...
بیشتر
امروزه مقوله سلامتزیست و زندگیسالم شهری، با توجه بهرشد روزافزون جمعیت، شهرنشینی، مهاجرت، فقر و حاشیهنشینیکه بهروند غالب جهان, بهویژه درکشورهای جهان سوم تبدیل شده، از اساسیترین مسائل مطرح در مباحث جغرافیای پزشکی، کیفیت زندگی و توسعه پایدار میباشد. ازاینرو مقاله حاضر با هدف بررسی یکیاز مهمترین محلات حاشیهنشین شهر قم (شادقلیخان)، به شناخت مشکلات موجود ساکنان از بُعد مسائل مرتبط با سلامتزیست (مواردی چون وضعیت نامناسب همجواری کاربریها، تحصیلات، وضعیت اقتصادی و شغل افراد که رابطه تنگاتنگی با سلامتزیست ساکنان دارد) میپردازد. روش مطالعه در مقاله حاضر، بر مطالعات تحلیلی-توصیفی استوار بوده و تعداد380پرسشنامه نیز بر اساس مدل کوکران در میان ساکنان توزیع شد، طوری که نظرات سرپرست خانوارهای محله از طریق پرسشنامه بهدست آمد و مشاهدات میدانی نیز از محورهای اصلی پژوهش بوده است. در ادامه جهت تحلیل پرسشنامه از نرمافزار SPSS و آزمون‌هایی چون Chi-Square Mann-Whitney, آزمون تحلیل واریانس یکطرفه (ANOVA) آزمون توکی (Tukey LSD)، آزمون تساوی واریانس و آزمون F استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان میدهد که بهعلت ضعف مفرط اجتماعی، فرهنگی و بهویژه اقتصادی ساکنان محله شادقلیخان و نیز وجود عوامل تهدیدزای درونی-بیرونی در محل، ساکنان مورد مطالعه، دسترسی مناسبی بهشاخص‌های سلامت ندارند و بهتبع از سلامتزیست مناسبی نیز برخوردار نمی‌باشند.
برنامه ریزی روستایی
وحید ریاحی؛ فرهاد عزیزپور؛ زری قاسمیان
چکیده
حقیق حاضر به بررسی عوامل موثر بر تهیه برنامه چشم انداز توسعه در ناحیه روستایی هزارجریب می پردازد. این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و بر اساس روش، توصیفی – تحلیلی است. جامعه آماری مورد مطالعه، خبرگان ناحیه روستایی هزارجریب و خبرگان دستگاههای اجرایی مرتبط با امور روستایی هستند. خبرگان محلی(دهیاران و شوراها) 152 روستا به تعداد 152 نفر ...
بیشتر
حقیق حاضر به بررسی عوامل موثر بر تهیه برنامه چشم انداز توسعه در ناحیه روستایی هزارجریب می پردازد. این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و بر اساس روش، توصیفی – تحلیلی است. جامعه آماری مورد مطالعه، خبرگان ناحیه روستایی هزارجریب و خبرگان دستگاههای اجرایی مرتبط با امور روستایی هستند. خبرگان محلی(دهیاران و شوراها) 152 روستا به تعداد 152 نفر و خبرگان دستگاههای اجرایی 35 نفر هستند که با روش تعیین حجم نمونه با جامعه نامعلوم تعیین شده اند. برای انتخاب نمونهها از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شده است. برای جمع‌آوری دادهها واطلاعات از روش کتابخانهای و میدانی، از فن پرسشگری و ابزار پرسشنامه استفاده شده است. در تجزیه و تحلیل دادهها از آزمونهای دوربین واتسون(بررسی استقلال خطاها از یکدیگر)، رگرسیون، تحلیل مسیر و همبستگی پیرسون در نرم افزار SPSS بهره گیری شده است. مبتنی بر یافتههای پژوهش این نتیجه حاصل شده است که عوامل مؤثر در تهیه برنامه چشم انداز توسعه روستایی در دو گروه ظرفیتها و موانع شناسایی شدند که ظرفیتها شامل جاذبههای گردشگری روستایی، توانمندیهای بخش کشاورزی و سرمایه انسانی و موانع شامل محدودیتهای ساختاری و برنامه ریزی، ناکارآمدی نهادی، ضعف مدیریت محلی و سازمانی، ضعف قوانین، غفلت از بخش کشاورزی، مشکلات اقتصادی و اجتماعی می باشند. با تعمق در ماهیت این عوامل و روابط مستقیم و غیر مستقیم، این نکته کلیدی مشخص شده است که محدودیتهای ساختاری ـ برنامه ریزی، ناکارآمدی نهادی، ضعف مدیریت محلی ـ سازمانی و ضعف قوانین، موانع کلیدی تهیه برنامه چشم انداز توسعه در ناحیه روستایی هزار جریب می باشند.
حاجی کریمی؛ حسن فتحی زاد
دوره 19، شماره 53 ، مهر 1394، ، صفحه 277-297
چکیده
ﭼﻜﻴﺪه
انتخاب یک روش درونیابی بهبنه برای تخمین ویژگیهای یک منطقه موردی در نقاط نمونهگیری نشده نقش مهمی در مدیریت دادهها دارد. در این پژوهش، مدلهای میانیابی کریجینگ معمولی شامل خطی، نمایی، گوسی و کروی معمولی جهت تخمین پارامتر میانگین بارندگی استان ایلام مورد استفاده قرار گرفته است. بدین منظور ابتدا نرمال بودن ...
بیشتر
ﭼﻜﻴﺪه
انتخاب یک روش درونیابی بهبنه برای تخمین ویژگیهای یک منطقه موردی در نقاط نمونهگیری نشده نقش مهمی در مدیریت دادهها دارد. در این پژوهش، مدلهای میانیابی کریجینگ معمولی شامل خطی، نمایی، گوسی و کروی معمولی جهت تخمین پارامتر میانگین بارندگی استان ایلام مورد استفاده قرار گرفته است. بدین منظور ابتدا نرمال بودن دادهها با استفاده از روش کلموگروف- اسمیرنف بررسی و سپس به ازای هر مدل وایروگرام آن محاسبه و ترسیم شد. در ادامه واریوگرامی برای برازش بر دادهها استفاده شد که همبستگی مکانی بین دادهها را بهصورت مطلوبتری از سایر واریوگرامها نشان دهد. برای این امر از نسبت میان اثر قطعهای و سقف واریوگرام استفاده گردید (Co+C). با توجه به پارامترهای بهدست آمده برای واریوگرامهای برازش شده وایروگرام گوسین با میزان 33/0 بهترین همبستگی بین دادهها را مدل کرده و برای درونیابی استفاده گردید. برای ارزیابی انواع مدلها از مربع میانگین ریشه خطا با خطای استاندارد استفاده شد. نتایج بهدست آمده نشان داد که مدل گوسین با پایینترین میزان خطای برآورد (12/6) و مربع میانگین ریشه خطا (166) بهترین مدل برای درونیابی دادهها در این پژوهش ارزیابی شد. همچنین در مقایسه مربع میانگین ریشه خطا با خطای استاندارد برای تعیین میزان برآورد مورد انتظار، هر چهار مدل دارای برآوردی بیشتر از حد انتظار بودند.
جمال محمدی؛ حسین پورقیومی
دوره 18، شماره 48 ، تیر 1393، ، صفحه 279-298
چکیده
یکی از مراکز خدماتی که نقش عمدهای در شهر دارد و ضامن ایمنی بیشتر برای حیات بشری است مراکز آتش نشانی است. آنچه در رابطه با ایستگاههای آتش نشانی دارای اهمیت است دسترسی سریع و بهموقع به محل وقوع حادثه میباشد که این دسترسی سریع و بهموقع به توزیع بهینه ایستگاههای آتشنشانی بازمیگردد. این پژوهش با ارائه الگوی مناسب به ...
بیشتر
یکی از مراکز خدماتی که نقش عمدهای در شهر دارد و ضامن ایمنی بیشتر برای حیات بشری است مراکز آتش نشانی است. آنچه در رابطه با ایستگاههای آتش نشانی دارای اهمیت است دسترسی سریع و بهموقع به محل وقوع حادثه میباشد که این دسترسی سریع و بهموقع به توزیع بهینه ایستگاههای آتشنشانی بازمیگردد. این پژوهش با ارائه الگوی مناسب به دنبال مکانیابی و توزیع بهینه مراکز آتشنشانی در شهر نورآباد میباشد. به منظور ارزیابی وضع موجود ایستگاههای آتش نشانی در رابطه با سوانح آتشسوزی، شهر نورآباد بهعنوان مطالعه موردی در این تحقیق انتخاب شد، سپس با استفاده از تجزیه و تحلیلهای GIS، تحلیل شبکه و تحلیل چند ضلعیهای تیسن وضع موجود ایستگاههای آتشنشانی شهر نورآباد مورد بررسی قرار گرفت و پس از پی بردن به توزیع نامناسب این ایستگاهها به کمک مدل AHP و همپوشانی شاخصها در محیط نرمافزار GIS با استفاده از لایههای اطلاعاتی مکانهای مستعد آتشسوزی، شیب، شبکه ارتباطی اصلی، کاربری اراضی مناسب، تراکم جمعیت، فاصله از کاربریهای ناسازگار، فاصله از ایستگاههای موجود و فاصله از خیابانهای پرترافیک مکانهای مناسب برای ایستگاههای آتشنشانی شهر نورآباد مشخص گردید. روش تحقیق پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی بوده که اطلاعات مورد نیاز آن از طریق مشاهده میدانی، مطالعه طرحهای صورت گرفته در رابطه با شهر نورآباد و نقشه 5000/1 این شهر بهدست آمده است.
عقیل مددی؛ بهنام نوعی؛ اباذر اسمعلی
دوره 17، شماره 43 ، خرداد 1392، ، صفحه 307-326
چکیده
شناسایی عوامل مؤثر در وقوع زمین لغزشهای موجود در یک حوضه و پهنهبندی خطر آن یکی از ابزارهای اساسی جهت دستیابی به راهکارهای کنترل این پدیده و انتخاب مناسبترین و کاربردیترین گزینه میباشد. این تحقیق به منظور ارزیابی عوامل مؤثر در وقوع زمین لغزش و پهنهبندی این پدیده بر اساس عوامل اثرگذار با مدل LIM انجام گرفت. برای انجام ...
بیشتر
شناسایی عوامل مؤثر در وقوع زمین لغزشهای موجود در یک حوضه و پهنهبندی خطر آن یکی از ابزارهای اساسی جهت دستیابی به راهکارهای کنترل این پدیده و انتخاب مناسبترین و کاربردیترین گزینه میباشد. این تحقیق به منظور ارزیابی عوامل مؤثر در وقوع زمین لغزش و پهنهبندی این پدیده بر اساس عوامل اثرگذار با مدل LIM انجام گرفت. برای انجام این کار ابتدا 11 عامل مؤثر در وقوع زمین لغزشها با انجام مطالعات و بررسیهای میدانی، شناسایی و ارزیابی شدند. سپس بر اساس وزن هر یک از عوامل موثر در مدل، پهنهبندی خطر زمین لغزش با استفاده از مدل LIM صورت گرفت. پس از به دست آورن وزن هر یک از نقشههای عاملی و ستون وزن نهایی هر یک از واحدها (شامل: طبقات ارتفاعی، شیب، جهت شیب، تراکم زهکشی، فاصله از رودخانه، فاصله از جاده، واحدهای سنگشناسی، فاصله از گسل، پوشش گیاهی، کاربری اراضی، بارش سالانه و گروههای هیدرولوژیک خاکها) با استفاده از مدل LIM از جمع جبری 11 لایه عاملی، نقشه وزن نهایی به دست آمد. بررسی و تحلیل نتایج 11 نقشه رستری عوامل مؤثر در زمین لغزشهای حوضه گیوی چای با استفاده از مدل LIM نشان داد که مناطقی با بارش 405-375 میلیمـتر در سال، طبقات ارتفاعی بین 1927-1512 مـتر از سطح دریا، مـناطق با پوششگیاهی کم حوضه، مناطق با نفوذپذیری زیاد خاک، دامنههای رو به شرق و شمالشرق حوضه، به ترتیب بیشترین تأثیر را در وقوع زمین لغزشهای منطقه داشتند.
دوره 18، شماره 48 ، تیر 1393، ، صفحه 1-312
چکیده
Abstract
بیشتر
Abstract
برنامه ریزی شهری
محمد حسن یزدانی؛ سمیرا سعیدی زارنجی؛ هادی اسکندری عین الدین
چکیده
رشد جمعیت، تحولی بزرگ در ابعاد مختلف زندگی انسان‌ها و عملکرد آنها ایجاد کرده است که از جمله آنها می‌توان به وضعیت فضایی محل مسکونی افراد اشاره کرد. در این رشد معمولاً داشتن مسکن خوب و مناسب از اولویت‌های مهم هر جامعه محسوب میگردد. از لحاظ داشتن مسکن خوب و مناسب در بین محلات و مناطق شهری تفاوت‌های زیادی وجود دارد و این تفاوت‌ها سبب ...
بیشتر
رشد جمعیت، تحولی بزرگ در ابعاد مختلف زندگی انسان‌ها و عملکرد آنها ایجاد کرده است که از جمله آنها می‌توان به وضعیت فضایی محل مسکونی افراد اشاره کرد. در این رشد معمولاً داشتن مسکن خوب و مناسب از اولویت‌های مهم هر جامعه محسوب میگردد. از لحاظ داشتن مسکن خوب و مناسب در بین محلات و مناطق شهری تفاوت‌های زیادی وجود دارد و این تفاوت‌ها سبب شده است که شهروندان شاخصهای مختلفی را برای انتخاب محل سکونت خود در نظر بگیرند. از این رو، هدف این پژوهش، ارزیابی شاخصهای مسکن‌گزینی در شهر اردبیل می-باشد. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت علّی و بر اساس مدل‌یابی معادلات ساختاری است. گردآوری دادهها از طریق پرسشنامه با 4 شاخص(اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، محیطی و کالبدی) و 33 گویه برمبنای پاسخ‌های ساکنان برج‌های مسکونی آفتاب، مهتاب، بنفشه و میلاد در منطقه 2 شهر اردبیل و با حجم نمونه400 نفر انجام شد. اطلاعات جمع‌آوری شده از طریق نرم‌افزارهای SPSS , Smart-PLS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج ضریب تحلیل مسیر و آزمونt نشان داد که متغیرهای(رعایت اصول شهری و عریض بودن کوچه و خیابان، مناسب بودن شرایط محله برای رفت و آمد بانوان، داشتن پارکینگ، با نشاط و سرزنده بودن محله، سطح فرهنگ افراد بیشترین مقدار آماره را به خود اختصاص داده‌اند. نتایج نشان داد 4 شاخص پژوهش تاثیر مثبت و معنی داری بر مسکن‌گزینی ساکنان شهر اردبیل دارند. با شناسایی و ارزیابی شاخصهای مسکن‌گزینی از نظر شهروندان، مدیران شهری می‌توانند شرایط مسکونی شهروندان را ارتقا و بهبود بخشند.
سایر زمینه هایی مطالعاتی جغرافیایی و بین رشته ای
شهره عبدالمحمدی؛ علیرضا ایلدرمی؛ مسیب حشمتی
چکیده
تغییر غیر علمی و ناآگاهانه کاربری اراضی تاثیر جدی بر ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک میگذارد. هدف از این پژوهش، تحلیل اثر تغییر کاربری اراضی بر روی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در حوزه آبخیز هلشی کرمانشاه میباشد. ابتدا نمونهبرداری خاک، به روش تصادفی سیستماتیک و از عمق 20-0 سانتیمتر انجام و در مجموع تعداد 38 نمونه ...
بیشتر
تغییر غیر علمی و ناآگاهانه کاربری اراضی تاثیر جدی بر ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک میگذارد. هدف از این پژوهش، تحلیل اثر تغییر کاربری اراضی بر روی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در حوزه آبخیز هلشی کرمانشاه میباشد. ابتدا نمونهبرداری خاک، به روش تصادفی سیستماتیک و از عمق 20-0 سانتیمتر انجام و در مجموع تعداد 38 نمونه خاک در هر کاربری کشاورزی، مرتع و جنگل برداشت و ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی با استفاده از روشهای استاندارد اندازه‌گیری و تجزیه و تحلیل شدند. نتایج مقایسه میانگین مقدار رس، سیلت و شن خاک در هر سه کاربری نشان داد که با هم تفاوت معنیدار دارند، درحالیکه تغییرکاربری بر مقادیر سیلت، pH، EC، درصد آهک در هر سه کاربری تفاوت معنی‌داری ایجاد نکرده است. بررسیها بیانگر این است که متوسط وزن مخصوص ظاهری، پایداری خاکدانه و کربن آلی خاک به صورت معنی‌داری در همه کاربریها تغییر نموده و مقدار آنها در کاربری جنگل از همه بیشتر شده است. نتایج مقایسه میانگین درصد نیتروژن، فسفر، پتاسیم نشان میدهد که بجز پتاسیم، در هرسه کاربری با هم تفاوت معنی‌داری دارند. آنالیز واریانس یکطرفه (ANOVA) نشان داد که تغییر کاربری مرتع و جنگل بیشترین تأثیر را در ویژگیهای خاک داشته و پایداری خاکدانه و کربن آلی در کاربری جنگل بیشترین تفاوت را ایجاد کرده و بیانگر این است که تغییر کاربری اراضی از جنگل و مرتع به کشاورزی می تواند با تغییر ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک موجب کاهش کیفیت ، مواد غذائی و افزایش تخریب خاک گردد. با توجه به اهمیت اکولوژیکی جنگلها و مراتع در حوزه هلشی، نتایج این بررسی ضرورت توجه بیشتر به مطالعات قابلیت، اصلاح و تغییر کاربری اراضی را در این منطقه بیش از پیش نشان میدهد.
سایر زمینه هایی مطالعاتی جغرافیایی و بین رشته ای
آزاده شیخی پور؛ علیرضا ایلدرمی؛ حسین زینی وند
چکیده
شبیهسازی ظرفیت انتقال رسوب رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ با ارزیابی پارامترهای هندسی و هیدرولیکی جهت انجام هرگونه فعالیت بسیار مهم میباشد. هدف از این پژوهش مدل سازی ظرفیت انتقال رسوب رودخانه خرم‌آباد با استفاده از مدل HEC-RAS و پارامترهای هندسی و هیدرولیکی رودخانه شامل دبی (Q) و عرض (W)، عمق (D)، سطح مقطع (A) و سرعت (V) میباشد. ابتدا از رابطه روبی ...
بیشتر
شبیهسازی ظرفیت انتقال رسوب رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ با ارزیابی پارامترهای هندسی و هیدرولیکی جهت انجام هرگونه فعالیت بسیار مهم میباشد. هدف از این پژوهش مدل سازی ظرفیت انتقال رسوب رودخانه خرم‌آباد با استفاده از مدل HEC-RAS و پارامترهای هندسی و هیدرولیکی رودخانه شامل دبی (Q) و عرض (W)، عمق (D)، سطح مقطع (A) و سرعت (V) میباشد. ابتدا از رابطه روبی جهت تعیین سرعت سقوط و انتقال رسوبات و از رابطه رگرسیونی بین پارامترها جهت تحلیل آماری و رابطه‌سازی روابط استفاده شد. سپس بر اساس مقادیر سطح معنی‌داری، ضریب تعیین و خطای استاندارد، مدلهای خطی ساده، درجۀ2، درجۀ3 و نمایی و روابط حاکم بر خصوصیات هندسی و عوامل مربوط به فرآیندهای مؤثر بر فرسایش و رسوبگذاری رودخانة مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از مدل HEC-RAS برای دورة بازگشت 25 ساله نشان میدهد که وضعیت عرض مقاطع رودخانه از بالادست به پایین‌دست به دلیل تغییرات مکانی الگوی فرسایش و رسوبگذاری از روند ثابتی پیروی نمی‌کند. همچنین مدل نمایی به دلایل هم خطی نبودن، P-value کمتر از1 % و خطای استاندارد کمتر نسبت به مدلهای دیگر، از دقت بیشتری برخوردار است. نتایج نشان داد که مقدار متوسط قدرت جریان در بازه ابتدایی، میانی و انتهایی به ترتیب برابر با 862، 678 و463 و تنش برشی 43/ 32، 79/28 و 86/22 نیوتن بر مترمربع می باشد و از بالا دست به پایین دست در حال کاهش است. بررسی توابع نمایی نشان میدهد که ظرفیت انتقال رسوب، با دبی، سرعت جریان و تنش برشی و دبی با سرعت رابطه مستقیم و با سطح مقطع، عرض رودخانه و عمق جریان رابطه معکوس دارد. و بیانگر این است که رواناب بیشترین تأثیر را در فرسایش و رسوبگذاری دارد. بررسی تغییر پارامترهای هندسی- هیدرولیکی و قطر ذرات رسوبی نشان داد که در قسمت‌های میانی فرسایش و در ساحل راست بالا و پایین دست رودخانه رسوبگذاری رخ میدهد.
برنامه ریزی شهری
رسول قربانی؛ مهدیه طاهونی
چکیده
رشد شهری در نفس خود خصلتی سرکش دارد. لذا نیازمند مهار و هدایت است سیاست‌گذاری رشد شهری مسئولیتی خطیر است؛ زیرا ازیک طرف باید به زدودن نابسامانی‌های بپردازد و از طرف دیگر با هدایت عقلایی ساخت‌وسازها از بروز و پیدایش ناهنجاری‌ها بهویژه از ابعاد کالبدی آن جلوگیری نماید. محدوده مورد مطالعه در این تحقیق شهر سردرود و روش تحقیق تحلیلی ...
بیشتر
رشد شهری در نفس خود خصلتی سرکش دارد. لذا نیازمند مهار و هدایت است سیاست‌گذاری رشد شهری مسئولیتی خطیر است؛ زیرا ازیک طرف باید به زدودن نابسامانی‌های بپردازد و از طرف دیگر با هدایت عقلایی ساخت‌وسازها از بروز و پیدایش ناهنجاری‌ها بهویژه از ابعاد کالبدی آن جلوگیری نماید. محدوده مورد مطالعه در این تحقیق شهر سردرود و روش تحقیق تحلیلی – تطبیقی است که دادهها و اطلاعات موردنیاز بهصورت اسنادی و میدانی تهیه گردیده است. در روش تحلیل داده ها از مدل های کمی آنتروپی نسبی،ضریب گری، موران وضریب جینی استفاده شده نتایج به‌دست‌آمده از اندازه‌گیری مدلهای فضایی – کالبدی نشان‌دهنده این است که فرم شهر الگوی تجمع تصادفی تک‌قطبی بوده که به سمت پراکنش شهری پیش رفته و میرود و مقادیر شاخصها در سال 1378 و 1390 به ترتیب بدین‌صورت است: (آنتروپی نسبی =85/0، جینی= 35/0، موران =03/0، گری =05/0) و (آنتروپی نسبی= 91/0، جینی= 36/0، موران =01/0، گری =99/1). در کل، این مقادیر نشان میدهد که شهر به سمت الگوی پراکندگی پیش رفته است و موجب از بین رفتن زمین‌های کشاورزی و باغات شده است، به‌طوری‌که در شهر سردرود در سال 1378 سهم باغات و اراضی کشاورزی 2/65 درصد از کاربریها بوده درحالیکه در سال 1390 به 35/26 درصد رسیده است و بهتبع آن ساختار فضایی و کالبدی شهر در طول زمان تغییریافته است.
برنامه ریزی شهری
حسن محمودزاده
چکیده
یک گام اساسی جهت مدیریت و برنامهریزی توسعه شهری و همچنین ارزیابی اثرات تجمعی آن بررسی و شبیهسازی توسعه فیزیکی شهر میباشد. هدف از این مطالعه، درک عوامل مؤثر در روند توسعه فیزیکی منطقه شهری سردرود با عنایت به مقوله توسعه فضایی پایدار شهری از بعد اکولوژیکی و حفظ شرایط زیست محیطی آن در دو دهه آتی میباشد. بدین منظور با استفاده ...
بیشتر
یک گام اساسی جهت مدیریت و برنامهریزی توسعه شهری و همچنین ارزیابی اثرات تجمعی آن بررسی و شبیهسازی توسعه فیزیکی شهر میباشد. هدف از این مطالعه، درک عوامل مؤثر در روند توسعه فیزیکی منطقه شهری سردرود با عنایت به مقوله توسعه فضایی پایدار شهری از بعد اکولوژیکی و حفظ شرایط زیست محیطی آن در دو دهه آتی میباشد. بدین منظور با استفاده از تصاویر ماهوارهای چندزمانه لندست 5 و تکنیکهای پردازش تصاویر ماهوارهای شیگرا تغییرات کاربری اراضی در مقطع زمانی 1390-1363 با تأکید بر گسترش پراکنده شهر سردرود، مورد ارزیابی قرار گرفته است. بر اساس نتایج حاصله مقدار مساحت شهر سردرود از 24/111 هکتار در سال 1363 به 12/528 هکتار در سال 1390 رسیده است. 94/162 هکتار از توسعه ذکر شده بر روی اراضی باغی و زراعی صورت گرفته که لزوم مدیریت توسعه آتی مبتنی بر اصول توسعه پایدار را میطلبد. بدین منظور عوامل مؤثر بر توسعه فیزیکی شهر سردرود بر اساس پیشینه تحقیق در قالب 14 شاخص شناسایی و با استفاده از روش شبکه عصبی مبتنی بر مدل LTM نقشه احتمال توسعه شهری تهیه گردید. پس از پیشبینی الگوی آتی توسعه شهری در شهر سردرود با استفاده از راهبرد حفاظت از باغات و فضاهای سبز در فرایند توسعه شهری با بلوکبندی نقشه احتمال توسعه شهری، دادن فضای لازم برای توسعه، بهطول 15 کیلومتر و پیشنهاد اعمال ممنوعیت توسعه در اطراف کمربند سبز پیشنهادی، حفظ ذخایر اکولوژیک شهر سردرود با کاهش تخریب اراضی باغی و جلوگیری از اتصال شهر به کلانشهر تبریز مورد تأکید قرار گرفته است.
برنامه ریزی روستایی
طاهره صادقلو؛ ثریا عزیزی
چکیده
اﻣﺮوزه آﮔﺎﻫﻲ از اﻣﻜﺎﻧﺎت و ﺗﻨﮕﻨﺎﻫﺎی ﻧﻮاﺣﻲ روﺳﺘﺎﻳﻲ و ﺗﺤﻠﻴﻞ آنها در ﻓﺮاﻳﻨﺪ برنامهریزی توسعه روﺳﺘﺎﻳـﻲ اﻫﻤﻴﺖ ﺑﺴﺰاﻳﻲ دارد و ﻧﻮﻋﻲ ﺿﺮورت ﺟﻬﺖ ارائه ﻃﺮحها و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪهای ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺤﺴﻮب میشود. در این راستا طرحهای متنوعی در قالب برنامههای توسعه روستایی به اجراء گذاشته شده است که طرحهای ...
بیشتر
اﻣﺮوزه آﮔﺎﻫﻲ از اﻣﻜﺎﻧﺎت و ﺗﻨﮕﻨﺎﻫﺎی ﻧﻮاﺣﻲ روﺳﺘﺎﻳﻲ و ﺗﺤﻠﻴﻞ آنها در ﻓﺮاﻳﻨﺪ برنامهریزی توسعه روﺳﺘﺎﻳـﻲ اﻫﻤﻴﺖ ﺑﺴﺰاﻳﻲ دارد و ﻧﻮﻋﻲ ﺿﺮورت ﺟﻬﺖ ارائه ﻃﺮحها و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪهای ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺤﺴﻮب میشود. در این راستا طرحهای متنوعی در قالب برنامههای توسعه روستایی به اجراء گذاشته شده است که طرحهای بهسازی و نوسازی روستایی یکی از مهمترین این طرحها در کشور میباشد. اما آنچه مهم است تأثیر طرحهای توسعه و آثار آن در بلندمدت بر کیفیت محیطی روستا میباشد. هدف پژوهش حاضر ارزیابی تأثیرات ناشی از طرحهای بهسازی و نوسازی مسکن بر کیفیت محیطی روستاهای دهستان حومه شهرستان شیروان با حدود 22 نقطه روستایی میباشد. روش انجام این تحقیق توصیفی- تحلیلی از نوع پیمایشی میباشد. جامعه آماری این تحقیق را دریافت کنندگان وام بهسازی و نوسازی مسکن روستایی تشکیل میدهند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 203 نفر برآورد گردیـد که بهروش نمونهگیری تصادفی انتخاب شدنـد. پس از طراحی پرسشنامه براساس شاخصها و متغیرهای مستخرج از ادبیات نظری تحقیق و تأیید روایی و سنجش پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ (80 درصد)، پرسشنامهها تکمیل و در محیط SPSS مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل از یافتههای تحقیق نشان میدهد طرحهای بهسازی و نوسازی روستایی تأثیرات قابل توجهی در شاخصهای کیفیت محیط نظیر ماندگاری (01/3)، افزایش استحکام مساکن (01/3)، افزایش حس امنیت (95/2) داشته است. براساس مدل تحلیل مسیر بعد اقتصادی با اثرات کل 659/0 بیشترین تأثیر و بعد اجتماعی با اثرات کل 450/0 کمترین تأثیر را بر روی سطح کیفیت محیط کل جامعه آماری روستاهای دارای طرح بهسازی و نوسازی داشتهاند.
آب و هواشناسی
غلام عباس فلاح قالهری؛ مهدی اسدی؛ علیرضا انتظاری
دوره 19، شماره 54 ، بهمن 1394، ، صفحه 235-251
چکیده
تقسیمبندیهای آب و هوایی و شناخت مهمترین عوامل و عناصر تأثیرگذار بر هر ناحیه یکی از راههای شناخت شناسنامه اقلیمی نواحی است. لذا برای شناخت اقلیم این استان پهنهبندی اقلیمی با روشهای نوین ناحیهبندی مانند: تحلیل عاملی و خوشهبندی انجام شد. بدین منظور تعداد 20 متغیر اقلیمی از 16 ایستگاه هواشناسی استان انتخاب گردید. ...
بیشتر
تقسیمبندیهای آب و هوایی و شناخت مهمترین عوامل و عناصر تأثیرگذار بر هر ناحیه یکی از راههای شناخت شناسنامه اقلیمی نواحی است. لذا برای شناخت اقلیم این استان پهنهبندی اقلیمی با روشهای نوین ناحیهبندی مانند: تحلیل عاملی و خوشهبندی انجام شد. بدین منظور تعداد 20 متغیر اقلیمی از 16 ایستگاه هواشناسی استان انتخاب گردید. سپس با استفاده از روش میانیابی IDW، ماتریس پهنهای دادهها به ابعاد 20×106 بهدست آمد و مبنای ناحیهبندی قرار گرفت. بررسی اقلیم استان با روش تحلیل عاملی نشان داد که اقلیم استان ساخته 2 عامل است. در ادامه، تحلیل خوشهای روی 2 عامل اقلیمی وجود 3 ناحیه اقلیمی را در استان نشان داد. این سه منطقه عبارتند از: الف- ناحیه معتدل و مرطوب، ب- کوهستانی، ج- نیمهمرطوب و سرد. یافتهها حاکی از آن است که دو عامل اول 44/99 درصد پراش متغیرهای اولیه را بیان می‌کنند. این عوامل عبارتند از: عامل رطوبتی– بارشی- بادی وعامل دما- ابرناکی که سهم هر کدام بهترتیب اهمیت 49/64، 95/34 درصد تغییرات میباشد.
سایر زمینه هایی مطالعاتی جغرافیایی و بین رشته ای
افشین متقی
چکیده
از طریق انتخابات، شهروندان ضمن نظارت بر عملکرد منتخبان خود، به حکومتِ حاکمان مشروعیت می‌بخشند. در حقیقت، انتخابات مناسبترین ابزاری است که بهوسیله آن می‌توان اراده شهروندان را در انتخاب متصدیان امور کشور مداخله داد. بهدلیل چنین اهمیتی، جغرافیدانان سیاسی با بررسی روشمند و علمی رابطه میان انتخابات و محیط جغرافیایی، ...
بیشتر
از طریق انتخابات، شهروندان ضمن نظارت بر عملکرد منتخبان خود، به حکومتِ حاکمان مشروعیت می‌بخشند. در حقیقت، انتخابات مناسبترین ابزاری است که بهوسیله آن می‌توان اراده شهروندان را در انتخاب متصدیان امور کشور مداخله داد. بهدلیل چنین اهمیتی، جغرافیدانان سیاسی با بررسی روشمند و علمی رابطه میان انتخابات و محیط جغرافیایی، حرکتی فراسوی شمارش آراء را آغاز کردهاند تا جغرافیای انتخابات را بهسوی تشریح الگوهای کلی سیاسی و روندشناسی تشکیل حکومتها به پیش برند. در این مقاله به بررسی و تبیین الگوهای رفتاری تأثیرگذار در رأیآوری نماینده شهرستان کازرون در نهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی پرداخته شده است. روش تحقیق در این مقاله، توصیفی- تحلیلی بهشمار میرود که در گردآوری اطلاعات نیز از روش کتابخانهای و کار میدانی (مصاحبه حضوری) استفاده شده است. نتیجه این تحقیق نشان میدهد که از میان خاستگاههای مختلف رای، ترکیب سه نظریه اینگلهارت، پییانوریس و مکتب شیکاگو، الگویی جغرافیایی برای مطالعه رفتار رایدهی بهعنوان یک کنش سیاسی- مکانی فراهم میآورد و در سه چارچوب «جغرافیای سیاسی محلی»، «جغرافیای اقتصادی» و «جغرافیای قدرت»، الگوی رایآوری و رایدهی را مشخص میسازد. بر این اساس، در جغرافیای انتخابات شهرستان کازرون، سه خاستگاه تجربهی انباشتهی سیاسی گذشته، پایگاه اقتصادی- اجتماعی و طرحواره نظام سیاسی در چارچوب بسترهای مکانی و بنیادهای زیستی، در رأیآوری نماینده این شهرستان نقش ایفا کرده است.
برنامه ریزی شهری
رحمت محمدزاده؛ حسین فلاح نژاد
چکیده
با وجود پیشرفتهای فنی و تـکنولوژیکی شگرف در عرصه حـمل و نقل و ترافـیک، پیادهروی همچنان اصلیترین و مهمترین الگوی حرکتی مجتمعهای زیستی محسوب میشود؛ تاجائی که امروزه، برای توسعه آن، مدلها و الگوهای مختلفی چون جداسازی ترافیک، فضاهای محصور پیاده، منطقه یا خیابان مخصوص پیاده، خیابان پیاده محور، مرکز تجاری پیاده، ...
بیشتر
با وجود پیشرفتهای فنی و تـکنولوژیکی شگرف در عرصه حـمل و نقل و ترافـیک، پیادهروی همچنان اصلیترین و مهمترین الگوی حرکتی مجتمعهای زیستی محسوب میشود؛ تاجائی که امروزه، برای توسعه آن، مدلها و الگوهای مختلفی چون جداسازی ترافیک، فضاهای محصور پیاده، منطقه یا خیابان مخصوص پیاده، خیابان پیاده محور، مرکز تجاری پیاده، خیابان خرید، معماری ترافیکی، آرامسازی ترافیک، سبز راه و فراگذرها ارائه شده است. در بخش قدیمی شهر تبریز، میزان تحققپذیری هریک از الگوها و مدلها، با بهکارگیری معیارها و ضوابط طراحی شهری چون پیوستگی، کوتاهی، زیبائی، امنیتی، راحتی، دسترسی، اجرائی، بهرهوری، محیطی، اقتصادی، و مشارکت مردمی بهوسیله 20 نفر از کارشناسان امور شهری ارزیابی گردید. نتایج نشان داد که از بین الگوهای مطروحه، مدلهای خیابان پیاده محور، خیابان خرید پیاده، آرامسازی ترافیک سواره و خیابان پیاده و مسیرهای پیاده سنتی، حائز بیشترین موقعیت برای توسعه در بخش مرکزی شهر تبریز میباشند.
آب و هواشناسی
یوسف قویدل رحیمی؛ منوچهر فرج زاده اصل؛ داریوش حاتمی زرنه
دوره 20، شماره 56 ، مرداد 1395، ، صفحه 239-255
چکیده
الگوی پیوندازدور دریای شمال-خزر بهعنوان یکی از الگوهای پیوندازدور جوی تأثیرگذار تراز 500 هکتوپاسکال، نقش مهمی در تغیرپذیری منطقهای دمایی و هیدرواقلیم شرق مدیترانه دارد. در پژوهش حاضر بهبررسی ارتباط بین الگوی پیوندازدور دریای شمال-خزر با نوسانات دماهای بیشینه ایران در یک دوره بلندمدت 60 ساله (۱۹۵0-۲۰۱۰) پرداخته ...
بیشتر
الگوی پیوندازدور دریای شمال-خزر بهعنوان یکی از الگوهای پیوندازدور جوی تأثیرگذار تراز 500 هکتوپاسکال، نقش مهمی در تغیرپذیری منطقهای دمایی و هیدرواقلیم شرق مدیترانه دارد. در پژوهش حاضر بهبررسی ارتباط بین الگوی پیوندازدور دریای شمال-خزر با نوسانات دماهای بیشینه ایران در یک دوره بلندمدت 60 ساله (۱۹۵0-۲۰۱۰) پرداخته شده است. نتایج تحلیل همبستگی پیرسون بهعنوان روش اصلی مورد استفاده در این پژوهش مبیّن وجود رابطه معنیدار و معکوس بین دمای بیشینه اکثر ایستگاههای منتخب با الگوی پیوندازدور دریای شمال-خزر است. این امر حاکی از کاهش دما در فاز مثبت الگوی پیوند از دور دریای شمال-خزر و افزایش دما در فاز منفی میباشد. از نظر زمانی، ضرایب همبستگی مورد محاسبه نشان از ارتباط معکوس و معنیدارتری بین دمای ایستگاهها و الگوی دریای شمال-خزر در ماههای ژانویه، فوریه، مارس و تقریباٌ ارتباط مستقیم اکثر ایستگاهها در ماه آگوست است. در بازه زمانی ماهانه بیشترین میزان همبستگی ماهانه در بین ایستگاه ها با 342/0- در ماه ژانویه مورد محاسبه قرار گرفت. بررسی ضرایب همبستگی فصلی نیز بیانگر ضریب همبستگی معنیدار دماهای بیشینه زمستان به میزان 212/0- دارد. به لحاظ دورهای، نتایج بیانگر ارتباط قوی دوره سرد در اکثر ایستگاهها با الگوی مورد مطالعه میباشد. تحلیل آرایش الگوهای جوّی تراز 500 هکتوپاسکال در فازهای منفی و مثبت نشان میدهد که در فاز مثبت، اسقرار ناوهای عمیق بر روی دریایخزر، عراق، ترکیه و ایران و همچنین قرارگیری ایران در بخش شرقی محور ناوه و از طرفی اسقرار پشتهای بر روی دریای شمال و اروپا باعث انتقال دماهای سرد شمال اروپا و جنب قطبی به سمت ایران میشود. اما در فاز منفی قرارگیری ایران در زیر محور پشته مستقر بر روی ایران منجر به ایجاد جوّی پایدار با وزش ضعیف مداری و دماهای گرم شده است. بنابراین با وزش هوای گرم و خشک آفریقا، عربستان و عرضهای پایین، دمای ایران بالاتر میرود.
یوسف قویدل رحیمی؛ منوچهر فرج زاده اصل؛ مهدی غالی جهان
چکیده
امروزه اثرات گرمایش جهانی بر روی جنبههای مختلف کره زمین بر کسی پوشیده نیست. بهدلیل اهمیت این موضوع، پژوهش پیش رو جهت آشکارسازی تأثیر گرمایش جهانی بر روی دماهای حداقل، بهصورت ماهانه و دورهای (سرد و گرم) انجام گرفته است. برای انجام این پژوهش از دو دسته داده، دادههای دمای 17 ایستگاه سینوپتیک کشور و مقادیر متناظر آن، دادههای ...
بیشتر
امروزه اثرات گرمایش جهانی بر روی جنبههای مختلف کره زمین بر کسی پوشیده نیست. بهدلیل اهمیت این موضوع، پژوهش پیش رو جهت آشکارسازی تأثیر گرمایش جهانی بر روی دماهای حداقل، بهصورت ماهانه و دورهای (سرد و گرم) انجام گرفته است. برای انجام این پژوهش از دو دسته داده، دادههای دمای 17 ایستگاه سینوپتیک کشور و مقادیر متناظر آن، دادههای ناهنجاریهای دمایی کره زمین طی بازه زمانی 60 ساله (1951تا2010)، میلادی استفاده گردید. جهت نیل به اهداف پژوهش از روشهای همبستگی پیرسون، رگرسیون خطی و پلینومیال، مدل زمین آمار و آزمون ناپارامتری من-کندال استفاده شد. براساس نتایج بهدست آمده بهغیر از ایستگاههای خرم‌آباد و ارومیه که رابطه همبستگی معکوس با گرمایش جهانی داشته و ایستگاههای همدان و کرمان که هیچ‌گونه رابطه معناداری با گرمایش جهانی نشان نمی‌دهند؛ در سایر ایستگاهها تأثیرپذیری مثبت از گرمایش جهانی دیده میشود. بررسی روند تغییرات دمای حداقل حاکی از تغییرات معنادار اغلب ماه‌ها دارد. نتایج حاصل‌از بررسی دورهای (سرد و گرم)، دمای حداقل بیانگر تأثیر بیشتر ناهنجاریهای دمایی کره زمین بر روی دمای حداقل دوره گرم سال است. در هر دو دوره تغییر روند صورت گرفته براساس نتایج حاصله به وضوح معنیدار هستند
برنامه ریزی شهری
ابوالفضل قنبری
دوره 22، شماره 65 ، آبان 1397، ، صفحه 243-265
چکیده
هدف از این پژوهش، بررسی و سنجش ظرفیت برد اجتماعی گردشگری در منطقه ی کلیبر است. روش تحقیق پژوهش حاضر، توصیفی- تحلیلی و شیوه ی جمع آوری داده ها و اطلاعات، اسنادی و پیمایشی بوده و از ابزار پرسشنامه و مطالعات کتابخانه ای برای گردآوری اطلاعات استفاده شده است. جامعه‌ی آماری پژوهش حاضر، خانوارهای ساکن شهر کلیبر در سال 1394 و تعداد نمونه ...
بیشتر
هدف از این پژوهش، بررسی و سنجش ظرفیت برد اجتماعی گردشگری در منطقه ی کلیبر است. روش تحقیق پژوهش حاضر، توصیفی- تحلیلی و شیوه ی جمع آوری داده ها و اطلاعات، اسنادی و پیمایشی بوده و از ابزار پرسشنامه و مطالعات کتابخانه ای برای گردآوری اطلاعات استفاده شده است. جامعه‌ی آماری پژوهش حاضر، خانوارهای ساکن شهر کلیبر در سال 1394 و تعداد نمونه ی آماری 151 خانوار (جامعه‌ی میزبان و مهمان) بوده که بر اساس فرمول کوکران برآورد شده است. همچنین، در این تحقیق از روش نمونه برداری تصادفی ساده استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده از آمارهای توصیفی و تحلیلی موجود در محیط نرم افزارهای SPSS و AMOS استفاده شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان میدهد که نگرش جامعه ی میزبان، میزان رضایت گردشگران و میزبانان، تراکم جمعیت به طور مستقیم بر ظرفیت برد اجتماعی گردشگری مؤثر است. میزان ورود گردشگران بر رفتار جامعه ی میزبان به طور مستقیمی تأثیرگذار است. متغیرهای فردی و اجتماعی نیز بر تغییر ارزش های جامعه به طور مستقیمی تأثیر میگذارد.
برنامه ریزی شهری
ابوالفضل قنبری؛ محمد عباسزاده؛ سمیرا هاشمی امین
چکیده
رشد گردشگری شهری در نقاط مختلف جهان از جمله ایران توانسته بخشی از نیازها و فعالیت‌های فراغتی مستمر شهروندان را ارضا کند. از این‌رو به بخش مهمی از برنامهریزی مدیریت شهری تبدیل شده است. درک رفتار گردشگران میتواند کمک شایانی به برنامهریزی و افزایش عملکرد گردشگری شهری نماید. از عوامل مهم که بر متغیر رفتار گردشگر اثرگذار است ...
بیشتر
رشد گردشگری شهری در نقاط مختلف جهان از جمله ایران توانسته بخشی از نیازها و فعالیت‌های فراغتی مستمر شهروندان را ارضا کند. از این‌رو به بخش مهمی از برنامهریزی مدیریت شهری تبدیل شده است. درک رفتار گردشگران میتواند کمک شایانی به برنامهریزی و افزایش عملکرد گردشگری شهری نماید. از عوامل مهم که بر متغیر رفتار گردشگر اثرگذار است می‌توان به رضایت گردشگران اشاره کرد که ریشه در تصویر مقصد، نگرش و انگیزش گردشگران دارد. در این پژوهش سعی شده است تا با استفاده از مدل‌یابی معادلات ساختاری (SEM)، به بررسی ارتباطات علی بین متغیرهای یاد شده، برای گردشگران تابستان سال 1394 در مناطق 2 و 8 کلانشهر تبریز، پرداخته شده و مسیر اثرگذاری این متغیرها در این شهر بر هم آزمون شود. برای این منظور از نرمافزار AMOS 22و SPSS 22کمک گرفته شده است. این تحقیق بر مبنای اهداف کاربردی و روش توصیفی- تحلیلی از نوع پیمایشی است. در این پژوهش روش کتابخانهای و ابزار پرسشنامه برای جمع‌آوری دادهها مورد استفاده قرار گرفته است. همچنین، برای تعیین حجم نمونه از روش تعیین حجم نمونه کوکران و نمونهگیری تصادفی ساده و به منظور روایی و پایایی متغیرهای پرسشنامه از روایی محتوا و ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است. با توجه به نتایج تحلیل‌ها، میزان اثرگذاری متغیر نگرش گردشگران 599/0 است که بیش از دو متغیر تصویر مقصد و انگیزش گردشگران بر رضایت است. اثر تصویر مقصد گردشگران 314/0 است که بیشتر از اثر انگیزش بر رضایت گردشگران است. رضایت گردشگران نیز اثر قابل توجهی بر رفتار آتی گردشگران دارد و دارای ضریب مسیر 222/1 است. با توجه به یافتههای تحقیق حاضر پیشنهاد میشود ارایه برنامههای ترفیعی در جهت معرفی پیشینه منطقه، ارایه برنامههای تبلیغاتی جهت یادآوری سفر به مقصد، توسعه مراکز خرید، فرهنگ سازی در جهت رفتار مناسب با گردشگران، ایجاد محیطی آرام و دور از استرس، ایجاد برنامههای متنوع و نوآورانه مورد توجه برنامه‌ریزان و مدیران شهری قرار گیرد.
آب و هواشناسی
حسن لشکری؛ علی اکبر متکان؛ مجید آزادی؛ زینب محمدی
دوره 22، شماره 64 ، شهریور 1397، ، صفحه 247-266
چکیده
بخش اعظم کشور ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی خود نسبت به گردش عمومی جو دارای اقلیم خشک و نیمه‌خشک است. در این تحقیق با استفاده از آمار بارش روزانه 30 ایستگاه از 8 استان جنوب و جنوب غرب ایران در طی دوره آماری 36 ساله و بر اساس معیارهای انتخابی، شروع بارش‌ها محاسبه گردید. در 10 سال بارش‌ها زودتر از شرایط نرمال اتفاق افتاده است. نقشههای ...
بیشتر
بخش اعظم کشور ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی خود نسبت به گردش عمومی جو دارای اقلیم خشک و نیمه‌خشک است. در این تحقیق با استفاده از آمار بارش روزانه 30 ایستگاه از 8 استان جنوب و جنوب غرب ایران در طی دوره آماری 36 ساله و بر اساس معیارهای انتخابی، شروع بارش‌ها محاسبه گردید. در 10 سال بارش‌ها زودتر از شرایط نرمال اتفاق افتاده است. نقشههای ارتفاعی و فشاری ترازهای دریا تا700 هکتوپاسکال از اول سپتامبر تا روز شروع بارش با استفاده از دادههای جوی سایت NCEP/NCAR با نرمافزار GRADS ترسیم شد. نتایج بررسیهای چشمی چندین بار این نقشه ها نشان داد که بارش‌های زودرس در جنوب و جنوب غرب ایران در 3 الگوی کلی شکل میگیرد. در الگوی نوع(الف) با حرکت شمال سوی پرفشار آفریقا از روی مدیترانه مرکزی و ادغام زبانه شرقی آن با زبانه واچرخند مهاجر (مستقر برروی شمال دریاچه خزر) زمینه لازم برای فرارفت سرد را بر روی شمال آفریقا فراهم نموده و سپس با ادغام زبانه واچرخندی مهاجر با زبانه واچرخندی عربستان شرایط بسیار مناسبی برای فرارفت رطوبت به درون سامانه سودانی فراهم میشود. در الگوی نوع (ب)از حدود 30 روز قبل از شروع بارش‌ها واچرخند آزور حرکت شمال سو پیداکرده و از محدوده عرض 50 تا 60 درجه حرکت شرق سو داشته و به تدریج بر روی شمال دریاچه خزر استقرار پیداکرده و برای مدت 10 تا 15 روز در این مکان متوقف میشود. با توقف واچرخند بر روی این منطقه کم‌فشار ایسلند به سمت عرضهای پایین رانده‌شده و زبانه آن بر روی مدیترانه و شمال آفریقا گسترش می‌یابد. در الگوی نوع ج واچرخندهای آفریقا و آزور ادغام‌شده و با حرکت شمال سوی غرب اروپا را در برگرفته و با گسترش نصف‌النهاری فرارفت سرد شدیدی را در دامنه شرقی خود بر روی مدیترانه شرقی و شمال آفریقا ایجاد می‌کنند.
برنامه ریزی شهری
رسول قربانی؛ حمید حجتی
چکیده
تهیه و اجرای طرح جامع با آشکار شدن ضعفهایش چه در بعد ماهوی و چه اجرایی در جهان، در حدود 60 سال است که در اکثر کشورهای توسعه-یافته منسوخ شده است. در ایران اما اجرای آن کماکان ادامه یافته است. گرچه در سالیان اخیر تلاشهایی برای تغییر این روند برداشته شد که نمونه بارز آن آغاز به تهیه طرحهایی موسوم به ساختاری ـ راهبردی از اواسط دهه هفتاد خورشیدی ...
بیشتر
تهیه و اجرای طرح جامع با آشکار شدن ضعفهایش چه در بعد ماهوی و چه اجرایی در جهان، در حدود 60 سال است که در اکثر کشورهای توسعه-یافته منسوخ شده است. در ایران اما اجرای آن کماکان ادامه یافته است. گرچه در سالیان اخیر تلاشهایی برای تغییر این روند برداشته شد که نمونه بارز آن آغاز به تهیه طرحهایی موسوم به ساختاری ـ راهبردی از اواسط دهه هفتاد خورشیدی در ایران بوده است. بررسی این طرح و نیز مقایسه با دو طرحی که به نوعی از ترکیب آنها بوجود آمده (استراتژیک و طرح ساختاری) آشکار ساخت طرح ساختاری ـ راهبردی فارغ از برخی پیشرفتهای شکلی، ترکیبی ناقص از سه الگوی جامع، ساختاری و استراتژیک است. در مطالعات وضع موجود از همان الگوی پژوهشی طرح جامع پیروی کرده و در سطوح دیگر نیز ویژگیهای یک طرح نوین را عرضه نمی‌دارد. بهره‌گیری از الگوی استراتژیک به شکل بسیار سطحی و بی ارتباط با بخشهای دیگر و بدون وقوف بر فحوای طرح و استفاده از تنها مطالعات مرحله اول طرح ساختاری انگلستان و عدم دقت در مرحله دوم آن (طرح محلی) و عرضه طرحهایی مجزا از ساختار اصلی، از دیگر نشانه‌های عدم وجود ساختاری نوین در این طرح است. بازنگری مجدد در نظام طرحهای توسعه شهری کشور و تلاش برای پوشش ضعفهای الگوی جامع ضمن اضافه نمودن ویژگیهای مثبت الگوی استراتژیک پیش از تهیه و اجرای کامل این الگوی امتحان پس داده (استراتژیک) با ارائه طرحی جایگزین، میتواند راه‌حل مناسبتری نسبت به طرح ساختاری ـ راهبردی برای ساماندهی شهرهای کشور باشد.
ژئوتوریسم، اکوتوریسم و گردشگری
اسماعیل نصیری هند خاله؛ رباب حسین زاده؛ اسماعیل صفرعلی زاده
چکیده
چکیده امروزه توسعه گردشگری بهعنوان فعالیتی سودآور، در اولویت برنامهریزی کشورها قرار گرفته است. اما توسعه گردشگری نیاز به توسعه زیرساختها دارد که معمولاً در کشورهای جهان سوم تمرکز زیر ساختهای گردشگری در شهرهای بزرگ و مراکز استانها، باعث رونق گردشگری در شهرهای بزرگ شده و شهرهای کوچک و حتی روستاهای با پتانسیل بالای ...
بیشتر
چکیده امروزه توسعه گردشگری بهعنوان فعالیتی سودآور، در اولویت برنامهریزی کشورها قرار گرفته است. اما توسعه گردشگری نیاز به توسعه زیرساختها دارد که معمولاً در کشورهای جهان سوم تمرکز زیر ساختهای گردشگری در شهرهای بزرگ و مراکز استانها، باعث رونق گردشگری در شهرهای بزرگ شده و شهرهای کوچک و حتی روستاهای با پتانسیل بالای توریستی از مزایای آن کم بهره بودهاند. شناسایی سطوح توسعهیافتگی شهرستانها بهلحاظ زیرساختهای گردشگری میتواند در برنامهریزی برای مناطق کمتر توسعهیافته کمک شایانی نماید. تحقیق حاضر با روش توصیفی- تحلیلی سعی در تحلیل زیرساختهای گردشگری شهرستانهای استان آذربایجان غربی دارد که در این راستا 14 متغیر انتخاب گردیده و با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی درspss مورد تحلیل قرار گرفته است. متغیرهای فوق به 2 عامل تأثیرگذار کاهش یافت و در نهایت با تلفیق امتیازات عاملی حاصله، شهرستانها رتبهبندی شده و سطوح توسعهیافتگی آنها مشخص گردید. نتایج حاصله حاکی از آن است که، شهرستان ارومیه بهلحاظ برخورداری از زیرساختها در رتبه اول و شهرستان خوی در رتبه دوم و شهرستانهای شوط و پلدشت در رتبه شانزدهم و هفدهم قرار گرفتهاند. و سطحبندی شهرستانهای استان نشان از وجود ناهمگنی در سطح استان دارد بهطوری که، شهرستان ارومیه در سطح کاملاً توسعهیافته و شهرستانهای خوی و سردشت، توسعهیافته و شهرستانهای چالدران، ماکو، مهاباد، سلماس، میاندوآب، نقده، بوکان در حال توسعه و بقیه شـهرستانها محروم میباشند و بین رتبه هر شهرستان بهلحاظ بـرخورداری از زیرساختها و جاذبههای گردشگری شهرستانها رابطه مثبت وجود دارد.
دوره 17، شماره 44 ، شهریور 1392، ، صفحه 257-268
چکیده
Abstract
بیشتر
Abstract
