ژئوتوریسم، اکوتوریسم و گردشگری
سیدهادی طیب نیا؛ سیروس قنبری
چکیده
برنامه ریزی در امر گردشگری از جنبه های مختلف ضروری و مهم است و شناخت پهنه های مناسب برای گردشگری به لحاظ آسایش اقلیمی از موارد مهم در برنامه ریزی گردشگری می باشد. هدف از انجام این تحقیق، برآورد آسایش اقلیمی مناطق شهری و روستایی دو استان ایلام و کرمانشاه در جهت توسعه و برنامه ریزی گردشگری می باشد. جهت این امر، ابتدا به بررسی جاذبه ...
بیشتر
برنامه ریزی در امر گردشگری از جنبه های مختلف ضروری و مهم است و شناخت پهنه های مناسب برای گردشگری به لحاظ آسایش اقلیمی از موارد مهم در برنامه ریزی گردشگری می باشد. هدف از انجام این تحقیق، برآورد آسایش اقلیمی مناطق شهری و روستایی دو استان ایلام و کرمانشاه در جهت توسعه و برنامه ریزی گردشگری می باشد. جهت این امر، ابتدا به بررسی جاذبه های های گردشگری دو استان در زمینه های فرهنگی-تاریخی و طبیعی اقدام گردید و سپس از شاخص بیکر جهت برآورد آسایش اقلیمی بهره گرفته شد و تحلیل های لازم صورت پذیرفت. در نهایت برای پهنه بندی شرایط زیست اقلیم، داده ها به محیط GIS منتقل و با استفاده از روش میان یابیKriging نقشه ها ترسیم گردیدند. نتایج حاکی از آن می باشد که در 3 ماه زمستان؛ تنها دو ایستگاه دهلران و سرپل ذهاب، در ماه آوریل؛ ایستگاه های دهلران، اسلام آبادغرب، ایلام و سر پل ذهاب، در ماه می؛ ایستگاه های روانسر، کرمانشاه، کنگاور، اسلام آبادغرب، ایلام و سر پل ذهاب، در ماه ژوئن؛ ایستگاه های روانسر، کرمانشاه، کنگاور و اسلام آبادغرب، در ماه ژوئیه؛ ایستگاه های کنگاور و کرمانشاه، در ماه سپتامبر و اکتبر؛ روانسر، کرمانشاه، کنگاور و اسلام آبادغرب و ایلام، در ماه نوامبر؛ ایستگاه های دهلران، کنگاور، اسلام آبادغرب، ایلام و سر پل ذهاب و در ماه دسامبر؛ ایستگاه های دهلران، اسلام آبادغرب و سر پل ذهاب، شرایط مطبوع را برای گردشگری شهری و روستایی دارا می باشند.
برنامه ریزی روستایی
وحید ریاحی؛ فرهاد جوان
دوره 22، شماره 65 ، آبان 1397، ، صفحه 183-203
چکیده
سکونتگاههای روستایی ایران در طول سالهای متمادی با توجه به نیروهای محیطی و اجتماعی ـ اقتصادی الگوی پراکنش خاصی پیداکردهاند. که در این میان عوامل جغرافیایی نقش بسزایی در استقرار و نحوه پراکندگی سکونتگاههای روستایی دارند، بعضی از این عوامل میتواند نقش موثرتری نسبت به سایر عوامل داشته باشند، پژوهش حاضر به بررسی و ارزیابی ...
بیشتر
سکونتگاههای روستایی ایران در طول سالهای متمادی با توجه به نیروهای محیطی و اجتماعی ـ اقتصادی الگوی پراکنش خاصی پیداکردهاند. که در این میان عوامل جغرافیایی نقش بسزایی در استقرار و نحوه پراکندگی سکونتگاههای روستایی دارند، بعضی از این عوامل میتواند نقش موثرتری نسبت به سایر عوامل داشته باشند، پژوهش حاضر به بررسی و ارزیابی نقش عوامل جغرافیایی در پراکندگی سکونتگاههای روستایی در شهرستان زنجان میپردازد تا عامل و یا عواملی که نقش بیشتری نسبت به سایر عوامل دارند مشخص شود. همچنین نقشه پهنه بندی مناطق روستایی در سه تیپ متفاوت از لحاظ استقرار در گروههای روستایی با مقر مناسب، نسبتاً مناسب و نامناسب ارائه گردد. برای نیل به این هدف، 8 عامل طبیعی شامل رودخانه، گسل، بارش، دما، تبخیر، ارتفاع، شیب، لیتولوژی، به عنوان عوامل مؤثر در محل استقرار سکونتگاههای روستایی انتخاب گردید. در تحقیق حاضر با استفاده از نرمافزار Arc GIS نقشههای عامل به صورت رقومی تهیه و سپس با استفاده از مدل AHP در نرمافزارExpertChoice، وزن هر شاخص به دست آمد. نتایج تحقیق نشان میدهد در شهرستان زنجان 31 درصد سکونتگاههای روستایی با تعداد 103روستا دارای الگوی استقرار مناسب، تعداد 149 روستا(45درصد) نسبتاً مناسب و تعداد 81 روستا(24 درصد) نیز در الگوی استقرار نامناسب واقعشدهاند، که تقریباً تمام آنها در شمال شرق شهرستان استقراریافتهاند. از اینرو در برنامهریزیهای ایمنی و مدیریت بحران به سکونتگاههای روستایی در موقعیت نامناسب توجه ضروری و بیشتری مورد نیاز است.
آب و هواشناسی
منیر شیرزاد؛ هاجر فیضی؛ مجید رضایی بنفشه
چکیده
کشور ایران از جمله مناطق خشک و نیمه خشک جهان است و با محدودیت شدید منابع آب مواجه است. تعیین تبخیر و تعرق که یکی از اجزای اصلی چرخه هیدرولوژی میباشد، در بسیاری از مطالعات از جمله توازن هیدرولوژیک آب، طراحی و مدیریت سیستمهای آبیاری، شبیهسازی میزان محصول و مدیریت منابع آب از اهمیت بالایی برخوردار است. در پژوهش حاضر از روش شبکه عصبی ...
بیشتر
کشور ایران از جمله مناطق خشک و نیمه خشک جهان است و با محدودیت شدید منابع آب مواجه است. تعیین تبخیر و تعرق که یکی از اجزای اصلی چرخه هیدرولوژی میباشد، در بسیاری از مطالعات از جمله توازن هیدرولوژیک آب، طراحی و مدیریت سیستمهای آبیاری، شبیهسازی میزان محصول و مدیریت منابع آب از اهمیت بالایی برخوردار است. در پژوهش حاضر از روش شبکه عصبی مصنوعیANN و سه روش تجربی پنمن مانتیث فائو (PMF56) و بلانی کریدل(BC) کمبرلی پنمنK-P)) برای مدلسازی سیستم غیرخطی تبخیر و تعرق گیاه مرجع (ET0) که دادههای ورودی- خروجی آن به صورت روزانه بودند، استفاده شد. سپس نتایج بدست آمده از روشهای مذکور با دادههای تبخیر اندازه گیری شده در منطقه آذربایجان شرقی(ایستگاه مراغه، میانه، اهر و جلفا) تحت واسنجی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که روش شبکه عصبی مصنوعی دارای دقت و سرعت بهتر در مدلسازی ET0 در مقایسه با روشهای کلاسیک میباشد. از دیگر نتایج مطالعه میتوان به مناسب تر بودن روش دمایی BC نسبت به دیگر مدلهای تجربی اشاره کرد. همچنین این پژوهش نشان داد مدل ANN با قانون یادگیری لونبرگ مارکوارت نتایج ET0 بهتری را در شرایط اقلیمی مورد مطالعه ارائه میدهد.
شهریور روستایی؛ محسن احدنژاد روشتی؛ مینا فرخی صومعه
دوره 18، شماره 50 ، بهمن 1393، ، صفحه 189-206
چکیده
گستردگی شهری نوعی الگوی رشد شهر بدون توجه به عواقب و اثرات اقتصادی، اجتماعی و محیطی آن است. این رشد بیرونی در واقع به نوعی توسعهی شهری برمیگردد که از نظر منتقدان باعث از بین رفتن زمینهای کشاورزی، تخریب فضاهای باز و سبز، اتلاف انرژی و تغییرات کاربری اراضی میشود. روشهای متعددی برای آشکارسازی تغییرات یک منطقه با استفاده از ...
بیشتر
گستردگی شهری نوعی الگوی رشد شهر بدون توجه به عواقب و اثرات اقتصادی، اجتماعی و محیطی آن است. این رشد بیرونی در واقع به نوعی توسعهی شهری برمیگردد که از نظر منتقدان باعث از بین رفتن زمینهای کشاورزی، تخریب فضاهای باز و سبز، اتلاف انرژی و تغییرات کاربری اراضی میشود. روشهای متعددی برای آشکارسازی تغییرات یک منطقه با استفاده از تصاویر ماهوارهای وجود دارد که هر کدام دارای مزایا و محدودیتهایی هستند. روش فازی مبتنی بر شدت انطباق یکی از این روشها است. هدف اصلی از این مقاله توصیف آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی در شهر ارومیه در طی یک دوره 27 ساله است؛ و بدین منظور سنجنده TM ماهواره لندست در بازه زمانی 1390- 1363 انتخاب گردید. پس از زمین مرجع کردن تصاویر با روش فازی به طبقه بندی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از جداول متعامد پرداخته شده است؛ و با استفاده از روش ترکیبی زنجیرههای مارکوف و سلولهای خودکار گستردگی شهری برای سال 1400 پیشبینی شده است. نتایج نشان میدهد طی این دوره 17188.56 از اراضی شهر ارومیه تغییر کاربری داده است؛ که بیشترین تغییر کاربری اراضی در اراضی کشاورزی آبی با کاهش 7672.41 هکتار صورت گرفته است. همچنین بررسیها نشان میدهد در سال 1400 در حدود 2408.55 هکتار به اراضی ساخته شده اضافه خواهد گردید؛ که این امر باعث تغییر کاربری اراضی در شهر ارومیه و ناپایداری شهری در توزیع بهینه خدمات و دسترسی به امکانات زندگی برای ساکنان شهر خواهد شد.
برنامه ریزی شهری
محمد عباس زاده؛ حسین بنی فاطمه؛ محمدباقر علیزاده اقدم؛ موسی بهاری
دوره 22، شماره 64 ، شهریور 1397، ، صفحه 189-210
چکیده
هویت شهری از مفاهیم چند بعدی و بین رشتهای است که در دهههای اخیر مورد توجه روانشناسان، معماران و متخصصان و جامعه شناسان شهری قرار گرفته است. در تعریف متعارف، شهر جایی است که تعاملات شهری در آن اتفاق میافتد و مردم حس شهروندی نسبت به شهر خود دارند. آنچه به شهر، هویت میدهد، خود مردم آن شهر هستند که با سلایق و ویژگیهای منحصر به فرد ...
بیشتر
هویت شهری از مفاهیم چند بعدی و بین رشتهای است که در دهههای اخیر مورد توجه روانشناسان، معماران و متخصصان و جامعه شناسان شهری قرار گرفته است. در تعریف متعارف، شهر جایی است که تعاملات شهری در آن اتفاق میافتد و مردم حس شهروندی نسبت به شهر خود دارند. آنچه به شهر، هویت میدهد، خود مردم آن شهر هستند که با سلایق و ویژگیهای منحصر به فرد هویت شهرشان را میسازند. هدف این مقاله ساخت و و اعتبار یابی مقیاس هویت شهری است. روش مورد استفاده پیمایش است و دادهها با استفاده از پرسشنامه گردآوری شده است. جامعه آماری شامل شهروندان پانزده سال به بالای شهر تبریز هستند. اعتبار محتوایی پرسشنامه از طریق نظر استادان جامعه شناسی تایید شده و در ادامه مدل پنج عاملی متغیر پنهان هویت شهری توسط تحلیل عاملی تاییدی بررسی گردید که از برازندگی مناسبی برخوردار بود. طبق یافتههای تحقیق میتوان گفت که مقیاس ساخته شده هویت شهری ابزاری مناسب برای اندازه گیری این مفهوم در متن جامعه شهری شهر تبریز است.
آب و هواشناسی
حسین عساکره؛ مختار فتاحیان
دوره 23، شماره 69 ، آذر 1398، ، صفحه 191-211
چکیده
به منظور بررسی تغییرات زمانی- مکانی پشته پرفشار جنب حاره بر روی ایران، از دادههای دوباره تحلیل شده میانگین ماهانه NCEP/NCAR با تفکیک افقی 5/2 درجه قوسی استفاده شد. بدین منظور از دادههای ارتفاع ژئوپتانسیل، مؤلفه مداری - نصفالنهاری باد در یک دوره 52 ساله، برای تعیین جایگاه مرز شمالی پشته، در محدوده 80 درجه غربی تا 120 درجه شرقی ...
بیشتر
به منظور بررسی تغییرات زمانی- مکانی پشته پرفشار جنب حاره بر روی ایران، از دادههای دوباره تحلیل شده میانگین ماهانه NCEP/NCAR با تفکیک افقی 5/2 درجه قوسی استفاده شد. بدین منظور از دادههای ارتفاع ژئوپتانسیل، مؤلفه مداری - نصفالنهاری باد در یک دوره 52 ساله، برای تعیین جایگاه مرز شمالی پشته، در محدوده 80 درجه غربی تا 120 درجه شرقی بهره گرفته شده است. بازه زمانی مورد استفاده شامل اردیبهشت )زمان احراز پشته) 1341 تا مهر 1391 بوده است. در این مقاله تلاش شد، تا رفتار طولانی مدت (تغییرات) پشته بر روی پهنه اقلیمی آن ارزیابی گردد. بنابراین تحلیل روند ارتفاع ژئوپتانسیل جو در مقیاس سالانه، به منظور مطالعه تغییرات ارتفاعی پشته بر روی ایران با استفاده از روش رگرسیون خطی ساده انجام گرفت. همچنین دورههای بازگشت پشته پرفشار جنب حاره، نیز براساس تحلیل طیفی و از روش تحلیل همسازها (هارمونیک) تخمین زده شد. نتایج نشان داد، سه تراز در دسترس که حاکمیت پشته در آن قابل تشخیص و نیز دادههای آن در دسترس است، ترازهای 700 ، 600 و500 هکتوپاسکال است. یافتهها نشان داد ارتفاع پشته پرفشار جنب حاره طی دوره، روندی افزایشی داشته است. این روند تغییرات در بخشهای غرب و شمال غرب کشور از نمود بیشتری برخوردار بوده است. در یافتههای حاصل وجود چرخههای 4-3 ساله، 6-4 ساله و 11-8 ساله در سری زمانی دادههای سالانه احراز پشته قابل مشاهده است. وجود چرخههای 4-3 ساله در بسیاری از مطالعات مختلف مشاهده شده و گویای ارتباط قوی و همبسته تغییرات رفتار سلول پرفشار جنب حاره با فعالیتهای نوسانهای جنوبی – ال نینو (ENSO) میباشد
اصغر ضرابی؛ جابر علی زاده؛ بهزاد رنجبرنیا؛ محمدجواد کاملی فر؛ مهدی احمدیان
دوره 19، شماره 51 ، فروردین 1394، ، صفحه 193-219
چکیده
میتوان دغدغه دستیابی به فرم خوب شهری را از زمان شکلگیری اولین شهرها سراغ گرفت و تلاش برای بهبود زندگی شهری را هم سن تاریخ شهرنشینی تخمین زد. تمایل بیش از پیش جمعیتهای انسانی به زندگی در محیطهای شهری و رشد شهرنشینی اهمیت کیفیت زندگی شهری و محیطهای سکونتی در شهرها را بیش از پیش آشکار ساخته است. بر این اساس در تحقیق حاضر تلاش ...
بیشتر
میتوان دغدغه دستیابی به فرم خوب شهری را از زمان شکلگیری اولین شهرها سراغ گرفت و تلاش برای بهبود زندگی شهری را هم سن تاریخ شهرنشینی تخمین زد. تمایل بیش از پیش جمعیتهای انسانی به زندگی در محیطهای شهری و رشد شهرنشینی اهمیت کیفیت زندگی شهری و محیطهای سکونتی در شهرها را بیش از پیش آشکار ساخته است. بر این اساس در تحقیق حاضر تلاش شده است تا با توجه به مطالعه مبانی نظری مربوط به کیفیت محیط زندگی، چارچوب مفهومی متشکل از عوامل شانزدهگانهای برای بررسی و سطحبندی مناطق دهگانه کلانشهر تبریز در نظر گرفته شود.
تحقیق حاضر به لحاظ روش انجام مطالعه، تحقیقی توصیفی- تحلیلی و پیمایشی است که نتایج حاصل از آن جنبه کاربردی و توسعهای دارد. جامعه آماری این پژوهش را کلیه خانوارهای ساکن کلانشهر تبریز تشکیل میدهند. با توجه به حجم بالای جامعه آماری، جهتگردآوری اطلاعات، از روش نمونهگیری استفاده گردید. حجم نمونه مورد مطالعه بر اساس روش کوکران 384 خانوار برآورد گردید. اعضای نمونه مورد بررسی نیز بهروش نمونهگیری تصادفی و متناسب با حجم جمعیتی زیر جامعههای مورد بررسی(مناطق دهگانه کلانشهر تبریز) انتخاب شدند. بهمنظور تحلیل دادههای گردآوری شده نیز از روشهای تصمیمگیری چند معیاره فازی و تحلیل خوشهای بهره گرفته شد.
در نهایت براساس میزان رضایت شهروندان از محیط سکونتی خود و با استفاده از روش تحلیل خوشهای، مناطق دهگانه کلانشهر تبریز در سه سطح مناطق دارای محیط سکونتی با کیفیت بالا، متوسط و ضعیف سطحبندی شدند. نتایج مطالعه نشان داد که از دیدگاه شهروندان کلانشهر تبریز، مناطق شهری دو، پنج و سه این کلانشهر دارای محیط سکونتی با کیفیت بالا، مناطق شش، هشت، هفت و چهار دارای محیطی زندگی با کیفیت متوسط و نهایتاً مناطق یک و ده این کلانشهر نیز دارای محیطی سکونتی با کیفیت ضعیف هستند.
برنامه ریزی شهری
اسماعیل ضرغامی؛ حمیدرضا عظمتی؛ درسا فتوره چی
دوره 23، شماره 68 ، شهریور 1398، ، صفحه 195-217
چکیده
امروزه توسعه پایدار به مقوله مهم در تامین نیازهای شهری، جهت دستیابی به جامعهای شادتر و محیطزیستی سالمتر تبدیل شده است. در سطح جهانی، برنامهریزان از طریق ارائه چارچوب برنامهریزی پایداری، به مدیریت ساخت و ساز و اولویتبندی معیارهای پایداری پرداختند. با توجه به رشد روزافزون جمعیت و ساخت و ساز تودهای مجتمع مسکونی در فضای ...
بیشتر
امروزه توسعه پایدار به مقوله مهم در تامین نیازهای شهری، جهت دستیابی به جامعهای شادتر و محیطزیستی سالمتر تبدیل شده است. در سطح جهانی، برنامهریزان از طریق ارائه چارچوب برنامهریزی پایداری، به مدیریت ساخت و ساز و اولویتبندی معیارهای پایداری پرداختند. با توجه به رشد روزافزون جمعیت و ساخت و ساز تودهای مجتمع مسکونی در فضای شهری، تبعیت از معیارهای پایداری زیستمحیطی و نیل به هدف توسعه پایدار در کشور ما به یک الزام تبدیل شده است. لذا، مقاله حاضر سعی بر آن دارد که با مدیریت اولویتهای معیارهای پایداری در ایران، دستیابی به ارزیابی سیستماتیکی ساخت و ساز پایدار را ممکن سازد. در نتیجه، با شناخت هرچه بیشتر معیارهای پایداری زیستمحیطی و اولویت بندی اهمیت این معیارها طبق نیازهای ساخت و ساز در جامعه ایرانی، میتوان منبعی را برای برنامه ریزان ایجاد نمود. این پژوهش کاربردی و هدف آن ایجاد چارچوبی مناسب برای تصمیمگیری برنامهریزان، جهت رسیدن به رویکرد پایدار در طراحی مجتمعهای مسکونی در شهرهای ایران است. در این مقاله، برای کشف معیارها و مفاهیم پایداری زیستمحیطی از روش توصیفی-تحلیلی و مطالعات اسنادی، کتابخانهای و استفاده از تجارب محققین دیگر استفاده شده است تا دستیابی به مبانی نظری و ابزار پرسشنامه امکان پذیر گردد. پس از آن، با روش تصمیمگیری چندمعیاره، به ارزیابی اهمیت اولویتها از دیدگاه متخصصین ایرانی طراحی پایدار، از طریق پرسشنامههایی پرداخته خواهد شد. نتایج نشان داد که عواملی مانند ملاحظات انرژی و جو و ملاحظات مواد و منابع از جمله مهمترین معیارهای پایداری زیستمحیطی در ساخت و ساز مجتمعهای مسکونی ایرانی است که باید در برنامه ریزی ساخت و ساز پایدار شهری مورد توجه قرار گیرد.
برنامه ریزی شهری
علی اصغر عبدالهی؛ حجت الله شرفی؛ مجتبی سلیمانی دامنه
دوره 23، شماره 67 ، اردیبهشت 1398، ، صفحه 197-221
چکیده
پیادهراهها نقش مهمی در حیات مدنی جامعه دارند و میتوانند سرزندگی به مناطق مرکزی شهر آورده و مردم را تشویق به حضور داوطلبانه در شهر کند. با ورود اتومبیل به شهرها نقش پیاده در شکلگیری فضاهای شهری کمتر شده و از اهمیت آن کاسته شده است. با توجه به این امر، هدف پژوهش حاضر، سنجش مطلوبیت پیادهمداری در مرکز ...
بیشتر
پیادهراهها نقش مهمی در حیات مدنی جامعه دارند و میتوانند سرزندگی به مناطق مرکزی شهر آورده و مردم را تشویق به حضور داوطلبانه در شهر کند. با ورود اتومبیل به شهرها نقش پیاده در شکلگیری فضاهای شهری کمتر شده و از اهمیت آن کاسته شده است. با توجه به این امر، هدف پژوهش حاضر، سنجش مطلوبیت پیادهمداری در مرکز تجاری شهر کرمان میباشد. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی مبتنی بر شیوه میدانی(پرسشنامه) میباشد. جامعه آماری پژوهش شامل افراد پیادهرو و ساکن مرکز تجاری شهر کرمان میباشد که به صورت تصادفی، 284 نفر از افراد پیادهرو و ساکن در طول یک هفته و 30 نفر از متخصصین، به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. پایایی دادهها بوسیله آزمون کرونباخ 818/0 محاسبه شد. برای تحلیل دادهها از رگرسیون گام به گام و تی دو نمونهای مستقل، همچنین جهت اولویتبندی و ضریب اهمیت معیارها، از تکنیک BWM در قالب نرمافزار LINGO استفاده شد. نتایج رگرسیون گام به گام حاکی از آن است که مؤلفه فعالیت اجتماعی با بتای 249/ بیشترین تأثیر و مؤلفه ایمنی و امنیت با ضریب بتای 138/ کمترین تأثیر را بر پیادهروی مرکز تجاری شهرکرمان دارد. نتایج تی دو نمونه مستقل نشان میدهد در سطح معناداری (05/0) درصد بین میانگین سنجش وضعیت پیادهروهای مرکزی تجاری از دید دو جامعه افراد پیاده(28/2) و متخصصین(29/2) اختلاف معناداری وجود ندارد و هر دو جامعه وضعیت پیادهمداری مرکز تجاری شهر کرمان را بر اساس مؤلفههای کیفی پیادهروی، در وضعیت نامطلوب سنجیدهاند. نتایج مدل BWM نشان میدهد که شاخص ایمنی و امنیت با مقدار 169/0 در رتبه اول و نفوذپذیری و دسترسی با مقدار 147/0 در رتبه دوم، ساختار، فرم با مقدار 1426/0در رتبه سوم، جذابیت و سرزندگی با مقدار 1422/0در رتبه چهارم، تسهیلات با 138/0مقدار در رتبه پنجم، کاربریهای مختلط با مقدار 135/0در رتبه ششم و نهایتاً معیار فعالیتهای اجتماعی یا مقدار 123/0در رتبه هفتم قرار گرفت.
سیدعلی علوی؛ مسلم آقایاری؛ تقی حیدری
دوره 16، شماره 42 ، اسفند 1391، ، صفحه 199-221
چکیده
بخش مسکن عرصه ظهور مشکلات متعددی بوده است که اغلب از سایر بخشهای جامعه به آن تحمیل گردیده و موجبات برهم خوردن تعادل در آن را فراهم نموده است. یکی از مسائلی که همواره در بخش مسکن مطرح و با توالی نامنظم تکرار گردیده است، موج افزایش بیرویه قیمت مسکن بوده، که به دنبال خود مسائل عدیدهای به همراه آورده است. به نظر میرسد عوامل متعددی ...
بیشتر
بخش مسکن عرصه ظهور مشکلات متعددی بوده است که اغلب از سایر بخشهای جامعه به آن تحمیل گردیده و موجبات برهم خوردن تعادل در آن را فراهم نموده است. یکی از مسائلی که همواره در بخش مسکن مطرح و با توالی نامنظم تکرار گردیده است، موج افزایش بیرویه قیمت مسکن بوده، که به دنبال خود مسائل عدیدهای به همراه آورده است. به نظر میرسد عوامل متعددی در افزایش بیرویه قیمت مسکن و شکلگیری موجهای افزایشی آن نقش داشته است. این پژوهش کنکاشی در این موضوع بوده که به صورت توصیفی و تحلیلی انجام شده است. در بخش توصیفی با استفاده از مطالعات کتابخانه و استادی اطلاعات مورد نیاز تحقیق جمعآوری شده است، در بخش تحلیلی جهت بررسی عوامل اصلی و همچنین تعیین آثار و پیامدهای افزایش بیرویه قیمت مسکن، پیمایش و تحلیلهای آماری صورت گرفته است. نتایج حاصل از تجزیه تحلیل آماری از دادههای تحقیق، که از نظرات نخبگان و کارشناسان بخش مسکن استفاده گردیده، نشان داده است که مؤلفه متغیرهای اجتماعی (Social) به عنوان تبیینکننده اثر متغیرهای اجتماعی - فرهنگی با ضریب همبستگی (84/0) بیشترین تأثیر را بر افزایش بیرویه قیمت مسکن در منطقه مورد مطالعه داشته است. همچنین متغیرهای فیزیکی- کالبدی و اجرایی به ترتیب با ضرایب همبستگی (66/0 و 61/0) در رتبههای بعدی قرار داشته است. برخلاف انتظار، مولفه متغیرهای اقتصادی (Economic) از منظر خبرگان و کارشناسان بخش مسکن کمترین تأثیر را بر افزایش قیمت مسکن در کلانشهر تهران بر عهده داشته است. بنابراین این متغییر علیرغم آنکه با ضریب همبستگی (45/0) را به خود اختصاص داده است هنوز نقش آن، تأثیر ضعیفی تلقی نشده است، و در افزایش بیرویه قیمت مسکن به همراه سایر عوامل نقش بسزایی داشته است.
مجید یاسوری؛ جعفر جوان؛ زهره صابونچی
دوره 16، شماره 40 ، شهریور 1391، ، صفحه 201-228
چکیده
اجرای طرحهای یکپارچهسازی اراضی در نواحی روستایی دارای منافع و آثار متعددی است. از مهمترین آثار این قبیل طرحها را میتوان به آثار اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی اشاره کرد. این تحقیق به مطالعه اثرات اجتماعی طرح یکپارچهسازی اراضی در نواحی روستایی شهرستان اراک میپردازد. دادههای مورد استفاده در این مطالعه از ...
بیشتر
اجرای طرحهای یکپارچهسازی اراضی در نواحی روستایی دارای منافع و آثار متعددی است. از مهمترین آثار این قبیل طرحها را میتوان به آثار اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی اشاره کرد. این تحقیق به مطالعه اثرات اجتماعی طرح یکپارچهسازی اراضی در نواحی روستایی شهرستان اراک میپردازد. دادههای مورد استفاده در این مطالعه از طریق پرکردن پرسشنامه از کل خانوارهای مشمول طرح در منطقه مورد مطالعه و مصاحبه با کارشناسان محلی وابسته به وزارت کشاورزی و مرکز خدمات یکپارچهسازی در شهرستان اراک جمعآوری شده است. نتایج مطالعه نشان میدهد در روستاهایی که طرح در آنجا انجام گرفته، یکپارچهسازی اراضی در زمینه اجتماعی، باعث کاهش اختلافات بر سر تقسیم آب و اختلافات در مرزبندی قطعات، صرفهجویی در وقت و ایجاد مشارکت اجتماعی، افزایش رضایتمندی از کار کشاورزی و افزایش اوقات فراغت و در نهایت افزایش ظرفیتهای اجتماعی را به دنبال داشته است.
آب و هواشناسی
عاطفه شاهمحمدی؛ علی بیات؛ سعید مشهدیزاده ملکی
چکیده
لودگی هوا یکی از مهمترین مشکلات شهرهای بزرگ است که میتواند برای سلامت انسانها و محیط زیست زیانآور باشد. دیاکسید نیتروژن، یکی از آلایندههای مهم آلودگی هوا است که با استفاده از ایستگاههای زمینی و برآوردهای ماهوارهای پایش میشود. در این مطالعه، دادههای دیاکسید نیتروژن برآورد شده توسط سنجنده اُمی و ...
بیشتر
لودگی هوا یکی از مهمترین مشکلات شهرهای بزرگ است که میتواند برای سلامت انسانها و محیط زیست زیانآور باشد. دیاکسید نیتروژن، یکی از آلایندههای مهم آلودگی هوا است که با استفاده از ایستگاههای زمینی و برآوردهای ماهوارهای پایش میشود. در این مطالعه، دادههای دیاکسید نیتروژن برآورد شده توسط سنجنده اُمی و دادههای باد، دمای سطحی و دید افقی اندازهگیری شده توسط ایستگاه سینوپتیک شهر تبریز طی سالهای 2004 تا 2016 جهت بررسی آلودگی هوای شهر تبریز مورد بررسی قرار گرفته است. مقدار میانگین دیاکسید نیتروژن در فصلهای بهار، تابستان، پاییز و زمستان به ترتیب برابر 142.13أ—1015"> ، 141.90أ—1015"> ، 143.88أ—1015"> و 14 5.36أ—1015"> و مقدار میانگین آن برابر 14 "> 142.84أ—1015"> مولکول بر سانتیمتر مربع در بازه اندازهگیری است. همچنین بیشترین مقدار انحراف معیار دیاکسید نیتروژن در فصل زمستان، 144.10أ—1015"> و کمترین مقدار آن در فصل تابستان، 140.97أ—1015"> رخ داده است. ضریب همبستگی دیاکسید نیتروژن با باد و دما به ترتیب 14-0.49"> و 14-0.32"> بدست آمد که اهمیت بیشتر باد را در تغییرات این آلاینده نشان میدهد. با استفاده از آنالیز طیفی کمترین مربعات دورههای تناوب چهار، شش و دوازده ماهه مشاهده شد که از نظر آماری نیز معنیدار شناخته شدند. پس از حذف مولفههای معنیدار از سری زمانی میانگین ماهانه دیاکسید نیتروژن، مقدار روند دیاکسید نیتروژن در هر سال برای شهر تبریز 141.05أ—1014"> مولکول بر سانتیمتر مربع بدست آمد.
لیلا شریفی؛ علی اکبر رسولی؛ میر اسدالله حجازی؛ هاشم رستم زاده
دوره 17، شماره 44 ، شهریور 1392، ، صفحه 203-214
چکیده
در طول زمان، الگوهای پوشش زمین و به تبع آن کاربری اراضی دچار تغییر و دگرگونی اساسی مـیشوند. اصولاً برای استفاده بهینه از قابـلیتهای منابع طبیعی، کسب اطـلاعات دقیق از پتانسیلهای کاربری اراضی امری ضروری است. امروزه، فنآوری سنجش از راه دور به عنوان یک راهکار ارزشمند در جهت شناسایی منابع طبیعی، بهویژه در روند تهیه نقشههای ...
بیشتر
در طول زمان، الگوهای پوشش زمین و به تبع آن کاربری اراضی دچار تغییر و دگرگونی اساسی مـیشوند. اصولاً برای استفاده بهینه از قابـلیتهای منابع طبیعی، کسب اطـلاعات دقیق از پتانسیلهای کاربری اراضی امری ضروری است. امروزه، فنآوری سنجش از راه دور به عنوان یک راهکار ارزشمند در جهت شناسایی منابع طبیعی، بهویژه در روند تهیه نقشههای کاربری اراضی، در مناطق مختلف جهان به صورت علمی مورد استناد قرار میگیرد. بر این اساس، برای بررسی تغییرات کاربری اراضی شهرستان تبریز طی سالهای 2010، 2007، 2001، 1989، تـصاویر ماهوارهایTM1989, ETM2001+2010, IRS1989 پردازش شد و با تکنیک شئگرا طبقهبندی گردید. سپس در محیط GIS به روش مقایسه پس از طبقهبندی، تغییرات طی این دوره زمانی نمایش داده شـد. نتایج حاصله نشان مـیدهد که میزان تـغییرات طی دورههای زمانی 2010-1989، 2010-2007، 2007-2001، 2001-1989، به ترتیب 80/60، 30/66، 80/56، 40/56 درصـد میباشد، بهطوری که کاربری پوشش گیاهی و سطوح آبی بیشترین میزان کاهش را داشته است. در این میان بیشترین تبدیل کاربری، در اراضی ساخته شده اتفاق افتاده است.
حسن لشکری؛ نوشین آقاسی
دوره 17، شماره 45 ، آبان 1392، ، صفحه 203-234
چکیده
توفانهای تـندری جزو پدیـدههای مـخرب اقـلیمی محسوب مـیشوند که هـمه ساله خسارات جبرانناپذیری را به صورت، تگرگ، بارشهای سیلآسا و رعدوبرق به تأسیسات، مزارع و منازل وارد میکنند. شناخت سازوکار این توفانها ضمن برخورداری از اهمیت بالا میتواند از خسارات احتمالی آن بکاهد. در پژوهش حاضر پس از تحلیل ویژگیهای ترمودینامیکی ...
بیشتر
توفانهای تـندری جزو پدیـدههای مـخرب اقـلیمی محسوب مـیشوند که هـمه ساله خسارات جبرانناپذیری را به صورت، تگرگ، بارشهای سیلآسا و رعدوبرق به تأسیسات، مزارع و منازل وارد میکنند. شناخت سازوکار این توفانها ضمن برخورداری از اهمیت بالا میتواند از خسارات احتمالی آن بکاهد. در پژوهش حاضر پس از تحلیل ویژگیهای ترمودینامیکی و همدیدی به عمل آمده بر روی توفانهای تندری تبریز در یک دوره آماری 10 ساله (2005-1996) و اطمینان حاصل شدن از نتایج شاخصهای ناپایداری، بررسیها حاکی از آن است که زبانه واچرخندی قوی بر روی روسیه که تا شمال غرب ایران امتداد یافته، باعث افزایش شیو حرارتی در منطقه شده است. همچنین در ترازهای بالاتر، وجود چرخندی قوی بر روی جنوب شرقی دریای سیاه با ریزش مداوم هوای سرد عرضهای شمالی بر روی منطقه سبب عمیقتر شدن ناوه مهاجر دریای سیاه برروی شمال غرب ایران گردیده است. با ادغام دو سلول کمفشار سودانی و مدیترانهای بر روی کویت و جنوب عراق و با امتداد زبانه آن به سمت شمال غرب ایران و همچنین وجود یک سلول کمفشار روی تنگه هرمز و شمال عربستان و انتقال گرما و رطوبت دریای عمان و خلیج فارس برروی منطقه، شرایط لازم برای ناپایداری بیشتر و ایجاد رعدوبرق، فراهم شده است.
آب و هواشناسی
یوسف قویدل رحیمی؛ منوچهر فرج زاده اصل؛ مسعود صالحیان
چکیده
دما به منزلهی یکی از مهمترین شاخصهای آبوهوایی است که وضعیت کلی هوای یک منطقه را نشان میدهد و کمتر دستخوش تغییر واقع میشود و مستقل از زمان است. تغییر اقلیم و افزایش دما یکی از مسایل مهم زیست محیطی است که در سالهای اخیر مطالعات زیادی در مورد آنها انجام شده است با توجه به موقعیت ایران در کمربند خشک نیمکره شمالی ...
بیشتر
دما به منزلهی یکی از مهمترین شاخصهای آبوهوایی است که وضعیت کلی هوای یک منطقه را نشان میدهد و کمتر دستخوش تغییر واقع میشود و مستقل از زمان است. تغییر اقلیم و افزایش دما یکی از مسایل مهم زیست محیطی است که در سالهای اخیر مطالعات زیادی در مورد آنها انجام شده است با توجه به موقعیت ایران در کمربند خشک نیمکره شمالی و خطراتی که در پی تغییر اقلیم کشور ما را تهدید میکند شناخت تاثیر گازهای گلخانهای و بویژه دی اکسید کربن اهمیت بالایی دارد. در این تحقیق دادههای دمای حداکثر فصلی 17 ایستگاه سینوپتیک کشور با داده گاز دی اکسید کربن در طول دوره آماری 1975 تا 2010 با استفاده از روش همبستگی پیرسون مورد تحلیل آماری قرار گرفت. همچنین نمودار تغییرات دما و دی اکسید کربن ایستگاههای با بیشترین ضریب همبستگی ترسیم و سپس نقشههای توزیع فضایی ضرایب همبستگی ترسیم و مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که فصل زمستان با 14 ایستگاه دارای همبستگی در سطح معناداری، فصل تابستان با 10 ایستگاه و فصل بهار با 2 ایستگاه به ترتیب بیشترین تاثیر را از دی اکسید کربن پذیرفته اند. همچنین ارتباطی بین دمای حداکثر فصل پاییز و دی اکسید کربن مشاهده نشده است. نتایج تحلیل فضایی نیز حاکی از آن است که مناطق مرکزی و جنوب شرق کشور بیشترین تاثیر را از این گاز داشته اند و دمای این مناطق روند افزایشی را بویژه در زمستان و تابستان داشته اشت.
ژئومورفولوژی
موسی عابدینی؛ بهاره قاسمیان
دوره 19، شماره 52 ، تیر 1394، ، صفحه 205-227
چکیده
زمینلغزشها و ناپایداریهای دامنهای مخاطرات مهمی برای فعالیتهای انسانی هستند که اغلب سبب از دست رفتن منابع اقتصادی و خسارات به اموال و تأسیسات میشوند. این مخاطرات در شیبهای طبیعی و یا شیبهایی که به دست انسان تغییر یافتهاند اتفاق میافتد. هدف اصلی این پژوهش شناسایی عوامل مؤثر بر وقوع زمینلغزشهای ...
بیشتر
زمینلغزشها و ناپایداریهای دامنهای مخاطرات مهمی برای فعالیتهای انسانی هستند که اغلب سبب از دست رفتن منابع اقتصادی و خسارات به اموال و تأسیسات میشوند. این مخاطرات در شیبهای طبیعی و یا شیبهایی که به دست انسان تغییر یافتهاند اتفاق میافتد. هدف اصلی این پژوهش شناسایی عوامل مؤثر بر وقوع زمینلغزشهای شهرستان بیجار واقع در استان کردستان و ارزیابی مناطق دارای پتانسیل زمینلغزش جهت تهیه نقشه پهنهبندی با استفاده از مدل تحلیل سلسلهمراتبی (AHP) میباشد. در این پژوهش ابتدا با استفاده از بازدیدهای میدانی، پرسشنامهای، نقشههای زمینشناسی، توپوگرافی و مرور مطالعات انجام شده، 9 عامل مؤثر شامل متغیرهای ارتفاع از سطح دریا، درجه شیب، جهت شیب، زمینشناسی، فاصله از عناصر خطی گسل، جاده، رودخانه، بارندگی و کاربری اراضی مورد استفاده قرار گرفت، در مرحله بعد با بهکارگیری روش تحلیل سلسله مراتبی عوامل مورد بررسی در مرحله پیشین بهصورت زوجی مقایسه و وزن هر یک از عوامل که مبین میزان تأثیر آنها است محاسبه شده است. با توجه به مقادیر کمی وزن هر یک از عوامل، نقشه وزنی هر عامل تهیه و در نهایت اقدام به تهیه نقشه پهنهبندی خطر زمینلغزش با استفاده از لایههای وزنی و ضریب وزنی مربوط به هریک از عوامل گردیده است. نتایج حاصل از این بررسی نشانگر این است که عامل شیب با وزن نسبی 307/ 0 و عامل کاربری اراضی با وزن نسبی 218/0 به تـرتیب بیشترین تأثـیر و عامل بارنـدگی با وزن نسبی 019/0 کـمترین تأثـیر را بر وقوع زمینلغزشها در شهرستان بیجار داشته است بر این اساس 489/75 درصد از مساحت منطقه در محدوده با خطر بسیارکم ، 037/10 درصد با خطر کم، 628/3 درصد با خطر متوسط، 062/4 درصد با خطر بالا و 784/6 درصد با خطر بسیار بالا مواجه است.
سایر زمینه هایی مطالعاتی جغرافیایی و بین رشته ای
مهدی کرمی دهکردی؛ حسین کوهستانی؛ حسین یادآور؛ رامین روشندل
دوره 22، شماره 66 ، بهمن 1397، ، صفحه 207-229
چکیده
هدف کلی از پژوهش حاضر واکاوی کیفی عوامل بازدارنده استفاده از انرژیهای تجدید پذیر در روستاهای مستعد انرژیهای تجدید پذیر استان چهارمحال و بختیاری هست. مطالعه حاضر ازلحاظ پارادایم، جز تحقیقات کیفی بوده و بهمنظور تجزیهوتحلیل دادهها، از تئوری بنیانی استفاده شد. جامعه موردمطالعه تحقیق شامل سه دسته مطلعان روستایی، ...
بیشتر
هدف کلی از پژوهش حاضر واکاوی کیفی عوامل بازدارنده استفاده از انرژیهای تجدید پذیر در روستاهای مستعد انرژیهای تجدید پذیر استان چهارمحال و بختیاری هست. مطالعه حاضر ازلحاظ پارادایم، جز تحقیقات کیفی بوده و بهمنظور تجزیهوتحلیل دادهها، از تئوری بنیانی استفاده شد. جامعه موردمطالعه تحقیق شامل سه دسته مطلعان روستایی، ذینفعان (ساکنین روستای کاهکش) و متخصصان مربوط به حوزه انرژی بودند. روش نمونهگیری بهصورت کاملاً هدفمند (روش گلوله برفی) بوده که پس از انجام مصاحبههای عمیق، مصاحبه متمرکز، مصاحبه ساختاریافته و نیمه ساختاریافته و درنهایت رسیدن به اشباع تئوری، اطلاعات؛ جمعآوریشده و سپس در مراحل کدگذاری و تحلیل دادهها از روش تحلیل محتوا استفاده شد. نتایج حاصل نشان داد عامل آگاهی - اطلاعرسانی و فرهنگی با 10 گویه، عامل سیاستگذاری – اداری (جایگاه قانونی) با 8 گویه، عامل آموزش- پژوهش و برنامه ریزی با 6 گویه، عوامل هزینه – سرمایهگذاری (منابع مالی) و منابع انسانی هر یک با 4 گویه و درنهایت عامل فناوری با در برگرفتن 3 گویه به ترتیب ذکرشده اولویتها را به خود اختصاص دادهاند.
برنامه ریزی شهری
زهرا عبدالهی ترکمانی؛ محمد حسن یزدانی؛ ابوالفضل قنبری
دوره 23، شماره 70 ، اسفند 1398، ، صفحه 207-266
چکیده
هدف از این پژوهش بررسی تعادل یا عدم تعادل ساختار فضایی کلانشهر تبریز بر اساس هستههای عملکردی میباشد. روش تحقیق انجام پژوهش توصیفی و از نوع علی- همبستگی میباشد. ابزارگردآوری اطلاعات و دادهها به صورت کتابخانهای بوده است. دادهها شامل فعالیتهای شهری میباشند که از سرشماری کارگاههای کشور استخراج شده ...
بیشتر
هدف از این پژوهش بررسی تعادل یا عدم تعادل ساختار فضایی کلانشهر تبریز بر اساس هستههای عملکردی میباشد. روش تحقیق انجام پژوهش توصیفی و از نوع علی- همبستگی میباشد. ابزارگردآوری اطلاعات و دادهها به صورت کتابخانهای بوده است. دادهها شامل فعالیتهای شهری میباشند که از سرشماری کارگاههای کشور استخراج شده است. تعداد شاخصهای فعالیتها 25 مورد بود که در 5 شاخص اصلی صنعتی- تولیدی، تجاری، اداری- مالی، خدماتی و تفریحی - گردشگری گنجانده شده است واین پنج مولفه به عنوان هستههای عملکردی کلانشهر در نظر گرفته شدهاند. برای تحلیل توزیع هستههای عملکردی فعالیتها و جمعیت در سطح کلانشهر تبریز از روش تخمین تراکم کرنل، برای تحلیل الگوهای فضایی از مرکز میانگین و بیضی انحراف معیار، برای مدلسازی همبستگیهای فضایی از رگرسیون وزنی جغرافیای و رگرسیون حداقل مربعات استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که الگوهای فضایی هستههای عملکردی به صورت تک هسته ای می باشد و ساختار فضایی شهر تبریز به صورت تک قطبی و تمایل به مرکز شهر می باشد. شهر تبریز در سیر تحول خود هنوز با شکل گیری کلانشهر چند هسته ای فاصله زیادی دارد و هسته های فرعی هنوز نتوانستهاند در جذب فعالیتها و جمعیت موفق عمل کنند. نتایج همبستگی فضایی نیز نشان میدهد که ارتباط مثبتی بین هستههای عملکردی و توزیع جمعیت وجود دارد و تقویت هسته های عملکردی باعث تمرکز جمعیت به ویژه در مرکز شهر خواهد شد.
ابوالفضل قنبری
دوره 18، شماره 48 ، تیر 1393، ، صفحه 211-243
چکیده
هدف از این مقاله، بررسی تأثیر فضای شهری بر میزان مشارکت شهروندان در محلات شهر تبریز است. روش تحقیق پژوهش حاضر، اسنادی و پیمایشی بوده و از ابزار پرسشنامه و مطالعات کتابخانهای برای گردآوری اطلاعات استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر خانوارهای ساکن شهر تبریز در سال 1385 و تعداد نمونه آماری 450 خانوار بوده که بر اساس فرمول کوکران ...
بیشتر
هدف از این مقاله، بررسی تأثیر فضای شهری بر میزان مشارکت شهروندان در محلات شهر تبریز است. روش تحقیق پژوهش حاضر، اسنادی و پیمایشی بوده و از ابزار پرسشنامه و مطالعات کتابخانهای برای گردآوری اطلاعات استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر خانوارهای ساکن شهر تبریز در سال 1385 و تعداد نمونه آماری 450 خانوار بوده که بر اساس فرمول کوکران برآورد شده است. همچنین در این تحقیق از روش نمونهبرداری طبقههای متناسب توأم با تصادفی سیستماتیک استفاده شده است و نمونهها از مناطق با ارزش منطقهای متفاوت و بافتهای قدیمی و جدید با فرهنگهای مختلف نظیر مناطق ولیعصر، محدوده مرکزی شهر، باغمیشه، یاغچیان، شهرک امام و سیلاب قوشخانه انتخاب شده است. برای تجزیه و تحلیل دادههای گردآوری شده از آمارهای توصیفی و تحلیلی موجود در نرمافزارهای SPSS و Lisrel استفاده شده است. لازم به ذکر است که بر اساس محاسبه آلفای کرونباخ، میتوان گفت میزان پایایی ابزار تحقیق 81/ بوده است.
نتایج حاصل از تحقیق حاضر نشان میدهد که میزان مشارکت شهروندان در اداره امور شهری متوسط به بالا بوده است. اما این میزان نسبت به محلات مختلف در نوسان بوده و بالاترین آن اختصاص به شهرک امام و پایینترین آن به محدوده مرکزی شهر اختصاص دارد. همچنین متغیرهای جنس، نوع مالکیت، منطقه سکونت، تحصیلات، قدمت سکونت و احساس تعلق میزان مشارکت شهروندان را تحت تأثیر قرار میدهد. از میان این عوامل، احساس تعلق، تحصیلات و قدمت سکونت مهمترین عوامل اثرگذار بر مشارکت شهروندان محسوب میشود.
سیدحسین میرموسوی؛ ندا خائفی؛ هوشنگ آبختی گروسی
دوره 18، شماره 47 ، فروردین 1393، ، صفحه 215-233
چکیده
تقسیمبندیهای آب و هوایی و شناخت مهمترین عوامل و عناصر تأثیرگذار بر اقلیم هر ناحیه، یکی از راههای شناخت شناسنامه اقلیمی نواحی است. به منظور انجام این تحقیق، از دادههای سالانه 22 متغیر اقلیمی 12 ایستگاه سینوپتیک دو استان کرمانشاه و کردستان طی دوره آماری 20 ساله (1989-2008) استفاده شده است. جهت افزایش دقت میانیابی، 7 ...
بیشتر
تقسیمبندیهای آب و هوایی و شناخت مهمترین عوامل و عناصر تأثیرگذار بر اقلیم هر ناحیه، یکی از راههای شناخت شناسنامه اقلیمی نواحی است. به منظور انجام این تحقیق، از دادههای سالانه 22 متغیر اقلیمی 12 ایستگاه سینوپتیک دو استان کرمانشاه و کردستان طی دوره آماری 20 ساله (1989-2008) استفاده شده است. جهت افزایش دقت میانیابی، 7 ایستگاه سینوپتیک نیز از استانهای همجوار انتخاب شده است. در این مطالعه، جهت بررسی ویژگیهای اقلیمی استانهای کرمانشاه و کردستان از تحلیل عاملی و خوشهای استفاده شده است. بعد از انجام بررسیهای مربوط به تحلیل عاملی بر روی 22 متغیر اقلیمی دو استان کرمانشاه و کردستان و با توجه به همبستگی درونی آنها نتایج نشان داد که اقلیم این دو استان تقریباً تحت تأثیر 6 عامل اقلیمی میباشد. مجموعه این 6 عامل، حدود 91 درصد رفتار اقلیمی منطقه مورد مطالعه را توجیه میکنند. این عوامل به ترتیب عبارتند از: گرما، بارش، رطوبت، ابر، تندر، باد و غبار. با اعمال روش خوشهبندی سلسلهمراتبی و با روش ادغام وارد عناصر اقلیمی ایستگاه های مورد مطالعه به 5 خوشه اقلیمی تقسیم گردید.
یوسف قویدل رحیمی؛ منوچهر فرج زاده؛ سعید کاکاپور
دوره 18، شماره 49 ، مهر 1393، ، صفحه 217-230
چکیده
در این پژوهش رابطه بین بارشهای پاییزی ایستگاههای منطقه غرب و شمالغرب کشور با الگوی پیوند از دور دریای شمال-خزر در یک دوره آماری 29 ساله (2005-1977) مورد محاسبه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج حاصل از تحلیل همبستگی بین شاخص الگوی پیوند از دور دریای شمال-خزر و بارشهای پاییزی ایستگاههای منطقه غرب و شمالغرب کشور نشان داد که فاز ...
بیشتر
در این پژوهش رابطه بین بارشهای پاییزی ایستگاههای منطقه غرب و شمالغرب کشور با الگوی پیوند از دور دریای شمال-خزر در یک دوره آماری 29 ساله (2005-1977) مورد محاسبه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج حاصل از تحلیل همبستگی بین شاخص الگوی پیوند از دور دریای شمال-خزر و بارشهای پاییزی ایستگاههای منطقه غرب و شمالغرب کشور نشان داد که فاز مثبت الگوی پیوند از دور دریای شمال-خزر با دورههای افزایش بارش و فاز منفی آن با دورههای کاهش بارش از حد نرمال همراه است. ارتباط نسبتاً خوبی بین بارش پاییزی منطقه غرب و شمالغرب کشور با شاخص الگوی پیوند از دور دریای شمال-خزر مورد محاسبه قرار گرفت. این ارتباط با ضریب همبستگی معنیدار 31/0 در فصل پاییز برای متوسط ایستگاههای مورد مـطالعه محاسبه گردید. در بررسـی ماهانه بالاترین ضریب هـمبستگی بارش ماهانه ایستگاهها و شاخص الگوی دریای شمال-خزر در ماه دسامبر با ضریب همبستگی 52/0 مورد محاسبه قرار گرفت. با توجه به ضرایب همبستگی مورد محاسبه، بارش ایستگاه خوی، بیشترین تاثیرپذیری را از الگوی پیوند از دور دریای شمال_خزر نشان میدهد. این مطالعه ثابت کرد که علاوهبر الگوی پیوند از دور رایج و متداول انسو که تأثیرات آن بر بارش پائیزی قبلاً مورد تأیید محققان قرار گرفته، الگوی جدید پیوند از دور دریای شمال-خزر نیز از الگوهای تأثیرگذار بر نوسانات بارش و وقوع دورههای مرطوب و خشک پاییزه شمالغرب و غرب ایران میباشد.
برنامه ریزی شهری
شهریور روستایی؛ اسماعیل علی اکبری؛ رباب حسین زاده
چکیده
رشد سریع جمعیت شهری در کشورهای جهان، بالاخص در جهان در حال توسعه، شهرها را با مسایل جدیدی مواجه ساخته و با رشد پراکنده و بی برنامه شهرها، پایداری آنها را مورد تهدید قرار داده است. از بین الگوهای رشد شهری، رشد فشرده به عنوان الگوی پایدار توسعه شهر مطرح شده است ولی علیرغم مقبولیت آن در سطح جهان، هنوز در محافل علمی جای بحث و تردید دارد ...
بیشتر
رشد سریع جمعیت شهری در کشورهای جهان، بالاخص در جهان در حال توسعه، شهرها را با مسایل جدیدی مواجه ساخته و با رشد پراکنده و بی برنامه شهرها، پایداری آنها را مورد تهدید قرار داده است. از بین الگوهای رشد شهری، رشد فشرده به عنوان الگوی پایدار توسعه شهر مطرح شده است ولی علیرغم مقبولیت آن در سطح جهان، هنوز در محافل علمی جای بحث و تردید دارد و ادعای پایداری شهر متراکم برای برخی از صاحبنظران به اثبات نرسیده است. بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی ارتباط بین تراکم جمعیت و پایداری اجتماعی به عنوان یکی از ابعاد پایداری شهری است. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و نوع تحقیق کاربردی است. اطلاعات لازم از سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1385 در محدوده بلوکهای آماری گردآوری شده است و با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفته و سپس توسط سیستم اطلاعات جغرافیایی و استفاده از مدلهای خود همبستگی فضایی از جمله شاخص موران و ضریب آماره عمومی G و شاخص دو متغیره موران در محیط نرم افزار Geo Daبه تجزیه و تحلیل اطلاعات پرداخته شد. نتایج حاصله نشان می دهد آماره موران برای پایداری اجتماعی و تراکم جمعیتی نشان میدهد که توزیع فضایی عوامل فوق در شهر ارومیه به صورت خوشهای میباشد. و آماره G عمومی نیز الگوی فضایی را از نوع خوشهای با تمرکز بالا است. ضریب موران دو متغیره برابر با 0.0371 است بیانگر رابطه مثبت و نه چندان قوی بین پایداری اجتماعی و تراکم جمعیتی است. نواحی با تراکم جمعیت بالا تا حد ناچیزی بر نقاط با پایداری اجتماعی بالا منطبق است ولی نمیتواند چندان قابل اعتماد باشد چون مقدار ضریب بسیار ناچیز است.
امجد ملکی؛ همایون حصادی؛ نوشین پیروزی نژاد
دوره 17، شماره 46 ، بهمن 1392، ، صفحه 223-239
چکیده
این مطالعه با هدف محاسبه مقدار دبی پیک سیلاب و شناخت عوامل موثر بر سیلخیزی حوضه رازآور استان کرمانشاه با استفاده از روش SCS انجام شده است. برای محاسبه دبی پیک سیلاب، ابتدا حوضه به زیرحوضههایی با رتبه آبراههای 5، 6 و 7 تقسیم شده و سپس فاکتورهای موثر بر سیلخیزی حوضه مانند مساحت، شماره منحنی CN، زمان تأخیر، زمان تمرکز، شدت بارش، ...
بیشتر
این مطالعه با هدف محاسبه مقدار دبی پیک سیلاب و شناخت عوامل موثر بر سیلخیزی حوضه رازآور استان کرمانشاه با استفاده از روش SCS انجام شده است. برای محاسبه دبی پیک سیلاب، ابتدا حوضه به زیرحوضههایی با رتبه آبراههای 5، 6 و 7 تقسیم شده و سپس فاکتورهای موثر بر سیلخیزی حوضه مانند مساحت، شماره منحنی CN، زمان تأخیر، زمان تمرکز، شدت بارش، کاربری اراضی، شیب، زمینشناسی و پوشش گیاهی مطالعه، و دبی پیک سیلاب در نرمافزار SMADA محاسبه شده است. مقادیر دبی محاسبه شده از روش SCS نشان داد که بیشترین بده حداکثر سیلابی با دوره برگشت 100 سال به میزان s/ 85/691 مربوط به حوضه رازآور با رتبه آبراههای 8 و مساحت Km2 1323، و کمترین بده 100 ساله به میزان /s m3 9/28 متعلق به زیرحوضه شماره 10 با مساحت Km223 و رتبه آبراههای 5 میباشد. برای تعیین موثرترین عامل در سیلخیزی منطقه و جهت پیشبینی مقدار دبی و ارائه مدل مناسب، دبی به عنوان متغیر وابسته و سایر فاکتورها به عنوان متغیرهای مستقل معرفی شده و این مقادیر در نرمافزار SPSS مورد آنالیز قرار گرفته است. جهت تجزیه و تحلیل و نیز انتخاب موثرترین عامل یا عوامل در سیلخیزی حوضه از رگرسیون چندگانه، ساده و لگاریتمی با استفاده از روشهای پیشرو و گام به گام (STEPWISE) استفاده و مدلهایی برای حوضه ارائه گردید. لازم به ذکر است که مدلهای ارائه شده با سطح اعتماد 01/0 درصد قابلقبول هستند. نتایج این مدلها نشان داد که مساحت، زمان تاخیر و CNحوضه موثرترین عامل در سیل خیزی این حوضه به شمار میروند.
آب و هواشناسی
هاشم رستم زاده؛ علی اکبر رسولی؛ مجید وظیفه دوست؛ ناصر ملکی
چکیده
در این پژوهش با استفاده از محصولات ماهواره متئوست و TRMM نقش هر یک از خصوصیات فیزیکی ابر در میزان بارش مورد ارزیابی قرار گرفت. برای بررسی از سه مدل GPR، TDوMLPBR استفاده شد. محصولات مورد استفاده در این پژوهش از ماهواره متئوست(MSG) عبارتند از : فشار قله ابر، دمای قله ابر، عمق نوری ابر، فاز ترمودینامیکی ابر ، میزان حجم آب موجود در ...
بیشتر
در این پژوهش با استفاده از محصولات ماهواره متئوست و TRMM نقش هر یک از خصوصیات فیزیکی ابر در میزان بارش مورد ارزیابی قرار گرفت. برای بررسی از سه مدل GPR، TDوMLPBR استفاده شد. محصولات مورد استفاده در این پژوهش از ماهواره متئوست(MSG) عبارتند از : فشار قله ابر، دمای قله ابر، عمق نوری ابر، فاز ترمودینامیکی ابر ، میزان حجم آب موجود در ابر ، شعاع مؤثر قطرات ابر و نوع ابر. ابتدا محصولات در محیط نرم افزار متلب استخراج گردید و در مرحله بعد محاسبات با محصول بارش ماهواره TRMM انجام گرفت و ضریب خطا و ضریب تعیین بدست آمد. سرانجام میزان اثر بخشی هریک از مؤلفههای خصوصیات فیزیکی ابر در میزان بارش در غرب ایران از طریق روش آنالیز حساسیت محاسبه و مشخص شد. نتایج نشان می دهد که در بین مؤلفههای خصوصیات فیزیکی ابر نوع ابر بیشترین اثر بخشی را داشته و سپس شعاع مؤثر قطرات ابر و عمق نوری ابر به ترتیب در جایگاه دوم و سوم قرار دارند. در بین خصوصیات فیزیکی مورد بررسی کمترین اثر مربوط به فاز ابر میباشد.
علی اکبر عنابستانی؛ محمدشفیع صادقی بوگر
دوره 19، شماره 53 ، مهر 1394، ، صفحه 227-252
چکیده
در ایران با وجود سابقه زیاد در زمینه پیدایش سکونتگاههای روستایی، مسأله مالکیت در ادوار مختلف تأثیرات زیادی را بر جوامع روستایی بر جای گذاشته است، اما با اجرای طرح صدور سند مالکیت اماکن روستایی امید میرود که این نابهسامانیها حداقل در حوزه بافت کالبدی روستا کاهش پیدا نماید. ناحیه مورد مطالعه با برخورداری سابقه دیرینه در ...
بیشتر
در ایران با وجود سابقه زیاد در زمینه پیدایش سکونتگاههای روستایی، مسأله مالکیت در ادوار مختلف تأثیرات زیادی را بر جوامع روستایی بر جای گذاشته است، اما با اجرای طرح صدور سند مالکیت اماکن روستایی امید میرود که این نابهسامانیها حداقل در حوزه بافت کالبدی روستا کاهش پیدا نماید. ناحیه مورد مطالعه با برخورداری سابقه دیرینه در زمینه سکونتگزینی در داخل فلات ایران از دهه 1380 شاهد اجرای طرح و پیامدهای آن در زندگی روستاییان بوده است. هدف از این تحقیق مطالعه آثار اجتماعی، اقتصادی و کالبدی طرح صدور سند مالکیت اماکن روستایی در شهرستان اقلید میباشد. روش تحقیق در این مطالعه، از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی- تحلیلی است. جامعهی آماری تحقیق 10 روستا با 3270 خانوار جمعیت میباشد که بر اساس فرمول کوکران 247 پرسشنامه بهروش تصادفی سیستماتیک در منطقه گردآوری شده است. یافتههای پژوهش نشان داد که رابطهای نسبتاً مناسب بین طرح صدور سند مالکیت اماکن روستایی و تغییرات در ابعاد اجتماعی، اقتصادی و کالبدی در سطح روستاهای منطقه با آماره 364/0 تا 529/0 وجود دارد. شدت تأثیر متغیر طرح صدور سند مالکیت اماکن روستایی بر تغییرات زندگی روستاییان 325/0 برآورد شده است. افزایش سرمایهگذاری در روستاها بیشترین تأثیر را با ضریب 5/34 درصد در شکلگیری انواع تغییرات در زندگی روستاییان داشته است. طرح صدور سند اماکن روستایی دارای اثرمستقیم 32/0 بر روی بعد اقتصادی و اثر مستقیم 50/0 بر بعد کالبدی در زندگی روستاییان میباشد. با توجه یافتهها، راهکارهایی شامل معافیت هزینه اجرای طرح برای طبقات اجتماعی خاص، تهیه بانک اطلاعات جامع از املاک روستایی و مدیریت آن توسط دهیار و غیره پیشنهاد شده است.